Научная статья на тему 'ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА МАДАНИЯТ ВА САНЪАТ СОҲАСИДАГИ ИСЛОҲОТЛАРНИНГ ЖАМИЯТ РИВОЖИДАГИ ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ'

ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА МАДАНИЯТ ВА САНЪАТ СОҲАСИДАГИ ИСЛОҲОТЛАРНИНГ ЖАМИЯТ РИВОЖИДАГИ ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
343
42
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Oriental Art and Culture
Область наук
Ключевые слова
маданият / санъат / урф-одатлар / анъаналар / маданий мерос / миллий маданият / моддий-техник базалар / ислохотлар / чора-тадбирлар / музейлар / маданий объектлар

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Раҳима Касимовна Юсупова

Ушбу мақолада юртимиздаги амалга оширилаётган ислоҳотлар ҳақида сўз боради. Маданият ва санъат соҳасидаги янгиликлар, қарорлар, фармойишларнинг амалга оширилиши. Ижодкорларнинг халқ олдига ўз санъати билан чиқишлари. Маданий обидаларимизни асраб авайлаш ҳамда уни бутун жаҳонга олиб чиқиш, ҳунармандларимизнинг қўл меҳнат ишлари билан танишиш. Бунда санъаткорларнинг ўрни ҳақидаги Президентимизнинг сўз нутқи ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА МАДАНИЯТ ВА САНЪАТ СОҲАСИДАГИ ИСЛОҲОТЛАРНИНГ ЖАМИЯТ РИВОЖИДАГИ ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ»

"Oriental Art and Culture" Scientific-Methodical Journal / ISSN 2181-063X Volume 4 Issue 1 / February 2023

ЯНГИ УЗБЕКИСТОНДА МАДАНИЯТ ВА САНЪАТ СОХДСИДАГИ ИСЛОХ^ОТЛАРНИНГ ЖАМИЯТ РИВОЖИДАГИ УРНИ ВА АХДМИЯТИ

Рахима Касимовна Юсупова rakhimayusupova5 @gmail .com Узбекистон давлат санъат ва маданият институти

Аннотация: Ушбу маколада юртимиздаги амалга оширилаётган ислохотлар хакида суз боради. Маданият ва санъат сохасидаги янгиликлар, карорлар, фармойишларнинг амалга оширилиши. Ижодкорларнинг халк олдига уз санъати билан чикишлари. Маданий обидаларимизни асраб авайлаш хамда уни бутун жахонга олиб чикиш, хунармандларимизнинг кул мехнат ишлари билан танишиш. Бунда санъаткорларнинг урни хакидаги Президентимизнинг суз нутки ёритилган.

Калит сузлар: маданият, санъат, урф-одатлар, анъаналар, маданий мерос, миллий маданият, моддий-техник базалар, ислохотлар, чора-тадбирлар, музейлар, маданий объектлар

THE ROLE AND SIGNIFICANCE OF CULTURE AND ART REFORMS IN NEW UZBEKISTAN IN SOCIETY DEVELOPMENT

Rakhima Kasimovna Yusupova rakhimayusupova5 @gmail .com Uzbekistan State Institute of Arts and Culture

Abstract: The paper describes ongoing reforms in our country. Implementation of innovations, decrees and ordinances in the field of culture and art. Performance of artists before the people with their art. Preservation of monuments of our culture, their propaganda around the world and introduction of our artisans. The President's speech on the role of artists was also highlighted.

Keywords: culture, art, customs, traditions, cultural heritage, national culture, material and technical basis, reforms, events, museums, cultural objects

Бугунги кунда мамлакатимизда барча сохаларда улкан ислохотлар, узгаришлар хамда янгиланишлар даври сурмокда. Жумладан, ислохотлар жараёнида халкимизнинг турмуш даражасини яхшилаш баробарида, бой миллий кадриятлар, урф-одат ва анъаналаримизни урганиш, илмий-амалий тадкик этиш, моддий ва номоддий маданий меросимизни асраб-авайлаш хамда

келгуси авлодга бус-бутун етказиш ва албатта дунё халкдари орасида кенг таргиб килиш борасида хам катор ишлар амалга оширилмокда.

Жумладан маданият ва санъат сохасида амалга оширилаётган ишларни янги боскичга олиб чикиш, бундай тадбирларга санъаткорларни шартнома асосида жалб килиш каби чора -тадбирлар амалга оширилмокда. Ушбу хужжатларда белгиланган вазифалар маданият ва санъат сохасининг барча йуналишларини тулик камраб олган булиб, мазкур мухим хужжатлар барча маданият сохаси ходимлари ва ижод ахли томонидан жуда катта таассуротлар билан карши олинган эди.

Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг "Бир хакикатни хеч качон эсимиздан чикармаслигимиз керак, мамлакатимизда маданият ва санъат тараккий этмаса, жамият ривожланмайди..." деган сузларининг маъносини чукур англаган холда, маданий муассасаларга ахолини, айникса ёшларимизни кенг жалб килиш бугунги куннинг энг долзарб вазифаларидан биридир.

Юртимизда сунгги беш йил давомида барча сохалар катори маданият ривожига хам алохида эътибор каратилмокда. Хусусан, Узбекистон миллий маданиятини янада ривожлантириш, Узбекистоннинг янги тарихини яратиш, халкимизнинг маънавий-маърифий савияси ва билимини ошириш, моддий ва номоддий маданий мерос объектларини асраб-авайлаш хамда оммалаштириш, жахон маданияти майдонига фаол интеграцияни олиб кириш, маданият ва санъат муассасаларининг моддий-техник базасини мустахкамлаш, маданият сохаси вакилларини куллаб-кувватлашга каратилган комплекс чора-тадбирлар амалга оширилмокда.

Шу уринда Президентимиз Ш.Мирзиёвнинг "Узбекистон Республикасида миллий маданиятни янада ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида", "Моддий маданий мерос объектларини мухофаза килиш сохасидаги фаолиятни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида", "Узбекистон Республикаси Маданият вазирлиги фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги карорлари хамда "Маданият ва санъат сохасининг жамият хаётидаги урни ва таъсирини янада ошириш чора-тадбирлари тугрисида"ги Фармони, шубхасиз, маданият сохасидаги янги ютуклар, узгаришларга ва ислохотларнинг амалга ошишига туртки булди.

Шунингдек, маданият сохасида хукукий тартибга солишнинг самарадорлигини ошириш максадида "Маданий фаолият ва маданият ташкилотлари тугрисида"ги Узбекистон Республикасининг конуни кабул килинди. Ушбу конуннинг максади - маданий фаолият, шунингдек, маданият ташкилотлари фаолияти сохасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат. Шуни хам таъкидлаш жоизки, ушбу конун кабул килингунига кадар маданий фаолият сохасидаги хукукий муносабатлар бир нечта норматив-

хукукий хужжатлар, жумладан, "Маданий бойликларнинг олиб чикилиши ва олиб кирилиши тугрисида", "Музейлар тугрисида" ва "Маданий мерос объектларини мухофаза килиш ва улардан фойдаланиш тугрисида"ги конунлар ва куплаб конуности хужжатлари билан тартибга солинган эди.

Бизнинг назаримизда, сохани ислох килиш доирасида музейларни инновацион кайта ташкил этишни кузда тутувчи Музейлар реновация дастури тасдикланди, узбек халкининг кадимий ва бетакрор санъати намунаси "Хоразм ракси - Лазги" номи остида ЮНЕСКОнинг "Инсоният номоддий маданий меросининг репрезентатив руйхати"га киритилди. Утган давр мобайнида Узбекистон ижодкорларини куллаб-кувватлаш "Илхом" жамоат фонди, Маданият вазирлиги хузуридаги Маданият ва санъатни ривожлантириш жамгармаси, Узбекистон композиторлари ва бастакорлари уюшмаси, Узбекистон давлат филармонияси, Узбекистон давлат санъат ва маданият институтининг Фаргона минтакавий филиали ташкил этилди.

Бундан ташкари Термиз шахрида утказилган Халкаро бахшичилик санъати, Шахрисабзда булиб утган Халкаро маком санъати халкаро фестиваллари, шунингдек, Бухоро шахридаги "Ипак ва зираворлар" хамда Маргилон шахридаги "Атлас байрами" каби форумларда дунёнинг куплаб давлатларидан ташриф буюрган маданият ва санъат намояндалари, хусусан, хунармандчилик сохасида уз илмий иши хамда амалий фаолиятида донг таратган машхур олим ва мутахассисларнинг иштирок этгани aлохидa эътиборга лойикдир. Ахамиятли томони шундаки, ушбу тадбирлар соханинг махаллий вакиллари учун тажриба алмашинув майдончаларини яратди, энг мухими, мамлакатимиз ижодкорлари жахон хамжамияти эътиборини узига карата олди. Ижодкорларимизнинг хар бир худудлардаги махаллаларда уз чикишлари билан халкни кунглини олди ва уларга янада кутаринки рух багишлади.

Биз юкорида таъкидлаб утганимиздек сунгги йилларда санъат ва маданият сохасини молиялаштиришга алохида эътибор каратилди, масалан 2020-2022 йилларнинг узида давлат бюджетидан 160 млряд сумдан зиёд маблаг ажратилди, бу эса, уз навбатида, 34 та маданият маркази, 6 та театр ва 20 та музейнинг ташки куриниши хамда моддий-техник базасини яхшилаш ва мустахкамлаш имконини берди.

Фикримизнинг исботи тарзида сунгги беш йил ичида биз тарихий-маданий меросни саклаб колиш билан боглик ишларда жамиятнинг фукаролик позицияси сезиларли даражада усганига гувох булдик. Ахоли тарихий биноларни бузиш, айникса, шахарнинг тарихий кисмида куп каватли бинолар курилишига карши кескин муносабат билдира бошлади. Мамлакатда фукаролик жамияти шаклланишининг умумий курсаткичи булган жамоатчилик

назорати кучайди. Лекин сохани янада ривожлантириш тарихий-маданий мероснинг кадр-кимматини, ёш авлоддан бошлаб, жамоатчилик онгига етказиш учун яхлит бир тизим яратиш мухим саналади. Шу нуктаи назардан, таълим муассасалари, жумладан, мактабгача таълим, умумтаълим ва олий таълим муассасалари учун тарихий-маданий мероснинг кадр-кимматини англатувчи адабиётларни яратиш ва улар билан таълим муассасаларини таъминлаш максадга мувофик, зеро бугунги кунда тарихий-маданий меросни асраб-авайлаш дунёдаги замонавий мамлакатлар сиёсатининг мухим йуналишига айланиб улгурди.

Хулоса килиб айтганда маданият ва санъат сохасида кейинги йилларда жуда катта тарихий узгаришлар булди. Айникса мамлакатимизнинг чекка худудларида машхур санъаткорларимизни куй кушиклари билан халкни кайфиятини кутариб байрам тадбирларини утказгани халкни янада жонлантирди. Бир вактлар машхур санъаткорларни якиндан куриш улар орзуси эди. Уларни якиндан курган халк улардан мотивация олди. Ижодкорларимиз улар билан якиндан сухбат куриб, яшаш шароитлари билан танишишди. Хунармандларнинг иш фаолиятини куришди. Бугунги кунда мамлакатимизнинг равнаки учун уларнинг хунармандчилик ишларига инновацион ёндашаётганликларини куриб завкланишди.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 20 декабрдаги Олий Мажлисга Мурожаатномаси. www.lex.uz

2. 2022 - 2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистонни Тараккиёт стратегиясиwww.lex.uz

3. Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг мамлакатимиз мустакиллигининг 30 йиллик байрами тантаналаридаги сузлаган нутки. 2021 йил 31 август. www.uza.uz

4. Мирзиёев Ш.М. 2020 йилда мамлакатимизни ривожлантиришнинг энг мухим устувор вазифалари тугрисидаги Узбекистон Республикаси Президентининг Парламентга Мурожаатномаси. 2020 йил 25 январьь. www.uza.uz

5. Фредериск Харбисон, Энтрепренеуриал Организатион ас а Фастор ин Эсономис Девелопмент. Куартерлй Жоурнал оф эсономисс, Охфорд. (1956) 70 (3): 364-379.

6. Бекчанов Д.М. Махаллий давлат хокимияти органлари томонидан тадбиркорликни ривожлантириш фаолиятининг хукукий асосларини такомиллаштириш (Узбекистон ва Япония мисолида).

7. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг 2017 йил 7 августдаги маданият ва санъат фаоллари билан учрашувидаги маърузаси. Халк сузи газетаси 8-август сони.

8. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 26 майдаги "Маданият ва санъат сохасининг жамият хаётидаги урни ва таъсирини янада ошириш чора-тадбирлари тугрисида"ги Фармони. www.lex.uz

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.