Научная статья на тему 'ЯНГИ РЕНЕСАНС ПОЙДЕВОРИНИ МУСТАҲКАМЛАШДА МАЪНАВИЙ ТИКЛАНИШ ВА ЮКСАЛИШ АСОСИЙ ОМИЛЛАРДАН БИРИДИР'

ЯНГИ РЕНЕСАНС ПОЙДЕВОРИНИ МУСТАҲКАМЛАШДА МАЪНАВИЙ ТИКЛАНИШ ВА ЮКСАЛИШ АСОСИЙ ОМИЛЛАРДАН БИРИДИР Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

83
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
фуқаролик жамияти / маънавий макон / маънавий мерос / Ренессанс / янги Ўзбекистон / маънавий тарбия

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Т. Қўйлиев, Н. Рахмонбердиева

Ушбу мақолада юртимизда шиддат билан давом этаѐтган маънавий тикланиш ва юксалиш жамиятимиз фуқаролари орзу қилаѐтган Янги учунчи Ренессанс пойдеворини яратишдаги асосий омиллардан бири эканини тарихимизда мавжуд бўлган конкрет материаллар асосида таҳлил қилишни мақсад қилиб олган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЯНГИ РЕНЕСАНС ПОЙДЕВОРИНИ МУСТАҲКАМЛАШДА МАЪНАВИЙ ТИКЛАНИШ ВА ЮКСАЛИШ АСОСИЙ ОМИЛЛАРДАН БИРИДИР»

ЯНГИ РЕНЕСАНС ПОЙДЕВОРИНИ МУСТАХ^КАМЛАШДА МАЪНАВИЙ ТИКЛАНИШ ВА ЮКСАЛИШ АСОСИЙ ОМИЛЛАРДАН

БИРИДИР

Т. ^уйлиев

ТошДАУ "Гуманитар фанлари" кафедраси доценти,

Н. Рахмонбердиева

ТКХММИ МТУ "Гуманитар фанлари" кафедраси катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада юртимизда шиддат билан давом этаётган маънавий тикланиш ва юксалиш жамиятимиз фукаролари орзу килаётган Янги учунчи Ренессанс пойдеворини яратишдаги асосий омиллардан бири эканини тарихимизда мавжуд булган конкрет материаллар асосида тахлил килишни максад килиб олган.

Калит сузлар: фукаролик жамияти, маънавий макон, маънавий мерос, Ренессанс, янги Узбекистон, маънавий тарбия.

Демократик жамият куриш ва фукаролик жамиятини янада мустахкамлаш, янги боскичга кутариш инсоннинг моддий ва маънавий фаоллигини таказо этади, унга маънавий юксалишни зарурат килиб куяди. Зеро, Узбекистонда янги маънавий макон яратилиши оркали унда Янги Узбекистонда халкимиз орзу килаётган маърифатли жамиятнинг бахтиёр яшайдиган авлоди камол топиши бош максад килиб олинган.

Хрзирги бунёдкорлик жараёнида халкнинг маънавий-рухий дунёсини мустахкамлаш ва ривожлантириш билан боглик масалаларнинг мухимлигини таъкидлаб, мамлакатимиз президенти куйидагиларни алохида таъкидлаган эди: "мамлакатимизда маънавий тарбия тизимининг янги стратегиясини яратиб, халкимиз, айникса ёшлар уртасида маънавий-маърифий ишларни сифат ва мазмун жихатдан янги боскичга кутаришимиз керак.

Бугунги кунда дунёнинг жуда куп минтакаларида инсоний кадриятлар емрилмокда. Айникса пандемия шароитида айрим улкаларда бетокатлик,

April 21-22

312

^^pecialists^n^heFieldoimeSmePmem

тажовузкорлик кайфиятлари кучайиб бормокда. Мана шундай кескин вазиятда, улуг мутафаккирлар айтганидек дунёни эзгулик, мехр-шафкат, инсонийлик куткаради"1.

Сир эмаски, утган йилларда ва бундан кейин хам Узбекистонимизнинг ривожланиши биз танлаб олган мустакилликнинг илк йилларидаги куйидаги туртта маънавий-ахлокий тамойилларга асосланиши табиийдир:

- умуминсоний кадриятларга содикдик;

- халкимизнинг маънавий меросини мустахкамлаш ва ривожлантириш;

- инсоннинг уз имконятларини эркин намоён килиш;

- ватанпарварлик.

Маънавиятимизни янада тиклаш давр уртага чикараётган масалалар билан уни уйгун холда ривожлантиришнинг таркибий кисми булган миллий мафкурамизни хам янада мустахкамлаш мухим масаладир.

Мамлакатимизнинг ичкарисида хам, ташкарисида хам янги тизимни хохламайдиганлар, унга карши булганларнинг борлиги хам янги мафкурамизни хар кандай шароитда, хар бир дакикада унга булган муносабатларимизн сусайтирмасдан янада мустахкамлаш, янги жамият курувчиларни у билан доимо куроллантириб бориш давр талаби эканлигини унутмаслик лозим. Чунончи, айрим акидапарастлар, экстермистлар цивилизациянинг энг катта ютуги хисобланган демократияни куфр деб уктирмокдалар. Улар урта асрга хос булган халифатчилик бошкарув тизимини урнатиш керак, деган фикрни илгари сурмокдалар. Бундан куриниб турибдики, биз ёшларда янгича тафаккурни шакллантиришимиз, уларни миллий истиклол гоялари билан куроллантиришимиз зарур. Бу иш осонлик билан кечмайди, хояга карши гоя билан, жахолатга карши маърифат билан, замонавий билимлар воситасида инсонларда, айникса, хаётга янги кадам куяётган ёшларда миллий мафкурага ички рухий эхтиёжларни шакллантириш ва ривожлантириш даркор. Зеро, мафкура ва маънавиятга булган рухий эхтиёжлар инсон фаоллиги ва фаолиятининг энг мухим, энг асосий харакатлантирувчи кучи хисобланади. Жамиятни, миллатни, хар бир инсонни, ёш авлодни маънавий юксалиши, камолати хозирги шароитда ута долзарб булиши билан бирга жуда кенг камровли жраёндир.

Унинг мухим шартшароити шундаки, хар бир ижтимоий гурух, жамият, миллат фукаро узининг демократик жамият куриш билан

1 Ш.Мирзиёев. Янги Узбекистон тараккиёт стратегияси. Тулдирилган иккинчи нашри. Тошкент; "O'zbekiston" нашриёти, 2021. 267-бет.

April 21-22

313

^^pecialists^n^heFieldoimeSmePmem

боглик кундалик фаолиятида уз кучи ва имкониятларига таянмоги лозим. Атрофимизда содир булаётган вокеа-ходисаларга мустакил муносабат билан ёндошиш, шахсий манфаатлари мамлакат ва халк манфаатлари билан уйгун холда куриши лозим. Бундай вазиятда хар бир фукаро унга берилган хак асосида ижтимоий, сиёсий, хукукий ва иктисодий эркин булиши зарур.

Маънавий юксалиш, демократик жамият куриш билан боглик булган яратувчилик фаолиятларимиз тафаккур эркинлигини хам таказо килади. Уни таъминлаш максадида хозир бизда бутун таълим ва тарбия тизими ислох килинмокда. "Буларнинг барчасидан ягона максадимиз - мактабгача таълим ва мактаб таълими, олий ва урта махсус таълими хамда илмий-маданий муассасаларни Учинчи Ренессанснинг турт узвий халкасига, богча тарбиячиси, мактаб муаллими, профессор-укитувчилар ва илмий-ижодий зиёлиларимизни эса Янги Уйгониш даврининг турт таянч устунига айлантиришдан иборат2" Маънавий юксалишнинг мухим омилларидан бири маънавий кадриятлар ва миллий узликни англашнинг тикланишидир. Бунга мисол килиб, Зардушт назарий жихатдан асослаган "Навруз"нинг "Авесто"да уз талкинини топган хаётий гоя "Эзгу фикр, эзгу суз ва эзгу амал" тамойилининг халк тафаккури ва турмуш тарзида урин олишига сабаб булган булса, "Ийд ал Фитр" ва "Ийд ал Адха" ларнинг кайта тикланиши ислом дини бизнинг тафаккур ва амалий хаётимизда эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этувчи мукаддас дин эканини янада мустахкамланишига уз хиссасини кушади.

Халкимиз адолат, тинчлик, ахил кушничилик ва инсонпарварлик нозик куртакларини асрлар оша асраб-авайлаб келмокда. Узини янгилашнинг олий максади анашу анъаналарини кайта тиклаш, уларга янги мазмун багишлаш, заминимизда тинчлик ва демократия, фаровонлик, маданият, виждон эркинлиги ва хар бир кишини камол топтириш учун зарур шарт-шароитлар яратишдир.

Халкимизнинг маънавий рухини мустахкамлаш, ривожлантириш оркали янги боскичга кутариш мустакил Узбекистонимизда давлат ва жамиятнинг энг мухим вазифасидир. Маънавият шундай кимматбахо неъматки, у бизнинг кадимий ва навкирон халкимизнинг калбида бутун инсониятнинг улкан оиласида уз мустакиллигини тушуниб етиш ва озодликни севиш туйгуси билан мустахкамланиб борилган. Албатта, маънавият уз халкининг тарихини, унинг

2 Ш.Мирзиёев. Янги Узбекистон тараккиёт стратегияси... 52-бет. https://tstu.uz/ International Scientific and Practical Conference

April 21-22

маданияти вазифаларини чукур билиш ва тушуниб етишга асослангандагина кудратли кучга айланиб куйилган вазифаларни бажаришга кодир булади.

Мамлакатимиз Президенти Ш. Мирзиёев уз вазифасига киришган дастлабки кунлариданок юртимизда бошланган миллий маънавиятни тиклаш ва ривожлантириш бундан кейин хам давлат сиёсатида уствор вазифа эканлигига эътиборни каратиб куйидагиларни алохида таъкидлаган эди: "Агар биз таълим-тарбия, маданият ва маънавият сохасидаги ишларимизни аник тизим асосида ташкил этиб, уларнинг самарадорлигини оширмасак, эртанги кунимизни кураолмаймиз, уз максадларимизга ета олмаймиз.

Бу борада "Бир болага етти махалла хам ота, хам она" деган шиор доимий кун тартибида туриши лозим. Биз ёшларимизни миллий ва умумбашарий кадриятлар рухида тарбиялаш учун бор куч ва имкониятларимизни сафарбар этишимиз зарур. Бундай гоят мухим вазифани амалга оширишда биз аввало купни курган кайвони онахонларимизга, махалла фаолларига, мухтарам фахрийларимизга, сиз, опа-сингилларимизнинг акл-заковатингиз, билим ва

тажрибангизга таянамиз" .

Демак, юртимиз уз тараккиётининг янги боскичида бир-бири билан чамбарчас боглик купдан-куп вазифаларни бажариш оркали улуг максад килиб олинган Янги учунчи Ренессанс пойдеворини яратишдаги вазифаларни реалликка айлантиради. Бу хам булса куйидагиларни камраб олади:

- маънавий мерос ва диний кадриятларни чукур узлаштириш, миллатимизнинг уз-узини англашига эришиш, миллий гурур ва ифтихор туйгуларини изчиллик билан мустахкамлаш;

- мустакиллик шароитида милий гоя миллий мафкуранинг шаклланиши хамда унинг халкимиз дунёкарашига айланишига эришиш;

- таълим тизимини ислох килиш, кадрлар тайёрлаш дастурини амалга ошириш асосида жисмонан бакувват, маънан соглом, имон-эътикоди бутун, билимли, маънавияти юксак, мард-жасур ватанпарвар авлодларимизни шакллантириш;

- миллий-салохиятимизни жахон цивилизациясидаги урнини тиклаши ва бугунги кунда маънавият, маърифат, фан, техника, технология ютукларини чукур узлаштириш асосида хозирги замон умумжахон маънавияти тизими ривожига хисса кушиш;

3 Ш.Мирзиёев. Миллий таравдиёт йулимизни ^атьият билан давом эттириб, янги бос^ичга кутарамиз. Т.: "Узбекистан", 2018. 1-том. 349- бет.

https://tstu.uz/

April 21-22

International Scientific and Practical Conference

- ёшлар маънавиятини миллий истиклол гоялари билан бойитиб бориш, улар онгида мафкуравий иммунитетни кучайтириш;

- инсониятнинг асрлар давомида яратган ва умумжахон мулкига айланган барча бойликларининг омили - маънавий салохиятимизнинг ажралмас кисмига айлантиришдир.

Аждодларимиздан колган мерос хар бир миллат - нафакат утмиши , шунинг билан бирга истикболи учун хам куч, фидойилик ва илхом манбаи хисобланади.

REFERENCES

1. Ш.Мирзиёев. Янги Узбекистон тараккиёт стратегияси. Тошкент; "O'zbekiston" нашриёти, 2022.

2. Ш.Мирзиёев. Миллий тараккиёт йулимизни катъият билан давом эттириб, янги боскичга кутарамиз. Т.: "Узбекистон", 2018. 1-том.

April 21-22

316

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.