Научная статья на тему 'ЯКЕ АЗ САБАБҲОИ КОРНОШОЯМ ШУДАНИ НОҚИЛИ АЛЮМИНИЙ ДАР СОҲАИ ЭЛЕКТРОТЕХНИКА'

ЯКЕ АЗ САБАБҲОИ КОРНОШОЯМ ШУДАНИ НОҚИЛИ АЛЮМИНИЙ ДАР СОҲАИ ЭЛЕКТРОТЕХНИКА Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

CC BY
9
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Endless light in science
Область наук
Ключевые слова
хӯлаи алюминийи бо никел / корношоям / тунук / никел / панљара / хӯла / усулҳои маълуми рехтагарӣ / масолеҳ / маҳсулот.

Аннотация научной статьи по технике и технологии, автор научной работы — Рашидов Акрам Раҷабович, Одинаев Некқадам Хушқадамович, Эмомов Баҳром Файзуллоевич, Холмирзоев Дустмаҳмад Нуруллоевч, Холмирзоев Дустмаҳмад Нуруллоевч

Дар мақолаи зерин, мақсади таҳқиқот ин аниқкунии хосиятҳои корношоям шудани ноқили алюминийи тамғаи А7 бо никел мебошад. Барои таҳқиқоти таъсири никел ба кинетикаи оксидшавии алюминий, дар ҳолати сахт, хӯлаҳо бо миқдори таркибии аз 0.01 то 0.5 %-и вазн никел ҳосил карда шуданд. Таҳқиқот дар ҳаво ҳангоми ҳароратҳои 673К, 773К ва 873К гузаронида шуд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технике и технологии , автор научной работы — Рашидов Акрам Раҷабович, Одинаев Некқадам Хушқадамович, Эмомов Баҳром Файзуллоевич, Холмирзоев Дустмаҳмад Нуруллоевч, Холмирзоев Дустмаҳмад Нуруллоевч

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЯКЕ АЗ САБАБҲОИ КОРНОШОЯМ ШУДАНИ НОҚИЛИ АЛЮМИНИЙ ДАР СОҲАИ ЭЛЕКТРОТЕХНИКА»

ЯКЕ АЗ САБАБХ.ОИ КОРНОШОЯМ ШУДАНИ НОЦИЛИ АЛЮМИНИЙ ДАР

СОХДИ ЭЛЕКТРОТЕХНИКА

РАШИДОВ АКРАМ РА^АБОВИЧ

Саромузгор, номзади илмхои техникй-и кафедраи "Автоматонии харакатовархои баркй"

ОДИНАЕВ НЕКЦАДАМ ХУШЦАДАМОВИЧ

Саромузгор, номзади илмхои техникй-и кафедраи "Автоматонии харакатовархои баркй"

ЭМОМОВ БАРРОМ ФАЙЗУЛЛОЕВИЧ

Саромузгор-и кафедраи "Автоматонии харакатовархои баркй"

ХОЛМИРЗОЕВ ДУСТМА^МАД НУРУЛЛОЕВЧ

Саромузгор-и кафедраи "Автоматонии харакатовархои баркй"

ЦУВВАТОВ ФАРУХ НАЗИРАЛОЕВИЧ

Ассистенти-и кафедраи "Автоматонии харакатовархои баркй"

ДОНИШКАДАИ ЭНЕРГЕТИКИИ ТО^ИКИСТОН

Аннотатсия: Дар мацолаи зерин, мацсади та%цицот ин анщкунии хосият%ои корношоям шудани ноцили алюминийи тамгаи А7 бо никел мебошад. Барои тащицоти таъсири никел ба кинетикаи оксидшавии алюминий, дар %олати сахт, хула%о бо мицдори таркибии аз 0.01 то 0.5 %-и вазн никел %осил карда шуданд. Та%цицот дар %аво %ангоми %арорат%ои 673К, 773К ва 873Кгузаронида шуд.

Калимахри калидй: хулаи алюминийи бо никел, корношоям, тунук, никел, панлара, хула, усул%ои маълуми рехтагари, масоле%, ма%сулот.

Алюминий метали сабук буда вазни хосаш 2,7 г/см3, харорати гудозишаш 6600С. Дорои панлараи кристалии кубии кулахояш марказонидашуда мебошад. Дорои хосиятх,ои хуби гармигузаронй ва лараёнгузарони мебошад. Х,осилшавии пардаи тунуки AI2O3, алюминиро аз зангзанй мухофизат мекунад.

Хосиятх,ои механикии алюминий: худуди устуворй 150МПа, дарозшавии нисби 50% модули мустахкамй 7000Мпа.

Алюминий вобаста аз даралаи тозагй чунин тамгагузори карда мешавад: Даралаи тозагии махсус А99 (99,999%Al) , алюминийи техникй А8, А7, А6, А5, А0 (микдори алюминий аз 99,85 то 99%) Алюминийи техникй дорои хосиятхои хуби кафшеркунй ва пластики дошта дар сохаи сохтмон, лойхои каммасъули мошинсозй ва масолеххои баркй васеъ истифода бурда мешавад.

Дар таркиби алюминий якчанд дах хиссаи гашхо (дар мачмуъ на бештар аз 0,5мас%) мавчуд аст, ки аз онхо асосан охан ва кремний мебошанд. Мувофики ГОСТ 31947-2012, навъхои алюминийи A7, A6, A5E барои махсулоти кабелй ва нокилй истифода мешаванд, ки мутаносибан 99,7, 99,6, 99,5% алюминий доранд. ^имати охан ва кремний дар алюминийи нокилй набояд аз 0,45% ва хама ифлосихо аз 0,5% зиёд бошад. Истифодаи нокили алюминий, хангоми намоён шудани алюминий дар муддати хеле кутох бо плёнкаи тунук (10-6мм) руйпуш мешавад ва аз коорозия шудан хифз мекунад. Тавре ки дар боло зикр гардид, ифлосихои доимй дар алюминий, ки аз ашёи хом ва маводи барои истехсоли он истифодашаванда сарчашма мегиранд, кремний ва охан мебошанд, ки дар нотоич стандартизатсия шудаанд. Яънеки корношоям шудани нокили алюминий ин аз хад зиёд будани гашхо дар таркиби алюминий мебошанд.

Кинетикаи оксидшавии хулаи алминий амгаи А7 бо никел. Тачхизот ва усулхои омузиши кинетикаи оксидшавии хулахо.

Диаграммаи насби тадкикот дар расми 3.1 нишон дода шудааст. ^исмхои асосии насб аз кураи Тамман (1) бо мантияи оксиди алюминий (2) барои эчоди фазои назоратшаванда иборатанд. Нуги болоии сарпуш бо сарпушхои об хунуккунанда (7) маркам карда шудааст, ки дар онхо сурох барои найчаи газгузаронй (3), термопар (5) ва тигель (4) бо намуна барои тадкикот овезон карда шудааст. риштаи платина (6) ба пружае, ки аз сими молибден сохта шудааст (12). Пружинаи каблан калибршуда дар як силиндраи шишаи молибденй (11) бо сарпуши хокй (14) чойгир карда шуд. Барои пешгирй кардани ларзиш ва зарба, сарпуши пружина ба стенди мустакил аз танур (13) васл карда мешавад. Барои аз радиатсияи гармии танур мухофизат кардани тарозу тахт ва яхдон (15),

Барои тахдикоти таъсири никел ба кинетикаи оксидшавии алюминий, дар холати сахт, хулахо бо микдори таркибии аз 0.01 то 0.5 %-и вазн никел хосил карда шуданд. Тахкикот дар хаво хангоми хароратхои 673К, 773К ва 873К гузаронида шуд. Нишондихандахои кинетикй ва энергетикии раванди оксидшавии хулахои системаи Л1-№ дар чадвали 1 нишон дода шудааст.

Чадвали 1

Мундарича Х,арорати Суръати хдкикй Энергияи

никел дар оксидшавй, оксидшавии К-104, фаъолсозй,

алюминий, масса.% К -2 -1 кг-м 2с 1 кЧ/мол,

673 2.78

0.0 773 3.05 164.4

873 3.52

673 2.41

0.01 773 2.55 189.5

873 3.09

673 2.33

0.05 773 2.47 194.8

873 3.01

673 2.26

0.1 773 2.49 199.0

873 2.94

673 2.17

0.5 773 2.43 203.3

873 2.87

Суръати оксидшавии хулах,ое, ки дар таркибашон 0,0 1, 0, 05, 0,1 ва 0,5 масса.% никел доранд

, дар х,ароратх,ои омухташуда каме пасттаранд, барои хулах,ои алюминий назар ба алюминийи

тоза.

АДАБИЁТ

1. Луц, А.Р. Алюминий и его сплавы / А.Р. Луц, А.А. Суслина. Самара: Самарск, Гос. тех. универ.- 2013.- 81 с.

2. Белецкий, В.М. Алюминиевые сплавы (Состав, свойства, технология, применение) / В.М. Белецкий, Г.А. Кривов. - Под ред. И.Н. Фридляндера, К.: КОМИТЕХ.- 2005.- 365 с.

3. Ганиев И.Н., Сафаров А.Г., Одинаев Ф.Р., Якубов У.Ш., Кабутов К. Температурная зависимость теплоемкости и изменений термодинамических функций сплава АЖ 4.5 с оловом // Изв. ВУЗов. Цветная металлургия. 2019. №1. С. 50-28.

4. Ганиев И.Н., Отаджонов С.Э., Иброхимов Н.Ф., Махмудов М. Температурная зависимость теплоемкости и изменений термодинамических функций сплава АК1М2, легированного стронцием // Известия ВУЗов. Материалы электронной техники, 2018. Т. 21. №1. С. 35-42.

5. Ганиев И.Н., Абулаков А.П., Джайлоев Дж.Х., Алиев Ф.А., Рашидов А.Р. Коррозионно-электрохимическое поведение алюминиевого проводникового сплава E-AlMgSi ("алдрей") с оловом, в среде электролита NaCl // Известия высших учебных заведений. Материалы электронной техники. 2019. Т. 22. № 2.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.