Научная статья на тему 'ЙЎЛЛАРДА ТРАНСПОРТ ОҚИМИНИ БОШҚАРИШ ВА ЙЎЛ ТРАНСПОРТ ҲОДИСАЛАРИНИ КАМАЙТИРИЛИШИГА ҚАРАТИЛГАН ЧОРАЛАР'

ЙЎЛЛАРДА ТРАНСПОРТ ОҚИМИНИ БОШҚАРИШ ВА ЙЎЛ ТРАНСПОРТ ҲОДИСАЛАРИНИ КАМАЙТИРИЛИШИГА ҚАРАТИЛГАН ЧОРАЛАР Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
111
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ҳайдовчи эътиборсизлиги / тасмаларда ҳаракатланишлар / ҳаракат тезлиги / мақбул тезлик / зиг-заг ҳаракатланиш / хавфсизлик масофаси / ахборотлар / хавф-хатарлар. / driver inattention / lane movements / speed of movement / acceptable speed / zigzag movement / safety distance / information / dangers.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Салоҳиддин Турдибеков, Ўткир Исоханов, Эркинжон Абдусаматов

Ушбу мақолада ҳозирги замон талабларидан келиб чиққан ҳолда, Ўзбекистон Республикасида аҳоли ва транспорт воситаларнинг кўпайишини инобатга олиб, йиллар давомида кузатилаѐтган ва йўл транспорт ҳодисалари бўйича (йўл транспорт ҳодиса) ўтказилган таҳлили ҳамда экспертизалардаги амалиѐт натижаларидан келиб чиқиб, олинган енгил-оғир тан жароҳатлар ва ўлим билан боғлиқ бўлган йўл транспорт ҳодисаларни келтириб чиқарадиган омиллар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Салоҳиддин Турдибеков, Ўткир Исоханов, Эркинжон Абдусаматов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

In this article, based on the requirements of the present time, taking into account the increase in the population and vehicles in the Republic of Uzbekistan, the analysis of road traffic accidents (road traffic accidents) observed over the years and the results of practical examinations, with minor and severe injuries and deaths Factors that cause road traffic accidents are listed.

Текст научной работы на тему «ЙЎЛЛАРДА ТРАНСПОРТ ОҚИМИНИ БОШҚАРИШ ВА ЙЎЛ ТРАНСПОРТ ҲОДИСАЛАРИНИ КАМАЙТИРИЛИШИГА ҚАРАТИЛГАН ЧОРАЛАР»

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-173-176

ЙУЛЛАРДА ТРАНСПОРТ ОЦИМИНИ БОШ^АРИШ ВА ЙУЛ ТРАНСПОРТ ХОДИСАЛАРИНИ КАМАЙТИРИЛИШИГА КАРАТИЛГАН ЧОРАЛАР

Сало^иддин Турдибеков

Тошкент давлат транспорт университети

Уткир Исоханов

Тошкент давлат транспорт университети

Эркинжон Абдусаматов

Тошкент давлат транспорт университети

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада хозирги замон талабларидан келиб чиккан холда, Узбекистон Республикасида ахоли ва транспорт воситаларнинг купайишини инобатга олиб, йиллар давомида кузатилаётган ва йул транспорт ходисалари буйича (йул транспорт ходиса) утказилган тахлили хамда экспертизалардаги амалиёт натижаларидан келиб чикиб, олинган енгил-огир тан жарохатлар ва улим билан боглик булган йул транспорт ходисаларни келтириб чикарадиган омиллар келтирилган.

Калит сузлар: хайдовчи эътиборсизлиги, тасмаларда харакатланишлар, харакат тезлиги, макбул тезлик, зиг-заг харакатланиш, хавфсизлик масофаси, ахборотлар, хавф-хатарлар.

ABSTRACT

In this article, based on the requirements of the present time, taking into account the increase in the population and vehicles in the Republic of Uzbekistan, the analysis of road traffic accidents (road traffic accidents) observed over the years and the results of practical examinations, with minor and severe injuries and deaths Factors that cause road traffic accidents are listed.

Keywords: driver inattention, lane movements, speed of movement, acceptable speed, zigzag movement, safety distance, information, dangers.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-173-176

Хрзирги вактда Узбекистон Республикасида ахоли сонининг купайиши билан бир каторда транспорт воситалари сони хам жадал суръатда ошиб бормокда, шу билан бирга замонавий транспортга булган талаб янада ортмокда. Шахар кучалари ва магистраль йулларда транспорт воситалар сонининг ошиши натижасида тирбандликлар муаммоси хам ортиб бормокда.

Инсонга чекланган кобиллик берилган яъни хар кандай холатда хар кандай ишни бажара олиши, хохлаган нарсасини уша зохати мухайё кила олишга кодир эмас, масалан, айрим частотали товуш сигналларни хамда маълум бир тулкинли ёругликни кабул кила олмаслиги ва олдиндан кура олмаслиги, сезги органларидаги ноаник маълумотлар хамда узининг хатти-харакатлари билан аник куз олдидаги пайдо булган хавфни кайтаришга ожизлик килиши ва х.к.

Икки ва ундан ортик тасмали йулларда бир йуналиш буйлаб харакаланаётганда тезлигини ошириб, уз йуналишини унгдан-чапга ва чапдан-унгга узгартириб (зиг-заг харакатланиб) узгартириш чогида чапга ва унгга бурилиш тугрисида ахборот бериш чирогини ёкмаслиги, зиг-заг харакатланиб узиб кетиш вактида олдида хамда унг ва чап ёнидаги харакатланаётган автомобилларнинг ён ва олдидаги хавфнинг куринмаслиги, унинг аник хисобини олишга жисмоний - техник имконияти булмаганлиги окибатида турли куринишдаги йул транспорт ходисалари содир булишига олиб келмокда, бундай ходисалар сони йилдан йилга ошиб бориши кузатилмокда.

Статистик маълумотларга кура Узбекистон Республикасида 2021 йилда содир булган йул транспорт ходисалар:

- Жами - 10 000 та;

- пиёдалар иштирокида - 47 %;

- болалар иштирокида -16 %;

- вафот этганлар - 24,26 % ;

- болалар - 11 %;

- Ташкент шахрида - 11 %;

- вафот этганлар - 1,4 %;

- болалар - 0,13 %.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-173-176

1-расм. Зиг-заг харакатланиш

Йул транспорт ходисаларни келтириб чикарадиган омиллар:

❖ хайдовчиларнинг эътиборсизлиги;

❖ тезликнинг оширилиши;

❖ бир йуналишда харакатланаётган транспорт воситалар хавфсизлик учун оралик масофани тугри танламаганлиги;

❖ узиб кетиш вактида зиг-заг харакатланиб йуналиш бир тасмадан иккинчи тасмага узгартириш вактида ахборотларни уз вактида кабул килиб ва карор кабул кила олмаслиги;

❖ узиб кетиш вактида зиг-заг харакатланиишда макбул тезлик тугри танланмаганлиги;

❖ харакатланиш жараёнида хар хил хавф-хатарни олдиндан кура билиш, сеза билиш имконияти йуклиги.

Амалиёт ва урганишлар шуни курсатдики икки ва ундан ортик тасмали автомобиль йулларида бир йуналиш буйлаб харакатланишлардаги, тезлигини ошириб, уз йуналишини унгдан-чапга ва чапдан-унгга узгартириб харакатланадиган транспорт воситаларининг харакат хавфсизлигини таъминлаш борасида хайдовчининг диккат-эътиборини оширилишида унинг хушёрлиги, харакатни ташкил этишда кулланиладиган техник воситаларнинг соз ва тугри меъёрий урнатилганлиги, тезликни чеклаш катта ахамиятга эга.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-173-176

3ur-3ar xapaKaraaHum (1-pacM) Ba;raga M3ara KenaguraH Hyn TpaHcnopT xpgucanapHu onguHu onum Ba KaMaHTupum Hopa-Tagôupnapu Kyfiuga KenrapunraH:

-y3HÔ KeTum Ba;raga nangaH yHrra Ba yHrgaH nanra xapaKaraaHuumga, AtHH 6up TacMagaH hkkhhhh TacMara xapaKaraHu y3rapTupum TyFpucuga axôopoT ôepum HupoFHHH onguHgaH ë;MacgaH fiyHanumuHH y3raprapaëTraH x,aMga Te3nuKHH MetëpugaH omupraH xafigoBHunapra HucôaraH KOHyHHunuKga

ôenrunaHraH Tapraôga nopanap Kypum;

-onguHMa-KeTHH, KeTMa-KeT xapaKaraaHaëTraH TpaHcnopT BocuTanapu xafigoBHunapu TOMOHugaH xaB^cro opanu; Maco^a TyFpu TaHnaHumura эpнmнm;

-cyTKaHuHr MatnyM Ba^rnapuga 3ur-3arau xapaKaraaHumHu Ta^u^noBnu ôenrunapHu ëKu umopanapHu aManuëTra TarSu; этнm.

ro^opuga KenTupunraH TaKnu^napHuHr aManuëTra TarSu; этнпнmн Hyn TpaHcnopT xpgucanap cohuhu KaMaHumura xroMar Kunagu.

REFERENCES

1. Hyn xapaKara Kpuganapu; BM cuHuHr 172-coHnu ;apopu 12.04.2022 Hun.

2. Q.X. Azizov: "Harakat xavfsizligini tashkil etish asoslari". Toshkent 2009.- 264 b.

3. Jo'Rayev, Yashnarjon Rovshan O'G'Li, Abdusamatov, Erkinjon Xalim O'G'Li, & Tursunov, Nodir Hamroyevich (2021). HAYDOVCHILARNI TAYYORLASHDA RAQAMLI O'ZBEKISTON 2030 DASTURINI JORIY ETISH. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1 (9), 749-754.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.