Научная статья на тему 'Ways to optimize the quality control for clinical diagnostic laboratories'

Ways to optimize the quality control for clinical diagnostic laboratories Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
108
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЗЕРТХАНАЛЫқ ЗЕРТТЕУ САПАСЫН БАқЫЛАУ / МЕДИЦИНАЛЫқ МЕКЕМЕ / БАқЫЛАУ МАТЕРИАЛДАРЫ / ЗЕРТХАНАЛЫқ МЕДИЦИНА / ЗЕРТХАНАЛЫқ САТЫ / КАЧЕСТВО КЛИНИКО-ЛАБОРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ / МЕДИЦИНСКАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ / КОНТРОЛЬНЫЕ МАТЕРИАЛЫ / ЛАБОРАТОРНАЯ МЕДИЦИНА / ЭТАПЫ ЛАБОРАТОРИЙ / THE QUALITY OF CLINICAL AND LABORATORY TESTS / MEDICAL ORGANIZATION / CONTROL SAMPLES / LABORATORY MEDICINE / STAGES OF LABORATORIES

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Токсанбаев Р.Д., Паренова Р.А., Елемес П.Ж., Нурбакыт А.Н.

В этой статье описаны пути предотвращения различных допустимых ошибок и повышения качества при лабораторных исследованиях. По мнению автора этап на котором происходят лабораторные ошибки это преаналитический этап. Самый эффективный путь устранения лабораторных ошибок, в том числе и на преаналитическом этапе, это разработка мероприятий по обеспечению качества лабораторного анализа и пересмотр существующих стандартов как на уровне ЛПУ, так и на уровне организации лабораторно-диагностического процесса в целом.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПУТИ ОПТИМИЗАЦИИ КОНТРОЛЯ КАЧЕСТВА КЛИНИКО-ДИАГНОСТИЧЕСКИХ ЛАБОРАТОРИЙ

This article describes ways to prevent various reasonable errors and ways to improve quality of laboratory tests. According to the author, the stage at which laboratory errors occur is a preanalytical stage. The most effective way of eliminating laboratory errors including at the preanalytical stage is the development of activities in support the quality assurance programme for laboratory analysis and revision of existing standards at both the treatment and prevention centers and laboratories.

Текст научной работы на тему «Ways to optimize the quality control for clinical diagnostic laboratories»

N. Abdolla1, 2, Y.V. Perfîlyeva1, Y.O. Ostapchuk1, R. Tleulieva1, V.K.Krasnoshtanov3, N.N. Belyaev1

1MAAitkhozhin's Institute of Molecular Biology and Biochemistry, Laboratory of Molecular Immunology and Immunobiotechnology, 2A1-Farabi Kazakh National University,3Kazakh Research Institute of Oncology and Radiology, Almaty, Kazakhstan

PHENOTYPIC AND FUNCTIONAL CHARACTERISTICS OF MYELOID DERIVED SUPPRESSOR CELLS IN THE MOUSE MODEL OF

ADJUVANT-INDUCED ARTHRITIS

Resume: The present work researched phenotypic and functional characteristics of myeloid derived suppressor cells (MDSCs) in chronic inflammatory process. The study has shown a significantly increased pool of splenic granulocytic and monocytic MDSCs with suppressor potential in the model of adjuvant arthritis.

Keywords: chronic inflammation, myeloid derived suppressor cells, adjuvant arthritis

ЭОЖ: 616-074/.078.006

Р.Д. Токсанбаев1, Р.А. Паренова^ПЖ Елемес2, А.Н. Нурбакыт3

1АК, «Инфекцияга царсы препараттар гылыми орталыгы»,Алматы цаласы С.Ж. Асфендияров атындагы Цазац ¥лттыц Медицина Университетшц 2«Ацсай» Республикалыц клиникалыц балалар ауруханасы 3С.Ж.Асфендияров атындагы Цазац ¥лттыцмедицинауниверситетi

КЛИНИКАЛЬЩ-ДИАГНОСТИКАЛЬЩ ЗЕРТХАНАЛАРДЫН, САПАСЫН БАЦЫЛАУДЫ ОН.ТАЙЛАНДЫРУ ЖОЛДАРЫ

Бул мацалада зертханалыц зерттеу кезшде пайда болатын эр тyрлi цателiктердiц алдын алу жэне сапаны квтеру жолдары баяндалады. Автордыц пiкiрi бойынша зертханалыц зерттеуде цателжтщ ец квп болатын сатысы ол - преаналитикалыц саты. Преаналитикалыц сатыда болатын цателердi жоюдыц ец тиiмдi жолы, медициналыц - профилактикалыц мекеме децгешнде жэне жалпы зертханалыц-диагностикалыц процесш уйымдастыру децгешнде зертханалыц талдау сапасын цамтамасыз ету бойынша w-шараларды эзiрлеу жэне цолданыстагы стандарттарды цайта царау болып табылады.

Tyumdi свздер: зертханалыц зерттеу сапасын бацылау, медициналыц мекеме, бацылау материалдары, зертханалыц медицина, зертханалыц саты.

Юркпе.Зертханалы; талдаулардыц нэтижелершщ сапасын жогарылату тек ;ана Каза;станда гана емес, сонымен ;атар бугал дуниежузшдеп мацызды мэселенщ 6ipi болып келедь Зертханалы; зерттеулер преаналитикалы; аналитикалы; жэне постаналитикалы; сатылардан турады. Кез-келген зертханадажасалынатын жумыстар бiрк;атар ;адамдардан турады - сынамалар мен реагенттердi дайындау, мелшерлеу, инкубация, оптикалы; тыгыздык;ты елшеу жэне т.б., сонымен ;атар осылардыц эр;айсысынан ;ателш кетуi MYMкiн, сондык;тан соцгы нэтижелерге де эсерш тигiзедi. В.Н.Титовтыц мэлiметi бойынша [1] заманауи клиникалы; зертханалар сапаны бас;аруга бюджеттiц шамамен 20 пайызын жумсайды. Негiзiнде шыгындалатын ;аражаттыц кебга агымдагы зертханаiшiлiк сапаны бас;аруды ЖYргiзуге, ал аз гана м0лшерi пре- жэне постаналитикалы; сатыларындагы зерттеулердi ЖYргiзудi жетiлдiруге жумсалынады.

Зерттеу материалдары мен эдостерь Нау;астардыц клиникалы; ;аушйздМн ;амтамасыз ету Yшiн дурыс зетханалы; а;парат алу, зертхана iшiлiк жэне зертханадан тыс сапаны бас;ару, зертханалы; зерттеудщ барлы; сатыларын (преаналитикалы; аналитикалы;

постаналитикалы;) стандарттау мацыздылыгына ;атысты материалдар алынды. Зерттеу эдiсi ретiнде а;паратты; талдау эдкш ;олдандык;

Зерттеу нэтижелерi. Зертханалы; талдау кезiнде эр TYрлi сатыларда пайда болатын ;ателштер:

1. Преаналитикалы; сатыдагы ;ателштер-пациентт дайындаумен байланысты, сынамаларды алу, оларды тасымалдау мен са;тау, сынамаларды зерттеуге дайындау;

2. Аналитикалы; ;ателштер, талдауды ЖYргiзу барысында пайда болады;

3. Постаналитикалы; сатыда шартталган ;ателштер, алынган нэтижелердiц бурмалану MYMкiншiлiгi. Преаналитикалы; саты дэр^ердщ зертханалы; талдауга нус;ауыменбасталып (материалды алу), Yлгi зертханалы; жумыс орынга келгенде ая;талады. Зертханалы; салада езект маселе болып зертханалы; зерттеудiц преаналитикалы; сатысыныц жагдайын ба;ылайтын жэне уйымды реттейтiн стандарт жасау болып табылады. Мундай кужат жазылып, зертханалы; ;огаммен тал;ыланып ;абылдануы тиiс. Кужатты дайындамас бурын эрбiр емдеу -профилактикалы; орталы;тарында зертханалы; сатыга дейiнгi хаттама (жYргiзу тэртiбi) жазылуы керек. Тэртш

бойынша, зертхана мамандары зертханага дешнп сатыга (преаналитикалыц саты) ;атыспайды, соган ;арамастан клиникалы; зертханалы; диагностика дэр1герлер1 зертханалы; талдаудыц барлы; циклына жауапты. Клиникалык-диагностикалы; зертхананыц кез келген туршдеп преаналитикалы; сатыны уйымдастырудыц курделшш, ол ;ол ецбепнщ кептМмен жэне осы сатыда нау;астарга ;ызмет керсететш кеп ;ызметкерлердщ эр турл1 бас;ару жуйейне ;арайтындыгы, сонымен ;атар эр турл1 децгейдеп бтм саласыныц мамандары болуымен тусшд1ршед [2]. Егер медбикелер, дэр1герлер, курьерлер зертханадан тыс жумыс ¡стесе, т1ркеушшер, технологтар, зертханалы; диагностика дэр1герлер1 зертхана ¡шшде жумыс жасайды. Эгашшке орай, К^аза;станда преаналитикалы; сатыныц зертханадан тыс бел1м1 кеп жагдайда зертханамен бан;ыланбайды, сонды;тан зертхана сынамалардыц сапасы мен биоматериалдардыц дайындалуына оц эсер ете алмайды.Зертханалы; зерттеу процесс! ортальщтандырылмаган болып табылады, эдетте онда дербес жэне б1р-б1рше тэуелйз ;ызметтер тартылган. Жалпы зертханалы; зерттеулерге кететш уан;ыттыц 60 % преаналитикалы; сатыга кетед! сонымен ;оса зертханалы; зерттеуге кететш уа;^1ттыц 20% зертханадан тыс дайынды; сатысына кетед1. Преаналитикалы; сатыда пайда болган болмашы ;ател1ктерд1ц ез1, зертханалы; зерттеуд1ц ;орытынд^1 нэтижелер1н1ц езгеру1не экеледъ ^аз1рг1 тацда аналитикалы; жумыстарын «жа;сы зертханалы; тэж1рибе» талаптарына сэйкес журпзетш зертханалардыц ез1 ;ател1кт1ц болмауына кешлдш бере алмайды, ейткен! ондай ;ателштердщ кез1 преаналитикалы; саты болып табылатындыгын тэж1рибе керсет1п отыр. Будан бас;а, зертханалы; ;ател1ктер ;айталап зерттеу журпзуге кеткен ;арж^1 мен уа;^1тты жогалтумен ;оса, одан ауыр салдары дурыс диагноз ;ойылмауына алып келед1. Ягни, пациенттерд1ц 6 % жуыгы денсаулывда кер1 эсер етет1н дурыс емес ем ;абылдап бастайды, 19% жуы; пациенттерге емдеу уза;тыгын узартатын, шыгын алып келет1н керек емес ;осымша зерттеулер тагайындалад^1. Зертханалы; ;ател1ктерд1 оныц ¡ш1нде преаналитикалы; сатыда болатын ;ателерд1 жоюдыц ец ти1мд1 жолы, медициналы; - профилактикалы; мекеме децгей1нде жэне жалпы зертханалык-Диагностикалык процейн

уйымдастыру децгешнде зертханалы; талдау сапасын

208

Вестник КазНМУ №3-2017

;амтамасыз ету бойынша k-шараларды эз1рлеу жэне к;олданыстагы стандарттарды ;айта ;арау болып табылады. Преаналитикалы; сатыда сапаны аны;тау ушш ;атац стандарттар болмаганына ;арамастан, жеке алынган сапа 0лшемдерiн жеке зертханалар ушш непз ретiнде пайдалануга болады. Преаналитикалы; сатыда сапаны жогарылатудыц бiрiншi ;адамы болып медициналы; -профилактикалы; мекеме децгейiнде сапа жайындагы шю нус;аулык;тарды жасап жэне бекiтiп, кешн осы нус;аулык;тарды барлы; зертханалы; зерттеулердщ дайынды; сатысына ;атысатын ;ызметкерлер ;атац турде орындауларын талап ету ;ажет. Сонымен бiргесапа стандарттарын эзiрлеудiц мацызды ;адамы болып преаналитикалы; сатыда алдыцгы ;атарлы технологиялар жэне (пробиркаларды жеке кодтау, барлы; технологиялы; Yрдiстердi компьютеризациялау, лабораториялы; Yрдiске ;атысатын к;ызметкерлердi о;ыту жэне т.б.) заманауи материалдар мен биологиялы; Yлгiлердi са;тау, тасымалдау жабдьщтарына кешу. Халы;аралы; тэжiрибеде K0ретiнiмiз, осы преаналитикалы; сатыны стандарттау зертханалы; ;ателердщ айтарлы;тай T0мендеуiн ;амтамасыз етедi. Сонымен ;атар нау;асты зерттеуге дайындау зертханадан тыс (преаналитикалы;) сатыныц негiзгi белт болып есептеледi. Бул жерде мшдетт TYPде темендегiдей белгiлi бiр к эрекеттер орындалу тиiс:

- дэр^ер нау;аск;а зертханалы; зерттеудiц ;ажеттштн TYсiндiру керек;

- медбике зерттеуге ;алай дайындалу керек екендiгiн нау;асты хабардар ету кажет;

- тагайындалган зертханалы; талдаукорсетiлген патологияныц медициналы; кемек керсету стандартына сэйкес келуi ;ажет;

Аналитикалы; сатыныц сапасын ба;ылау зертхана шШк сапаны жэне сырттай сапаны ба;ылау нэтижелерiн талдау ар;ылы жузеге асырылады.

Аналитикалы; саты толыгымен зертхана шшде етедi. Калган сатылармен салыстырганда (преаналитикалы; постаналитикалы;) аналитикалы; сатыда ;ателштер керсеткМ темен [3]. Зертханалы; зерттеу нэтижелершщ дурыстыFыЖYЙелiк жэне кездейсо; ;ателштер мэндерiмен сипатталады. Зертханада жургiзiлген зерттеу нэтижесшде пайда болатын жуйелi жэне кездейсо; ;ателштер,щ аны;тау жэне багалау, зетханалы; зерттеулерде зертхана iшiлiк жэне зертханааралы; сапаны ба;ылау ар;ылы iске асады. Зертханалы; зерттеулердiц сапасын ба;ылау зертханада алынган елшеу нэтижелерi мен ба;ылау Yлгiлерiнiц ауыткуын салыстыру ар;ылы ж^еге асырылады. Сонды;тан зертхана iшiлiк сапаны ба;ылауды бас;ару кезшде,дурыс ба;ылау материалдарын тацдау мацыздыболып табылады.

Сонымен ;атар зертхана шШк сапаны жа;сарту ма;сатында бiрыцFай ба;ылау материалын ;олдану ар;ылы бiрнеше зертханада жургiзiлген зерттеулердiц нэтижелерiн салыстыру непзшде - зертхана аралы; ба;ылау эдта ;олданылады. Зертхана аралы; ба;ылау республикалы; облысты; децгейдегi ба;ылау орталы;тарыныц эдктемелш нус;ауларымен кем дегенде то;санына бiр рет жузеге асырылуы керек.

Эрбiр зертхана уэюлетп органда тiркелген, ендiрушiмен кужатты сипатталган тест-ЖYЙелердi ;олдану ар;ылы ЖYзеге асатын эдiстемелердi пайдалану алдында, зертхана ендiрушi мэлiмдеген сипаттаманыц сэйкестiгiн зертханада

тэж!рибе журпзу ар;ылы растау ;ажет. Ол ушш, зертханада парралельд! сынамага (дэлд!кт! багалау), эд!стерд! салыстыруга (дурыстыгын багалау), енд!руш!нщ берген деректер! мен зертхананыц жеке ез!нщ деректер!н салыстыру ушш сау адамдар мен пациенттерден материалдарды жинау жумыстары жург!з!лу! ти!с. Зертханада жург!з!лген эд!стерд!ц сипаттамларын растау натижелер!, осы эд!ст! ;олдану уа;ытыныц барлы; кезец!нде кужатталып са;талуы ти!с. Эд!ст! б1р зертханада тексергеннен кей!н, оныц кем дегенде тагы б1р зертханада расталганы дурыс.

Заманауй гылым мен техниканыц усынган зертханалы; зерттеуд!ц эртурл! эд!стемелер!н пайдалану ар;ылы нэтижелерд!ц салыстырмалылыгын ;амтамасыз етуш ескере отырып, соцгы кездер! ^аза;станда айтралы;тай куш эд!стемелерд! стандарттау мен уйлест!ру уш!н жумсалып жат;анын керуге болады.

Зертханалы; талдау нэтижелерш алудан бастап олардыц нау;ас;а немесе дэр!герге жетк!з!лу! жэне дэр!гермен оныц нэтижес!н дурыс талданылу^1 - постаналитикалы; саты (зертханадан кей1нг1 саты) болып есептеледъ Алынган зертхана натижелерш талдау жэне натижелерд1 дурыс керсету нау;аск;а ;атысты шеш1м ;абылдауга (диагноз, емдш шаралар ;абылдау, т.б.) септМн тиг1зед1. Постаналитикалы; саты зертхана ¡шлш жэне зертханадан тыс болып белшедъ Б1л1кт1 маманныц зертханалы; талдау нэтижелершщ аналитикалы; сен1мд1л1г1 тургысынан, биологиялы; дурыс болу ыщтималдыгы мен барлы; нэтижелердщ референст1к ба;^1лау интервалымен салыстырып тексершу1, постаналитикалы; сатыныц зертхана ¡ш1л1к белтнщ нег1зг1 элемент! болыптабылад^1. Зертханадан тыс белМ зертханалы; зерттеу нэтижес1нде нау;астыц жагдайы туралы алынган мэл1метт1ц клиникалы; мацыздылыгын емдеуш! дэр1герд1ц кемег1мен багалануы.

Постаналитикалы; сатыныц сапа керсетк1штер1 (индикаторлары):

1. Талдау нэтижелерш тал;ылау жэне багалау:

- ти1ст1 контингент уш1н нэтижелерд! ба;ылау (референтт1к) интервалымен салыстыру

- талдау нэтижелерш осы нау;астыц алдыцгы у;сас немесе параллель жуптастырылган сынамаларымен салыстыру

- пайда болуы мумк1н дэртк интерференцияны багалау

2. Талдау нэтижелер! туралы есеппен ;амтамасыз ету:

- сыни а;параттагы есептерд! уа;^1тылы хабарлау

- нэтижелер туралы есептерд!ц дурыстыгы/толыщтыгы

- нэтижелерд!ц ;упиялыгын са;тау

Сынама нэтижелер! багаланып жэне есеп бер!лгеннен кей!н ол ая;талмайды, ол заказ беруш!ге жетк!з!лу! ти!с. Сынама ;айта сараптама жург!зу ушн са;талынад^1. Шеш!мдер. Ма;аладакерсет!лген а;параттар ягни зертхана усынган зертханалы; зерттеу нэтижелер!н!ц дурыстыгын арттыру жэне жету жолдары, нау;астардыц клиникалы; ;ау!пс!зд!г!н ;амтамасыз ету уш!н дурыс зетханалы; а;парат алу, зертхана !ш!л!к жэне зертханадан тыс сапаны бас;ару, зертханалы; зерттеуд!ц барлы; сатыларын (преаналитикалы;, аналитикалы;, постаналитикалы;) стандарттау мацызд^1лыгы медициналы; мекемелерде сэйкес жуйел! !с-шаралар журпзу уш!н Денстаулы; са;тау министрл!г!мен ведомствалы; акт ;абылдау орынд^1 екенд!г! керсет!л!п отыр.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Титов В.Н. контроль качества в клинической биохимии. //Клин. Лаб диагностика. -1994.- №3. - С.44-47.

2 Мошкин А.В., Долгов. В.В. Обеспечение качества в клинической лабораторной диагностике (рук - во для специалистов клинической лабораторной диагностики). М.: 2004. - 156 с.

3 Plebani M., Carraro P. Mistakes in stat laboratory: types and frequency. ClinChem (1997) 43:8, 1348-1351.

Р.Д. Токсанбаев1, Р.А. Паренова1,П.Ж. Елемес2,А.Н.Нурбакыт3

АО «Начный центр противоинфекционных препаратов» г. Алматы Республиканская детская клиническая больница «Аксай» КазНМУ имени С.Д. Асфендиярова 3Казахский Национальный медицинский университет им.С.Д.Асфендиярова

ПУТИ ОПТИМИЗАЦИИ КОНТРОЛЯ КАЧЕСТВА КЛИНИКО-ДИАГНОСТИЧЕСКИХ ЛАБОРАТОРИЙ

Резюме: В этой статье описаны пути предотвращения различных допустимых ошибок и повышения качества при лабораторных исследованиях. По мнению автора этап на котором происходят лабораторные ошибки это - преаналитический этап. Самый эффективный путь устранения лабораторных ошибок, в том числе и на преаналитическом этапе, - это разработка мероприятий по обеспечению качества лабораторного анализа и пересмотр существующих стандартов как на уровне ЛПУ, так и на уровне организации лабораторно-диагностического процесса в целом.

Ключевые слова: Качество клинико-лабораторных исследований, медицинская организация, контрольные материалы, лабораторная медицина, этапы лабораторий.

R.D. Toxanbayev1, R.A. Parenova1, P.Zh. Elemes2, A.N.Nurbakyt3

JSC "Scientific Centre for Anti-Infectious Drugs" Almaty «Aksai» Republican Children's Ciinicai Hospital of S.D. Asfendiyarov Kazakh National Medicai University, Almaty 3Asfendiyarov Kazakh National Medical University

WAYS TO OPTIMIZE THE QUALITY CONTROL FOR CLINICAL DIAGNOSTIC LABORATORIES

Resume: This article describes ways to prevent various reasonable errors and ways to improve quality of laboratory tests. According to the author, the stage at which laboratory errors occur is a preanalytical stage. The most effective way of eliminating laboratory errors including at the preanalytical stage is the development of activities in support the quality assurance programme for laboratory analysis and revision of existing standards at both the treatment and prevention centers and laboratories.

Key words: The quality of clinical and laboratory tests, medical organization, control samples, laboratory medicine, stages of laboratories.

УДК: 579.62.

Д. А. Турегелдиева, В. М. Семенюк, А. К. Мухамбетова, И. Б. Утепова, А. М. Исмакова, К. Б. Сармантаева, Л. П. Гениевская

Казахский научный центр карантинных и зоонозных инфекций им. М. Айкимбаева

МОНИТОРИНГ ЗДОРОВЬЯ ЛАБОРАТОРНЫХ ЖИВОТНЫХ

Современные лаборатории используют высококачественных стандартизованных животных изогенной природы SPF-категории (Specific Pathogen Free). Такие биологические модели содержатся в барьерной системе в условиях микроизоляторной технологии и требуют периодического подтверждения микробиологического и генетического статуса. Контроль качества здоровья лабораторных животных включает в себя мониторинг инфекционных агентов, носительство которых исключается, и чем выше категория качества животного, тем больше перечень недопустимых агентов.

Ключевые слова: лабораторные животные SPF-категории, мониторинг здоровья, чистые помещения, мыши линии CD-1 и линии C57BL/6N, крысы линии Wistar, кролики линии New Zeeland White.

Известно, что качество лабораторных животных во многом определяет результат эксперимента и является гарантом производства качественных препаратов. Стандартные биологические модели требуются для научных исследований в разных областях медицины, биотехнологии, фармакологии и ветеринарии, а также для практических целей, таких как доклинические исследования, изучение безопасности лекарственных и химических веществ, получение биоматериала и т.д. Современные лаборатории используют высококачественных стандартизованных животных изогенной природы, то есть генетические определенных. Такие генетические модели относятся к SPF-категории (Specific Pathogen Free) и содержатся в барьерной системе в условиях микроизоляторной технологии и в сопровождении комплекса инженерно-технических, ветеринарных и санитарно-гигиенических мероприятий [1]. В настоящее время лабораторные животные дифференцируются на 3 генетически качественные модели: а) аутбредные (генетически неопределенные), б)

изогенные/инбредные (генетически определенные) и в) генетически частично определенные (мутанты, трансгены). По качеству различают 3 класса лабораторных животных (всего 5 категорий, таблица 1) [2]:

- конвенциональные, содержатся в открытых системах и улучшенные конвенциональные, которые содержатся в барьерной системе неполного типа (категория 1 и 2). Очень важно понимать, что исходными животными этой категории могут быть только животные более высокого класса качества - SPF категории;

- SPF лабораторные животные содержатся в барьерной системе и имеют подтверждённый микробиологический статус и генетический контроль (категория 3 и 4);

- Гнотобиоты, безмикробные или аксенные животные, содержатся в индивидуальных изоляторах, снабженных HEPA фильтрами (категории 5a и 5b) и используются только для высокотехнологичных биомедицинских исследований. SPF животные и гнотобиоты требуют периодического подтверждения микробиологического и генетического статуса.

Таблица 1 - Классификация лабораторных животных по категориям и их использование в биомедицинских исследованиях

Категор ия Характеристика Метод получения Барьер Использование

1 Конвенциональные (CV) Случайный Открытая система В целях обучения (острые опыты)

2 Улучшенные конвенциональные (MD или Minimal Diseases) От животных более высокой категории качества Неполная барьерная система Рутинные исследования в кратковременных экспериментах

3 SPF (свободные от патогенной флоры) От животных, содержащихся в изоляторах и ассоциированных с определенными микроорганизмами Барьерная система Изготовление стандартных препаратов, испытание на токсичность препаратов Хронические эксперименты длительностью 6 мес.

4 SPF max (максимально свободные от условно- патогенной флоры) От гнотобиотных или безмикробных животных, ассоциированных с определенными микроорганизмами Барьерная система высокой степени надежности Получение культур клеток при производстве вакцин, поддержание штаммов бактерий и вирусов перевиваемых опухолей, испытание новых фармакологических средств, проведение фундаментальных исследований иммунитета, воспаления и т.д.

5a Безмикробные (аксенные GF) Гистерэктомия, свободные от любой или известной формы жизни микроорганизмов Изолятор

5b Гнотобиотные (категории GFX) Используются для описания животных и систем, все формы жизни в которых известны Изолятор со специальным контролем

Использование в исследованиях животных-гнотобиотов практически невозможно ввиду их чрезвычайной дороговизны в связи с содержанием в сложных изоляторах. Однако гнотобиотные технологии представляют наилучший способ развития базовой линии 5РР-животных, поэтому гнотобиоты содержатся в питомниках международных поставщиков лабораторных животных. 5РР-животные, с одной стороны, являются носителями целого ряда неизвестных видов микроорганизмов, но, с другой, -свободны от патогенных микроорганизмов. 5РР-животные с подтвержденным микробиологическим статусом являются экономичной альтернативой гнотобиотам и поэтому нашли широкое применение в мировой лабораторной практике. В экономически развитых странах для контроля качества лабораторных животных разработаны стандарты категорий

Таблица 2 - Рекомендуемый список инфекционных агентов для соответствие с РЕЬА5А

животных по состоянию здоровья. Они включают в себя перечень возбудителей, носительство которых исключается и чем выше категория качества животного, тем больше перечень недопустимых агентов. Практически мониторинг здоровья лабораторных животных представляет собой периодическое исследование материала от лабораторных животных в поисках определённых инфекционных заболеваний в ПЦР и ИФА тестах. В последние годы отмечается тенденция к унификации критериев качества животных и создания единых стандартов, например, широко используются разработки европейских исследователей под эгидой FELASA (Federation of Laboratory Animai Science Associations), которая рекомендует для каждого вида лабораторных животных определенный список контролируемых инфекционных агентов (таблица 2) [3, 4].

мониторинга здоровья у лабораторных мышей (Mus muscuius) в

Every 3 months Annually

Viruses

Mous hepatitis virus +

Mous rotavirus +

Murine norovirus +

Parvoviruses:

Minute virus of mice +

Mous parvovirus +

Theiler's murine encephalomyelitis virus +

Lymphocytic choriomeningitis virus +

Mous adenovirus type 1 (FL) +

Mous adenovirus type 2 (K87) +

Mousepox (ectromtlia) virus +

Phneumonia virus of mice +

Reovirus type 3 +

Sendai virus +

Bacteria

Helicobacter spp +

If positive, speciation for H.bilis and

H. typhlonius is recommtnded

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Pasteurella pneumotropica +

Streptococci ß-haemolytic (not group D) +

Streptococcus pneumoniae +

Citrobacter rodentium +

Clostridium piliforme +

Corinebacterium kutscheri +

Mycoplasma pulmonis +

Salmonella spp. +

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.