Научная статья на тему 'ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ МЕХАНИЗМА ОБЕСПЕЧЕНИЯ ИСПОЛНЕНИЯ ЗАКОНОДАТЕЛЬНЫХ АКТОВ ГОСУДАРСТВЕННЫМИ ОРГАНАМИ УПРАВЛЕНИЯ'

ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ МЕХАНИЗМА ОБЕСПЕЧЕНИЯ ИСПОЛНЕНИЯ ЗАКОНОДАТЕЛЬНЫХ АКТОВ ГОСУДАРСТВЕННЫМИ ОРГАНАМИ УПРАВЛЕНИЯ Текст научной статьи по специальности «Ветеринарные науки»

CC BY
48
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Review of law sciences
Область наук
Ключевые слова
органы государственного управления / механизм / административно-правовой механизм / нормативно-правовые акты / законотворчество / правоприменительная практика / исполнительная дисциплина / ответственность. / public administration bodies / mechanism / administrative and legal mechanism / normative-legal acts / lawmaking / law enforcement practice / executive discipline / responsibility.

Аннотация научной статьи по ветеринарным наукам, автор научной работы — З.Турабаева

в статье рассматриваются вопросы совершенствования реализации законодательных актов, в том числе устранение принудительных законов и невозможность внедрения в настоящее время ИКТ в процессе, а также необходимость укрепления исполнительной дисциплины, ликвидации применения ведомственных норм, разработка функций анализа, прогнозирования, оценки и повышения качества принятия решений органами управления.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ISSUES ON ENHANCING THE MECHANISMS OF PROVIDING THE EXECUTION OF LAW DOCUMENTS BY STATE BODIES

the article analyzes issues of improvement of the implementation of legislative acts, including the issues of enforcement of adopted laws and their implementation, broad introduction of modern ICT into this process and the development of functions of the analysis, predictions, evaluation and increasing the quality of decision taking of management bodies.

Текст научной работы на тему «ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ МЕХАНИЗМА ОБЕСПЕЧЕНИЯ ИСПОЛНЕНИЯ ЗАКОНОДАТЕЛЬНЫХ АКТОВ ГОСУДАРСТВЕННЫМИ ОРГАНАМИ УПРАВЛЕНИЯ»

ISSUES ON ENHANCING THE MECHANISMS OF PROVIDING THE EXECUTION OF LAW DOCUMENTS BY STATE BODIES

Z. TURABAEVAa

Tashkent state University of law, Tashkent, 100047, Uzbekistan

ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ МЕХАНИЗМА ОБЕСПЕЧЕНИЯ ИСПОЛНЕНИЯ ЗАКОНОДАТЕЛЬНЫХ АКТОВ ГОСУДАРСТВЕННЫМИ ОРГАНАМИ УПРАВЛЕНИЯ

З.ТУРАБАЕВА"

Ташкентский государственный юридический университет, Ташкент, 100047, Узбекистан

ДАВЛАТ БОШКАРУВИ ОРГАНЛАРИ ТОМОНИДАН КОНУНЧИЛИК ХУЖЖАТЛАРИ ИЖРОСИНИ ТАЪМИНЛАШ МЕХАНИЗМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ

З.ТУРАБАЕВА"

Тошкент давлат юридик университети, Тошкент, 100047, Узбекистон

Аннотация: мацолада цонунчилик уужжатларининг ижросини такомиллаштириш масалалари, шу жумладанцабул цилинган цонунларни ижрочилар ва ауолига етказиш масаласи, давлат руйхатидан утказилмаган, умуммажбурий нормаларни уз ичига олган идоравий уужжатларни ижрога киритиш уолатларини бартараф этиш, ижро интизомини мустаукамлаш, ушбу жараёнга замонавий АКТни кенг жорий этиш ва бунда бошцарув органларининг таулил, олдиндан кура билиш, бауо бериш вазифаларини ривожлантириш, бошцарув органларининг царорлар тайёрлаш ва цабул цилиш сифатини ошириш масалалари ёритилган.

Таянч сузлар: давлат бошцаруви органлари, механизм, маъмурий-ууцуций механизм, норматив-ууцуций уужжатлар, цонун ижодкорлиги, ууцуцни цуллаш амалиёти, ижро интизоми, жавобгарлик.

Abstract: the article analyzes issues of improvement of the implementation of legislative acts, including the issues of enforcement of adopted laws and their implementation, broad introduction of modern ICT into this process and the development of functions of the analysis, predictions, evaluation and increasing the quality of decision taking of management bodies.

Keywords: public administration bodies, mechanism, administrative and legal mechanism, normative-legal acts, lawmaking, law enforcement practice, executive discipline, responsibility.

Аннотация:в статье рассматриваются вопросы совершенствования реализации законодательных актов, в том числе устранение принудительных законов и невозможность внедрения в настоящее время ИКТ в процессе, а также необходимость укрепления исполнительной дисциплины, ликвидации применения ведомственных норм, разработка функций анализа, прогнозирования, оценки и повышения качества принятия решений органами управления.

Ключевые слова: органы государственного управления, механизм, административно-правовой механизм, нормативно-правовые акты, законотворчество, правоприменительная практика, исполнительная дисциплина, ответственность.

Мамлакатимизда дукукий демократик давлат барпо килиш, очик фукаролик жамиятини шакллантириш йулида кенг куламли ислодотлар амалга оширилмокда. Давлат бошкаруви органлари томонидан конунчилик дужжатлари ижросини уз вактида ва сифатли таъминланиши давлатнинг ривожланишига, халкаро майдонда нуфузи ортишига элтувчи асосий омиллардан бири саналади. Президент Ш.М.Мирзиёев Конституциямизнинг 24 йиллигига багишланган маърузасида "Асосий масала - конунларнинг мазмун-модиятини халкимизга ва масъул ижрочиларга уз вактида етказиш, уларнинг ижросини тугри ташкил этиш дамда конун талабларига катъий амал килишни таъминлашдан иборатдир. Афсуски, мазкур йуналишдаги ишлар талаб даражасида эмас. Бунинг окибатида охирги уч йилда давлат органларининг 157 та карори уз кучини йукотган конунлар асосида чикарилган. Энди уйлаб курайлик, конунчиликка киритилаётган янгиликлар уз вактида жойларга, айникса, ижрочиларга етказилмайдиган булса, уларнинг бажарилиши дакида нима дейиш мумкин? Бу муаммони самарали дал килишнинг бирдан-бир йули - конунлар ижросини ташкил этиш буйича соатдек аник ишлайдиган механизм яратишдир" деб таъкидлаган эди [1].

Хрзирги кунда давлат бошкаруви органлари томонидан конунчилик дужжатлари ижроси улар фаолияти устидан назорат ва чикарилаётган конуности дужжатлари устидан мониторинг институтининг яхши йулга куйилмаганлиги сабабли уз вактида, сифатли, конуний, асосли тартибда, афсуски, таъминланмаяпти.

Давлат бошкаруви органларининг фаолияти конунга асослангандир. Конун давлат бошкаруви органларининг вазифалари, йуналиши ва максадларга эришишнинг чора-тадбирларини уз ичига олувчи ривожланиш йуналишини аниклаб бериш билан бирга унинг бошкарув объекти билан буладиган узаро муносабатларининг хусусияти ва даражасини дам белгилаб беради[2].

Конунчилик дужжати - бу давлатнинг ваколатли органи томонидан, ижтимоий муносабатларни тартибга солишга каратилган умуммажбурий тусдаги коидаларни урнатувчи, узгартирувчи ёки бекор килувчи дукук ижодкорлиги актидир [3]. Конунчилик дужжати деганда, барча норматив-дукукий дужжатлар, яъни конунлар ва конуности дужжатларининг барчаси тушунилади.

Давлат органлари томонидан чикариладиган барча дукукий актлар дамма вакт дам норматив акт дисобланмайди. Факатгина умумий дукук ва мажбуриятларни урнатувчи, узгартирувчи ёки бекор килувчи актларгина норматив-дукукий акт була олади. Норматив-дукукий актлар оркали: а) умуммажбурий коидалар урнатилади, узгартирилади ёки бекор килинади; б) нормалар билан белгиланган дукук ва мажбуриятлар ифода этилади; в) уларда урнатилган нормаларни бажариш мажбурийдир дамда уларни бажармаган такдирда дукукий окибатларни (масалан, жавобгарликни) вужудга келтиради [4].

Норматив-дукукий дужжатлар умумий ваколатли органлар (масалан, Олий Мажлис, Президент, Вазирлар Мадкамаси, вилоят, туман, шадар докимлари) дамда содавий ваколатли органлар (вазирликлар, давлат кумиталари, хужалик бошкарув органлари) томонидан кабул килинади [5].

Демак, норматив-дукукий дужжатлар давлат бошкаруви содасида маълум бир хулк-атвор коидаларни урнатиш оркали бир хил турдаги бошкарув муносабатларини тартибга солади. Аксарият норматив-дукукий дужжатлар дукук урнатувчи актлар дисобланади. Улар оркали давлат бошкаруви содасидаги давлат интизоми урнатилади; фукаролар ва нодавлат ташкилотлари дукукий макомини амалга оширишнинг маъмурий-дукукий механизми таъминланади; маълум бир чеклов ва такиклар урнатилади; ижро докимияти органлари (мансабдор шахслар)нинг дукукий макоми белгиланади; бошкарув муносабатларида турли субъектларининг узаро муносабатлари тартибга солинади ва бошкалар. Галилина Л.А.нинг фикрича, давлат узининг олдига куйган максадларини амалга оширишга конунчилик дужжатларини яратиш ва уларни ижро этиш оркали эришади [6].

Давлатнинг конунчилик дужжатларини ижро этиш ва унинг устидан назорат килиш муаммоси доим долзарб булиб келган [7].

Конунчилик дужжатлари уз модиятига, юридик кучига кура турларга булинади. Узбекистон Республикаси "Норматив-дукукий дужжатлар тугрисида"ги Конунида норматив-дукукий дужжатларнинг тушунчаси ва турлари курсатилган [8].

Роман-герман дукук оиласида норматив-дукукий дужжатлар асосий ва кенг таркалган дукук манбаи дисобланади. Давлат назарияси ва дукуки тарихида давлатнинг барча конунчилик дужжатлари узининг юридик кучига кура конунлар ва конуности дужжатларига булинади [9].

Норматив-дукукий дужжатлар кабул килингандан кейин энг мудим жараён ижрога каратиш ва уни таъминлаш дисобланади.

Механизм - бу берилган топширикларни бажаришга каратилган куч таъсирида амалга оширилувчи узаро бирлашган даракатдаги кисмлар мажмуаси. Давлат узининг ташкил этган махсус органлари оркали ижро механизмини назорат килиб боради. Давлат бошкаруви органи уз таркибидаги институтларнинг фаолиятини бевосита назорат килиб боради ва узи чикарган конунчилик дужжатининг ижросини таъминлаш чораларини амалга оширади, ижро учун масъул мансабдор шахсларни тайинлайди. Норматив-дукукий дужжатни ижро этиш учун давлат бошкаруви органлари конуности дужжатлари кабул килиш йули билан уз вазифаларини амалга оширадилар. Конуности дужжати дукукий дужжатлар тартиб боскичида конунлардан куйи турувчи барча дукукий дужжатларнинг номи (республика даражасида УзР Президентининг фармон, карор ва фармойишлари, УзР Олий Мажлиси палаталарининг карорлари, Х^укумат карорлари ва фармойишлари, вазирликлар дамда идораларнинг буйруклари, йурикномалари ва шу кабилар; мадаллий даражада - тегишли мадаллий докимият органларининг дужжатлари). Конуности дужжат конунлар асосида кабул килиниши лозим ва уларга зид булмаслиги керак [10].

Германияда конуности дужжатлари факат конунни ижро этиш максадида кабул килиниши мумкин. Федерация таркибидаги ерлар узининг конунчилигига эга. Федерал дукук ерлар дукукидан устувор саналади, лекин бир тарафдан ерлар Бундесрат оркали конун ижодкорлиги жараёнида иштирок этади, бошка тарафдан Федерацияда конун ижодкорлиги ваколати аник доирада чекланган. Шу сабабли ерлар марказ ваколатларига таъсир килмайдиган даражада конунчилик компетенциясидан фойдаланадилар [11]. Конунчилик дужжатлари ижроси устидан назоратни Федерал канцлер ва масъул булган вазирлар, бошкарув органи радбарлари амалга оширади.

Францияда дукук манбалари орасида конуности дужжатларининг, дукумат актларининг адамияти катта. Улар: ордонанслар, декретлар, регламент, карор, хулоса, билдиришнома, йурикнома, циркулярлар тарзида номланади [12].

Конунлар инсонлар даётига дахл килади дамда жамият ва давлат даётидаги ижтимоий-сиёсий, социал-иктисодий, суд-дукук ислодотларини амалга оширишга кумаклашади [13].

Конунлар ва бошка норматив-дукукий дужжатларнинг эълон килиниши улар кулланишининг мажбурий шартидир. Шу муносабат билан кабул килинган конунларни ижрочилар ва адолига етказиш масаласи давлат докимияти ва бошкаруви учун мудим вазифалардан биридир, чунки бу жамиятнинг дукукий маданиятини ва адолининг дукукий онгини оширишга бевосита таъсир курсатади. Кейинги йилларда мамлакатимизда бу борада муаяйн ишлар олиб борилмокда. Тегишли конунчилик базаси яратилди. Хусусан, "Норматив-дукукий дужжатлар тугрисида'ги, "Давлат докимияти ва бошкаруви органлари фаолиятининг очиклиги тугрисида'ги, "Электрон дукумат тугрисида'ги конунлар кабул килинди.

Шу билан бирга, ушбу содада олиб борилган ишлар тадлили натижаси норматив-дукукий дужжатларни таркатиш, уларни ижрочилар ва адолига етказиш тизимини янада такомиллаштириш зарурлигидан далолат бермокда. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 8 февралдаги ПК-2761-сон "Конун дужжатларини таркатиш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида'ги карори ва Узбекистон Республикаси адлия вазирининг 2017 йил 3 мартдаги 46-мд-сон буйругига илова сифатидаги"Норматив-дукукий дужжатларнинг ижрочиларга етказилиши дамда модияти ва адамиятининг адоли уртасида тушунтирилиши юзасидан намунавий чора-тадбирлар" режасига мувофик давлат бошкаруви органларининг ушбу содадаги вазифалари кучайтирилди ва давлат бошкарув органлари зиммасига бир катор мажбуриятлар юкланди [14].

Мамлакатимизда жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, модернизациялаш жараёнларида конун дужжатларини кабул килишда давлат ва хужалик бошкаруви органларининг норма ижодкорлиги борасидаги фаолиятини янада такомиллаштиришга алодида эътибор каратилмокда. Шунга карамай Адлия вазирлигида давлат руйхатидан утказилмаган, умуммажбурий нормаларни уз ичига олган идоравий дужжатларни ижрога киритиш долатлари учраб турибди. Бу амалиётда фукаролар ва ташкилотлар, хусусан, тадбиркорлар дукуклари ва конуний манфаатларини таъминлашда муайян кийинчиликлар тугдирмокда.

Адлия вазирлиги томонидан утказилган текширишлар, шунингдек, юридик ва жисмоний шахсларнинг мурожаатларини урганиш натижасида 2010 йилда 18 та, 2011 йилда 11 та, 2012 йилда 15 та, 2013 йилда 10 та, 2014 йилнинг 1 июнигача эса 45 та ана шундай дужжат мавжудлиги аникланиб, уларни бекор килиш дамда ижродан чакириб олиш чоралари курилган [15].

Бундай долатларга йул куймаслик максадида 2012 йили янги тадрирда кабул килинган "Норматив-дукукий дужжатлар тугрисида'ги Узбекистон Республикаси Конунининг 27-

моддасида вазирликлар, давлат ^умиталари ва идораларнинг мансабдор шахслари давлат руйхатидан утказилмаган норматив-уу^у^ий уужжатларни амалга киритганлик учун маъмурий жавобгарликка тортилиши уавдцаги норма белгилаб ^уйилди. Айтиш жоизки, шу норма талабидан келиб чи^иб, янги ^онун билан Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодексга "Вазирликлар, давлат ^умиталари ва идораларнинг давлат руйхатидан утказилмаган норматив-уу^у^ий уужжатларини амалга киритиш" деб номланган янги 1983-модда киритилди. Ушбу янгилик муносабати билан кодекснинг 2452 ва 2453-моддасига уам узгартишлар киритилди [16].

Германияда бошцарув жараёнларини оптималлаштириш, шу жумладан "электрон уукумат"ни жорий ^илишда маъмурий ва хизмат регламентлари кенг тар^алган [17]. Узбекистонда бундай регламентларнинг му^обили сифатида идоралар уа^ида ^оидалар ва лавозим йури^номалари мавжуд. Маъмурий ва хизмат регламентлари давлат бош^аруви органлари ва улар ходимларининг тартиби ва мумкин булган уаракат вариантларини ани^ белгилаб беради ва бу билан узбошимча ^арор чи^ариш имконини чеклаб, уокимият органлари фаолиятини назорат ^илиш учун асос яратади. Электрон шаклда бажарилган регламентлар амалда фойдасиз булган хизмат йури^номалари ва бош^армалар тугрисидаги ^оидалардан фар^ли равишда фойда келтириши мумкин булган бошцарув инструментларига айланиши мумкин. Уларнинг ишлаб чи^илиши алоуида бошцарув жараёнларини унификациялаш ва стандартлаштириш имконини беради уамда давлат органларини функционал ва операцион принципга кура ^уриш учун асос яратади. Уужжатларни куриб чи^иш, ижро этиш ва са^лаш юзасидан назоратни кучайтириш, ахборотларнинг ^огоз ва электрон манбалардаги о^имини ма^буллаштириш, уужжатларни киритиш, куриб чи^иш, таулил ^илиш ва са^лаш учун ягона ахборот маконини яратиш, ахборот айирбошлашнинг уимояланганлигини таъминлаш, ^огозни тежаш ва ундан о^илона фойдаланиш, шунингдек Узбекистон Республикаси Вазирлар Маукамасининг ижро этувчи аппарати билан давлат ва хужалик бош^аруви, мауаллий давлат уокимияти органлари уртасида узаро уамкорлик самарадорлигини ошириш ма^садида Узбекистон Республикаси Вазирлар Маукамасининг "Вазирлар Маукамасининг ижро этувчи аппаратида, давлат ва хужалик бош^аруви, мауаллий давлат уокимияти органларида ягона уимояланган электрон почтани ва электрон уужжат айланиши тизимини жорий этиш уамда улардан фойдаланиш чора-тадбирлари тугрисида'ги ^арори ^абул цилинган эди [18]. Электрон уужжат айланиши тули^ йулга ^уйилган давлат бош^аруви органлари сони, афсуски, жуда кам. Божхона тизими электрон уужжат айланиши соуасида деярли биринчиликда десак, муболага булмайди. Ушбу тизимга кирадиган барча таркибий бирликлар тугридан-тугри уисоботларини ва маълумотларни кунлик Божхона ^умитасига етказиб туради, уужжат айланишининг электрон тартиби тули^ жорий этилган. Мауаллий давлат уокимияти органларидан Мирзо Улугбек тумани уокимлигининг портали эътиборга лойи^. Портал ор^али уокимликнинг уар кунлик фаолияти тугрисида маълумот олиш, электрон тарзда мурожаат ^илиш имконияти мавжуд. Ушбу тизим чекка уудудлардаги уокимликларда уам жорий этилса, мурожаатларнинг куриб уал ^илинганлик натижалари, ^абул ^илиниши кузда тутилаётган ёки ^абул цилинган норматив-уу^у^ий уужжатнинг жойлаштирилиши, давлат бош^аруви органининг уар кунлик фаолияти тугрисида маълумотларнинг бериб борилиши давлат бош^аруви органлари фаолиятининг ривожланишига хизмат ^илади. Афсуски, вазирлик, давлат кумиталари ва идоралар, мауаллий уокимликларда мурожаатлар билан ишлаш борасида жиддий камчиликлар мавжуд. 2016 йилнинг 9 ойида республикадаги барча давлат органлари ва мауаллий уокимликларга жисмоний ва юридик шахслардан жами 338,200 мингта мурожаатлар келиб тушган булиб, 2015 йилнинг мос даврига нисбатан 3,1 фоизга купайган. Шу жумладан, Вазирлар Маукамасида мурожаатлар сони 16,3 мингтани, вилоят уокимликларида 50,0 мингтани, шауар ва туманлар уокимликларида 200,8 мингтани уамда вазирликлар, идоралар ва хужалик бошцарув органларида 71,2 мингтани ташкил этган.

Уудудлар кесими буйича жисмоний ва юридик шахслардан энг куп мурожаатлар Тошкент шауар (14,8 мингта ёки 29,9%), Тошкент (5,9 мингта ёки 12,0%), Самарканд (4,1 мингта ёки 8,3%), Андижон (3,5 мингта ёки 7,2%), Наманган (3,3 мингта ёки 6,8%), Каш^адарё (2,8 мингта ёки 5,7%) ва Сурхондарё (2,7 мингта ёки 5,6%) вилоятлари уокимликларига тушган.

Вазирлик, идоралар ва хужалик бош^аруви органларига келиб тушган мурожаатларнинг асосий ^исми Адлия (10,0 мингта), Меунат (4,4 мингта), Молия (3,8 мингта), Хал^ таълими (2,1 мингта) вазирликларига, Давлат соли^ (6,2 мингта),

Давлат ракобат (3,7 мингта) кумиталарига, "Узтрансгаз" (4,3 мингта), "Узавтосаноат" (3,1 мингта) компанияларига тугри келган [19].

АКТни куллашнинг узи давлат бошкаруви самарадорлиги ошганлигини англатмайди, самарадорлик ошишига хизмат килиши учун у давлат бошкарувини ислох этишга каратилган янада кенгрок узгаришларнинг бир кисми булиши зарур. Бу узгаришлар давлат органлари фаолиятининг очиклигини, кабул килинган карорлар учун жавобгарлигини кучайтириш, фукароларни карорлар кабул килиш жараёнига кенг жалб килиш тадбирларини уз ичига олади. Хрлбуки, бошкарувнинг асоси куплаб одамлар билан муносабатда булиш экан, алока жараёнини тезлаштириш ва осонлаштириш имконини берувчи электрон технологияларнинг жорий этилиши бошкарув жараёни самарадорлигини таъминлайди, шунингдек тахлилий ишлар технологияларини, демак, бошкарув карорларини тайёрлаш, кабул килишни;

кийин комплексли муаммолар юзасидан тез ва сифатли карор кабул килиш имконини берувчи муассасалараро алока даражаларини оширувчи механизм сифатида хукуматда стратегик алокалар яратиш имконини беради: турли хокимлик даражалари, вазирлик, муассасалар ва хукумат ахборот базалари богланади. Бу эса унинг ишини йуналтирувчи стратегия ва сиёсатни амалга оширишда хукуматнинг тадкикот, ривожланиш салохиятини кучайтиради;

ваколатлар ва ресурсларни таксимловчилардан жойларда бевосита фаолият юритаётган ижрочиларга бериш воситаси сифатида, яъни бошкарувни номарказлаштириш шакли сифатида;

давлат бошкаруви органлари томонидан бизнес ва фукароларга курсатилаётган давлат хизмати сифатини ошириш воситаси сифатида хизмат килади.

Давлат бошкаруви органлари томонидан конунчилик хужжатларининг ижросини таъминлашда жавобгарлик юзасидан Германияда "Хукумат аъзоларининг жавобгарлиги тугрисида'ги Конун мавжуд. Конунда ижро интизомининг сифати пастлиги, уз вактида ижро этмаганлик ёки мансабни суистеъмол килганлик учун аник жавобгарлик чоралари белгиланган. Давлатимиз рахбарининг 2017 йил 11 апрелдаги "Узбекистон Республикаси Президентининг хужжатлари ва топшириклари самарали ва натижали ижро этилиши, шунингдек ижро интизоми мустахкамланиши учун Узбекистон Республикаси Президенти Давлат маслахатчиларининг, Вазирлар Махкамаси ва унинг комплекслари, давлат ва хужалик бошкаруви органлари хамда барча даражалардаги хокимликлар рахбарларининг шахсий жавобгарлиги тугрисида" ПК—2881-сон карори асосида Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 10 майдаги 264-сон карори ва унга илова сифатида "Вазирлар Махкамасининг мансабдор шахсларига, давлат ва хужалик бошкаруви органлари, Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар, шахарлар ва туманлар хокимликлари рахбарларига нисбатан интизомий жазо чораларини куллаш тартиби тугрисида'ги Низом кабул килинди. Ушбу норматив-хукукий хужжатнинг кабул килиниши ижрони таъминлаш воситаси сифатида мухим ахамиятга эга.

Давлат бошкаруви органлари томонидан конунчилик хужжатлари ижросини уз вактида ва сифатли таъминланиши механизмини такомиллаштириш учун олиб борилган изланишлар натижасида куйидаги хулосалар шаклланди:

Биринчидан, давлат бошкаруви органлари ва улар ходимларининг тартиби ва мумкин булган харакат вариантларини аник белгилаб берадиган регламентлар ишлаб чикиш лозим ва бу оркали узбошимча карор чикариш имконини чеклаб, хокимият органлари фаолиятини назорат килиш учун асос яратилар эди. Электрон шаклда бажарилган регламентлар амалда фойдасиз булган хизмат йурикномалари ва бошкармалар тугрисидаги коидалардан фаркли равишда фойда келтириши мумкин булган бошкарув инструментларига айланиши мумкин. Уларнинг ишлаб чикилиши алохида бошкарув жараёнларини унификациялаш ва стандартлаштириш имконини беради хамда давлат органларини функционал ва операцион принципга кура куриш учун асос яратади. Бу давлат функцияларини бажаришда маъмурий бошбошдоклик ва коррупцияни камайтиради.

Иккинчидан, бошкарув органларининг норма ижодкорлиги фаолиятига замонавий АКТни кенг жорий этиш лозим ва бунда бошкарув органларининг тахлил, олдиндан кура билиш, бахо бериш вазифаларини ривожлантиришга эътибор берилиши ва энг асосийси марказий бошкарув органларининг карорлар тайёрлаш ва кабул килиш сифатини ошириш максадига эришиш мумкин. Маълумки, хукуматнинг энг мухим карорлари лойихаларини янада чукуррок ишлаб чикиш механизмини жорий этиш катта урин эгаллайди. Механизм хужжатнинг куп вариантли концепциясини ишлаб чикиш, унинг экспертлар, шу жумладан мустакил экспертлар орасида мухокама килинишини уз ичига олиши керак.

Учинчидан, электрон жужжат айланиши борасида давлат бош^аруви органлари учун яхлит ^онун ^абул ^илиш лозим. Электрон уужжат айланиши тизимини чекка уудудлардаги органларга, уокимликларга уам жорий этилса, мурожаатларнинг куриб уал ^илинганлик натижалари, ^абул ^илиниши кузда тутилаётган ёки ^абул ^илинган норматив-уу^у^ий уужжатнинг жойлаштирилиши, давлат бош^аруви органининг уар кунлик фаолияти тугрисида маълумотларнинг бериб борилиши давлат бош^аруви органлари фаолиятининг ривожланишига хизмат ^илади, давлат кумиталари ва идоралар, мауаллий уокимликларда мурожаатлар билан ишлаш борасида жиддий камчиликлар бартараф этилишига эришилади.

References:

1. Mirziyoyev Sh.M. "Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta'minlash - yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi" // O'zbekiston Respublikasining saylangan Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag'ishlangan tantanali marosimdagi ma'ruza Xalq so'zi. - 2016. - dekabr.

2. Axmedshayeva .M.A. Davlat hokimiyati tizimida ijro hokimiyati: .yufd ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. -T.: TDYuU,2010. - B. 56-61.

3. Mamontova O.V. Modernizatsiya sistemi normativnix pravovix aktov Rossiyskoy Federatsii:avtoref. dis... kand. yurid. nauk. - M.: Moskva, 2010. - B.5-11.

4. Ispolnitelnaya vlast: problemi organizatsii i deyatelnosti. / Otv. red. Ye.K.Glushko, M.A.Krasnov. - M., 2006.

5. Xojiyev E. Xojiyev T. Ma'muriy huquq / Mas'ul muharrir: yu.f.d., prof. M.X.Rustambayev. - T., 2006. - 800 b

6. Galilina.L.A. Organizatsionno-pravovoye obespecheniye kontrolya za ispolneniyem normativno-pravovix aktov v sub'ektax Rossiyskoy Federatsii: avtoref. dis. kand. yurid. nauk. - Moskva, 2001. - S.23.

7.Atamanchuk G.V. Upravleniye: vsegda yest varianti. - M.: RAGS,2009. - S.137-139.

8. O'zbekiston Respublikasining "Normativ-huquqiy hujjatlar to'g'risida"gi Qonuni // O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami. - 2012. - №52. 583-modda; - 2014. - №50. 588-modda; - 2015. - №32. 425-modda; -2016. - №39. 457-modda.

9. Plyaximovich I.I. Sozdayem mexanizm sovershenstvovaniyazakonodatelstva / I.I. Plyaximovich // Pravo.by. -2010. - № 2. - S. 10-16.

10. Konstitutsiyaviy huquq. Ensiklopedik lug'at. // Mas'ul muharrir va mualliflar jamoasining rahbari B. Mustafoyev. - Toshkent: "O'zbekiston" nashriyoti, 2006. - 584 bet.

11. Kovaleva V.V. Normativnie pravovbie akti v mexanizme pravogo regulirovaniya:avtoref. dis. kand. yurid. nauk. - Moskva, 2009. - S. 13-16

12. Skakun O.F. Teoriya gosudarstva i prava. Uchebnik. - Xarkov: Konsum, Un-t vnutr. del, 2010. - 704 s.

13. Vasilenko I. Adminstrativno-gosudarstvennoye upravleniye: opit Fransii. - T.: Moskovskiy gosudarstvenniy universitet imeni M.V.Lomonosova, 2010. - S.162

14. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-2761-son "Qonun hujjatlarini tarqatish tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori / Xalq so'zi. - 2017. - 8 fevral.

15. Otsenka vozdeystviya aktov zakonodatelstva. Prakticheskoye posobiye. //Institut monitoringa deystvuyushego zakonodatelstva pri Prezidente Respubliki Uzbekistan. - Tashkent, 2015. - B.80

16. O'zbekiston Respublikasining "Ma'muriy javobgarlik to'g'risida"gi Kodeksi(O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi. - 1995. -№3; - 2017. - №1. 1-modda)

17. Shamxalov F. Teoriya gosudarstvennogo upravleniya. - M.: Ekonomika, 2002.

18. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Vazirlar Mahkamasining ijro etuvchi apparatida, davlat va xo'jalik boshqaruvi, mahalliy davlat hokimiyati organlarida yagona himoyalangan elektron pochtani va elektron hujjat aylanishi tizimini joriy etish hamda ulardan foydalanish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori / O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami. - 2011. - №18. 181-modda.

19. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Vazirlik va idoralar, xo'jalik birlashmalari rahbarlari, Qoraqalpog'iston Respublikasi Vazirlar Kengashi raisi, viloyatlar, shahar va tumanlari hokimlarining "Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasi "Qonun talablarini so'zsiz bajarish yuzasidan javobgarligi to'g'risida"gi 366-son qarori /O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami. - 2016. -№43. 507-modda.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.