CC BY
20
 I ÏD I ÑU I ÔDÀ ÍU ÂIÄÍ UÖ DÀÑOÂ Í ÈÉ ÂÁÀÑÑÂÉÍ ÂÑDÂÄÍÂÉÑÓDU
Â. Â. Âàôàîô
 гажш ïЭèâáäáíû äàííûá î âèaàô âîäíûö è ïЭèáЭáæíûö Эàñôáíèé, çàíáñáííûö â EЭàñíûá éíéáé Эáàèîíîâ áàññáéíà ÑЭáäíáé ÑóЭû (ГèæáàîЭîäñéÎé, láíçáíñéîé, Ôëüÿ-íîâñéîé îàëàffiMé, Эáñïóáëèé ^îэäîâèÿ, xóâà0èÿ, ÖàààЭñààí). DàññTàôЭèâà^ôñÿ ГЭв--6íû Эáäéîñàè è èñ-áçíîâáíèÿ ïîïóëÿöèé Эáäéèö Эàñôáíèé, âîïэîñû èô ÎöЭàíû.
Âîäíûá Эàñôáíèÿ, ÿâëÿ^öñÿ îñíîâîé ¿éîëîàè^éèô öáïáé àéâàëüíûö ÿéÎñèñôáT. Hè, â ñèëó Tîэôîëîàî-àíàôмè-áñéèô mî-ááííîñöáé ñôЭîáíèÿ ôáëà è ñЭáäû îáèôàíèÿ, íàèáîëáá -óâñôâèôáëüíû é èçTáíáíè^ âíá0-íèô ôàêöîЭîâ. Äàæá ñàTÎá Tàëîá íáàà-oèâ^ âîçäáéñôâèá ïÎñЭáäñöâÎ^ âîäíûö ôèôîöáíîçîâ éàé íà-àëüíûô çâáíüáâ ÿéîëî-àè-á-ñéèô öáïî-áé ñЭàçó ÎöЭàæàáöñÿ ía ñöЭóéöóЭá ñîîáùáñöâ âÎäÎáTÎâ è âîäîôî-éîâ. l îyôîTó íáîáôîäèш ïmôîÿMûé Tî-íèôîЭèíà è ÎöЭàíà âîäíîé ôëîЭû è Эàñôè-öáëüíîñöè.
Ñ 2004 à. íàTè âáäáöñÿ èññëáäîâàíèá ôëîЭû âîäíûö îáúáéöîâ áàññáéíà ÑЭáäíáé ÑóЭû. Öáëü Эàáîöû — èçó-áíèá ñîñóäè-ñöûö Эàñôáíèé âîäîáиâ è âîäîöîéîâ óéà-çàííîé ôáЭЭèôîЭèè. l äíîé èç çàäà- èññëá-äîâàíèÿ ñôàëî âûÿâëáíèá Эáäéèô âèäîâ âîä-í ûô ñîñóäèñôûô Эàñôáíèé è âûЭàáÎöéà Эá-éÎTáíäàöèé ïî èô ÎôЭàíá. DàññмôЭáíèá
äàí íîàî âîïэîñà àéôóàëüíî, ôàé éàé áàññáéí
ÑóЭû â öáëîT íà ïЭîôÿæáíèè íáñéîëüéèö äáñÿöèëáöèé ïÎäâáЭààáöñÿ èíôáíñèâíмó àb ОЭпШтт âîçäáéñöâè^, -ôî, éàé áóäáö ïîéàçàí î íèæá, ÎôЭèöàôáëüíÎ ñéàçûâàáôñÿ
íà ñîñôîÿíèè âîäíûô îáúáéôîâ è èô Эàñôè-
ôáëüíîàî ïîéэîâà.
E áàññáéíó ÑЭáäíáé ÑóЭû îôíîñèôñÿ áàññáéí ñЭáäíáàÎ ôá-áíèÿ ÑóЭû îô óñoüy
Э. Èíçû äî óñôüÿ Э. ÂëàôûЭü, âéë^-à^ùèé áàññáéíû áá ï^èôîéîâ — ÂëàôûЭÿ, Ááçäíû, ÁàЭû0à, Èíçû è Tàëûô Эáê â ïЭáäáëàô ^àà Гèæáàîэîäñéîé, ñáâáэî-âîñôîêà láíçáíñéîé, çàïàäà Öëüÿíîâñéîé îáëàñôáé, ^àà xóâà0èè, ^àî-çài^à ÖàôàЭñôàíà, âmôîéà 1 îэäîâèè. lëîùàäü Эàéîíà èññëáäîâàíèé ñîñôàâëÿáô 28 800 éT2, èëè 42,7 % îô ïëîùàäè áàññáéíà ÑóЭû â öáëî T.
 ôààë. 1 ïЭèâáäáí i«á-áíü âîäíûö è ïЭèáЭáæí ûô Эàñôáíèé, çàíáñáííûö â muâ^ è äîïîëíèôáëüíûá ñïèñéè EЭàñ-íûô éíèà Эáàèîíîâ áàññáéíà ÑЭáäíáé ÑóЭû. l^è áàî ñîñôàâëáíèè Tû _ îñíîâûâàëèñü ïЭáæäá âñáàî íà ñïèñéàô EЭàñíûô éíèà Эáñïóáëèé ÖàôàЭñôàí [14—1 S], xóâà0èÿ [17], 1 îэäîâèÿ [1З], Ïáíçáíñéîé [12], Гèæâ-àîэîäñéîé [11] è Öëüÿíîâñéîé [16] îàëà-
ñoáé, à ôàéæá êNmaêôû ôëîЭ yôèô Эáàèî-
íîâ [1; З; S; 7—8; 20; 22].  rn^îé ôàéæà âéë^-áíû âèäû, ïЭèâÎäèтûá â äЭóàèô i'óá-ëèéàöèÿô ïî ЭáäéèT Эàñôáíèÿт [4; 21].
Ôàaëèôà 1
Dâäêèâ è i ôSàiÿâ luâ Эàñöâíèÿ aiäiäl iâ è âlälölêlâ ááññaé í à N5ää íaé N65u
Âèa £-1 f ÿà éè «C -<D à âï Si xD Ss á с á D о ÿ 11 •CD û < j
1 2 З 4 S 6 7 8 9
SaV/n/a natans(L.) All. Ç З 2 2 2 З + +
Spargan/um m/n/mum Wallr. + èç 2 юЭ èç З + +
Potamooeton a eut/fо//us Link ÎöЭ + 2 4 - + + +
P a/p/nusBalb. ÎöЭ Э 1 З Э - + +
P gram/neusL. s. l. ÎöЭ 4 2 4 Э !Э + +
P fri es// Rupr. Ç + юЭ èç íЭ - + +
P nodosusPoir. - - 2 ÎöЭ èç í- + +
© Â. Â. ÂàЭälô, 2010 ÂÂÑOГÈÊ 1íэäíâñéíáí óíèâáЭñèôáôà j 2010 j і 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9
P obtus/fob'usMert. et Koch. TÖ0 4 3 3 T0 T0 + +
P pœt/natusL. + 4 - T- ïâ - + +
P prae/ongusWulf. 3 4 1 3 — T0 + +
P pus///us L. + 4 èç èç — T0 + +
P tr/cho/desCham. et Chlecht. Ä - TÖ0 äT èç T0 + +
Zann/cbe/Z/a pa/ustr/s L. Ä 0 0 0 + — + +
/Va/a s ma/or L. Ä T0 1 2 0 4 + +
Cau/zn/a mZnor (All.) Cosson et Germ. Ä T0 1 1 0 4 + +
Ä//sma gramZneum Lej. Ä èç 2 4 èç T0 — +
À, ZamœZatum With. + + 3 0 nï — + +
L ærs/a oryzoZdss (L.) Sw. + 0 3 èç 0 T0 + +
BœkmannZa erucZformZs (L.) Host + 3 1 f0 èç i- + +
ScoZochZoa festucacea (Willd.) Link + 0 0 TÖ0 èç 2 + +
Sc/rpus radZcans L. + 3 2 TÖ0 0 T0 + +
Shoenop/ectus tabernaemontanZ (C. C. Gmel.) Palla TÖ0 0 èç TÖ0 nï T0 + +
EZeocharZs austr/aca Hayek + ?+ èç TÖ0 — — + +
A, mam///ata H. Lindb. + èç 2 TÖ0 0 + + +
E ovata (Roth) Roem. et Schult + + 2 TÖ0 — T0 + +
E quZnqueflora (Hartm.) O . Schwarz. TÖ0 — 4 — — — — +
A unZgZumZs(Link) Schult. TÖ0 0 2 èç 0 + + +
Ca//a pa/ustr/s L. + èç 3 TÖ0 èç i- + +
LemnagZbba L. + + èç 0 nï - + +
/r/spseudacorus L. + 3 3 nï èç i- + +
Rumex hydro/apatbum Huds. + nï TÖ0 - nï - + +
Vympbàea cand/da J. et C. Presl. + 3èç 3 TÖ0 2 3 + +
/Vupbar/utea (L.) Smith + nï 3 TÖ0 ïâ i- + +
ZV,pum/Za (Timm) DC. Ä 1 1 — ?+ — + +
Ranuncu/us c/rc/natus Sibth. + 4 3 èç nï T0 + +
R kauffman// Clerc Ç — — 3 + + + +
R //ngua L. + 0 TÖ0 èç èç nï 0 + +
Nàôèÿ «Âèî ëîâè^àneèà fàoeè»
83
1 2 3 4 5 6 7 8 9
R. po/yp/)y//usWa\àst. et Kit. ex Wi\\d. îô0 — 2 3 m' 29 + +
R tr/cftopy//us (Chaix) Bosch îô0 9 2 3 èç + + +
/Va///tr/cfje hermaphrod/t/ca L. îô0 9 èç 9 ñ!' T -T + +
E/a t/ne a/s/nastrum L. + 9 3 èç ñï î9 + +
E, hydrop/perL. + + 4 3 m' + + +
E tr/andra Schkuhr À — — — + — + +
TrapanatansL. s. \. Á 1 — 2 + 1 + +
S/um s/saro/deum L. îô9 9 èç aS ñï Tt + +
Menyant/jss tr/fo//ata L. + ñï 3 èç ñï T9 + +
Nymp/jo/dsspe/tata (S. G. Gme\in) O . Kuntze À 4 1 îôS — — + +
Utr/cu/at/a /ntermed/a Hayne + 3 2 0 2 Tt + +
U m/norL. + 3 2 îô0 1 3 + +
Senec/o tatar/cusLess. + 3 3 3 èç + + +
Î aîçià + âièÿ: âèa ânùSâ+àâùnÿ: t — Tàflùî, aî — aîâîëüTî îaû+âi, T9 — TâSâaêî, Tt — Tâ-rà-flùî, èç — èçSâaêà, 9 — Sâaêî, î9 — î+âTü Sâaêî, + — ï9èâîaèùnÿ aëÿ ôëî9û SââèîTà; ?+ — Tâo amoîââSTûô nââaâTèé; ïâ — ïîânâlânoiî, nï — nïî9àaè+ânêè; îô9 — âTânâT â nïènîê îôSàTÿâlûô â SââèîTâ 9ànoâièé. OèôSû â ÿ-râéêàô nîîùââùnùâô^ô êàoââîSèÿl E9ànTîé êTèâè SââèîTà. Àëÿ Îèæââî-9îanêîé îàëànoè êàoââîSèè Sâaêmoè âèaîâ nîîùââùnùâôâô èô îàîçTà+âTèÿl â E9ànTîé êTèââ yoîâî SââèîTà [11].
Oàêèl îâSàçîl, â àànnâéTâ NSâaTâé №Sû îôSàTÿ^ônÿ 48 âèaîâ âîaTûô è ïSè-âSâæTûô SànôâTèé èç 26 Sîaîâ è 22 nâ-lâénôâ, tôî nmôàâëÿâô 29,8 % âèaîâ, 35,6 % Sîaîâ è 53,6 % nâlâénôâ îo àâîSèââTTîé ôèîSû âîaTûô îâüâêôîâ àànnâéTà NBâaTâé №Sû.
fâîàôîaèlî îôlâôèôü, +oî Tà oâSSèoî-Sèè àànnâéTà NOâaTâé №Sû ânô0â+à^ônÿ 96 % âèaîâ âîaTîé è ï0èà3âæTîè ôèîSû, çàTânâTTûô â EBànTûâ êTèâè SââèîTîâ ááñ-nâéTà №Sû. Îà èçôTàâlîé oâSSèoîSèè Tâ îôTâ+âTû èè0ü Alisma gramineum è Eleocharis quinqueflora, â ïSâaâèàô àànnâéTà №Sû â ôâën èçâânoTûâ oîëüêî â ÎèæTâl I3ènô3üâ. Ñ aSôâîé nôîBîTû, â nènôâlâ ñóS-nêîâî àànnâéTà oîëüêî â àànnâéTâ Ñ0âaTâé №Sû ï0îèç0ànôà^ô Potamogeton acutifo-lius, Eleocharis austriaca, Ranunculus trichophyllus, Elatine triandra, Nymphoides peltata. Àîëü0àÿ +áñoü èçâânoTûô ê Tànoîÿ-ùâlô âSâlâTè ïîïôëÿôèé oàêèô Sâaêèô âèaîâ, êàê Potamogeton alpinus, P. gramineus, P. obtusifolius, Najas major, Scolochloa festucacea, Ranunculus kauffmanii, R. po-lyphyllus, Elatine alsinastrum, E. hydropiper, Utriculatia intermedia, U. minor,
Tàôîaÿônÿ Tà èçôTàâlîé oâSSèoîSèè. Oà-êèl îàBàçîl, àànnâéT Ñ0âaTâé №Sû ÿâèÿâo-nÿ TânôM nînBâaîôî+âTèÿ ïîïôëÿôèé lTî-âèô Sâaêèô âîaTûô BànôâTèé.
ISè+èTû nîêBàùâTèÿ +ènëâMmôè ïî-ïôëÿôèé Sâaêèô âèaîâ lîâôo àûoü ânoâ-nôââTTûlè, àTôSîïîââTTmè è àTôSîïîââTTî îáôñèîâèâTTû^è.
Èç áñóáñóááfTüó ôàêoîSîâ Sâaêmoè 0àñôâTèé Tâîàôîaèlî îôlâôèôü, âî-ïâSâûô, làèô^ Sà^ïSmoSàTâT Tmôü ïîaôîaÿùèô lâ-ñôîîáèôàíèé [24]. Oàê, TàïSèlâS, Potamogeton praelongus è Elatine hydropiper ïSâaïîTèôà^ô làoâSèêîâûâ îçâSà, êî-oîSûô â áàññâéíâ Ñ0âaTâé №Sû î+âTü làèî. Potamogeton gramineus Tà èññèâaôâ-lîé oâSSèoîSèè âñô0âтàâôñÿ èñêè^тèôâèüTî ïî lâæa^TTm îçâSà l ñ ï î ño îÿ T T î TâTÿ^-ùèmÿ ôSîâTâl âîaû â I SèñóSüâ è èââîáâ-Sâæüâ ÀëàôûSÿ. Potamogeton alpinus è Ranunculus kauffmanii ïSèôSîTâTû ê là-èûl Sâêàl ñ -^ñcné ôîèîaTîé âîaîé è áûñô-9ûT ôâ+âTèâl, ïîÿôîlô â mnâTu âñô0â+à-^ôñÿ â âîaîôîêàô ï0àâîáâ0âæTîé +àñôè áàñ-ñâéTà. Trapa natans è Salvinia natans ïSî-èçSàñôà^ô â ñôà0èôàô Ñô0û è ÀèàoûSÿ.
I0èô0î+âTTîñôü âèaîâ ê îïSâaâèâTTîlô
iáñóTTáéóáíéy óáñíT ñáygáíá ñ TñTááííTñóy-ié éó áéTéTáéé. EgááñóíT, -óT iíTáéá TáíT-éáóíééé iSTyáéyyó líTáTéáóíéá éTéáááíéy -éñéáííTñóé. A yóó áSóiió áóTáyó Najas major, Caulinia minor, Callitriche herma-phroditica, Trapa natans, áéáü STáá Elatine. Ñáiáíá yóéó Sáñóáíéé, íáóTáyñü á áSóíóá, ñiTñTáíü ñTóSáíyóü áñóT«áñóü á óá-áíéá íáñéTéüééó éáó, iSé yóTi íá i'STSáñóáy éá«-áüé áTá. ITyóTió ñTgáááóñy áiá-áóéáíéá SááéTñóé áéáá. A ñééó íááTgiT«íTñóé á«á-áTáíTáT íááéyááíéy gá iTióéyoéyié óáééó áéáTá iü iT«ái íá Tóiáóéóü iéé Ságáéóéy Sáñóáíéé, á ñáygé ñ -ái ñááéáái áüáTá T óTi, -óT íááéyáááiáy á óá-áíéá íáñéTéüééó éáó iTióéyoéy éñ-ágéá. IT íá0áió iíáíéy, éáóááTSé-íT ñéágáóü T óTi, -óT áéá éñ-ág ég oéTSü, íáéügy. Aá«á áñéé á égááñóíTi iá-ñóTíáóT«ááíéé áéá íá iSTyáéyáó ñááy, ááT iTióéyoéé iTáóó áüóü TáíáSó«áíü á áSó-áéó áTáTáiáó.
ET áóTSTé áSóiiá áñóáñóááííüó oáéóT-STá éñ-ágíTááíéy áTáíüó Sáñóáíéy TóíTñéó-ñy éTíéóSáíoéy ñT ñóTSTíü áSóáéó áéáTá.
I TüíTé éTíéóSáíóTñiTñTáíTñóüy á ááññáé-íá ÑSááíáé ÑóSü, éáé é íá ñTñááíéó óáSSé-óTSéyó, Táéáááyó óáééá áéáü, éáé Stratiotes aloides L. é Elodea canadensis Michx. A iTñéááíéá ááñyóééáóéy iíTáéá ñóSñééá ñóáSéoü áéóéáíT gáSáñóáyó óáéTSá-gTi áéTyáéáíüi. A Ságóéüóáóá yóTáT oéTSé-ñóé-áñéTá áTááóñóáT ñóáSéo áááíááó. Áñéé ó-áñóü, -óT íá égó-ááiTé óáSSéóTSéé iTé-iáííüá áTáTáiü yáéyyóñy ááéíñóááí íü ié iáñóáié iSTégSáñóáíéy iíTáéó Sááééó áéáTá, óT gáSáñóáíéá éó Stratiotes aloides áü-ñóóiááó iTüíáé0éi oáéóTSTi éñ-ágíTááíéy áTáíüó Sáñóáíéé. A Ságóéüóáóá gáSáñóáíéy ñóáSéo óáéTSágTi éñ-ágéé iTióéyoéé Trapa natans, iSTégSáñóáá0éá á Tg. Iáñ-áíTá E-áééTáñéTáT SáéTíá 1 TSáTáéé é DTiTáá-íTáñééó TgáSáó ÑóSñéTáT SáéTíá ÓéüyíTá-ñéTé Táéáñóé. IT yóTé «á iSé-éíá, ááSTyóíT, éñ-ágéé iTióéyoéé Potamogeton praelongus é Najas major á ñóáSéoá S. ÁéáóüSü iST-óéá ñ. ÍTáüá E-áééé E-áééTáñéTáT SáéTíá 1 TSáTáéé, Salvinia natans é Caulinia minor — á Tg. E0áé (TóSTáá Tg. EíáSéá) ÁTéü0áááSágíééTáñéTáT SáéTíá Di. A áñóáñóááííüó óñéTáéyó iSToáññ gáSáñóáíéy ñóáSéo SááóééSóáóñy iTóTéTi iááTáéTáüó áTá, éTóTSüé óíTñéó TóiáS0éá Tñóáóéé Sáñóáíéé é TáSágTááá0éáñy á iST0éTi áTáó óóSéTíü, STgáóéé é ñáiáíá. ÑééüíTá gáSáñóáíéá iTé-Táííüó áTáTáTTá Stratiotes aloides ñáygáíT ñ íégéTé áéóéáíTñóüy iááTáéTáüó áTá á iTñéááíéá ááñyóééáóéy, -óT TáóñéTáéáíT á óTi -éñéá é áñóáñóááí íü ié iSToáññáié Tá-iáéáíéy S. ÑóSü [10], ñTgááíéái ÑóSñéTáT
é xááTéñáSñéTáT áTáTóSáíéééü. I áSágTáá-íéá ÑóSñéTáT áTáTóSáíéééüá iTáéáééT gá ñTáTé iTíé«áíéá óSTáíy áSóíóTáüó áTá é, éáé ñéááñóáéá, ñíé«áíéá TááTáíáí í Tñóé Sáéé. ITáiTS ÑóSü áTááié xááTéñáSñéTáT áTáTóSáíéééüá iSéááé é gáiááéáíéy ñéT-STñóé óá-áíéy áá áTáíüó iáññ. Añá yóT ñiT-ñTáñóáTááéT gáSáñóáíéy iTéiáííüó áTáT-áTTá Stratiotes aloides é óáíáóáíéy áSóáéó áTáíüó Sáñóáíéé. ÑéT«éá0éáñy óáééi Tá-SágTi óñéTáéy yáéyyóñy árbaííTáárrT TáóñéTáéáííüTé.
1 í Táéá áéáSToéóü, iSTégSáñóáyüéá á áTáTáiáó, áüiáááyó ég OéóToáíTgTá ég-gá gáSáñóáíéy áTáíüó TáúáéóTá Elodea canadensis. YóT ñáááSTáTáSééáíñéTá Sáñóá-íéá áüéT gáíáñáíT á ÁáSTió á éTíoá XIX á. é á íáñóTyüáá áSáiy íá óáSSéóTSéé ÁáST-iáéñéTé DTññéé ñóáéT Táü-íüi áéáTi [2]. YéTááy ñiTñTáíá TáSágTáüááóü áóñóüá Tá-0éSíüá gáSTñéé, óáééi TáSágTi, óáíáóáy iTióéyoéé SyáTi Sáñóóüéó áéáTá. Oáé, iTñéá 2000 á. íá íááé^áááóñy iTióéyoéy Najas major á Tg. ÁTéü0áy EíáSéá E-áééTáñéTáT SáéTíá 1 TSáTáéé. Ñáé-áñ íá áá iáñóá TáSá-gTááéñy iéTóíüé éTááS ég Elodea ñanadensis. ATgTT«íT, éáé Táíáá éTíéóSáí-óTñiTñTáíüé áéá Najas major áüéá áüóáñ-íáíá ég ñTTáüáñóáá.
0áé«á é áíóSTiTááííT TáóñéTáéáí íü i oáéóTSái TóíTñéóñy iSToáññ yáóSToééáoéé áTáTáiTá, íá-áá0ééñy á íá-áéá 90-ó áá. XX á. I í áüé TáóñéTáéáí á óTi -éñéá ñóTéTi á iáéüá Sáéé iéíáSáéüíüó óáTáSáíéé é TSááíééé ñ ñáéüñéTóTgyéñóááí íüó óáTáéé. Dá-íáy áTáá íáñéá iéíáSáéüíüá yéáiáíóü é TSááíééó á ÑóSó. AT áSáiy iááTáéá iTéó--áííüá ááüáñóáá iTñóóiáéé á ñóáSéoü, ááá íá-éíáéTñü áéóéáí Tá Ságáéóéá gáSTñéáé áéáSToéóTá. A iTñéááó^üéá áTáü á ñáygé ñ Tóñóóñóáéái iááTáéá íáéTiéá0éáñy Sáñóé-óáéüíüá Tñóáóéé Tñóáááéáñü á áTáTáiáó, -óT áüá áTéü0á ñiTñTáñóáTááéT gáSáñóáíéy iTéiáííüó áTáTáiTá.
ÑSááé áíbSTíTááríüó oáéóTSTá ñTéSá-üáíéy iTióéyoéé áTáíüó Sáñóáíéé íáéáT-éáá gíá-éiüié yáéyyóñy gááSygíáíéá, Táiá-éáíéá, Tñó0áíéá, óíé-óT«áíéá áTáíüó TáúáéóTá, iSyiTá éñóSááéáíéá iTióéyoéé Sááééó áéáTá.
Aéy S. ÁéáóüSü é áá iSááTááSá«íüó iSéóTéTá áéóóáéü í á iSTáéáiá gááSygíáíéy áTá [10]. IT ááSááái ÁéáóüSy, EíñáSá, Íóé é Dóáíé SáñiTéáááyóñy éSóiíüá íáñáéáí-íüá ióíéóü, iSTTü0éáííüá oáíóSü — á. ÑáSáíñé, Dógáááéá, ÁSááóTá, ÁéáóüSü, iT-ñáééé áTSTáñéTáT óéiá xáigéíéá é ETiñT-TTéüñééé. ÁüóTáüá é iSTTü0éáííüá ñóT--íüá áTáü iTáü0áííTé TóóíTñóé, ñTááS«á-
ùèá îЭààíè-áñêèá çààЭÿçíèôáëè, ñîëè ôÿæá-ëûô Táôàëëîâ è íáôôáïЭîäóéôû, ïîñôóïàyô â Э. ÈíñàЭ èç Dóçàáâéè è ÑàЭàíñêà, îôéóäà ïáЭáíÎñÿôñÿ â ÀëàôûЭü è ÑóЭó.  Эáçóëüôà-oá âîçäáéñôâèÿ ^àâëÿ^ùèô âáùáñôâ ïW-èñöîäèô îááäíáíèá âèäîâîàî ñîñôàâà ôëîЭû è ôàóíû yôèô âîäîôîéîâ è ñâÿçàííûö ñ íèTè âÎäÎáTÎâ.  ïЭàâÎááЭáæüá ÂëàôûЭÿ rnTá-áM íàèTáíü0áá ôëîэèñôè-áñéîá Эàç-íÎÎáЭàçèá âîäíûô Эàñôáíèé.  ïЭàâÎááЭá-æüá ÑóЭû èñôÎ-íèéàTè çààЭÿçíáíèÿ Эá-íûö âîä ÿâëÿУôñÿ ñôîéè ïЭîTû0ëáííûô i^ä-reèÿôèé è éàíàëèçàöèè à. ÁàЭû0, Èíçà,
EàЭñóí, Гèéîëüñé. Â îùëè-èà îô ôèïè-N
Эàâíèííîé Э. ÀëàôûЭü è áá ïЭàâûô ï^èôî-éîâ ñ! ñïÎéÎéíûT ôá-áíèáT ïЭàâûá ï^èôîêè ÑóЭû èTáyô áûñôЭîá ôá-áíèá, ïîäïèôûâàyô-ñÿ TÎùíûTè ЭîäíèéàTè, â ñâÿçè ñ -áT rn'î-ñîáíû é áûñôЭîTó ñàTÎÎ-èùáíèy.
IáTáëáíèy Эáé è ^Э ñïîñîáñôâóáô ñ^ éЭàùáíèá ëáñÎïÎéЭûôûô ïëîùàäáé. Ôàé, â éîíöá ÖVII â. ëáñèñôîñôü â 1 îэäîâèè ñ^ reàâëÿëà 49 %, â 18б8 à. — 3S, â 1914 à. — 23, â 1988 à. — 2б %.  Nñëáäíèá äáñÿôèëáôèÿ îíà ñîñôàâëÿáô 28,7 % [10]. l îä ëáñàTè â ÈíçáíñéÎT Эàéîíá Óëüÿíîâñêîé îáëàñôè â íàñôîÿùáá âЭáTÿ çàíÿôû 34 % ôáЭЭèôîЭèè, â ÁàçàЭíÎñûçààíñéÎT - S1,4 %, â ГèéÎëüñéÎT Эàéîíá láíçáíñéîé îáëàñôè — S2,2 %.  äÎààЭèéóëüôóЭí ûé ïáЭèÎä ëáñà, âáэîÿôíî, ïÎéЭûâàëè âñy ôáЭЭèôîЭèy óêàçàííûö Эàé-îíîâ [23]. 1 àññîâî âûЭóáëáíû ñîñíÿéè â âáЭôÎâüÿô ÑóЭû, È^û, ÁàЭû0à, â ëáâÎááЭá-æüá ÀëàôûЭÿ è ÑóЭû. Гà ôáЭЭèôîЭèè êîTï-ëáéñíûô ïàTÿôíèéÎâ ïЭèЭîäû «ÈñôÎéè Эáêè ÑóЭû», «ÈñôÎéè Эáéè ÁàЭû0», «ÈñôÎ-éè Эáéè Èíçû» â íàñôîÿùáá âЭáTÿ ïЭîèçЭà-ñôàyô ñàæáíûá ñîñíîâûá ëáñà. ÂûЭóáéà ëá-ñîâ ó èñôîêîâ ÑóЭû, ÁàЭû0à è È^û ÿâëÿ-áôñÿ âáäóùèT ôàéôîЭîT ñÎêЭàùáíèÿ ñôîéà è ÎáJáëáíèÿ ÿôèô Эáê.
I äíîé èç ïЭè-èí ñÎéЭàùáíèÿ ïîïóëÿ-öèé Эáäéèô âîäíûô Эàñôáíèé ÿâëÿáôñÿ è^ -áçíîâáíèá âÎäÎáTÎâ, àäá Hè îaèôàyô._ Ôàé, íàïЭèTáЭ, äëÿ ïàTÿôíèêà ïЭèЭîäû « I çáЭí ÈíáЭéà», àäá ÎôTá-àëèñü ôàéèá Эáäéèá Эà-ñôáíèÿ, éàé Salvinia natans, /ajas major, Caulinia minor, Trapa natans, âàæíáé0áé àáîÿéîëîàè-áñéîé ïЭîáëáTÎé ÿâëÿáôñÿ Эàç-Tûâ ïáЭáTû-êè Táæäó Эáéîé è ÎçáЭîT âáЭ-0èíîé èçëó-èíû ÑóЭû. Äëÿ ñÎöЭàíáíèÿ ÎçáЭà è áàî ÿéÎñèñôáTû àûë ïЭîâáäáí éîTï-ëáéñ äîэîàîñôîÿùèô TáЭîïЭèÿôèé ïî m^ÿT-ëáíèy Эóñëà №Э^  ôî æá âЭáTÿ, ïî ïW-à í î çà T ó-áíûô, ïáЭáôîЭTèЭîâàíèá Эóñëà îéàæáô âëèÿíèá íà àèäэîëîàè-áñéèé Эáæèl íèæáëáæàùáàî ó-àñôéà Эáêè, ÎçáЭà è àëèç-Эàñïîëîæáííûô ñóЭñêèö ñôàЭèö [18].
 áàññáéíá ÑЭáäíáé ÑóЭû èçâáñôíû ôàéôû ïЭÿTÎàÎ _óíè-ôîæáíèÿ ïîïóëÿöèé Эáäéèô Эàñôáíèé. léîëî 1S ëáô íàçàä â ñôà-Эèöá Э. Dóäíÿ àëèç ñ. Äèâááâ Óñàä l î-èb éîâñéîàî Эàéîíà Гèæáàîэîäñéîé îáëàñôè ïЭîèçЭàñôàë -èëèT. l îïóëÿöèÿ àûëà óíè--ôîæáíà ЭûáàéàTè, ôàé éàé Эàñôáíèÿ Trapa natans çààèâàëè ñáôè, Tá0àÿ ЭûáÎëÎâíÎTó ïЭîTûñëó [20].  íàñôîÿùáá âЭáTÿ íàáëy-äàáôñÿ ñÎéЭàùáíèá -èñëáííîñôè âîäÿíîàí îЭáöà â îç. 1èôЭÿ0êè íà ôáЭЭèôîЭèè Íàöèî-íàëüíîàî ïàЭéà «ÑTÎëüíûé». lî ñëîâàl ëáñíè-áàî, â éîíöá 1970-ô àà. ïîïóëÿöèÿ, éàê è â ñîñáäíèö ñôàЭèöàô — Äóáîâûô ÎçáЭàô, àûëà Îá0èЭíÎé, è çäáñü «Tá0éàTè» çààîôàâ-ëèâàëè ïëîäû -èëèTà íà êîЭT ñâèí üÿT. xá-Эáç 30 ëáô â ÎçáЭá môàëmü 30 Эîçáôîé [б]. Ôàé æá Эáçéî ñÎéЭàôèëàñü ïîïóëÿöèÿ Trapa natans â îç. ÈíáЭêà, àëàâíûT ÎáЭàçÎT ïîñëá ôîàî, éàé ôóäà àûëè çàïóùáíû Эûáû-ôèôî-ôààè äëÿ áîЭüáû ñ çàЭîñëÿTè âîäíûô Эà-ñôáíèé.
Ñïáöèàëüíàÿ ÎôЭàíà âîäíûô Эàñôáíèé â áàññáéíá ÑЭáäíáé ÑóЭû íá âáäáôñÿ. Ëè0ü íáéîôîэûá ïîïóëÿöèè Salvinia natans, /ajas major è Trapa natans ïWèç-Эàñôàyô â âÎäÎáTàô — ïàTÿôíèêàö ïЭèЭî-äû, â ôîT -èñëá íà mîaî ÎôЭàíÿáTûô ï^è-Эîäíûô ôáЭЭèôîЭèÿô (I I l Ö) áîëáá âMî-éîàî Эàíàà.  áàññáéíá ÑЭáäíáé ÑóЭû íà-ñ-èôûâàáôñÿ 18 âîäíûô I I lÔ (ЭèñóíÎé). Ñîñôàâ Эáäéèô âîäíûô è ïЭèáЭáæíûô Эà-ñôáíèé âîäíûô I I lÔ áàññáéíà ÑЭáäíáé ÑóЭû ïЭèâáäáí â ôààë. 2. l Эè ñЭàâíáíèè äàííûö ôàáëèöû è TàôáЭèàëÎâ ïî ЭàñïЭîñô-Эàíáíèy Эáäéèô è ÎôЭàíÿáTûô âîäíûö Эà-ñôáíèé â áàññáéíá ÑЭáäíáé ÑóЭû ñôàíîâèô-ñÿ Î-áâèäíûT, -ôî àîëü0èj^ôâî èô ïîïóëÿ-öèé íàöîäÿôñÿ âíá ñáôè IllÔ. Èç 232 èç-âáñôíûô ïîïóëÿöèé Эáäéèô âîäíûö è ï^è-áЭáæíûô âèäîâ â áàññáéíá ÑЭáäíáé ÑóЭû (íá ñ-èôàÿ -ènëà ïîïóëÿöèé äîâîëüíî Эàñ-ïЭîñôЭàíáí íûô, и ÎôЭàíÿáTûô /^p/ar lutea è /ymp/aea candida) íà I T lÔ ïЭáäñôàâëá í à ëè0ü S1.
Àîëü0è^ôâî ïîïóëÿöèé (181) Salvinia natans, Sparganium minimum, Potamogeton acutifolius, P. gramineus, P. obtusifolius, P. praelongus, /ajas major, Zannic/ellia palustris, ScolocNoa festucacea, Scirpus radicans, Sc/oenoplectus tabernaemontanii, Calla palustris, Lemna gibba, Ranunculus circinatus, R. kauffmanii, R. polyp/yllus, R. tric/op/yllus, Elatine alsinastrum, E. /ydropiper, Trapa natans, Utricularia intermedia, U. minor, Senecio tataricus íàöî-äÿôñÿ âíá ñáôè îñîáî ÎöЭàíÿáTûö ïЭèЭîä-íûô ôáЭЭèôîЭèé.
Э0ОВ I eoeue^0?i0¿0y»Aee?|\J
— âiâfûâ ïàlÿôfèêè Ï9è9iâû â ááññáéfá Ñ9ááfáé Ñó9ü
— 9âêè — ïàlÿorèêè Ï9è9iâû â ááññáéfá N9ââfâé Ñó9ü
— âiâfûâ làùâêoû, 9âêilâfâôâlûâ ê Î09àfâ â ñóáóóñá T T I Ö
oo
Béñóflê
Aîâfûâ ïàlÿôfèêè Ï5è5îâû â ááññáéfá N5ââfâé Nô5û
Báaéeá Siaíuá e i'SeáSáffií i-áiaíuá Sañoáíey a ñáoe TT I Ö
áaññáéía NSáa/áé Nó5U
Íagäaíéá TT IÖ Báäééá äläíüá é V9éá9áffiíüá 9áñóáíéy ä ñáoé TT I0
Íéeeááfó/afléáy /áeáfióü
T Séiañééé ^ä —
I áígáéüñééé '^ä —
f'á/'cáfñéay /áéañoü
Tg. xä'f-H9 (ñóáSéóá 9. Ñó9ü) Safv/n/a na tans (3), Cala pafustr/s, Nympf/aea cand/da, Nupf/ar futea, Trapa natans (1)
Úéüyí/anéay /áeañoü
T g. I é-á9ñéTá (ñóá9éoá 9. Ñó9ü) Ca//apafustr/s, Nympf/aea cand/da (3), Nupf/ar futea
Tg. 9yffi (ñóóóTgéTííTá) Nympf/aea cand/da (3)
^éTañééé '9óä Ca//apafustr/s, Nympf/aea cand/da (3), Nupf/ar /utea
Dáfi '/óáeééá f /3a/áéy
Í I «ÑlTéüíüé» (ä oTl -éñéáAóáTaüá Tgá9á é Tg. 1 áéáy Eíá9éá — ñóá9éoü 9. Áéáóü9ü) * Spargan/um m/n/mum, Potamogeton acut/fof/us (4), P, gram/neus (4), Pprae/ongus (3), Na/as ma/or (2), * Sc/rpusrad/cans, * Ca//apafustr/s, Lemna g/bba, *Nympf/aea cand/da, * Nupf/ar /utear Ranuncufus kauffman// (3), R trfcf/opf/yffus (3), Efat/ne afs/nastrum, E f/ydrop/per (3), Trapa natans (2), * Utr/cufar/a m/nor
T g. 0é9TéTá (ñóá9éoá 9. Áéáóü9ü) Potamogeton of)tus/fóf/us (3), * Caffapafustr/s, *Nympf/aea cand/da, * Nupf/ar futear Trapa natans (2)
0láéáa '^ä * Caffa pafustr/s, * Nupf/ar /utea
^9üáañééé '^ä —
BáóffiT Tgá9T (én'áíü) —
T g. Eáäéá (ñóá9éóá 9. Eíñá9) * Nupf/ar /utea
T g. ÁTéü0áy Eíá9éá (ñóá9éóá 9. Áéáoü9ü) Na/as ma/or (2), * Nympf/aea cand/da, *Nupf/ar fu tea, Trapa natans (2)
Tg. E íá9éá (ñóá9éóá 9. Ñó9ü) Safv/n/a natans (2), Na/as ma/or (2), Cauf/n/a m/nor (1), * Caffa pafustr/s, *Nympf/aea cand/da, * Nupf/ar /utea, Trapa natans (2)
Tg. xaäTiü y9éá (ñóá9éóá 9. Ñó9ü) * Nympf/aea cand/da, * Nupf/ar /utea, Caff/tr/cf/e fermapfrod/t/ca
Tg. I éáoáíü 'ééüaá (ñóá9éóá 9. Ñó9ü) * Caffa pafustr/s, Lemna g/bba, *Nympf/aea cand/da, *Nupf/ar /utea
xóáá0fléáy Dáñ'/'óáéééá
Í I «xäää0 aá9láíá» Spargan/um m/n/mum, Potamogeton a fp/nus, Caffa pafustr/s, Nympf/aea cand/da (3), Nupf/ar /utea, Utr/cufar/a m/nor (3), Senec/o tatar/cus(3)
Bá-éá Áágäíá Potamogeton pect/natus (4)
I 9élá-áíéá. A ñéTáéá0 óéágáíü éáciááT9éé SáaéTñóe aeäTa, VSeñaTáííüá el a E9áñíü0 éíé-ääö SáaéTíTa ááññáéíá NSääTäe Ñó9ü; gíáéTl * Tcná-ám aeäü, gáíáñáííüá a ñ'i'éñTé Sáñóáíéé, msää-^üéoñy a VTñóTyííTl ITíéoTSéíaá íá 0á99éc>T9éé Báñ'óáéééé 1T9äTäéy [13].
ÑЭáäè âîäíûö I I lÔ ïöáîáëàäàyô ñôà-Эèöû ÑóЭû è Âëàôûôÿ.  Эáàèîíàö áàññáé-íà ÑЭáäíáé ÑóЭû éöèôáöèÿTè äëÿ âûäáëá-íèÿ âîäíûô ïàTÿôíèêÎâ ïЭèЭîäû ÿâëÿyôñÿ éЭóïíûé ЭàçTáЭ âÎäÎáTà, àîëü0àÿ ïëîùàäü îôéôûôîàî âîäíîàî çáЭêàëà, -^ôîôà è ïôî-çЭà-íÎñôü âîäû, äáâñôâáííîñôü ïöèëáààyùèö ëàíä0àôôîâ, èñôîЭè-áñéàÿ èëè àáîëîàè-á-ñéàÿ öáííîñôü, æèâN^Mnôü._Eàé ïôàâèëî, âîäíûá îáúáéôû â ñôàôóñá I I lÔ âûïîëíÿ-yô öáéöáàöèîííóy ôóíéöèy.  Эáäêèö ñëó--àÿô âÎäÎáTû ÿâëÿyôñÿ I I lÔ ïî ïЭè-èíá ïЭîèçЭàñôàíèÿ â íèô Эáäéèô âèäîâ Salvinia natans è Trapa natans (íàïЭèTáЭ, îç. ÈíáЭ-éà è 0èЭíêíá â Dáñïóáëèéá 1 îэäîâèÿ). Гáéîôîэûá IIlÔ íá âûïîëíÿyô íè ïôèôî-äîîôöàííóy, íè ÿñôáôè-áñéóy, íè ЭáéЭáàöè-îí íóy ôóíéöèy (íàïЭèTáЭ, ^Эüáâñéèé ïЭóä, Dàóæî îçáэî).
Ñîàëàñíî éîíöáïöèè ÿéîëîàè^éîàî è ïЭèЭîäíÎàÎ êàЭêàñÎâ [19] â áàññáéíá ÑЭáä-íáé ÑóЭû äîëèíû Эáé ñëóæàô êîЭèäîЭàTè Táæäó ÿäЭàTè ÿéîëîàè^éîàî éàЭéàñà — TàññèâàTè ëáñîâ â äîëèíàô №6û, Âëàôûôÿ, ÄàЭû0à, Èíçû, Äáçäíû [20]. Yôè ëáñà èTá-yô âÎäÎÎöЭàííóy Эîëü è ñëóæàô çàëîàîT ñóùáñôâîâàíèÿ è íîЭTàëüíÎàÎ ôóíéöèîíè-Эîâàíèÿ Táñôíûö âîäíûô îáúáéôîâ. ÔàéèT ÎáЭàçÎT, îäíîé èç àëàâíáé0èô TáЭ ïî îôôà-íá âÎäÎáTÎâ è âîäîôîéîâ, ñÎöЭàíáíèy èô àèäэîëîàè-áñéîàî ЭáæèTà è ïЭîèçЭàñôày-ùèô â íèô Эáäéèô âèäîâ ÿâëÿáôñÿ ñÎôЭàíá-íèá ïЭèëáæàùèô ëàíä0àôôîâ, â ôîT -èñëá ëáñíûô Tàññèâîâ. ГáÎáôÎäèTÎ ñîçäàíèá éÎTïëáéñíûô I I l Ô, íàïЭèTáЭ ó-àñôéîâ ëáñà, íà ôáЭЭèôîЭèè éîôîôûô Эàñïîëàààyôñÿ âÎäÎáTû è âîäîôîêè ñ Эáäéèтè âèäàTè, ó^-ñôéè Эá-íûô ïîéT. ÔàéèT ÎáЭàçÎT ñÎöЭà-
íÿôñÿ íá ôîëüéî Эáäéèá âèäû Эàñôáíèé è
âÎäÎáT, íî è ñëîæèâ0èáñÿ â íèô íà ï ôîôÿ-æáíèè Tíîàèô ñmáí ëáô ÿéÎñèñôáTû.
ГáôЭîíóôûá -áëÎâáéÎT ëáñà ñÎöЭàíè-ëèñü â ïЭàâÎááЭáæüá ÑóЭû â Èíçáíñéîl
Эàéîíá Óëüÿíîâñéîé îáëàñôè. Íáêîôîэûá èç íèô îáúÿâëáíû ïàTÿôíèéàTè ïЭèЭîäû, éàé, íàïöèTáö, Эáëèéôîâûá ëáñà â óñàäüáá Г. l. I ààЭáâà ó ñ. lЭîëÎTèôà. Âûñîéàÿ ñôáïáíü Эàñ-ëáíáí í îñôè Эáëüáôà ïЭáïÿô-ñôâóáô âûЭóáêá è âûâîçó ëáñíûô ïîЭîä.  îñíîâàíèè âûñîéèô ôîëTîâ l Эèâîëæñêîé âîçâû0áí í îñôè çäáñü ôáéóô Tàëûá Эáêè ñ ôîëîäíîé è -ènôîé âîäîé (Ôàëà, ÂЭàà0, l^ëîâéà).  Э. ^ëîâêá âñôЭá-àáôñÿ î-â í ü Эáäéèé íà l Эèâîëæñéîé âîçâû0áí í îñôè âèä Ranunculus kauffmanii. ÍáÎáöÎäèTÎ ñ^ ôЭàíáíèá -ènôîôû ÿôèô Эáê è èô àèîôàçn-ÎáЭàçèÿ.
ГàTè ЭáéÎTáíäÎâàíû é ÎôЭàíá â êà-á-ñôâá ïàTÿôíèéÎâ ïЭèЭîäû -áôûЭá îáúáé-ôà — Táñôîîáèôàíèÿ Эáäêèö âèäîâ: ñôàЭèöà ÑóЭû — îç. 1áäâáäéà âîñôî-íáá ñ. ^éîëà-áâêà Äóááíñéîàî Эàéîíà 1 îэäîâèè (Salvinia natans, Potamogeton acutifolius, Senecio tataricus); ïЭóä ÄàçûT íà Э. 1 àëàÿ E0à â xàTçèíñéÎT Эàéîíá 1 îэäîâèè
(Ranunculus trichophyllus). Dá-éó t^ëîâéo (Ranunculus kauffmanii), íà íà0 âçàëÿä, íá-
ÎáôÎäèTÎ âéëy-èôü â ñîñôàâ ïàTÿôíèéà
ïЭèЭîäû «^ëîâñéèé ïЭóä». Öàêæá Эáéî-Táíäîâàíî âéëy-áíèá Táæäyííîàî îç. Àóñè-íîá (Salvinia natans) â ñîñôàâ ïàTÿôíèéà ïЭèЭîäû «ÖîЭôÿí îá àîëîôî Ñâáôëîá» íé ôáЭЭèôîЭèè áûâ0áàî Г èéîëàáâñéîàî ëáñíè-■^ôâà â ÄóááíñéÎT Эàéîíá 1 îэäîâèè. E ñîæàëáíèy, íáЭáäêÎ ïЭîöáññ_ ïöèñâîáíèÿ éà-éÎTó-ëèáÎ îáúáêôó ñôàôóñà I I lÔ ñâÿçàí ñ àäT èí èñôЭàôèâí û T è è àyôîéôàôè^éèTè ôЭóäíÎñôÿTè, -ôî Эáçêî çàôЭóäíÿáô ñîçäàíèâ öáëáâîé ïЭîàЭàTTû ïî ÎôЭàíá Эàñôáíèé.
ÔàéèT ÎáЭàçÎT, îäíîé èç àëàâíûô TáЭ ïî ÎöЭàíá ôëîэèñôè-áñéîàî ЭàçíÎÎáЭàçèÿ âîäíûô Эàñôáíèé ÿâëÿáôñÿ ñÎôЭàíáíèá èô Táñôîîáèôàíèé - âÎäÎáTÎâ è âîäîôîéîâ è ïЭèëáæàùèô é í è T ëàíä0àôôîâ. Öàéæá íé èçó-àáTÎé ô?öЭèôîЭèè íáÎáôÎäèTÎ Эàñ0è-Эáíèá ñáôè IIlÔ.
ÁÈÁËÈ I ÂDÀOÈxÂNÊÈÉNÏÈNIÊ
1. ÂââaeèââÄ. N. TïЭáäáëèôáëü Эàñôáíèé Àîэüéîâñéîé îáëàñôè / Ä. Ñ. ÂâáЭéèáâ, Â. Ä. ÂâáЭ-
éèáâ. — ÀîЭüêèé : Âîëàî-Âÿô. éí. èça-âî, 198Б. — 320 ñ.
2. Àëèî Îâ Ä. O. Äèîëîàè-áñéèá èíâàçèè â âîäíûö è íàçáTíûö ÿéffièrctèTàô / Â. О. ÂëèTîâ,
Г. À. Äîàóöéàÿ. — 1. : Ô-âî íàó-. èça. E1 E, 2004. — 43б ñ.
3. Áàeèí I .Ä. Ñîñóäèñôûá Эàñôáíèÿ ÖàôàЭñôàíà / T. Â. Áàêèí, Ô. Â. Dîàîâà, Â. Ï. Ñèôíèêî-
âà. — Eàçàíü : Èça-âî Eàçàí. óí-ía, 2000. — 49б ñ.
4. Áëààîáâùârñeèé Ä.Ä. Dáaéáá è èñ-áçàyùèá Эàñôáíèÿ Óëüÿíîâñéîé îáëàñôè / Â. Â. Äëààîâá-
ùáíñéèé, Г. Ñ. Dàéîâ, Â. Ñ. 0óñôîâ. — ÑàЭàôÎâ : Ï^èâîëæ. éí. èça-âî, 1989. — 9б ñ.
Б. Áëààîáâùârñeèé Ä. Ä. ENmaéô ôëîЭû âMoàô ñîñóäèñôûö Эàñôáíèé Óëüÿíîâñéîé îáëàñôè / Â. Â. Äëààîâáùáíñêèé, Г. Ñ. Dàêîâ. — Óëüÿíîâñé : Oèëèàë 1ÀÔ, 1994. — 11б ñ.
б. Aàaaiù Â. Ä. Аîäÿíîé îЭáö ïëàâàyùèé (Trapa natans L. s. I.) â íàöèÎíàëüíÎT ÏàЭéá <^Tîëü-
íüé» / Â. Â. ÂàЭäÎô, À. À. xóäóíîâ // Âéôóàëüíûá Ï^îàëâTû àëüâîëîâèè, Tèéîëîàèè è äèäэîàîôàíè-éè: TàôâЭèàëû TáæäóíàЭ. íàó-. éîíô., 11—12 ñám., 2009 à. — Öà0éáíô, 2009. — Ñ. 237—238.
7. ÂàñyeîâÂ. 1 . Dàñôâíèÿ láíçáíñéîé îàëàrëiè / Â. 1. Âàñyéîâ. — láígó : Èça-âî láíg. am.
óí-йі, 2004. — 184 ñ.
8. Âàôôaîâà 1. 1. №^538™^ Эàñôáíèÿ xóâà0èè [ЭóéÎÏèñü] / 1. 1. ÀàôóЭîâà.
10. Ä0^rÄ. È. Dûàû Эáéè ÑóЭû / Â. È. Äó0èí. — ÑàЭàíñé : Èça-âî 1îэäîâ. óí-ía, 1978. —
9S ñ.
9. ÀÎñóäàЭñôâáííûé äîéëàä î ñîñôîÿíèè è îà ÎöЭàíá ÎéЭóæàyùáé ñЭâäû â Dáñïóáëèéá 1îэäîâèÿ â 200б à. / 1-âî ïЭèЭîä. ЭáñóЭñÎâ Dáñï. 1 îэäîâèÿ ; Эáäéîë.: Â. Ô. 0óTéáí, Â. Г. 1 àéâé-ââ, È. Â. Гîâèéîâ [è аЭ.] ; ñ™. Â. Â. ßTà0êèí. — ÑàЭàíñé, 2007. — 140 ñ.
11. EЭàñíàÿ êíèäà Гèæáäîэîäñéîé îàëàmôè. Ô. 2. Ñîñóäèñôûá Эàñôáíèÿ, âîäîэîñëè, ëè0àéíèéè è äЭèáû. — Г. ГîâäîЭîä, 200S. — 328 ñ.
12. EЭàñíàÿ êíèäà láíçáíñéîé îàëàmôè. Ô. 1. Dàñôâíèÿ è äЭèàû. —l âíçà : EîTèôâô ТЭёЭ. ЭáñóЭ-ñîâ ïî láíç. îàëàrëiè, 2002. — 1б0 ñ.
13. ÊЭàñíàÿ éíèäà Dáñïóàëèéè 1 îэäîâèÿ. Â 2 ô. Ô. 1. Dâsésâ âsSO Эàñôáíèé, ëè0àéíèéîâ è ёЭё-
àîâ / ñ™. Ô. Ä. Ñèëàáâà. — ÑàЭàíñé : 1 îэäîâ. éí. èçâ-âî, 2003. — 288 ñ.
14. ÊЭàñíàÿ éíèäà Dáñïóàëèéè ÖàôàЭñôàí. Æèâîôíûá, Эàñôâíèÿ äЭèàû. — Eàçàíü : l ЭèЭîäà ; ÑôàЭ, 199S. — 4S3 ñ.
15. EЭàñíàÿ éíèäà DâmMëséè ÖàôàЭñôàí (æèâîôíûá, Эàñôáíèÿ äЭèàû). Èçäàíèâ âôîЭîá. — Eà-çàíü : Èsâë-Ï^à 200б. — 832 ñ.
16. EЭàñíàÿ éíèäà Óëüÿíîâñéîé îàëàmôè (Эàñôáíèÿ).  2 ô. / ïîâ íàó-. Эáä. Г. Ñ. Dàéîâà. — Óëüÿíîâñê : ÔëÀÔ, 200S. — 220 ñ.
17. ÊЭàñíàÿ éíèäà xóâà0ñéîé Dáñïóàëèéè. Ô. 1, -. 1. Dâsésâ è èñ-âçàyùèâ Эàñôáíèÿ è äЭèàû / àë. Эáä. ä. T. í., ïЭîô., àéàâ. Èâàíîâ Ë. Г., àâô.^mô. è çàT. àë. Эâä. ÄèTèôЭèáâ Â. Â. — xâàîé-ñàЭû : xóâà0èÿ, 2001. — 27S ñ.
18. Tô-âô î ïЭîâáäáíèè íàó-íî-èññëáäîâàôáëüñéèö Эààîô ïî ôâTâ «№âTà îЭäàíèçàöèè è Эàçâèôèÿ
ЭáéЭáàöèÎ í í îé çîíû „TçáЭî ÈíáЭéà" Dâñïóáëèêè 1 îэäîâèÿ» / Эóé. ï^îâéôà ä. à. í., ïЭîô.
Â. Â. Dââèí, îôâ. èm'^ ä. à. í., ïЭîô. Â. Â. ßTà0êèí. — ÑàЭàíñé : 1 îэäîâ. éí. èçâ-âî, 2002. — 82 ñ.
19. 0âéîâañÍ.O. lЭèЭîäÎÏÎëüçÎâàíèá. ÑëÎâàЭü-ñïЭàâÎ-íèé / Г. О. DáéTáЭñ. — 1. : 'tMëü, 1990. — бЗ9 ñ.
20. Nèëàââà O.Á. ОëîЭà ààññáéíà Эáéè ÑóЭû (ñÎâЭáTáííÎá ñîñôîÿíèá, à^îÏîàâNàÿ ôЭàíñôîЭ-Tàöèÿ è ïЭîàëáTû ÎöЭàíû) : Sáñ. ... ä-Эà àèîë. íàóé / Ô. Ä. Ñèëàáâà. — ÑàЭàíñê, 200б. — 907 ñ.
21. Nèëàââà O.Á. Dâsésâ è èfr-âçàyùèâ Эàñôáíèÿ 1îэäîâèè / Ô. Ä. Ñèëàââà, Â. Г. ÖèöÎTèЭîâ, Ñ. D. 1 àéîЭîâ. — ÑàЭàíñê : Èçâ-âî 1 îэäîâ. óí^, 199б. — 72 ñ.
22. Oèôîîèaîâ Ä. Í. Eîmïâéô ôëîЭû 1 îэäîâñéîäî l ЭèñóЭüÿ : ñîñóäèñôûá Эàñôâíèÿ /
Â. Г. ÖèöÎTèЭîâ, Ô. Ä. Ñèëàáâà. — 1. : Èçâ-âî 1mé. óí-«i, 1990. — 82 ñ.
23. ОèçèêÎ-äâÎäЭàôè-âñêÎâ ЭàéÎíèЭîâàíèâ ÑЭáäíáäÎ l îâîëæüÿ / ïîâ Эáä. Â. Â. Ñôóïè0èíà. — Eàçàrn : Èçâ-âî Eàçàí. óí^, 19б4. — Ñ. 122—124.
24. Ùâaààeîâ Ä.Ä. Eëy-ââûâ àîôàíè-áñéèá ôáЭЭèôîЭèè è ñÎöЭàíáíèá áèîЭàçíÎÎáЭàçèÿ ñîñóäè-môûô âîäíûö Эàñôáíèé / Â. Â. C^ààéîâ // Eëy-ââûâ àîôàíè-áñéèá ôáЭЭèôîЭèè ÑáâáЭíÎé ÂâЭà-çèè. — 1 ., 2004. — Ñ. 23—27.
I môôïèëà 19.12.09.
