Научная статья на тему 'Влияние растения алоэ на активность печени'

Влияние растения алоэ на активность печени Текст научной статьи по специальности «Ветеринарные науки»

CC BY
4857
55
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Общество и инновации
ВАК
Область наук
Ключевые слова
фитотерапия / сабур / алоэ / биогенный стимулятор / желчевой пузырь / печень / сосуды / открытие аппетита / смягчающий кишечника / токсичный гепатит / фитомедицина. / phytotherapy / sabur / aloe / biogenic stimulator / fire bag / liver / vessels / appetite / emollient intestine / toxic hepatitis / phytomedicine.

Аннотация научной статьи по ветеринарным наукам, автор научной работы — Мухаммаджон Осбаев

Фитотерапия при гепатите, то есть использование растений, направлены на улучшение ее деятельности за счет улучшения обмена веществ в печеночных хозяйствах. Растение Алоэ является одним из ведущих продуктов фитомедицины. Алоэ положительно влияет на работу печени и работу огненного покрова. Распитие сосудов предотвращает негативные изменения в тканях печени, влияя на антибактериальные, огнеупорные, противоопухолевые и спазмолитические. Однако, за последние годы в клинической практике было зафиксировано несколько случаев токсического гепатита, вызванного алоэ. Устное широкое применение алоэ вера и других растительных продуктов может привести к токсичному гепатиту. Может усугубить состояние пациентов с хроническими заболеваниями печени. Данная статья раскрывает влияние растения алоэ на работу печени.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Effect of aloe plant on liver activity

Phytotherapy for hepatitis, that is, the use of plants, is aimed at improving its activities by improving the metabolism in hepatic farms. Aloe plant is one of the leading products of phytomedicine. Aloe positively affects the liver and fire cover. Vascular drinking prevents negative changes in liver tissues, affecting antibacterial, refractory, antitumor and antispasmodic. However, in recent years, several cases of toxic hepatitis caused by aloe have been recorded in clinical practice. Oral widespread use of aloe vera and other plant products can lead to toxic hepatitis. May exacerbate the condition of patients with chronic liver disease. This article discloses the effect of the aloe plant on the work of the liver.

Текст научной работы на тему «Влияние растения алоэ на активность печени»

Жамият ва инновациялар -Общество и инновации -Society and innovations

Journal home page: https://inscience.uz/index.php/socinov/index

Effect of aloe plant on liver activity

Mukhammadjon OSBAYOV1

Fergana State University of the Republic of Uzbekistan

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Article history:

Received March 2021 Received in revised form 20 March 2021 Accepted 15 April 2021 Available online 20 May 2021

Keywords:

phytotherapy,

sabur,

aloe,

biogenic stimulator,

fire bag,

liver,

vessels,

appetite,

emollient intestine, toxic hepatitis, phytomedicine.

Phytotherapy for hepatitis, that is, the use of plants, is aimed at improving its activities by improving the metabolism in hepatic farms. Aloe plant is one of the leading products of phytomedicine. Aloe positively affects the liver and fire cover. Vascular drinking prevents negative changes in liver tissues, affecting antibacterial, refractory, antitumor and antispasmodic. However, in recent years, several cases of toxic hepatitis caused by aloe have been recorded in clinical practice. Oral widespread use of aloe vera and other plant products can lead to toxic hepatitis. May exacerbate the condition of patients with chronic liver disease. This article discloses the effect of the aloe plant on the work of the liver.

2181-1415/© 2021 in Science LLC.

This is an open access article under the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

Жигар фаолиятига алоэ усимлигининг таъсири

Калит сузлар:

фитотерапия,

сабур,

алоэ,

биоген стимулятор, ут ;опи, жигар, дамлама, иштах,а очиш, ични юмшатувчи, токсик гепатит, фитомедицина.

АННОТАЦИЯ

Гепатит касаллигида фитотерапия, яъни, гиёх,лардан фойдаланиш жигар хужайраларидаги модда алмашинувини кучайтириш х,исобига унинг фаолиятини яхшилашга царатилган. Алоэ усимлиги фитомедицинада ишлатиладиган етакчи мах,сулотлардан биридир. Алоэ жигар фаолиятига ва ут цопи ишига ижобий таъсир цилади. Гиёх,ларнинг дамламаларини ичиш антибактериал, ут хайдовчи, яллигланишга царши ва спазмолитик таъсир цилиб, жигар туцималаридаги салбий узгаришларнинг олдини олади. Лекин, сунгги йилларда клиник амалиётда алоэ билан цузгатилган токсик гепатитнинг бир нечта

1 Lecturer, Fergana State University of the Republic of Uzbekistan, Tashkent, Uzbekistan. E-mail: osboyev@mail.ru.

холатлари кайд этилган. Огиз оркали алоэ вера ва бош;а усимлик махсулотларини кенг куллаш токсик гепатит холатига олиб келиши эхтимолини орттиради. Айни;са сурункали жигар касаллиги бор беморларни ахволини огирлаштириши мумкин. Мазкур ма;ола алоэ усимлигини жигар фаолиятига таъсирини очиб беради.

Влияние растения алоэ на активность печени

_ АННОТАЦИЯ_

Фитотерапия при гепатите, то есть использование растений, направлены на улучшение ее деятельности за счет улучшения обмена веществ в печеночных хозяйствах. Растение Алоэ является одним из ведущих продуктов фитомедицины. Алоэ положительно влияет на работу печени и работу огненного покрова. Распитие сосудов предотвращает негативные изменения в тканях печени, влияя на антибактериальные, огнеупорные, противоопухолевые и спазмолитические. Однако, за последние годы в клинической практике было зафиксировано несколько случаев токсического гепатита, вызванного алоэ. Устное широкое применение алоэ вера и других растительных продуктов может привести к токсичному гепатиту. Может усугубить состояние пациентов с хроническими заболеваниями печени. Данная статья раскрывает влияние растения алоэ на работу печени.

Жигар дучор буладиган касалликлардан энг кенг таркалгани гепатит булиб, уни инфекцион ва ноинфекцион турларга булиб урганилади. Гепатитларнинг кенг таркалганлиги, баъзи холларда огир, асоратли, геморрагик синдром билан кечиши, сурункали холатларга утиши, айримлари улим о;ибатлари билан тугаши ва махсус даволаш усулларининг камлиги бу касалликни даволашда янги дори-дармонлар излашни, унинг таъсирини урганишни та;озо этади ва хал ;илиниши зарур булган муаммолардан бири хисобланади [1, 2, 3].

Гепатитларда гиёхлардан фойдаланиш жигар хужайраларидаги модда алмашинувини кучайтиради. Гепатитни даволаш узо; муддат, баъзида бир неча йиллар давом этади. Гиёхларнинг дамламаларини ичиш эса антибактериал, ут хайдовчи, шамоллашни тузатувчи ва спазмолитик таъсир ;илиб, жигар ту;ималаридаги салбий узгаришларнинг олдини олади. Гиёхларнинг табиий келиб чи;иши, организмга ёмон таъсирини йуклиги бош;а дориларга нисбатан афзаллигидир [4, 5, 6].

Доривор усимликларни куллаш долзарблиги охирги йилларда бе;иёс ортди, чунки кимёвий препаратларни куллашда терапевтик омадсизликлар ва ятроген асоратларнинг ортишига олиб келмокда. Доривор усимликлар устунлиги уларни кам токсиклиги ва узо; ва;т давомида айтарли асоратларсиз куллаш имкониятидир [1, 2].

Ключевые слова:

фитотерапия,

сабур,

алоэ,

биогенный стимулятор, желчевой пузырь, печень, сосуды,

открытие аппетита, смягчающий кишечника, токсичный гепатит, фитомедицина.

КИРИШ

Сунгги йилларда усимликлардан олинадиган дори-дармонлар хар хил турлари ва улардан фойдаланадиган беморлар сони тобора купайиб бормокда. Ушбу махсулотлар рецепт буйича кабул килинган дорилар каби бир хил тартибга солинадиган текширувдан утказилмайди. Шундай килиб, хавфсизлик маълумотларини олиш кийин булиши мумкин. Хусусан, доривор усимликлар туфайли жигар шикастланиши тиббий адабиётларда кам берилган.

Алоэ фитомедицинада ишлатиладиган етакчи махсулотлардан биридир. Сунгги йилларда алоэ билан кузгатилган токсик гепатитнинг бир нечта холатлари кайд этилган. Бирок, унинг токсикологияси хали адабиётда мунтазам равишда тавсифланмаган [3,6,7].

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Илмий адабиётларда келтирилган маълумотларда Алоэдан тайёрланган препаратлар жигар фаолиятини яхшилаш билан бирга салбий таъсир килиши келтирилган [1, 3].

Абу Али ибн Сино хам алоэни уз тиббиёт амалиётида кенг куллаган. Унинг ёзишича: Сабур ут копидаги ортикча моддаларни чикаришга кумак беради, жигар йулларини очади ва сарикка карши жуда яхши восита хисобланади.

Ха Та Янг узининг илмий изланишларида алоэни ортикча куллаш токсик гепатитга олиб келиши хакида изланишлар олиб борган [1]

Алой (Алоэ) лоладошлар оиласига мансуб, буйи 4 метргача етадиган доим яшил дарахтсимон усимликдир. Бизда икки тури усади: Дарахтсимон алой (Алоэ деревовидное) ва Йул-йул алой (Алоэ полосатое). Тиббиётда алой баргининг куритилган шираси - сабур ва бошка препаратлари ишлатилади. Алой барглари ва сабур таркибида антрацен хосилалари, смолалар, эфир мойи ва бошка моддалар бор. Биоген стимуляторларга бой баргларидан суюк экстракт (флакон ва ампулаларда чикарилади), линимент (эмульсия), шира, шарбат ва таблетка тайёрланади.

Академик В.П. Филатовнинг курсатишича хар кандай усимлик ёки хайвон тукимасини организмдан ажратиб олиб, нокулай (лекин улдирмайдиган) шароитда сакланса, тукимада чукур биокимёвий узгаришлар юз беради. Нормал моддалар алмашинуви жараёни бузилади ва хаёт фаолияти суна бошлайди. Тукима уз хаёт фаолиятини тиклаш учун махсус модда ишлаб чикаради. Ана шу модда биоген стимулятор деб аталади.

В.П. Филатов биоген стимуляторга бой препаратларни бемор организмига юбориб, улар организм хаёти учун кузгатувчан таъсир курсатганини ва организмнинг касалликка карши курашиш кобилиятини оширганини кузатган. Олим бу препаратлар билан олдин куз касалликларини, кейинчалик бошка огир касалликларни хам даволашни тавсия этди. У алоэ баргидан биоген стимуляторларга бой препарат олди. Бундай препаратлар куйидагича тайёрланади: алоэнинг кини билан кучириб олинган ёш барглари 4-8° С хароратда ва коронги ерда 12 сутка сакланади. Сунгра баргларни (тиканларини олиб ташлаб) майдалаб киркиб, банкаларга солинади. Банкалардаги барг автоклавда 120° хароратда стерилизация килинади. Ана шу барглар имплантация килиш (тери остига тикиш) учун сакланади. Бундан ташкари, улардан инъекция учун ишлатиладиган экстракт хам тайёрланади. Бунинг учун стерилизация килинган баргни эзиб, дистилланган

сув ёки натрий хлориднинг изотоник эритмасига солиб цуйилади (1:15 мицдорда). Орадан 1-2 соат вацт утгач, у цайнагунига цадар циздирилади ва сузиб олиб, яна 2 дацица цайнатилади, кейин филтрлаб ампулаларга цуйилади. Ампулалар отзини кавшарлаб, автоклавда 120° хароратда бир соат стерилизация цилинади. Биоген стимуляторларга бой баргдан сувли суюц экстракт (ичиш учун) ва баргни цуритиб таблетка тайёрланади. Бу препаратлар хам ампулада чицариладиган препарат урнида ишлатилади [2, 3].

НАТИЖАЛАР

Сабурнинг катта дозаси сурги дори сифатида, кичик дозаси овцат хазм цилишни яхшилаш ва иштаха очиш мацсадида ичилади. Аччиц-балзамли восита сифатида алоэ айницса цорин ва чаноц доирасида цон айланишини фаоллаштиради. У овцат хазм цилишни тезлаштиради ва яхшилайди, пастки каналларга цон келишини яхшилаб, уларнинг ишини жонлантиради. Алоэнинг ични юмшатувчи таъсири йутон ичак фаолиятини меъёрлаштиради. У жигар фаолиятига ва ут цопи ишига ижобий таъсир цилади.

Суюц алоэ экстракти моддалар алмашинувини ратбатлантиради, хужайра метаболизми, туцималар трофикаси ва регенерациясини яхшилайди, шунингдек организмнинг носпецифик резистентлигини ошириш мацсадида буюрилади. Алоэнинг иммунитетни ратбатлантирувчи таъсири унинг таркибида полисахаридлар (алоэманнан, ацеманнан) ва гликопротеидларнинг мавжудлиги билан ботлиц. Алоэнинг нейтрал полисахаридлари баъзи микроорганизмларга нисбатан микробларга царши фаолликка эга. Алоэнинг гликопротеидлари брадикинин метаболизмида иштирок этади, хужайра пролиферациясига ёрдам беради. Алоэ таркибидаги полисахаридлар рух, селен, мис каби микроэлементлар билан бирга иммунитетни ратбатлантирувчи хусусиятига эга.

Алоэ вера, купинча майда куйишлар учун махаллий сифатида ишлатилади, шунингдек "царишга царши" восита сифатида ишлатилиши мумкин.

МУ^ОКАМА

Одамлар алоэни хавфсиз деб хисоблашади, аммо сунгги тадцицотлар натижаларига кура алоэ вера токсик гепатитга олиб келиши мумкин. Алоэ верани узоц вацт цуллаш жигар шикастланишининг мумкин булган сабабларидан бири деб хисоблаш керак. Купроц холда гепатотоксикоз, эхтимол алоэ веранинг отиз орцали цабул цилиниши билан ботлиц. Адабиётлар тахлилида куйидаги холатларни эътиборга олдик.

Биринчи холатда 21 ёшли аёл бемор турт хафта давомида алоэ вера препаратини олганидан сунг, касалхонага уткир гепатит билан мурожаат цилган. Бемор бир неча кун давомида цоринларида безовталик ва кунгил айниш билан мурожаат цилган. Унинг буйи 163 см, вазни 50 кг, тана массаси индекси 18,82 кг / м2. Отирликни камайтириш умидида у цабулдан бир ой олдин кунига икки марта 30 мл алоэ вера гелини цабул килган. У сотлом булган ва унинг оилавий тарихи ва утмишдаги тиббий тарихи тоза. Унга хеч цандай дори-дармон буюрилмаган ва у алкогол истеъмол цилмайди.

Бемор тарихи, клиник куриниши, лаборатория текширувлари ва гистологик топилмалари алоэ вера билан ботлиц токсик гепатит ташхисига олиб келди.

Иккинчи холат 62 ёшли аёл бемор бир х,афталик чарчо; билан мурожат ;илган. Утмиш тиббий тарихида бирон бир мухим касаллик ани;ланмаган. Бемор хеч ;андай алкогол ичмаган. У тахминан 3 ой давомида 420 мг Алое вера экстракти уз ичига олган алоэ кукунини олган. Жисмоний текширув натижасида унинг склерасида сари;лик ани;ланган. У узи олган алоэ махсулотининг сотувчиси эди. Алоэ экстракти ;абули тухтатилгандан кейин бемор ахволи яхшиланган. Унга гепатит деб ташхис ;уйилган.

Учинчи холатда уткир гепатит ташхиси билан касалхонага 73 ёшли аёл ёт;изилган. Кенг ;амровли лаборатория текшируви беморнинг касаллиги сабабини ани;ламади. Ундан уй ичидаги дори-дармонларни ;абул ;иладими-йу;лигини бир неча бор сурашган, дастлаб у рад этган. Клиник фармацевт томонидан амалга оширилган кенг дори тарихидан сунггина бемор ич ;отишида алоэ вера ичиш учун капсуладан фойдаланганлигини тан олади. Алоэ вера ичишни тухтатгандан сунг, жигар курсаткичлари нормал даражага ;айтган.

ХУЛОСА

Алоэ доривор усимлик эканлигини унутмаслик керак. Ут ;опи ва буйраклардаги тошларни тушириш учун бундай таркиблардан фойдаланилганида шифокор билан маслахатлашган холда ва унинг назорати остида дамлама ва ;айнатмаларни ;абул ;илиш керак, акс холда каттаро; тошларнинг ут ;опидан тушиши салбий о;ибатларга ва огри;ларга олиб келиши мумкин.

Огиз ор;али алоэ вера махсулотларини кенг ;уллаш токсик гепатит холатига олиб келиши эхтимолини орттириши ани;ланди. Айни;са жигар касаллиги бор беморларни ахволини огирлаштириши мумкин.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ:

1. Ha Na Yang, Aloe-induced Toxic Hepatitis. J Korean Med Sci. 2010 Mar; 25(3): 492-495. English. Published online Feb 17, 2010. https://doi.org/10.3346/jkms.20m253.492.

2. Абу Али Ибн Сино. Сирли табобат. Тошкент, "Насаф нашриёти", 2009 йил.

3. Аюпов Р.Х., Шифобахш Алоэ усимлиги. Тошкент. "УзНашр", 2017. - Б. 60.

4. Хабибуллаев Ф., Осбаев М.У., & Маматкулова М.Т. (2017). Особенности иммунной системы слизистой оболочки тонкой кишки. Актуальные научные исследования в современном мире, (4-6). - С. 137-141.

5. Imaraliyevich O.M. (2021). Features of the immune system structure of the mucosa of the small intestine of mice. Academicia Globe: Inderscience Research, 2(05). -PP. 42-46.

6. Азизова С.С. Фармакология. Ташкент, 2000.

7. Акопов И.Э. "Важнейшие отечественные лекарственные растения и их применения". М., Ташкент 1990 г. - С. 284-286.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.