Научная статья на тему 'ВЕЖАГИҲОИ САНОАТИКУНОНӢ ДАР МИНТАҚАҲОИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН'

ВЕЖАГИҲОИ САНОАТИКУНОНӢ ДАР МИНТАҚАҲОИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
15
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
саноат / саноатикунонии босуръат / рушди саноатӣ-аграрӣ / иқтисоди миллӣ / технологияи инноватсионӣ / аграрӣ-саноатӣ / корхонаҳои саноатӣ / industry / rapid industrialization / industrial-agrarian development / national economy / agrarian-industrial system / innovative technology / industrial enterprises

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Солиев Ҳомидҷон Абдуманнонович

Вазъи истеҳсолоти корхонаҳои саноатии минтақаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мавқеи онҳо дар истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ бо воридоти технологияҳои инноватсионӣ ва, дар ин замина, таъмини гузариш аз низоми аграрӣ-саноатӣ ба рушди саноатӣ-аграрӣ бо мақсади пешрафти иқтисоди миллӣ мавриди омӯзиш қарор гирифтааст. Бо истифода аз додаҳои оморӣ нишондиҳандаҳои умумии иқтисодии соҳаи саноат, ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ дар минтақаҳои алоҳидаи кишвар аз рӯи баъзе намудҳои маҳсулот дар вилоятҳо ва шаҳри Душанбе ба риштаи таҳлил кашида шудааст. Миқдори корхонаҳои саноатӣ ва ҷойгиршавии онҳо дар вилоятҳои кишвар ва шаҳри Душанбе, муаммоҳои ҷойдошта дар ин самт муайян ва пешниҳод карда шудааст. Ҳамзамон, мавқеи саноатикунонии босуръат ва имкониятҳои мавҷуда дар соҳаи саноат дар коркард намудани ашёи хоми ватанӣ, таъмини некӯаҳволии аҳолии мамлакат, бо ҷойи корӣ таъмин намудани аҳолӣ, ғанӣ гардонидани бозори дохилӣ бо маҳсулоти ватаниву воридотивазкунанда ва ғайра баррасӣ гардидаанд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FEATURES OF INDUSTRIALIZATION OF REGIONS OF TAJIKISTAN REPUBLIC

The article studies the state of industrial enterprises in the regions of the Republic of Tajikistan, outlines their position in the production of industrial products thanks to the import of innovative technologies and, in this context, ensuring the transition from the agricultural-industrial system to industrial-agrarian development in order to grow the national economy. Using statistical data, general economic indicators of the industry, production volumes of certain types of industrial products in certain regions, for example, in the regions of the republic and in Dushanbe, were analyzed. The number of industrial enterprises is identified and their location in the regions and in the city of Dushanbe is shown, and the identified problems in the area under study are revealed. Rapid industrialization is proposed and the existing capabilities of the industry for processing domestic raw materials, ensuring the well-being of the population and their employment, enriching the domestic market with domestic goods are shown, imported products are assessed.

Текст научной работы на тему «ВЕЖАГИҲОИ САНОАТИКУНОНӢ ДАР МИНТАҚАҲОИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН»

УДК 338

DOI 10.24412/2411-1945-2023-4-83-89

ВЕЖАГИ^ОИСАНОАТИКУНОНИ СолиевХрмидцон Абдуманнонович, н.и.и.,

ДАРМИНТАЦАХ,ОИ ЧУУМХУУРИИ муаллими калони кафедраи маркетинг-

ТОЧИКИСТОН агробизнеси ДДХрСТ (Хуцанд, Тоцикистон)

ОСОБЕННОСТИ Солиев Хомидджон Абдуманнонович, ИНДУСТРИАЛИЗАЦИИ РЕГИОНОВ канд. экон. наук, ст. преподаватель каф.

РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН маркетинга-агробизнеса ТГУПБП

(Худжанд, Таджикистан)

FEA TURES OF Soliev Homidjon Abdumannonovich, candidate of INDUSTRIALIZATION OF Economy, senior lecturer of marketingREGIONS OF agribusiness department under TSULBP (Khujand, TAJIKISTAN REPUBLIC Tajikistan) e-mail: anisjon_2014@mail.ru

Вазъи истеусолоти корхонауои саноатии минтацауои Цумуурии Тоцикистон, мавцеи онуо дар истеусоли маусулоти саноатй бо воридоти технологиями инноватсионй ва, дар ин замина, таъмини гузариш аз низоми аграрй-саноатй ба рушди саноатй-аграрй бо мацсади пешрафти ицтисоди миллй мавриди омузиш царор гирифтааст. Бо истифода аз додауои оморй нишондиуандауои умумии ицтисодии соуаи саноат, уацми истеусоли маусулоти саноатй дар минтацауои алоуидаи кишвар аз руи баъзе намудуои маусулот дар вилоятуо ва шаури Душанбе ба риштаи таулил кашида шудааст. Мицдори корхонауои саноатй ва цойгиршавии онуо дар вилоятуои кишвар ва шаури Душанбе, муаммоуои цойдошта дар ин самт муайян ва пешниуод карда шудааст. Цамзамон, мавцеи саноатикунонии босуръат ва имкониятуои мавцуда дар соуаи саноат дар коркард намудани ашёи хоми ватанй, таъмини некуауволии ауолии мамлакат, бо цойи корй таъмин намудани ауолй, ганй гардонидани бозори дохилй бо маусулоти ватаниву воридотивазкунанда ва гайра баррасй гардидаанд.

Калидвожа^о: саноат, саноатикунонии босуръат, рушди саноатй-аграрй, ицтисоди миллй, технологияи инноватсионй, аграрй-саноатй, корхонауои саноатй

Изучается состояние промышленных предприятий в регионах Республики Таджикистан, обозначено их положение в производстве промышленной продукции благодаря импорту инновационных технологий и, в этом контексте, - обеспечение перехода от аграрно-промышленной системы к индустриально-аграрному развитию в целях роста национальной экономики. С использованием статистических данных проанализированы общеэкономические показатели отрасли, объемы производства некоторых видов промышленной продукции в отдельных регионах, например в областях республики и в г. Душанбе. Выявлено количество промышленных предприятий и показано их расположение в регионах и в г. Душанбе, раскрыты выявленные проблемы в изучаемой сфере. Предложена ускоренная индустриализация и показаны существующие возможности промышленности по переработке отечественного сырья, обеспечению благосостояния населения и его занятости, по обогащению внутреннего рынка отечественными товарами, оценивается импортная продукция.

Ключевые слова: промышленность, ускоренная индустриализация, индустриально-аграрное развитие, национальная экономика, аграрно - промышленная система, инновационные технологии, промышленные предприятия

The article studies the state of industrial enterprises in the regions of the Republic of Tajikistan, outlines their position in the production of industrial products thanks to the import of innovative technologies and, in this context, ensuring the transition from the agricultural-industrial system to industrial-agrarian development in order to grow the national economy. Using statistical data, general economic indicators of the industry, production volumes of certain types of industrial products in certain regions, for example, in the regions of the republic and in Dushanbe, were analyzed. The number of industrial enterprises is identified and their location in the regions and in the city of Dushanbe is shown, and the identified problems in the area under study are revealed. Rapid industrialization is proposed and the existing capabilities of the industry for processing domestic raw materials, ensuring the well-being of the population and their employment, enriching the domestic market with domestic goods are shown, imported products are assessed.

Keywords: industry, rapid industrialization, industrial-agrarian development, national economy, agrarian-industrial system, innovative technology, industrial enterprises

Саноат яке аз сохахои мухимми идтисоди миллй махсуб ёфта, таъмин намудани рушди он аз вазифахои афзалиятнок ба шумор меравад. Дар сиёсати давлат ба рушди ин соха, тадвияти истехсолот ва содироти махсулоти тайёри саноатй бо рохи ворид намудани технологияхои нав, истифодаи харчи бештари манбаъхои ашёи хоми махаллй ва истифодаи васеи захирахои мехнатй таваччухи асосй дода шудааст.

Бо мадсади рушди хамачонибаи ин соха Президента Чумхурии Точикистон Эмомалй Рахмон дар Паёми худ саноатикунонии босуръати кишварро хадафи чоруми миллй эълон намуданд. [9, с.4]. Татбиди амалии ин хадаф дар давоми 5 соли охир собит намуд, ки имконияту идтидорхои истехсолй зиёданд ва ичрои ин вазифаи мухим имкон медихад, ки дар давраи миёнамухлат Точикистон аз мамлакати аграрию саноатй ба мамлакати саноатию аграрй табдил дода, дар ин замина суръати баланди рушди идтисоди миллй таъмин карда шавад.

Боиси дайд аст, ки барои расидан ба хадафи саноатикунонии босуръат дар минтадахои Точикистон имконияту идтидорхои мавчуда чихати таъсиси коргоху корхонахои нави саноатй бо мадсади сари вадт коркард намудани ашёи хоми ватанй самаранок истифода мешаванд. Илова бар ин, бо мадсади кохиш додани хачми воридот, таъмини бозори дохилй бо махсулоти истехсоли ватанй, таъсиси чойхои нави корй, татбиди самараноки раванди саноатикунонии босуръат, солхои 2022-2026 "Солхои рушди саноат" эълон гардиданд. [10, с.9]

Тадбирхои андешидаи рохбарияти кишвар чихати рушди сохаи саноат бо мадсади амалй намудани хадафхои стратегй, аз чумла саноатикунонии босуръат мусоидат мекунад. Татбиди самараноки хадафи чоруми миллй-саноатикунонии босуръат дар минтадахои Точикистон гуногун суръат гирифта, он аз мавчудияти идтидорхои саноатии минтада амалй гашта, таъмини рушди ин хадаф мадсаднок ба рох монда шудааст. Хдмзамон, тибди стратегияи миллии рушди Чумхурии Точикистон барои давраи то соли 2030 ин раванд бояд бо назардошти сенарияи индустриалии рушд, ки татбиди бомуваффади лоихахои амаликунанда ё огозшудаи энергетикию инфрасохтор, истифодаи одилонаи захирахои обу замин, энергетикй ва дигархо, инчунин бардарор кардани идтидорхои мавчуда ва ба кор андохтани идтидорхои нави истехсолй дар саноат ва кишоварзиро пешбинй мекунад, мархила ба мархила амалй гашта истодааст. [13, с.19]. Инчунин, бахри татбиди хадафи мазкур барномаи саноатикунонии босуръат барои солхои 2020-2025 тахия ва тасдид гардидааст, ки тибди банди 117 - и он бахри таъмини раванди саноатикунонии босуръати мамлакат ва афзалиятнокии фаъолияти инноватсионй омодасозии кадрхои баландихтисоси самтхои гуногуни саноат масъалаи калидй хохад буд. Фаъолияти мазкур дар хамкорй бо мадоми ваколатдори давлатй дар асоси омузиши тачрибаи мамолики хоричй, чалби коршиносон ва ба рох мондани хамкории зичи мутадобила бо намояндагони корхонахои

саноатй (корфармоён) сурат хохад гирифт. [3, с.22].

Мадсади тахдидоти мазкур равшанй андохтан ба мохияти саноатикунонй ва тахлили раванди татбиди хадафи саноатикунонй дар минтадахои Точикистон аст. Саноатикунонй раванде аст, ки вобаста ба минтадахо рушд додани истехсолоти саноатй бо мадсади гузариш аз шакли аграрй-саноатй ба саноатй-аграрй мебошад. Яке аз равишхои татбидшавандаи саноатикунонй ин мавдеи минтадахои Точикистон аз руи сатхи рушди инноватсионй ва хачми истехсоли махсулоти саноатй буда, ба дарачаи саноатикунонии нохияхо, яъне то чй андоза бахои саноатикунонй ба дарачаи навоварй мувофид аст, муайян карда мешавад.

Дар Чумхурии Точикистон бо мадсади таъмини чойхои корй, коркарди ашёи хоми ватанй, истехсоли махсулоти ватаниву воридотивазкунанда таъсиси корхонахои нави саноатй босуръат ба рох монда шуд. Хамин аст, ки дар соли 2021 миддори корхонахои саноатй дар кишвар 2397 ададро ташкил кардааст ва дисми фаъоли ин корхонахо дар вилоятхои Сугду Хатлон ва шахри Душанбе чойгир мебошад. [7, с.252]. Вобаста ба ин, дар чадвали зерин нишондихандахои умумии идтисодии саноати чумхуриро инъикос менамоем.

Цадвали 1.

Нишондих,андах,ои умумии ицтисодии со^аи саноат дар сощои 2015-2021 дар

вилоятхои Сугду Хатлон ва ш.Душанбе

Номгу Сол^о: Афзоиш дар соли 2021 нисбат ба соли 2015 (бо фоиз)

2015 2018 2019 2020 2021

Шумораи корхонахои саноатй (адад) 2310 2161 2164 2283 2397 103,8

Хачми махсулоти саноатй (бо нарххои соли 2021), млн. сомонй 16770 26098 29543 32143 38829 231,5

Шумораи миёнаи солонаи коркунони истехсолоти саноатй, хазор нафар 81,2 85,6 84,2 84,3 85,3 105,0

Аз чумла коргарон, хазор нафар 67,0 72,1 73,2 67,7 68,3 101,9

Манбаъ: Омори солонаи Цум^урии Точикистон. - Душанбе: Агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон, 2022. - С. 251.

Аз чадвали мазкур бармеояд, ки шумораи корхонахои саноатй аз соли 2015 то эълон гаштани хадафи стратегии саноатикунонии босуръат (с.2018) тамоюли кохишёбиро касб намудааст. Сабабии асосии кам гаштан ё аз кор бозмондани корхонахои саноатй ин радобатнопазир будани махсулоти истехсолнамуда мебошад. Храмин аст, ки баъди эълон гаштани хадафи чоруми миллй саноатикунонии босуръати мамлакат шумораи корхонахои саноатй ру ба афзоиш ниходааст.

Дар давраи тахлил (2015-2021) шумораи корхонахои саноатй ба таври назаррас афзоиш ёфта, дар самти хачми истехсоли махсулоти саноатй дастовардхо бо нишондоди 2,3 баробар афзоиш нисбати соли 2015 хеле хуб мебошанд. [7, с.253]. Шумораи кормандон бошад, дар ин давра 5 фоиз афзудааст, ки ин нишондиханда тибди талаботи меъёрхои бозори мехнат донеъкунанда нест. Сабаби асосии ин холат дар он аст, ки дар солхои охир корхонахои саноатй бо технологияи инноватсионй таъсис меёбанд, ки дар онхо истифодаи дувваи корй дар раванди истехсолот махдуд мебошад.

Кайд кардан ба маврид аст, ки дар рушди сохаи саноати кишвар дар баробари дастовардхои назаррас муаммохои гуногун низ чой доранд, ки ба раванди саноатикунонй халал мерасонанд. Яке аз онхо нобаробар чойгир шудани корхонахои саноатй вобаста ба минтакахои кишвар мебошад. Дар минтакахое, ки бештар ашёи хом истехсол карда мешавад ва дорои иктидори бузурги кувваи корй мебошанд, корхонаи саноатй кам ба назар мерасад. Масалан, ин холат дар шахру нохияхои Вилояти Мухтори Кухистони Бадахшон, нохияхои Кухистони Мастчох, Шахристон, Деваштичи вилояти Сугд, нохияхои Ч,айхун, Лахш, Дустии вилояти Хатлон ва гайра мушохида мегардад. Сабаби асосии холати мазкур нокифоягии захирахои молиявй, таваччухи суст ба сармоягузорй, мавчуд набудани фаъолияти маркетингй бахри чалби сармоягузорон ва гайра мебошад.

Тараккиёти минтакахои кишвар дар самти рушди сохаи саноат барои муайян кардани мавцеи онхо дар саноатикунонии босуръат мусоидат мекунад. Вобаста ба ин, барои муайян кардани мавцеи минтакахои Точикистон дар истехсоли махсулоти саноатй ва раванди саноатикунонй хачми умумии махсулоти саноатиро дар вилоятхои кишвар ва шахри Душанбе ба риштаи тахлил мекашем (ниг.ба чадвали 2).

Цадвали 2.

Хачми умумии маусулоти саноатй дар вилоятхо ва шахри Душанбе дар солхои 2015-2021 (бо хисоби фоиз нисбат ба соли гузашта)

Минтакахо Сол^о: Афзоиш дар соли 2021 нисбат ба соли 2015, %

2015 2018 2019 2020 2021

Чумхурии Точикистон 111,3 110,6 113,2 108,8 120,8 108,5

Вилояти Мухтори Кухистони Бадахшон 116,9 120,0 102,5 89,3 132,4 113,3

Вилояти Хатлон 114,2 113,1 116,3 101,1 110,3 96,6

Вилояти Сугд 118,7 105,9 111,2 116,1 129,9 109,4

Шахри Душанбе 106,3 110,4 103,3 98,9 114,6 107,8

Манбаъ: Омори солонаи Цум^урии Тоцикистон. - Душанбе: Агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон, 2022. - С. 256.

Аз чадвали мазкур бармеояд, ки суръати афзоиши хачми истехсоли махсулоти саноатй дар минтакахои кишвар баробар нест, танхо дар вилояти Хатлон бо нишондоди кохишёбй, яъне дар сатхи 96,6% таъмин гардидааст. Лозим ба таъкид аст, ки паёмадхои солхои охир, бахусус, пандемияи солхои 2019-2020 ба афзоиши хачми истехсоли махсулоти саноатй ва рушди ицтисоди миллй бетаъсир намонд. Бо вучуди хамаи ин мушкилихо Точикистон тавонист сатхи афзоиши махсулоти саноатиро дар солхои 2015-2021 ба хисоби миёна 8,5% таъмин намояд, ки ин кадамхои устувор бахри расидан ба хадафи чоруми миллй мебошад.

Дар минтакахои кишвар низоми арзёбии рушди сохаи саноат ва муаммохои чойдоштаро рохандозй намудан барои расидан ба хадафхои гузошташуда хидоят мекунад. Дар минтакахо равиши арзёбии истехсолй масалан: на танхо нисбат ба хачми махсулоти нав ва кухна, технологияхои аз чихати таносуби маблаггузорй ба нав ва кухна, технология ё арзиши иловашуда ба як вохид захираи истифодашуда метавон васеъ истифода бурд [1, с.12]. Пас аз хисоб кардани меъёрхо барои арзёбии равиши саноатикунонй мо ду кисми ин раванд, яъне муайян кардани афзалияти саноат ва самаранокии технологию рушди инноватсионии минтакахоро аз руи сатхи онхо гурухбандй намуда, дар чадвали зерин вазъи саноати минтакахои кишварро дар самти истехсоли баъзе намуди махсулоти саноатй бо фоиз муайян мекунем.

Цадвали 3.

Хацми исте^соли махсулоти саноати дар минтацах,ои Тоцикистон аз руи баъзе

намуди ма^сулот дар соли 2021

Номгу Х,амаги дар кишвар Аз он чумла дар минтака^о: (бо фоиз)

в.СуFд в.Хатлон ВМКБ ш.Душанбе

Гушт (хамрохи кала-почаи навъи 1), тонна 77,2 25,4 39,9 20,7 14,0

Хишти бинокорй, млн. дона 68,3 73,9 20,1 0,0 6,0

Нахи пахта, хазор тонна 96,7 42,5 57,5 0,0 0,0

Махсулоти шири холис ба хисоби шир, хазор тонна 16 45,0 12,5 0,0 42,5

Равгани растанй 20,7 26,1 70,0 0,0 3,9

Пойафзол, хазор чуфт 1128,1 21,1 0,0 0,0 78,9

Махсулоти даннодй, хазор тонна 30 15,3 0,0 0,0 84,7

Семент, хазор тонна 241 14 11 0,0 75,0

Манбаъ: Омори солонаи Цум^урии Тоцикистон. - Душанбе: Агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон, 2022. - С. 259-261.

Аз чадвали мазкур бармеояд, ки хачми истехсоли махсулоти саноатй дар минтадахои кишвар фард мекунад. Дар ин чода мавдеи пешсафро ш. Душанбе, вилоятхои Сугду Хатлон ишгол кардаанд. Вилояти Мухтори Кухистони Бадахшон ба сабаби дар ин минтада кам чойгир шудани корхонахои саноатй дар ин самт дафомонда мебошад.

Бинобар ин, ба адидаи мо, арзёбй кардани сатхи саноатикунонй вобаста ба вазъи идтисодиёти нохияхои алохида, ки мавдеи устуворро ишгол мекунанд, халли муаммохои чойдошта мебошад. Яке аз хусусиятхои хоси раванди саноатикунонй дар минтадахои кишвар ин ба инобат гирифтани холатхои зерин мебошад: 1) афзоиши додани хиссаи саноат дар тамоми андозаи махсулоте, ки истехсол мешавад; 2) баланд бардоштани дарачаи технологияи истехсолй, ки мумкин аст аз руи таносуб хачми истехсолот бо истифодаи технологияи нав ва кухна бахо дода мешавад.

Хулоса, раванди саноатикунонии босуръат дар рушди идтисодиёти минтадахои Чумхурии Точикистон ва идтисодиёти миллй бо мадсади таъмини зиндагии шоистаи мардум ахаммияти стратегй дорад. Зеро минтадахои кишвар хамчун унсури ташкилй -худудии идтисодиёти миллй, аз чихати идтидори истехсолй низоми устувору босалохият буда, самаранокии сиёсати минтадавй ва саноатикунониро дар рушди идтисодиёти Точикистон таъмин менамоянд. Бо назардошти ин, барои саноатикунонй дар Чумхурии Точикистон якчанд омил, аз чумла, мавчудияти захирахои бойи ашёи хом, идтидори кадрй, инфрасохтори сохаи надлиётй, хусусан роххои автомобилгард ва рохи охан мусоидат мекунанд. Инчунин, фарогирии даламрави кишвар бо роххои ахаммияти минтадавию байналмилалидошта низ бартарии калон дорад, ки ба саривадт интидол додан ва ба хоричи кишвар содир намудани махсулот бештар мувофид аст.

Дар татбиди хадафи саноатикунонии босуръат сахми минтадахои кишвар назаррас буда, бо бунёду ба истифода додани коргоху корхонахои саноатй ба таъмини чойхои корй, афзун намудани хачми истехсоли махсулоти саноатй ва дар ин замина ба бехтар кардани сатхи зиндагии мардум хиссагузор мебошанд.

ПАЙНАВИШТ:

1. Алиджанов Д.А. Саноатикунонии ицтисодиёти миллй - асоси таъмини воридотивазкуни дар Цумуурии Тоцикистон / Д.А. Алиджанов // Маводи конференсияи илми-назариявии байналмилали "Робитауои мамлакатуои Осиёи Маркази: уолат ва дурнамо". ДМБСТ. 30-31.05.2019.

2. Ашуров И.С. Продовольственное обеспечение Республики Таджикистан / И. С. Ашуров // Вестник Таджикского национального университета. - Душанбе, 2010. - № 3 (47). - С. 36-41.

3. Барномаи саноатикунонии босуръати кишвар барои солуои 2020-2025, - Душанбе, 2020.

- 26 с.

4. Исмаилова М. К вопросу о преобразовании отношений собственности и становлению объектов рыночного хозяства // Экономика Таджикистана: стратегия развития. -2007. - №2. - С.34-35.

5. Мадаминов А.А. Проблемы устойчивого развития аграрного сектора Таджикистана / А.А. Мадаминов. - Душанбе, 2006. - С.300.

6. Мирсаидов А.Б. Соуибистицлоли ва рушди ицтисоди милли-Хуцанд, 2008, - С.252.

7. Омори солонаи Цумуурии Тоцикистон.- Душанбе: Агентии омори назди Президенти Цумуурии Тоцикистон, 2022. - С. 253-262.

8. Назаров А.А. Региональные особенности формирования и развития предпринимательства /Назаров А.А. //Вестник ТГУПБП. -Худжанд, 2012. - №1.- С.56-61.

9. Паёми Асосгузори сулуу ваудати милли-Пешвои миллат, Президенти Цумуурии Тоцикистон Эмомали Раумон ба Мацлиси Олии Цумуурии Тоцикистон, аз 26.12.2018 ш.Душанбе. www.president.tj.

10. Паёми Асосгузори сулуу ваудати милли-Пешвои миллат, Президенти Цумуурии Тоцикистон Эмомали Раумон ба Мацлиси Олии Цумуурии Тоцикистон, аз 21.12.2021 ш.Душанбе. www.president.tj.

11. Солиев Х..А. Рушди саноати коркарди вилояти Сугд ва сауми он дар саноатикунонии мамлакат [Матн] / Х.А. Солиев // Мацаллаи илми-пажууишии "Академияи миллии илмуои Тоцикистон". - Душанбе, 2020. - №3 (260). - С.152-156.

12. Солиев Х..А. Мавцеи саноати хуроквории вилояти Сугд дар амалишавии уадафи саноатикунонии босуръат [Матн] / Х..А. Солиев // Ахбори ДМТ. - Душанбе, 2020. - № 9 (90). - С. 123-128.

13. Стратегияи миллии рушди Цумуурии Тоцикистон барои давраи то соли 2030. -Душанбе, 2016. - 37 с.

REFERENCES:

1. Alijanov D.A. Industrialization of the National Economy - the Basis of Provision of Import Sustitution in Tajikistan Republic //Materials of international scientific-theoretical conference "Relations of the Countries of Central Asia: Робитауои мамлакатуои Осиёи Маркази: condition and perspective ".TSULBP., 30-31.05.2019.

2. Ashurov I.S. Food Supply of Tajikistan Republic. // Bulletin of Tajik National University, Dushanbe - 2010. -№ 3 (47). - PP. 36-41.

3. The Programme of Rapid Industrialization of the Country for the period of 2020-2025, -Dushanbe, 2020. - 26 pp.

4. Ismailova M. To the Matter of Relation Conversion of Estate and Making the objects of Market Economy. // Economy of Tajikistan: development strategy. - 2007.-№2. - PP.34-35.

5. Madaminova А.А. The Problems of Sustainable Development of Agrarian Sector of Tajikistan.

- Dushanbe, 2006. - PP.300.

6. Mirsaidov A.B. Independence and the Development of National Economy-Khujand, 2008, - PP.252.

7. Annual Statistics of Tajikistan Republic.- Dushanbe, Statistical Agency under the President of Tajikistan Republic, 2022. - PP. 253-262.

8. Nazarov A.A. Regional Features of Formation and Enterprise Development // Bulletin of TSULBP, Khujand, 2012.-№1.-PP.56-61.

9. The Message of the Founder ofnational unity, the Leader of Nations, the President of Tajikistan Republic Emomali Rahmon to Majlisi Oli of Tajikistan Republic, from 26.12.2018 Dushanbe. www.president.tj.

10. The Message of the Founder ofnational unity, the Leader of Nations, the President of Tajikistan Republic Emomali Rahmon to Majlisi Oli of Tajikistan Republic, from 21.12.2021 Dushanbe. www.president.tj.

11. Soliev H.A. Development of the Processing Industry of the Soghd Region and its Contribution to the Industrialization of the Country [Text] / H.A. Soliev // Scientific-research journal "Academy of national sciences of Tajikistan". - Dushanbe, 2020. - №3 (260). - PP.152-156.

12. Soliev H.A. The Position of the Food Industry of the Soghd Region in the Implementation of the Goal of rapid Industrialization [Text] / H.A. Soliev // Bulletin of TNU - Dushanbe, 2020. -№ 9 (90). - PP. 123-128.

13. National Development Strategy of Tajikistan Republic for the period of 2030. - Dushanbe, 2016. - 37pp.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.