CC BY
17VAKUUM XALQALARI UCHUN SILIKON MATERIALLARNI TURLARI VA
ULARNING TAHLILI
Abdumajidxon Murodxon o'g'li Axmadbek Maxmudbek o'g'li
Muxtorov Turg'unbekov
Farg'ona politexnika instituti
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada avtomobil old oynaklarini vakuumlashda qo'llaniluvchi vakuum xalqalarini tayyorlashda ishlatiluvchi silikon-kauchuk materiallari paydo bo'lish tarixi, xususiyatlari, vakuum xalqalarini loyihalash uchun silikon-kauchuk turlari va ularning ishlash qobiliyatini taxlil qilamiz.
Kalit so'zlar: silikon-kauchuk, polidifenilsiloksan, keton benzofenon.
TYPES OF SILICONE MATERIALS FOR VACUUM RINGS AND THEIR
ANALYSIS
ABSTRACT
In this article, we analyze the history of the emergence of silicone-rubber materials used in the manufacture of vacuum rings used for vacuuming car windshields, the types of silicone-rubber for the design of vacuum rings and their performance.
Keywords: silicone rubber, polydiphenylsiloxane, ketone benzophenone.
Silikon maxsulotlari ilk bor 1901 yilda F.S. Kipping tomonidan ilm fanga polidifenilsiloksanni formulasi va keton benzofenonning formulasini ajratish uchun silikon atamasini qo'shib yozish orqali kremniy asosli rezina-kauchuk materialiga silikon deb nom berilgan.
Silikonlar bu kremniy(Si), uglerod(C), vodorod(H), kislorod(O) va boshqa turdagi element atomlarni o'z ichiga olgan va boshqacha fizik va kimyoviy xususiyatlarga ega bo'lgan birikmalar bo'lib, ular kam issiqlik o'tkazuvchanligi, kam kimyoviy reaktivlik, 100-250°C oralig'ida ishlash qobiliyatiga va yuqori va juda past bosimda ishlash, elektr tokini o'tkazmaydigan xususiyatlarga ega materiallardir.
Sanoat rivojlanib borgani sari silikon-kauchuk materiallari ham turli maqsadlarda qo'llash uchun o'zgarib bordi. Ular insoniyatning juda ko'p extiyojlarini qondirish maqsadida katta miqdorda turli xil elektr (masalan, izolyatsiya), elektronika (masalan, qoplamalar), maishiy (masalan, plastik va idish-tovoq idishlari), avtomobil (masalan, qistirmalar), ofis mashinalari (masalan, klaviatura yostiqchalari), tibbiyot va stomatologiya (masalan, tishlarga ta'sir o'tkazadigan qoliplar)larda va boshqa sohalarda qo'llaniladi.
Silikonlar namlanishning kritik sirt tarangligiga ega (24 mN/m), bu nisbatan yuqori o'zlarining sirt tarangligi. Bu shuni anglatadiki, silikonlar o'zlarini namlashga va yaxshi plyonka shakllanishiga yoki yaxshi sirt qoplamasiga yordam beradigan xususiyatga ega.
- uglevodorodlar bilan taqqoslaganda bo'shliq miqdori yuqori ekanligini tushuntiradi silikonlarga gazning eruvchanligi va yuqori diffuziya koeffitsienti yuqori. Silikonlarning yuqori darajasi bor kislorod, azot va suv bug'lariga o'tkazuvchanlik, hatto bu holda suyuq suv bo'lmasa ham silikon sirtini namlashga qodir. Kutilganidek, silikonlarning siqilishi ham yuqori.
- silikonda yopishqoq harakatga faollik energiyasi juda past va yopishqoqlik uglevodorod polimerlariga nisbatan haroratga kam bog'liq. Silikonlarning organik polimerlarga nisbatan yuqori yoki past haroratlarda ishlashi termogravimetrik tahlil (TGA) kabi termik tahlil usullaridan foydalanilganda tekshiriladi.
1-rasm. Vakuum xalqa ko'ndalang kesim yuzasi
Silikon-kauchuk materiallari turlari
1-jadval
Materiallar va xususiyatlar Ilovalar Ishlash harorati
Oddiy C Qisqa davr C
FFKM (Perfluoro kauchuk) FFKM-da ishlatiladi
- PTFE kabi keng kimyoviy kimyoviy va sanoat -25 dan
qarshilik jarayonlari va umumiy +240 +32
- Issiqlikka yaxshi qarshilik dasturlar, muhit yoki gacha gacha
- Deyarli barcha vositalar bilan yuqori haroratga aktiv
past shishish qarshilik
FKM (florokarbonli rezina) FKM ham tez-tez -20 dan +200 gacha (maxsus turlari -40 dan +200 gacha)
- Yonmaydigan, past gaz o'tkazuvchanligi - Ozonga va qarishga, ob-havoning ta'siriga mukammal qarshilik ishlatiladi mineral asosli yog'lar bilan va yog'lar yuqori darajada harorat +230 gacha
FVMQ (florosilikon kauchuk) - Issiqlikka chidamliligi va elektr xususiyatlari yaxshi - Past haroratda egiluvchanligi juda yaxshi - Ob-havo, ozon va UV nurlari - FVMQ standart silikonga nisbatan sezilarli darajada qarshilik ko'rsatadi, ayniqsa uglevodorodlar, aromatik mineral moylar, yoqilg'i va past molekulyar aromatik uglevodorodlar, FVMQ aerokosmik va avtomobilsozlikda qo'llaniladi ilovalar -50 dan +175 gacha qadar +200
Silikon free (silicon chiqarib olingan) Avtomobil oynaklarini vakuumlashda ishlatiladi 100-250°C 140-160°C
Silikon Avtomobil oynaklarini vakuumlashda ishlatiladi 100-250°C 140-160°C
Ushbu jadvaldagi silikon-kauchuk materiallari vakuum xalqalar tayyorlash uchun kimyoviy tarkibi va mexanik ko'rsatkichlariga qarab tanlanadi. Vakuum xalqalarni konstruksiyasini loyihalashda asosiy parametr bu avtomobil oynasining perimetri bo'lib, bunda vakuum xalqa perimetri avtomobil oynasi perimetrini 0.9 qismini tashkil etadi. Ya'ni
Pv=0.9PA
Bu yerda: Pv-vakuum xalqa perimetri; PA-avtomobil oynasi perimetri.
2-rasm. Vakuumlash uchun oynak atrofiga vakuum xalqani o'rnatish
Bundan tashqari loyihalash jarayonida vakuum xalqalari (-0,8-1)MPa bosimga chidamli bo'lishini talab qiladi, hamda 100-240°C haroratda ishlashi, qayta ishlatishga(800-1200 marta) yaroqli bo'lishi kerak.
REFERENCES
1. Tojiboyev, R. K., & Muxtorov, A. M. O. G. L. (2021). AVTOOYNA ISHLAB CHIQARISHDA OYNAKLARNI VAKUUMLASH TURLARI VA ULARDA ISHLATILUVCHI VAKUUM XALQALAR KONSTRUKSIYASI. Scientific progress, 2(1), 681-686.
2. Karimov, R. (2021). PLANNING OF BELT BRIDGE FOR UNSYMMETRICAL PROGRESSIVE STAMPING. Scientific progress, 2(2), 616-623.
3. Усманов, Д. А., Умарова, М. О., Абдуллаева, Д. Т., & Ботиров, А. А. У. (2019). Исследование эффективности очистки хлопка-сырца от мелких сорных примесей. Проблемы современной науки и образования, (11-1 (144)).
4. Рубидинов, Ш. F. У. (2021). Бикрлиги паст валларга совук ишлов бериш усули. Scientific progress, 1(6), 413-417.
5. Тешабоев, А. Э., Рубидинов, Ш. F. У., Назаров, А. F. У., & Fайратов, Ж. F. У. (2021). Машинасозликда юза тозалигини назоратини автоматлаш. Scientific progress, 1(5).
6. Юсупов, С. М., Fайратов, Ж. F. У., Назаров, А. F. У., & Юсуфжонов, О. F. У. (2021). КОМПАЗИЦИОН МАТЕРИАЛЛАРНИ БОРЛАШ. Scientific progress, 1(4).
7. Nomanjonov, S., Rustamov, M., Rubidinov, S., & Akramov, M. (2019). STAMP DESIGN. Экономика и социум, (12), 101-104.
8. Fayzimatov, S., & Rubidinov, S. (2021). DETERMINATION OF THE BENDING STIFFNESS OF THIN-WALLED SHAFTS BY THE EXPERIMENTAL METHODOLOGICAL METHOD DUE TO THE FORMATION OF INTERNAL STRESSES. International Engineering Journal For Research & Development, 6(2), 55.
9. Qosimova, Z. M. (2021). Influence of The Design of The Rolling Roller on The Quality of The Surface Layer During Plastic Deformation on the Workpiece.
10. Рубидинов, Ш. F. У., & Акбаров, К. И. У. (2021). МАШИНАСОЗЛИКДА СОЧИЛУВЧАН МАТЕРИАЛЛАРНИ ТАШИШДА ТРАНСПОРТЕР ТИЗИМЛАРИНИНГ АХДМИЯТИ. Scientific progress, 2(2), 182-187.
11. Юлчиева, С. Б., Мухамедбаева, З. А., Негматова, К. С., Мадаминов, Б. М., & Рубидинов, Ш. Г. У. (2021). ИЗУЧЕНИЕ ФИЗИКО-ХИМИЧЕСКИХ СВОЙСТВ ПОРФИРИТОВЫХ ЖИДКОСТЕКОЛЬНЫХ КОМПОЗИЦИЙ В АГРЕССИВНОЙ СРЕДЕ. Universum: технические науки, (8-1 (89)), 90-94.
12. Рубидинов, Ш. F. У., & Fайратов, Ж. F. У. (2021). ШТАМПЛАРНИ ТАЪМИРЛАШДА ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯ ХРОМЛАШ УСУЛИДАН ФОЙДАЛАНИШ. Scientific progress, 2(5), 469-473.
13. Юсуфжонов, О. F., & Fайратов, Ж. F. (2021). ШТАМПЛАШ ЖАРАЁНИДА ИШЧИ ЮЗАЛАРНИ ЕЙИЛИШГА БАРДОШЛИЛИГИНИ ОШИРИШДА МОЙЛАШНИ АДАМИЯТИ. Scientific progress, 1(6), 962-966.
14. Рубидинов, Шохрух Еайратжон Угли. "Бикрлиги паст валларга совук ишлов бериш усули." Scientific progress 1.6 (2021): 413-417.
15. Тешабоев, Анвар Эргашевич, et al. "Машинасозликда юза тозалигини назоратини автоматлаш." Scientific progress 1.5 (2021).
16. Akramov, Maksadjon Muxtarovich. "METALLARNI KORROZIYALANISHI VA ULARNI OLDINI OLISH SAMARODORLIGI." Scientific progress 2.2 (2021): 670-675.
17. Рубидинов, Шохрух Еайратжон Угли, and Камолиддин Инхомали Угли Акбаров. "МАШИНАСОЗЛИКДА СОЧИЛУВЧАН МАТЕРИАЛЛАРНИ ТАШИШДА ТРАНСПОРТЕР ТИЗИМЛАРИНИНГ А^АМИЯТИ." Scientific progress 2.2 (2021): 182-187.
18. Рубидинов, Шохрух Еайратжон Угли, and Жасурбек Еайратжон Угли Еайратов. "ШТАМПЛАРНИ ТАЪМИРЛАШДА ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯ ХРОМЛАШ УСУЛИДАН ФОЙДАЛАНИШ." Scientific progress 2.5 (2021): 469473.
19. Юлчиева, Сурайё Бахрамовна, et al. "ИЗУЧЕНИЕ ФИЗИКО-ХИМИЧЕСКИХ СВОЙСТВ ПОРФИРИТОВЫХ ЖИДКОСТЕКОЛЬНЫХ КОМПОЗИЦИЙ В АГРЕССИВНОЙ СРЕДЕ." Universum: технические науки 8-1 (89) (2021): 90-94.
20. Mamadjanov, A. M., & Sadirov, S. (2021). ANALYSIS OF DESIGN ERRORS IN MECHANICAL ENGINEERING. Scientific progress, 2(1), 1648-1654.
21. Mamadjanov, A. M., Yusupov, S. M., & Sadirov, S. (2021). ADVANTAGES AND THE FUTURE OF CNC MACHINES. Scientific progress, 2(1), 1638-1647.
22. Тургунбеков, А. М. У. (2021). НОТЕХНОЛОГИК ЮЗАНИНГ ТЕШИКЛАРИГА ИШЛОВ БЕРИШДА ДОРНАЛАШ УСУЛИНИ ТАДБИК ЭТИШ. Scientific progress, 2(1), 4-10.
23. Akramov, M. M. (2021). METALLARNI KORROZIYALANISHI VA ULARNI OLDINI OLISH SAMARODORLIGI. Scientific progress, 2(2), 670-675.
24. Nomanjonov, S., et al. "STAMP DESIGN." Экономика и социум 12 (2019): 101-104.
25. Fayzimatov, Sh, and Sh Rubidinov. "DETERMINATION OF THE BENDING STIFFNESS OF THIN-WALLED SHAFTS BY THE EXPERIMENTAL METHODOLOGICAL METHOD DUE TO THE FORMATION OF INTERNAL STRESSES." International Engineering Journal For Research & Development 6.2 (2021): 5-5.
25. Akramov, Maksadjon Muxtarovich. "METALLARNI KORROZIYALANISHI VA ULARNI OLDINI OLISH SAMARODORLIGI." Scientific progress 2.2 (2021): 670675.
26. Mcy^OHOB, O. F., and F. FafipaTOB. "fflTÄMÜ^Äffl ^ÄPAEHH^A Hm^H ro3A.APHH EHH^HmrA BAPAom^H^HrHHH ornHPHm^A MOKHAmHH AXAMH^TH." Scientific progress 1.6 (2021): 962-966.
27. rocynoB, CapgopöeK Matpy^OBHH, et al. "KOMnA3H^OH MATEPHA..APHH BOP.Am." Scientific progress 1.4 (2021).
28. Tojiboyev R. K., Muxtorov A. M. O. G. L. AVTOOYNA ISHLAB CHIQARISHDA OYNAKLARNI VAKUUMLASH TURLARI VA ULARDA ISHLATILUVCHI VAKUUM XALQALAR KONSTRUKSIYASI //Scientific progress. - 2021. - T. 2. - №. 1. - C. 681-686.
29. Karimov R. PLANNING OF BELT BRIDGE FOR UNSYMMETRICAL PROGRESSIVE STAMPING //Scientific progress. - 2021. - T. 2. - №. 2. - C. 616623.
30. TypryHÖeKOB A. M. y. HOTEXHO.OrHK ro3AHHHr TEmHOAPHTA Hffi.nOB BEPHm^A £OPHA.Am yCy^HHH TA^BHK 3THm //Scientific progress. - 2021. - T. 2. - №. 1. - C. 4-10.
