Научная статья на тему 'ҚУРИЛИШДА МУСТАҲКАМЛИГИ ЮҚОРИ БЎЛГАН ФИБРО ТОЛАНИ БЕТОН ҚОРИШМАСИНИ ҚЎЛЛАШ'

ҚУРИЛИШДА МУСТАҲКАМЛИГИ ЮҚОРИ БЎЛГАН ФИБРО ТОЛАНИ БЕТОН ҚОРИШМАСИНИ ҚЎЛЛАШ Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
282
31
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
фибро тола / толали темир бетон / бетон қоплама / пенобетон / қурилиш / қоришма / fiberglass / fiber-reinforced concrete / high-rise construction / mixture

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Акрамов Хусниддин Акромович, Эргашов Жасурбек Дилмуродович

Мақолада бетон қопламаси, пенобетон ва кўп қаватли бинолар қуришда мустаҳкамлиги юқори бўлган толали темир бетондан фойдаланиш бўйича тадқиқотлар, шу жумладан фотографик материаллар мақолалар кўриб чиқилган ва таҳлил қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

APPLICATION OF HIGH-STRENGTH FIBER FOR CONCRETE MIX IN CONSTRUCTION

The article reviews and analyzes articles on the use of high-strength fiber-reinforced concrete in the construction of concrete pavement, foam concrete and multi-storey buildings, including photographic materials.

Текст научной работы на тему «ҚУРИЛИШДА МУСТАҲКАМЛИГИ ЮҚОРИ БЎЛГАН ФИБРО ТОЛАНИ БЕТОН ҚОРИШМАСИНИ ҚЎЛЛАШ»

TOSHKENT DAVLAT ,n„

TRANSPORT UNIVERSITETI 2022

Tashkent ststs

transport university Tashkent state transport university

цурилишда мустахдамлиги говори булган фибро

толани бетон цоришмасини «;уллаш

Акрамов Хусниддин Акромович, Эргашов Жасурбек Дилмуродович

Тошкент архитектура-цурилиш институти (Тошкент, Узбекистан)

Аннотатция: Мацолада бетон цопламаси, пенобетон ва куп цаватли бинолар цуришда мустадкамлиги юк;ори булган толали темир бетондан фойдаланиш буйича тадквдотлар, шу жумладан фотографик материаллар маколалар куриб чицилган ва тахдил килинган.

Калит сузлар: фибро тола, толали темир бетон, бетон коплама, пенобетон, курилиш, к;оришма

применение высокопрочного фиброволокно для бетонного раствора в строительстве

Акрамов Хусниддин Акромович, Эргашов Жасурбек Дилмуродович

Ташкентский архитектурно-строительный институт (Ташкент, Узбекистан)

Аннотатция: В статье рассмотрены и проанализированы статьи по применению

высокопрочного фибр бетона при возведении бетонного покрытия, пенобетона и многоэтажных домов, включая фотоматериалы.

Ключевые слова: фибр волокна, фибр бетон, бетонное покрытие строительство,

смесь

application of high-strength fiber for concrete mix in

construction

Akramov Husniddin Akramovich, Ergashov Jasurbek Dilmurodovich

Tashkent Institute of Architecture and Construction (Tashkent, Uzbekistan)

Abstract: The article reviews and analyzes articles on the use of high-strength fiber-reinforced concrete in the construction of concrete pavement, foam concrete and multi-storey buildings, including photographic materials. Keywords: fiberglass, fiber-reinforced concrete, high-rise construction, mixture

Кириш. Купгина олимлар фибро толали бетондан шпаллар, пойдеворлар, йулаклар, полларда, тунелларда, шунингдек, аэродромнинг учиш куниш йулакчаларида цулланишида урганиб чищпнган.Курилиш конструкция элементлари учун асосий материал сифатида толали темир бетонни урганиш буйича ишлар жуда кам.Ушбу ишда биз курилиш саноати учун ушбу материални асосий материал сифатида ишлатишнинг мацсадга мувофиьушгини курсатишга ^аракат циламиз.

Тадкицот объекти: Фибро тол ал ар билан кучайтирилган бетон к;оришмаси.

TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

Tashkent stste

transport university Tashkent state transport university

Тадцицот предмети: Фибро бетонларнинг мустахкамлик курсаткичлари.

Тадцицот максади: Бетон цоришмасига фибро толалар цушиб арматураланиш фоизин камайтириш.

Тадцицот вазифалари: Фибробетон- кичик заррали материал булиб унинг таркибий цисмлари арматурали тулдирувчи хисобланади. Шунинг учун фибро толани бетон таркибига цушганимизда толалар цоришма таркибига бир хил тарцалиб бетоннинг куйидаги характеристикасини усишига олиб келади [1].

Асосий кием. Бетон - асосий цурилиш ашёсидир. Унга кенг цамровда турли хусусиятлар, жумладан мустахкамлик, зичлик, иссицлик утказувчанлик ва бонща шу каби хоссаларни бериш мумкин. Хрзирги замонда цурилишда бетоннинг турли хилларидан фойдаланилмовда. Бетон турларини кулланган материаллар хусусиятлари ва белгиланган мацеадига к;араб классификациялаш буйича тартибга солиш мумкин. Бетоннинг куп хусусиятлари унинг зичлигига богливдир, яъни бетон зичлиги цемент тошининг зичлигига, тулдирувчиларнинг тури ва бетон тузилишига боглиц. Курилиш сохасидаги булаётган бир чанча узгаришлар янги материалларга булган талабни хам сезиларли даражада ошишига олиб келди. Бу эса асосий курилиш ашёси булган бетоннинг таркиби ва хоссаларини мустахкамлиги узгармаган холда композитцион материаллардан фойдаланиб янги турларини яратиш имконини берди [1].

Бетонга нима учун фибро тола кушилади.

Эластиклик- тайёр констркукциялар тайёрлаш жараёнида "чузиш" бошланмасидан туриб ёрилишга ва эгилишга муносиб равишда ишлашни бошлайди.

Мустахкамлик- бетон юк;ори даражада узгарувчан юкларга камров; цисцаради ва ёрилиб кетади.

Емирилишга царшилик - ипщаланиш таъсирида хосил буладиган кучларга чидамли булади, бу коммуннал сохаларда яьни гаражлар ва устахоналарда, полларни урнатишда энг мухим х,исобланади;

Намликка чидамлилик- айрим турдаги толалар бетоннинг сув шимувчанлигини камайтиради ва уни нам мухитга чидамлилигини оширади;

Умрбоцийлик- намликнинг камлиги, музлаш-эриш пайтида камроц шикастланиш ва совувда чидамлилик даврлари сонининг купайиши конструкцияларнинг хизмат цилиш муддатини бевосита оширади;

Зарб таъсирига чидамлилик- фибробетон сейсмик таъсирлар ёки техноген офатлар туфайли цулаб тушиш учун оддий темибетонга нисбатан Kynpoiç куч талаб этади.

Фибробетоннинг яна бир афзаллиги уни ишлатишга кул ай лиги дир.

Фибро толаларнинг цулланилиши.

TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

Tashkent stste

transport university Tashkent state transport university

Полимер толалардан фойдаланган ^олда бетонни (купикли бетон, цемент-к;ум аралашмалари) мустахдамлаш сунгги йилларда курилиш саноатида тобора купрок; кулланилмокда. Пулатдан ясалган муста^камловчи артматура турларидан фарцли улаР0Ц> микротолалар аралашма ^ажмида тенг тацсимланади, яъни боглаш хусусиятларини яхшилайди ва уни юклар таъсирига чидамли к;илади.

Толадан фойдаланиш бетоннинг чузилишга чидамли булишига олиб келади, унинг цисцариш тезлиги пасаяди, бу еса ёрилишга чидамлилигини оширади. Шу билан бирга, материалнинг атроф-му^ит таъсирига чидамлилиги ошади.

Полимер микротолалар ёрдамида бетонни муста^камлаш самарадорлиги узгарувчан к;иймат булиб, у бир датор параметрлар билан белгиланади: толаларнинг узунлиги ва диаметри, полимернинг эластиклик модули, шунингдек бетон к;оришмаси турига цараб толаларнинг тури ва мицдори.

Енг мухдм омиллар бу-толаларнинг эластиклиги ва узунлиги: толаларнинг эластик модули бетон доришмасидаги богловчи ва тулдирувчиларнинг тахдилий курсаткичига цанчалик мое келади ва ишлатилган толалар данча узун булса, бетонда микроарматураланиш юзага келатиради бу эса бетоннинг ёрицбардошлигини оширади. Шуни таъкидлаш керакки, толаларнинг узунлиги ^аддан тапщари юцори булмаслиги керак - бу тайёрланган аралашманинг ^ажмида микротолаларни бир текис тацеимлашни амалга оширишда технологик цийинчиликларга олиб келади [2].

Бетон аралашманинг турига цараб фибро толаларнинг улчами цанча булиши экспериментал усуллар билан аниьдтнади ва ушбу толаларнинг цоришма таркибида тенг тацеимланишига эришилади. Масалан, купикли бетон аралашмалари учун узунлиги 40 мм гача булган тола ишлатилади, огир ^аракатланувчи бетон булса - узунлиги 12 дан 20 мм гача, ва агар цоришма намлиги кам булса, вибрациялаш усули ёрдамида сицилган булса - 6-7 мм дан ошмайди [3].

Бетон цопламаси учун фибро толаларнинг цулланилиши-Пол цоплама учун толалар прогрессив технологиядир-бундай цоплама туфайли бетон цоришмасининг богланиш цобилиятини ошишига эришилади, цоришмани янада пластик цилиш мумкин: сицилиш пайтида тортишиш кучлари цоплама томонидан сурилади, энергия миллионлаб микротолаларга тенг тацеимланади, бу эса ички зури^ишларни камайтиради.

Фибро тола (металл симли турдан фарьуш уларов) аралаштириш пайтида эритманинг бутун ^ажмига "тарцалади", бу аралашманинг бир текис муста^камланишини таъминлайди ва бетон конструкциянинг узоц муддатда чидамлилигини оширади.

TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

Tashkent state transport university

Tashkent state transport university

Фибро толаси хдр хил турдаги биноларнинг полларини жойлаштиришда ишлатилиши мумкин: саноат устахоналари, омборлар, коммунал хоналар ва мухандислик иншоотларининг полларини цуйишда (масалан, гидротехника). Ушбу технология пулатдан ясалган муста^камловчи симли турдан фойдаланиш заруратини йуц цилади, бу еса структуранинг умумий огирлигини, шунингдек таркибий цисмларнинг молиявий харажатларини камайтиришга имкон беради [4].

Бетон цопламаларида фибро толаларнинг кулланилиши- ушбу турдаги муста^камловчи цушимчалардан фойдаланишнинг цулайликлари:

сезиларли даражада цуритиш ва сицилиш пайтида цоплама юзасида ёриьдгар хавфини камайтириш, бетон сифатини яхшилайди;

структуранинг эластиклигини оширади ва эгилиш кучи 72 га ошади%;

шу билан бирга, ма^сулотларнинг зарба царшилиги ошади; сиртларнинг емирилишга царшилиги ортади; бетон цоришмасида бетонни деламинация цилиш имконияти бутунлай чицариб ташланади;

сув шимувчанлиги камаяди ва иншоотларнинг совувда чидамлилиги ошади.

Бетон цопламага фибро толалар кушиш натижасида бетоннинг ёрилиб кетмаслигини таъминлайди.

Афсуски, цурилишда полни цоплаш учун фибро толадан жуда кам фойдаланадилар. Ушбу материал урта ва юк;ори мураккабликдаги горизонтал бетон ишларини бажаришда купрок; талабга era. Шу билан бирга, бетон цоришмаси таркибига киритилган полипропилен толаси нафацат суюк; бетон массасини балки уз-узини текислашни яхшилаши, цотиб долган монолит томонидан чанг чицарилишини камайтириши мумкин.

Асосан энг кучли механик таъсирларга дуч келадиган саноат полларини яратишда учун толалар алохдда а^амиятга era. Шунинг учун инсон саломатлиги учун ута зарарли булган ва хдво тозалигини талаб циладиган ускуналарни учириб куйишганда чангни (бетоннинг майда ажратилган зарралари) куп чицаради. Бундан тапщари, чангли хонада ишлаб чицарилган ма^сулотларга чангнинг ёпишиши натижасида унинг истеъмол сифатини пасайтиради [5]..

Пол цоплама учун толадан фойдаланиш бетон сиртини ипщаланишга чидамли кдпади. Тола бетон монолитини цайта-цайта муста^камлайди, унинг парчаланишини олдини олади, ишлаб чицариш ускуналари ва юклаш ускуналари огирлиги остида фазовий структуранинг цисцаришини камайтиради.

Бетон к;опламани цуриш учун ишлатиладиган толанинг асосий афзаллиги унинг огирлиги паст ва ёпипщоьушги юцорилигидадир. Фибро бетон к;оришмаси билан жуда яхши богланади, шу билан бирга полларга юкни оширмайди. Бу эса хоналарни ва хдтто цишлок; уйларини таъмирлашда ишлатилиши мацсадга мувофивдир. Бундай шароитда муста^камлашнинг

TOSHKENT OAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

Tashkent state transport university

Tashkent state transport university

бошца усули цабул рлиниши мумкин емас. Шунингдек фибро толанинг доплама учун ишлатилиши нисбатан курилиш нархнинг камайтириши хам унинг бир афзаллаги хисобланади.

Бетон доришаси учун фибро толаларнинг дулланилиши-дурилиш бозорини та^лил дилиб шуни таъкидлаш керакки, сунгги йилликларда янги материаллар ва технологияларнинг пайдо булиши билан боглиц узгаришларни куришимиз мумкин. Бетон учун толалар тобора муста^камловчи компонент сифатида ишлатилмокда ва бу куплаб турдаги темир-бетон ма^сулотларини ишлаб чицариш технологияларини цайта куриб чицишга олиб келди. Бетон учун толанинг пайдо булиши темир-бетон конструкцияларнинг муста^камлиги, зарбага чидамлилиги каби хусусиятларини яхшилашга эришишга имкон берди.

Бундан тапщари, толалар оксидланмайди, коррозияга учрамайди (пулатдан фардли уларод), у нафацат намликка, балки бундай муста^камловчи компонентнинг мумкин булган цулланилиш доирасини сезиларли даражада кенгайтирадиган кислоталар, ипщорлар, тузларга ^ам чидамли. Фибро бетон (цемент асосидаги аралашмалар) ва гипс аралашмалари учун ^ам ишлатилади[6]..Монолит бинолар ва иншоотларни куришни муста^камловчи арматура ёки толасиз тасаввур дилиб булмайди. Ушбу иккала материал хдм бетон учун мое келади, аммо улар бир хил самарадорликдан узокда. Шундай цилиб, арматуралаш узининг юк кутариш добилияти туфайли конструкцияларни муста^камлайди, толалар еса монолитнинг кенг муста^камланишини таъминлайди. Бу унинг асосий афзаллигидир.

Темирдан фар1уш уларод, бетон учун тола унинг цалинлигида тенг тадсимланади ва буртиб цолмайди. Фибро толасининг бу хусусияти уни курилиш блоклари ишлаб чицаришда а^амияти жуда катта. Шу билан бирга, ^ар дандай блокларни ишлаб чидариш мумкин: пойдевор, девор ёки иссицлик изолацияси. Шундай дилиб, толанинг иккинчи афзаллиги унинг деформацияланадиган юкларнинг кенг доирасига чидамлилиги.

Зилзилага мойил булган жойларда бетон учун фибро толалар ало^ида а^амиятга era. У ерда толалар нафацат бетонга, балки деворларда хам ишлатилади, бу еса стандарт курилиш гиштларидан ясалган деворларнинг муста^камлигини сезиларли даражада оширади. Худди шунингдек, ^овузлар куриш учун ^ам ишлатилади, ва бу толанинг учинчи афзаллиги - унинг

амалий куп цирралилигидир.

Пенобетон учун фибро тола-Купикли бетон ^озирги вацтда цурилиш саноатида кенг кулланиладиган янги бетоннинг нав лари дан биридир. Шуни таъкидлаш керакки, илгари

конструкциянинг юцори мустахдамлиги ва даттидлиги учун арматуралардан фойдаланилган, аммо сунгги йилларда

TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

Tashkent state

transport university Tashkent state transport university

купикли бетон учун фибро толалар тобора купрок; талабга era булиб келмовда.

Ушбу инновацион материал анъанавий пулат арматураларга яхши алтернатив: ундан фойдаланиш нафацат махсулот сифатини яхшилашга, балки транспорт ва тушириш операциялари пайтида йуцотишларни камайтиришга имкон беради. Бу ёрилиш ехтимоли камайиши билан боглиц, бу эса йуцотишларни камайтиришни англатади (нуцсонли махсулотлар сонини камайтириш).

Фибро толасидан фойдаланиш купикли бетоннинг ишлаш хусусиятларини оширишга имкон беради. Хусусан, эгилиш пайтида тортишиш кучи 2,5 мартагача ошади (бу мустахкамловчи толаларнинг масса улушига, шунингдек уларнинг узунлигига боглиц) ва цуритиш пайтида ^иодариш 20% гача камаяди.

Купикли блокларни ишлаб чицаришда эгилиш пайтида тортишиш кучи ошади, куритиш пайтида цисцариш камаяди, цолипни олиб ташлашда геометрик шакллар ва улчамлар яхшироц сакданиб цолади, куритиш ва к;иск;ариш пайтида ёрицлар хавфи камаяди ва цементни сезиларли даражада тежашга еришилади.

Хулоса. Фибро толаси хар цандай цурилиш цоришмасига цушилганда, тайёр махсулотнинг бутун ички хажми буйлаб микрофиброларнинг бир текис тацсимланиши содир булади, бу эритманинг мажбурий хусусиятларини сезиларли даражада оширади, бир хил мустахкамлашга имкон беради. Аралашма цотганда миллионлаб микрофибролар чузилиш (сицилиш) энергиясини цабул цилади, натижада махсулотлар берилган геометрик шаклни яхшироц са^айди ва шу билан бирга юзасида ёрилиш булмайди. Шунинг учун хам композит материалларни цурилишда цуллаш куплаб ицтисодий самараларга эришишга олиб келади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Турапов.М. Т // Строительные композиты применяемые в сейсмических зонах / Ташкент. Poytaxt Exclusive, 2021-204 с.

2. Рабинович Ф.Н. Композиты на основе дисперсно-армированных бетонов. Вопросы теории и проектирования, технология, конструкции. М.: Издательство АСВ, 2004. 560 с.

3. Рабинович Ф.Н. Бетоны, дисперсно-армированные волокнами: Обзор. М.: Всесоюзный научно-исследовательский институт научной и технической информации и экономики промышленности строительных материалов, 1976. 73 с.

4. Пантелеев Д.А. Деформативные и прочностные характеристики полиармированного фибробетона // Известия КГАСУ. 2015. №3(33). С. 133-139.

5. Пантелеев Д.А. Оценка эффективности полиармирования фибробетона // Вестник гражданских инженеров. 2013. № 6 (41). С. 102-108.

6. Пухаренко Ю.В., Магдеев У.Х., Морозов В.И., Пантелеев Д.А., Жаворонков М.И. Исследование свойств сталефибробетона на основе аморфной металлической фибры // Вестник ВолгГАСУ. 2013. Вып. 31 (50). С. 132-135.

7. Мэттьюз Ф., Ролингс Р. Композиционные материалы. Механика и технология. М.: Техносфера, 2004. 408 с. разрушения фибробетона // Вестник гражданских инженеров. 2014. № 6 (47). С. 155-

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.