CC BY
2
Bogdan Kosowskia), Robert Piecb), Arkadiusz Kielinc)*
'> Uniwersytet Jagiellonski w Krakowie / Jagiellonian University in Krakow
b) Szkola Glowna Sluzby Pozarniczej w Warszawie / Main School of Fire Service in Warsaw
c Komenda Miejska Panstwowej Strazy Pozarnej w Krakowie / Municipal Headquarters of the State Fire Service in Krakow * Corresponding author / Autor korespondencyjny: arkadiusz.kielin@psp.krakow.pl
Unification of the Construction of Tank Vehicles as an Important Element in Improving the Safety of Transport and Rescue Operations
Unifikacja budowy cystern jako istotny element poprawy bezpieczenstwa transportu i prowadzenia dziatan ratowniczych
ABSTRACT
Aim: The aim of the research was to verify the assumptions regarding the need to unify and standardize the design of tank vehicles in order to make it easier for rescuers from specialized chemical-ecological rescue groups (SRGChem) to make the right decisions at the scene. Ultimately, such unification is expected to allow the safe elimination of the threat by improving the rescue efforts of the groups in question. To carry it out, it is necessary to analyse rescue operations and draw conclusions, which should be made available to the manufacturers of tank vehicles, carriers and SGRchem rescuers. Project and methodology: In the first stage of consideration, an analysis of the literature was carried out, followed by a survey of the rescuers who are members of SRGChem in order to find out their opinions on the unification of the construction of tank vehicles. Questions included emergency unloading valves. Interviews were also conducted with experts familiar with the issues of the subject in question, in particular practitioners who perform command functions in the SGRchem on a daily basis.
Results: A survey of emergency responders from specialized chemical and environmental rescue groups shows that the vast majority of this group sees a significant problem arising from the varied design of tank vehicles for transporting hazardous substances. An overwhelming number of respondents indicated that unification of the construction of tank vehicles transporting hazardous substances is feasible, but requires a lot of discussions with the manufacturers in terms of seeking new solutions, i.e., insurance relief for tank vehicles that would be certified for unified construction. Conclusions: The transportation of hazardous materials is a complex process that requires specialized knowledge. The organization of transport in accordance with current safety regulations and standards ensures not only the minimization of risks arising from the transport of hazardous materials, but also its full efficiency. It is important to remember that every participant in the transport of dangerous goods has certain responsibilities. The greatest scope is imposed on the carrier and the shipper. At the same time, it is necessary to pay attention to an indispensable element of transport safety - that is, training, which should be carried out for all employees who come into contact with dangerous goods. All these considerations lead to the conclusion that unification of the construction of tank vehicles would have a significant impact on improving the safety of transport and the effectiveness of ongoing rescue operations.
Keywords: safety, transport, rescue, training, hazardous substances Type of article: original scientific article
Received: 22.11.2022; Reviewed: 13.02.2023; Accepted: 13.02.2023;
Authors" ORCID IDs: B. Kosowski - 0000-0003-3397-4445; R. Piec - 0000-0002-5234-5639; A. Kielin - 0000-0002-3098-7016; The authors contributed the equally to this article;
Please cite as: SFT Vol. 61 Issue 1, 2023, pp. 120-130, https://doi.Org/10.12845/sft.61.1.2023.7;
This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
ABSTRAKT
Cel: Celem badan byla weryfikacja przyjQtych zalozen na temat koniecznosci zunifikowania i ujednolicenia budowy cystern, tak aby ulatwic ratownikom specjalistycznych grup ratownictwa chemiczno-ekologicznego (SRGChem) podj^cie wlasciwych decyzji na miejscu akcji. Finalnie taka unifikacja ma pozwolic na bezpiecznq likwidaj zagrozenia poprzez usprawnienie dzialan ratowniczych wspomnianych grup. Do jej przeprowadzenia konieczne jest dokonanie analizy czynnosci ratowniczych oraz wyciqgniQcie wniosköw, ktöre powinny byc udost^pnione producentom cystern, przewoznikom oraz ratownikom SGRchem.
Projekt i metody: W pierwszym etapie rozwazan dokonano analizy literatury, nast^pnie przeprowadzono badania ankietowe wsröd ratowniköw b§dq-cych czlonkami SRGChem w celu poznania ich opinii na temat unifikacji budowy cystern. Pytania dotyczyly m.in. zaworöw do awaryjnego rozladunku.
Przeprowadzono takze wywiady z ekspertami znajgcymi problematykç przedmiotowego tematu, w szczegolnosci praktykami, ktorzy na co dzien pelnig funkcje dowodcze w SGRchem.
Wyniki: Z rozeznania przeprowadzonego wsrod ratownikow specjalistycznych grup ratownictwa chemiczno-ekologicznego wynika, ze zdecydowana wiçkszosc tej grupy dostrzega znaczny problem wynikajgcy ze zroznicowanej budowy cystern do przewozu substancji niebezpiecznych. Przewazajgca liczba ankietowanych wskazala, ze unifikacja budowy cystern przewozgcych substancje niebezpieczne jest mozliwa do realizacji, lecz wymaga wielu rozmow z producentami w zakresie poszukiwania nowych rozwigzan, tj. ulgi w ubezpieczeniach cystern, ktore posiadalyby certyfikat potwierdzajgcy zunifikowang budowç.
Wnioski: Przewoz materialow niebezpiecznych jest skomplikowanym procesem wymagajgcym specjalistycznej wiedzy. Organizacja transportu zgod-nie z obowigzujgcymi przepisami i normami w zakresie bezpieczenstwa gwarantuje nie tylko zminimalizowanie zagrozen wynikajgcych z przewozu materialow niebezpiecznych, ale i pelng jego efektywnosc. Nalezy pamiçtac, ze kazdy uczestnik przewozu towarow niebezpiecznych ma okreslone obowigzki. Najwiçkszy zakres nalozony jest na przewoznika oraz na nadawcç przesylki. Jednoczesnie trzeba zwrocic uwagç na nieodzowny element bezpieczenstwa w transporcie - czyli szkolenia, ktore powinny byc przeprowadzane dla wszystkich pracownikow majgcych stycznosc z towarami nie-bezpiecznymi. Wszystkie te uwarunkowania prowadzg do konkluzji, ze unifikacja budowy cystern mialaby istotny wplyw na poprawç bezpieczenstwa transportu i skutecznosci prowadzonych dzialan ratowniczych.
Stowa kluczowe: bezpieczenstwo, transport, ratownictwo, szkolenie, substancje niebezpieczne Typ artykutu: oryginalny artykul naukowy
Przyjçty: 22.11.2022; Zrecenzowany: 13.02.2023; Zaakceptowany: 13.02.2023;
Identyfikatory ORCID autorow: B. Kosowski - 0000-0003-3397-4445; R. Piec - 0000-0002-5234-5639; A. Kielin - 0000-0002-3098-7016;936; Autorzy wniesli jednakowy wklad merytoryczny w opracowanie artykulu;
Proszç cytowac: SFT Vol. 61 Issue 1, 2023, pp. 120-130, https://dol.Org/10.12845/sft.61.1.2023.7; Artykul udostçpniany na licencji CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
Introduction
Transporting dangerous goods requires expert knowledge of the composition, chemical and physical properties of the cargo being transported, as well as specialized packaging and transportation equipment. This area is governed by very precise international regulations and rules of conduct. Unifying and complying with the regulations for transporting hazardous materials increases safety and facilitates effective inspections. In practice, this means that dangerous cargoes that hit the roads of countries that comply with the ADR agreement have the same names and identification numbers. Moreover, they are tested, classified, packaged and labelled in the same way. This state of affairs also makes it easier for the rescuers to deal with potential hazards or dangerous situations arising from the transport of these substances. In particular, this concerns the identification of hazards and procedures for dealing with their uncontrolled release into the environment.
"The transport of dangerous goods by road is in the range of 10-15% of total transport. The majority of these are bulk shipments by tank vehicles, where more than 70% are liquid fuels. It is forecast that these transports will double in our country within 5 to 10 years" [1]. In order to ensure that the increase in the share of freight does not worsen road safety, good legislation in this area and absolute enforcement in daily transport practice, as well as proper education of those involved in the transport and rescue chain, are essential. The general recommendations for the transport of dangerous goods developed by the UN for the various modes of transport by road, rail, sea, air are the basis for the development of specific safety rules for the transport of these materials by road in Europe. The United Nations Economic
Wprowadzenie
Transport towarow niebezpiecznych wymaga fachowej wiedzy na temat sktadu, wtasciwosci chemicznych i fizycznych prze-wozonego tadunku, a takze specjalistycznych opakowan i srod-kow transportowych. Obszar ten regulujq bardzo precyzyjne miçdzynarodowe przepisy i zasady postçpowania. Ujednolice-nie i przestrzeganie przepisow przewozu materiatow niebezpiecznych zwiçksza poziom bezpieczenstwa i utatwia prowa-dzenie skutecznych kontroli. W praktyce oznacza to, ze tadunki niebezpieczne, ktore trafiajq na drogi panstw przestrzegajqcych umowy ADR, majq takie same nazwy i numery rozpoznawcze. Co wiçcej, sq w ten sam sposob badane, klasyfikowane, pakowane i znakowane. Taki stan rzeczy jest takze utatwieniem dla ratow-nikow w zakresie likwidacji potencjalnych zagrozen lub niebezpiecznych sytuacji losowych wynikajqcych z transportu tychze substancji. W szczegolnosci dotyczy to identyfikacji zagrozen i procedur postçpowania w przypadku ich niekontrolowanego uwolnienia do srodowiska.
„Przewoz towarow niebezpiecznych transportem drogowym ksztattuje siç w granicach 10-15% catosci przewozow. Wiçkszosc z nich stanowiq transporty masowe w cysternach, gdzie ponad 70% to paliwa ciekte. Prognozy mowiq, ze w ciqgu 5-10 lat w naszym kraju podwoi siç ilosc tych przewozow" [1]. Aby wzrost udziatu przewozow nie pogorszyt stanu bezpieczenstwa na drogach, niezbçdne jest dobre prawo w tej dziedzinie oraz bezwzglçdne egzekwowanie go w codziennej praktyce transportowej, a takze wtasciwe ksztatcenie uczestnikow tancucha transportowego i ratowniczego. Ogolne zalecenia dotyczqce transportu towa-row niebezpiecznych opracowane przez ONZ dla roznych srod-kow transportu drogowego, kolejowego, morskiego, lotniczego
Commission for Europe's Committee of Experts published The European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road (ADR) in Geneva on 30 September 1957, which is updated every two years. "The current agreement for 2021-2023 covers 52 countries" [2], where it is the standard to guarantee the safety of road transport of goods that can cause danger. "Poland has been a signatory to this agreement since 1975, but a real and reliable implementer since 2003. Within the meaning of Article 1 of the ADR Agreement, the term (...) "dangerous goods" shall mean such materials and articles the international carriage of which by road is prohibited or authorised under certain conditions laid down in Annexes A and B. Such a general definition makes it possible to translate the application of the agreement to all road transport loads. Making their transport consent conditional is the fulfilment of the provisions in Annexes A and B - it imposes specific obligations on all participants in the transport process: from the manufacturer, the shipper, the carrier to the consumer. Everyone must act in such a way that safety is maintained at the prescribed level" [3].
"Cargo transported by road amounts to 1,551.8 million tonnes, of which dangerous goods account for 155.2 million tonnes. Central routes for the transport of dangerous goods are mainly through urbanised areas. The predominant customers of hazardous chemicals transported by tank vehicles are industrial companies. Most dangerous goods are transported in the areas of Lodz, Tricity, Tarnow, Bydgoszcz and Kielce and Czechowice-Dziedzice. A fundamental threat is the transport of chemicals by road from industrial plants through cities, as this creates a high probability of a disaster within the metropolis and the risk of loss of life or permanent damage to the health of several thousand people, as well as pollution of the ecosystem" [3]. Periodically, incidents of local accidents involving harmful substances are registered in Poland, which are the result of non-compliance with the rules in force in the transport of dangerous goods by road. Spills of petroleum substances and acids are particularly dangerous for the environment and are most often caused by leaking valves, tank damage or collisions. The result of such action can be a fire, as well as the explosion of tank vehicles carrying hazardous substances. The means of transport that may be authorised for the transport of hazardous materials and substances are motor vehicles that have the appropriate certificates authorising them to transport the agents in question. They are:
- vehicles transporting dangerous agents and materials in consignments,
- vehicles transporting dangerous agents and materials in bulk,
- vehicles transporting dangerous agents and materials in tanks.
"In Poland, single-track vehicles (motorbikes or motorbikes with an attached semi-trailer or trailer) are not allowed to transport hazardous materials. The means of transport of dangerous goods shall be properly marked in accordance with the provisions contained in the ADR, i.e. provided with two rectangular orange-coloured plates conforming to the requirements of the ADR agreement and properly affixed to the means of transport (at the rear and front of the vehicle) and with hazard number (UN) plates and warning stickers (on both sides of the vehicle)" [3].
sq podstawq do opracowania szczegotowych zasad bezpieczenstwa transportu tych materiatow w transporcie drogowym w Euro-pie. Komitet Ekspertow Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (ang. United Nations Economic Commission for Europe) opubli-kowat w Genewie w dniu 30 wrzesnia 1957 r. umowç europej-skq o przewozie drogowym towarow niebezpiecznych (ang. The European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road, ADR), ktora jest aktualizowana co dwa lata. „Obecna umowa na lata 2021-2023 obejmuje 52 kraje" [2], w kto-rych jest standardem gwarantujqcym bezpieczenstwo transportu drogowego towarow mogqcych powodowac zagrozenie. „Polska jest sygnatariuszem tej umowy od 1975 r., ale rzeczywistym i rze-telnym jej realizatorem od roku 2003. W rozumieniu artykutu 1 Umowy ADR okreslenie: (...) „towary niebezpieczne" oznacza takie materiaty i przedmioty, ktorych miçdzynarodowy przewoz drogowy jest zabroniony lub dozwolony pod pewnymi warunkami ustalo-nymi w zatqcznikach A i B. Tak ogolna definicja pozwala przetozyc stosowanie umowy na wszystkie tadunki w transporcie drogowym. Uwarunkowanie zgody na ich przewoz jest spetnieniem przepisow zawartych w zatqcznikach A i B - naktada na wszystkich uczest-nikow procesu transportowego szczegotowe obowiqzki: od produ-centa, przez nadawcç, przewoznika do odbiorcy. Wszyscy muszq postçpowac tak, aby bezpieczenstwo byto zachowane na okreslo-nym w przepisach poziomie" [3].
„Przewoz tadunkow transportem drogowym wynosi 1551,8 mln ton, z czego towary niebezpieczne stanowiq 155,2 mln ton. Cen-tralne szlaki przewozu towarow niebezpiecznych przebiegajq w gtownej mierze przez tereny zurbanizowane. Przewazajqcymi odbiorcami niebezpiecznych zwiqzkow chemicznych przewozo-nych cysternami sq przedsiçbiorstwa przemystowe. Najwiçcej towarow niebezpiecznych transportuje siç w obszarach Lodzi, Trojmiasta, Tarnowa, Bydgoszczy oraz Kielc i Czechowic-Dziedzic. Zasadniczym zagrozeniem jest przewoz srodkow chemicznych transportem samochodowym z zaktadow przemystowych przez miasta, poniewaz stwarza to duze prawdopodobienstwo wystq-pienia katastrofy w obrçbie metropolii oraz ryzyko utraty zycia bqdz trwatego uszczerbku na zdrowiu kilkunastu tysiçcy ludzi, jak i rowniez zanieczyszczenia ekosystemu" [3]. Cyklicznie rejestruje siç w Polsce zdarzenia miejscowych awarii z udziatem substancji szkodliwych, ktore sq rezultatem nieprzestrzegania zasad obo-wiqzujqcych w drogowym transporcie towarow niebezpiecznych. Dla srodowiska szczegolnie grozne sq wycieki substancji ropopo-chodnych oraz kwasow, ktore najczçsciej powstajq w przypadku nieszczelnych zaworow, uszkodzen zbiornika bqdz kolizji. Skut-kiem takiego dziatania moze byc pozar, a takze wybuch cystern przewozqcych substancje niebezpieczne. Srodkami transpor-towymi, ktore mogq byc dopuszczone do przewozu materiatow i substancji niebezpiecznych, sq pojazdy mechaniczne posia-dajqce wtasciwe swiadectwa, zezwalajqce na transport takich tadunkow. Sq to:
- pojazdy przewozqce srodki i materiaty niebezpieczne w sztukach przesytek,
- pojazdy przewozqce srodki i materiaty niebezpieczne luzem,
- pojazdy przewozqce srodki i materiaty niebezpieczne w cysternach.
„W Polsce do transportu materiatow niebezpiecznych nie-dopuszczone sq pojazdy jednosladowe (motocykle lub motocy-kle z przyczepionq naczepq lub przyczepq). Srodki transportu towarow niebezpiecznych powinny bye wtasciwie oznakowane zgodnie z przepisami zawartymi w ADR, tj. zaopatrzone w dwie prostokqtne tablice barwy pomaranczowej, odpowiadajqce wymaganiom podanym w umowie ADR i wtasciwie zamocowane na srodku transportowym (z tytu i przodu pojazdu) oraz w tablice z numerami zagrozenia (UN) i nalepkami ostrzegawczymi (po obu stronach pojazdu)" [3].
4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0
Pumping of petroleum, chemical and other substances / Pompowanie substancji ropopochodnych, chem. i innych
Reducing spills, leaks / Ograniczanie rozlewow, wyciekow
Sealing of tanks, cisterns, pipelines / Ograniczanie rozlewow, wyciekow
2015
2016
2017
2018
2019
Figure 1. The number of incidents related to rescue operations conducted by SGRChem in the country in 2015-2019 and emergency unloading of tank vehicles, pumping of petroleum substances, containment of spills, leaks and sealing of tanks, cisterns, pipelines Rycina 1. Liczba zdarzen zwigzanych z dziataniami ratowniczymi prowadzonymi przez SGRChem na terenie kraju w latach 2015-2019 i awaryjnym roztadunkiem cystern, pompowaniem substancji ropopochodnych, ograniczeniem rozlewow, wyciekow, uszczelnieniem zbiornikow, cystern, rurociggow
Source: Own elaboration based on data from KG PSP [4] Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie danych z KG PSP [4]
Analysis of the data presented in Figure 1 shows that the share of the transport of hazardous materials in Poland is increasing year by year. The occurrence of an adverse event combined with the presence of these substances generates a risk of the transported materials escaping to the outside. This can cause localised contamination of the ecosystem (ground and surface water, as well as the ground), the spread of toxic clouds and flammable vapours and damage to the public's health and, in the worst cases, death.
Dangerous goods pose a particular risk to humans and animals. Among all modes of transport in our country, road transport dominates, with a rate of 65.8% (see Figure 2). Therefore, it can be assumed that the likelihood of a hazardous event occurring is greatest in this mode of transport. Naturally, it should be noted that road transport, according to statistics (Central Statistical Office - Road Transport in Poland in 2018 and 2019, Warsaw-Szczecin 2021) [5], is the most dangerous in terms of accidents of all transport modes.
Analiza danych przedstawionych na rycinie 1 wskazuje, ze w Polsce z roku na rok zwiçksza siç udziat transportu materiatow niebezpiecznych. Zaistnienie zdarzenia niekorzystnego w potq-czeniu z obecnosciq tych substancji generuje ryzyko wydostania siç przewozonych materiatow na zewnqtrz. Spowodowae to moze miejscowe skazenie ekosystemu (wod gruntowych i powierzch-niowych, a takze gruntu), rozprzestrzenianie siç toksycznych chmur i palnych par oraz uszczerbek na zdrowiu spoteczenstwa, a w najgorszych przypadkach smiere.
Towary niebezpieczne tworzq szczegolne zagrozenie dla ludzi oraz zwierzqt. Wsrod wszystkich gatçzi transportu w naszym kraju przewaza transport drogowy, ktorego wskaznik wynosi 65,8% (zob. ryc. 2). Mozna wiçc przyjqe, ze prawdopodo-bienstwo wystqpienia niebezpiecznego zdarzenia wtasnie w tej gatçzi transportu jest najwiçksze. Oczywiscie zaznaczye nalezy, ze transport drogowy wedtug statystyk (Gtowny Urzqd Staty-styczny - Transport Drogowy w Polsce w latach 2018 i 2019, Warszawa-Szczecin 2021) [5] jest najniebezpieczniejszy pod wzglçdem wypadkowosci ze wszystkich gatçzi transportu.
Inland transport/ Transport srôdlqdowy
| Rail transport / Transport kolejowy
| Road transport / Transport drogowy
Figure 2. Share of road, rail and inland waterway transport in the transport of dangerous goods
Rycina 2. Udziat transportu drogowego, kolejowego i srodlgdowego w przewozach towarow niebezpiecznych
Source/Zrodto: G. Rogalski, D. Pyza, Zagrozenia w transporcie drogowym towarow niebezpiecznych, Prace Naukowe Politechniki
Warszawskiej 2018 [6].
As the rescue operations carried out by specialised chemical and environmental rescue teams are very diverse, the article focuses on the problem of dealing with the unsealing of tank vehicles carrying hazardous media. The emergency unloading of tank vehicles distributing hazardous substances plays an important role in improving transport safety and the effectiveness of rescue operations. The problem faced by the emergency services is the large number of different technical solutions used in the fittings of these tank vehicles. This raises the question of whether unification of the construction of the tank vehicles can improve safety in the transport of hazardous materials and the efficiency of the services during emergency incidents. The aim of the research presented here was to verify the assumptions made about the need to unify and standardise the construction of tank vehicles, which would make it easier for the rescuers to make the right decisions to eliminate the danger safely, and afterwards to analyse the operations carried out and draw conclusions. These, in turn, should also be available to the manufacturers of tank vehicles, carriers and SGRchem rescuers themselves.
In order to broaden the scope of consideration, the authors attempted to reach out to the international literature related to the subject. The following publications, among others, were analysed:
- D. Koulocheris, C. Vossou, Exploration of Equivalent Design Approaches for Tanks Transporting Flammable Liquids, „Computation" 2020, w ktorej opisywana jest ocena inte-gralnosci konstrukcyjnej cystern [7] oraz
- Peng, S., Zhou D., Xie B., Analysis of LNG Storage Tank Safety: A Comprehensive Model Approach with ANP and Normal Cloud, „Applied Science" 2022 [8],
- W?sierski T., Piec R., Majder-Lopatka M., Krol B., Gawronski W., Kwiatkowski M., Hazards Generated by an LNG Road Tanker Leak: Field Investigation of Vapour Propagation under Class B Conditions of Atmospheric Stability, „Energies" 2021, w ktorych zostata przeprowadzona analiza bez-pieczenstwa zbiornikow LNG [9].
However, the analysis of the literature did not lead the authors to a scientific consideration of the unification of the construction of the tank vehicles. This fact is indicative of a research niche within the subject matter under discussion.
Poniewaz dziatania ratownicze prowadzone przez specjali-styczne grupy ratownictwa chemiczno-ekologicznego sq bardzo roznorodne, w artykule skupiono si? na problematyce post?po-wania zwiqzanego z rozszczelnieniem cystern przewozqcych nie-bezpieczne media. W poprawie bezpieczenstwa transportu i sku-tecznosci dziatan ratowniczych waznq rol? odgrywa awaryjny roztadunek cystern dystrybuujqcych substancje niebezpieczne. Problemem, z ktorym spotykajq si? stuzby ratownicze, jest duza liczba roznych rozwiqzan technicznych stosowanych w armatu-rze tych cystern. Powstaje zatem pytanie, czy unifikacja budowy cystern moze poprawie bezpieczenstwo w transporcie materia-tow niebezpiecznych oraz skutecznose dziatania stuzb podczas zdarzen awaryjnych. Celem przedstawionych badan byta weryfi-kacja postawionych zatozen dotyczqcych koniecznosci zunifiko-wania i ujednolicenia budowy cystern, ktore to utatwityby ratowni-kom podj?cie wtasciwych decyzji zmierzajqcych do bezpiecznej likwidacji zagrozenia, a po ich przeprowadzeniu - dokonanie ana-lizy przeprowadzonych czynnosci i wyciqgni?cie wnioskow. Te z kolei powinny bye dost?pne takze dla producentow cystern, przewoznikow oraz samych ratownikow SGRchem.
Chcqc rozszerzye zakres rozwazan, autorzy podj?li prob? dotarcia do mi?dzynarodowej literatury zwiqzanej z przedmioto-wym tematem. Dokonano analizy m.in. nast?pujqcych publikacji:
- D. Koulocheris, C. Vossou, Exploration of Equivalent Design Approaches for Tanks Transporting Flammable Liquids, „Computation" 2020, w ktorej opisywana jest ocena inte-gralnosci konstrukcyjnej cystern [7] oraz
- Peng, S., Zhou D., Xie B., Analysis of LNG Storage Tank Safety: A Comprehensive Model Approach with ANP and Normal Cloud, „Applied Science" 2022 [8],
- W?sierski T., Piec R., Majder-Lopatka M., Krol B., Gawronski W., Kwiatkowski M., Hazards Generated by an LNG Road Tanker Leak: Field Investigation of Vapour Propagation under Class B Conditions of Atmospheric Stability, „Energies" 2021, w ktorych zostata przeprowadzona analiza bezpieczenstwa zbiornikow LNG [9].
Analiza literatury nie doprowadzita jednak autorow do roz-wazan naukowych na temat unifikacji budowy cystern. Fakt ten swiadczy o niszy badawczej w ramach omawianej problematyki.
Methodology
The first stage of consideration was an analysis of the literature, followed by a survey of the rescuers who are members of specialist chemical-ecological rescue teams. The aim of the survey was to find out their views on the unification of the construction of tank vehicles, including valves for emergency unloading. The research was carried out in 2020 (first quarter). The questionnaire was distributed to the specialist chemical and environmental rescue teams operating in the National Fire Service via the Internet. 463 correctly completed questionnaires were collected. The survey questionnaire used a Likert scale [10] in a five-point variant, which is often used in social research, to find out the opinions of the respondents. It is used to measure the opinions, attitudes, views of the people surveyed on a questionnaire question.
Metodyka
W pierwszym etapie rozwazan dokonano analizy literatury, nastçpnie przeprowadzono badania ankietowe wsrod ratowniköw bçdqcych cztonkami specjalistycznych grup ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Celem sondazu byto poznanie ich opi-nii na temat unifikacji budowy cystern, w tym zaworöw do awa-ryjnego roztadunku. Badania wykonano w 2020 roku (I kwartat). Kwestionariusz rozestano do specjalistycznych grup ratownictwa chemiczno-ekologicznego funkcjonujqcych w Panstwowej Strazy Pozarnej drogq internetowq. Zebrano 463 poprawnie wypetnione ankiety. W kwestionariuszu badan do poznania opinii responden-tow wykorzystano skalç Likerta [10] w wariancie piçciostopnio-wym, ktorej czçsto uzywa siç w badaniach spotecznych. Stosuje siç jq do pomiaru opinii, postaw, poglqdow badanych osob na zadane pytanie kwestionariuszowe.
Test results
Wyniki badan
In the course of the analysis carried out among the rescuers of specialist chemical and environmental rescue teams, it was found that the vast majority perceive a major problem in the diversity of construction of tank vehicles for the transport of hazardous substances. It causes great difficulties for the rescuers during the emergency unloading of tank vehicles - if only in relation to the location of the valves and the operation of the very fittings used to unload them. The problem builds up when the tank vehicle is unsealed and/or overturned. As shown in Figure 3, more than half of the rescuers indicate that unification of the construction of the tank vehicles, including the location of the emergency unloading valves and their proper labelling, would greatly improve the conduct of emergency unloading operations. Thus, the adopted research assumptions in the research process carried out were confirmed.
W toku przeprowadzonej analizy wsröd ratowniköw specjalistycznych grup ratownictwa chemiczno-ekologicznego ustalono, ze zdecydowana wi^kszosc dostrzega duzy problem w zakresie röznorodnosci budowy cystern do przewozu substancji niebez-piecznych. Powoduje on ogromne trudnosci dla ratowniköw podczas awaryjnego roztadunku cystern - chociazby zwiqzane z umiejscowieniem zaworöw oraz dziataniem samej armatury stosowanej do ich roztadunku. Problem si? nawarstwia, gdy cysterna ulegnie rozszczelnieniu lub/i przewröceniu. Jak poka-zano na rycinie 3, ponad potowa ratowniköw wskazuje, ze unifi-kacja budowy cystern, w tym umiejscowienia zaworöw do awaryjnego roztadunku i ich wtasciwego oznakowania, znacznie usprawnitaby prowadzenie dziatan zwiqzanych z awaryjnym roz-tadunkiem. Tym samym przyj?te zatozenia badawcze w przepro-wadzonym procesie badawczym zostaty potwierdzone.
2% 2%
1 2
3
4
5
Figure 3. Graph showing the percentage distribution of responses to the question: "Please indicate on a scale of 1 to 5 (where 1 is: it would not change the existing status quo and 5 is: it would significantly improve the conduct of operations) whether unification of the construction of tank vehicles, including valves for emergency unloading, would significantly improve the conduct of the SGRchem's emergency decommissioning operations"
Rycina 3. Wykres przedstawiajgcy procentowy rozktad odpowiedzi na pytanie: „Prosz^ okreslic w skali od 1 do 5 (gdzie 1 to: nie zmienitoby istniejgcego stanu rzeczy, a 5 to: znacznie usprawnitoby to prowadzenie dziatan), czy unifikacja budowy cystern, w tym zaworow do awaryjnego roztadunku, w znaczgcy sposob poprawitoby prowadzenie dziatan SGRchem w zakresie likwidacji zagrozenia" Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
1 2
3
4
5
Figure 4. Graph showing the percentage distribution of responses to the question: "Considering a scoring scale of 1 to 5 (where 1 is: there is a major problem and 5 is: there are no problems in this area), please determine whether there is a problem related to the variety of the construction of tank vehicles transporting hazardous substances and, consequently, whether there is a problem related to the connection of systems for emergency unloading?"
Rycina 4. Wykres rozktadu odpowiedzi na pytanie: „Biorgc pod uwag^ skal^ punktacji od 1 do 5 (gdzie 1 to: istnieje duzy problem, a 5 to: brak problemow w tym zakresie), prosz^ okreslic, czy istnieje problem zwigzany z roznorodnoscig budowy cystern przewozgcych substancje niebezpieczne, a co za tym idzie, czy istnieje problemem zwigzany z podtgczeniem uktadow do awaryjnego roztadunku?" Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
According to practitioner-experts very familiar with the subject, there is currently a major problem with marking (and therefore finding by the rescuers during the operation), the valves for emergency unloading during incidents involving the overturning of tank vehicles carrying hazardous substances (see Figure 4). They also stress that things are not made easier by drivers, who are often unfamiliar with the construction of tank vehicles. According to the experts' recommendation, emergency unloading valves should be located in several places on the tank vehicle (e.g. on the right, left and rear), so that if the tank vehicle overturns on either side, emergency unloading systems can still be connected. Furthermore, serving firefighters in the SGRchem aptly point out that, along with the unification of the location of the valves for emergency unloading, the hooks for emergency lifting of tank vehicles should be unified, along with information on whether the tank vehicle can be 'put up' full or must be emptied. The experts mentioned earlier also say that the carrier should provide 24/7 access to an ADR advisor who is familiar with the specifics of the particular transport, as well as with the construction of the tank vehicle that is carrying the medium in question.
Many specialists in chemical and environmental rescue and transport believe that an agreement should be created between the Transport Technical Supervision (TDT) and the Headquarters of the State Fire Service (KG PSP). TDT should make technical materials on the construction of tank vehicles available to KG PSP and then KG PSP should post these materials on the command's website, so that firefighters from all over the country would have the opportunity to get acquainted with the construction of various types of tank vehicles. A very good solution would be to create cards (on the pattern of rescue cards in passenger vehicles), which would inform the rescuers about all important details helpful during the rescue operations connected with emergency unloading of tanks, and, in particular, about the location and means of connecting systems for their emergency unloading.
The possibility of unifying the construction of tank vehicles transporting hazardous substances exists, but it requires many discussions with the manufacturers to find new solutions. This would include, for example, insurance concessions for tank
Wedtug praktyköw-ekspertöw bardzo dobrze zaznajomionych z tematem aktualnie istnieje duzy problem z oznakowaniem (a co za tym idzie odnalezieniem przez ratowniköw w trakcie akcji), zaworöw do awaryjnego roztadunku podczas zdarzen zwiqza-nych z przewröceniem cystern przewozqcych substancje niebezpieczne (zob. ryc. 4). Podkreslajq takze, ze sprawy nie utatwiajq kie-rowcy, cz?sto nieznajqcy budowy cystern. Zgodnie z rekomendacjq ekspertöw zawory do awaryjnego roztadunku powinny byc zloka-lizowane w kilku miejscach cysterny (np. z prawej, lewej strony i z tytu), tak aby w sytuacji, gdy cysterna wywröci si? na dowolnq ze stron, nadal mozna byto podtqczyc uktady do jej awaryjnego roztadunku. Co wi?cej, petniqcy stuzb? w SGRchem strazacy trafnie zauwazajq, ze wraz z unifikacjq umiejscowienia zaworöw do awaryjnego roztadunku, powinno si? zunifikowac zaczepy do awaryjnego podnoszenia cystern wraz z informaj czy cysterna moze byc „stawiana" petna, czy musi zostac oprözniona. Wspomniani eksperci twierdzq takze, iz przewoznik powinien zapewnic cato-dobowy dost?p do doradcy ADR, znajqcego specyfik? konkretnego transportu, jak i budow? cysterny, ktöra przewozi dane medium.
Wielu specjalistöw z zakresu ratownictwa chemiczno-eko-logicznego i transportu uwaza, ze nalezy stworzyc porozumie-nie pomi?dzy Transportowym Dozorem Technicznym (TDT) i Komendq Gtöwnq Panstwowej Strazy Pozarnej (KG PSP). TDT powinien udost?pniac materiaty techniczne dotyczqce budowy cystern do KG PSP, a nast?pnie KG PSP powinno zamiesz-czac te materiaty na stronach www komendy, tak aby strazacy z catego kraju mieli mozliwosc zapoznania si? z budowq röz-nego rodzaju cystern. Bardzo dobrym rozwiqzaniem bytoby stworzenie kart (na wzör kart ratowniczych w pojazdach oso-bowych), ktöre informowatyby ratowniköw o wszystkich istot-nych szczegötach pomocnych podczas prowadzenia dziatan ratowniczych zwiqzanych z awaryjnym roztadunkiem cystern, a w szczegölnosci o umiejscowieniu i sposobach podtqczenia uktadöw do ich awaryjnego roztadunku.
Mozliwosc unifikacji budowy cystern przewozqcych substancje niebezpieczne istnieje, lecz wymaga wielu rozmöw z producentami w zakresie poszukiwania nowych rozwiqzan. Obejmowatyby one np. ulgi w ubezpieczeniach cystern, ktöre
vehicles that would be certified as being of unified construction. The National Fire Service should also lobby for such solutions. This is confirmed, for example, by the results of a survey of the rescuers serving in SGRChem (see Figure 5). Commanders, drivers and rescuers unanimously indicate that unifying the construction of the tank vehicles, including the valves for emergency unloading, would significantly improve the conduct of the SGRchem's emergency response operations.
posiadatyby certyfikat potwierdzajgcy zunifikowang budow?. Wskazane jest, aby PSP lobbowata za tego typu rozwigzaniami. Potwierdzajg to chociazby wyniki przeprowadzonych badan ankietowych wsrod ratownikow petnigcych stuzb? w SGRChem (zob. ryc. 5). Dowodcy, kierowcy i ratownicy zgodnie wskazujg, ze unifikacja budowy cystern, w tym zaworow do awaryjnego roz-tadunku, w znaczgcy sposob poprawitoby prowadzenie dziatan SGRchem w zakresie likwidacji zagrozenia.
70%
60%
Commander / Dow6dca
Driver / Kierowca
Rescuer / Ratownik
Figure 5. Graph showing the percentage distribution of responses to the question: "Please indicate on a scale of 1 to 5 (where 1 is: would not change the existing state of affairs and 5 is: would significantly improve the conduct of operations) whether unification of the construction of tank vehicles, including valves for emergency unloading, would significantly improve the conduct of the SGRchem's emergency recovery operations?" depending on the respondent's function
Rycina 5. Wykres przedstawiajgcy procentowy rozktad odpowiedzi na pytanie: „Prosz? okreslic w skali od 1 do 5 (gdzie 1 to: nie zmienitoby istniejgcego stanu rzeczy, a 5 to: znacznie usprawnitoby to prowadzenie dziatan), czy unifikacja budowy cystern, w tym zaworow do awaryjnego roztadunku, w znaczgcy sposob poprawitoby prowadzenie dziatan SGRchem w zakresie likwidacji zagrozenia?" w zaleznosci od petnionej przez ankietowanych funkcji
Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
45% -
40% -■-
35% -—-I-1-
I li I. II. ;
Commander/ Dow6dca Driver / Kierowca Rescuer / Ratownik
Figure 6. Graph showing the percentage distribution of responses to the question: "Considering a scoring scale from 1 to 5 (where 1 is: there is a big problem and 5 is: no problems in this respect), please specify whether there is a problem related to the variety of construction of tank vehicles transporting hazardous substances and, consequently, whether there is a problem related to the connection of systems for emergency unloading?" according to the respondents' function
Rycina 6. Rozktad procentowy odpowiedzi na pytanie: „Biorgc pod uwag? skal? punktacji od 1 do 5 (gdzie 1 to: istnieje duzy problem, a 5 to: brak problemow w tym zakresie), prosz? okreslic, czy istnieje problem zwigzany z roznorodnoscig budowy cystern przewozgcych substancje niebezpieczne, a co za tym idzie, czy istnieje problemem zwigzany z podtgczeniem uktadow do awaryjnego roztadunku?" w zaleznosci od petnionej przez ankietowanych funkcji
Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
The vast majority of respondents also perceive a problem Zdecydowana wi?kszosc ankietowanych zauwaza rowniez
with the diversity of construction of tank vehicles transporting problem zwigzany z roznorodnoscig budowy cystern przewozg-hazardous substances, as shown in Figure 6. cych substancje niebezpieczne, co przedstawiono na rycinie 6.
Taking into account all the above aspects of carrying out rescue operations related to the emergency unloading of tank vehicles carrying hazardous substances that have been involved in an accident, a number of problems were encountered in dealing with the hazard that occurred. In the first phase of the operation and after reconnaissance, the rescue commander must decide how to discharge it in an emergency. This is to minimise the risk (a filled tank vehicle that will be lifted poses a huge risk of damage to the tank shell or its equipment as a result of unnatural stresses) and allow the tank vehicle to be placed 'on its wheels' and then towed to a safe location.
According to firefighter-practitioners, the key issue remains that of the emergency unloading of tank vehicles that have been involved in accidents and rollovers. While incidents where the tank vehicle has not overturned are not troublesome for the rescuers (due to the fact that, in most cases, they do not need to be unloaded to eliminate the hazard), incidents where the tank vehicle has overturned cause significant difficulties for the rescuers. One does not need to be a specialist in this area to realise that putting an empty tank vehicle "on its wheels" is safer than performing the same operation with a full load. Situations where a filled tank vehicle has overturned pose numerous problems: firstly, in unloading it safely, and secondly, in restoring the tank vehicle so that it can be towed to a safe location. The figures cited above, which refer to the survey, perfectly illustrate the problematic nature of this issue. The vast majority of firefighters involved in day-to-day chemical-environmental rescues are of the opinion that unification of the construction of tank vehicles would greatly facilitate this type of rescue operation.
Biorgc pod uwagç wszystkie powyzsze aspekty prowadzenia dziatan ratowniczych zwigzanych z awaryjnym roztadunkiem cystern przewozgcych substancje niebezpieczne, ktore ulegty wypadkowi, napotykano na szereg problemow w zakresie likwidacji zaistniatego zagrozenia. W pierwszej fazie dziatan i po dokonaniu rozpoznania kie-rujgcy dziataniem ratowniczym musi podjgc decyzjç co do sposobu awaryjnego jej roztadunku. Ma to zminimalizowac zagrozenie (napet-niona cysterna, ktora bçdzie podnoszona, stwarza ogromne ryzyko uszkodzenia ptaszcza cysterny lub jej oprzyrzgdowania w wyniku zaistnienia nienaturalnych naprçzen) i umozliwic postawienie cysterny „na kota", a nastçpnie odholowania w bezpieczne miejsce.
Wedtug strazakow-praktykow kluczowy pozostaje problem zwigzany z awaryjnym roztadunkiem cystern, ktore ulegty wypadkowi i przewroceniu. O ile incydenty, w ktorych nie doszto do wywro-cenia cysterny, nie sg ktopotliwe dla ratownikow (ze wzglçdu na to, iz w wiçkszosci przypadkow nie trzeba ich roztadowywac, aby zlikwidowac zagrozenie), to zdarzenia, w ktorych doszto do jej wywro-cenia, sprawiajg ratownikom znaczne trudnosci. Nie trzeba byc spe-cjalistg w tej dziedzinie, aby zrozumiec, ze stawianie „na kota" pustej cysterny jest bezpieczniejsze niz wykonywanie tej samej operacji przy petnym tadunku. Sytuacje, w ktorych wypetniona cysterna wywrocita siç, stwarzajg liczne problemy zwigzane: po pierwsze, z bezpiecznym jej roztadunkiem, a po drugie z przywroceniem cysterny do stanu prawi-dtowego, tak aby byto mozliwe odholowanie jej w bezpieczne miejsce. Wyzej przywotane ryciny odnoszgce siç do badan ankietowych doskonale przedstawiajg problematykç tego zagadnienia. Zdecydowana wiçkszosc strazakow zajmujgcych siç na co dzien ratownictwem che-miczno-ekologicznym jest zdania, ze unifikacja budowy cystern znacz-nie utatwitaby prowadzenie tego typu dziatan ratowniczych.
Conclusions
In an effort to improve the level of safety in the transport of dangerous goods by road, state authorities should supervise it and carry out an appropriate number of safety checks. Penalties for failing to comply with the legal standards and for failing to apply health and safety rules should be severe for non-compliance (e.g. the amounts of penalties awarded should be proportionate to the cost of repairing the damage that needs to be incurred to restore the pre-accident condition). The transport of dangerous goods is a transport that requires a great deal of knowledge in this area, as well as the application of appropriate preventive measures.
"The transport of chemicals and mixtures that meet the classification criteria in the area of dangerous goods is regulated by laws of both national and international scope. A separate set of rules has been created for each type of transport, due to the specificity of each. The requirements contained in the legislation are the absolute minimum that must be ensured in order to carry out transport and associated activities safely. The undertaking of the necessary safety measures for transport and the implementation of the rescue operations is dictated by the need to eliminate the risk of a hazardous reaction occurring during the transport and decommissioning activities of the incident, since such an incident may result in violent chemical reactions, the formation of unstable
Wnioski
W dgzeniu do poprawienia poziomu bezpieczenstwa prze-wozu drogowego towarow niebezpiecznych organy panstwowe powinny sprawowac nad nim nadzor i przeprowadzac odpo-wiednig liczbç kontroli bezpieczenstwa. Kary za nieprzestrzega-nie norm prawnych oraz za niestosowanie zasad BHP powinny byc dotkliwe dla osob nieprzestrzegajgcych przepisow (np. kwoty zasgdzonych kar powinny byc wspotmierne do kosztow naprawy szkod, ktore nalezy poniesc, aby przywrocic stan sprzed awarii). Transport towarow niebezpiecznych jest transportem wymaga-jgcym bardzo duzej wiedzy w tym zakresie, a takze stosowania odpowiednich srodkow zapobiegawczych.
„Przewoz substancji chemicznych i mieszanin, ktore spetniajg kryteria klasyfikacyjne w zakresie problematyki towarow niebezpiecznych, regulowany jest przepisami o zasiçgu zarowno krajo-wym, jak tez miçdzynarodowym. Do wszelakiego rodzaju transportu zostat utworzony odrçbny zbior przepisow, co wynika ze specyfiki kazdego z nich. Wymagania zawarte w aktach prawnych sg abso-lutnym minimum, ktore nalezy zapewnic w celu bezpiecznego wyko-nywania przewozow i czynnosci im towarzyszgcych. Przedsiçwziç-cie niezbçdnych srodkow w zakresie bezpieczenstwa transportu i realizacji dziatan ratowniczych podyktowane jest koniecznoscig wyeliminowania ryzyka wystgpienia reakcji niebezpiecznej podczas przewozu i czynnosci zwigzanych z likwidacjg zdarzenia, poniewaz
materials, or the release of flammable, suffocating, oxidising and/ or poisonous gases. It should be noted that safety in the transport of dangerous goods is undoubtedly influenced by the technical condition of the entire means of transport including its individual systems and parts. Numerous studies are being conducted around the world to improve their durability and reliability" [3].
In summary, the transport of hazardous materials is a very complex process requiring specialised knowledge. Organising transport in accordance with current safety regulations and standards ensures not only that the risks arising from the transport of hazardous materials are minimised, but also that it is fully efficient and professional. It is important to remember that everyone involved in the transport of dangerous goods has specific responsibilities and duties. The greatest scope is imposed on the carrier and the shipper. The shipper should be familiar with the characteristics and properties of the goods, as this is the basis for selecting the appropriate packaging for the hazardous material being transported, affixing warning stickers to the goods and preparing the transport documentation. A required and one of the most important documents to facilitate transport is a written instruction for the driver, which streamlines the process of handling and dealing with the transported medium in the event of a hazard involving it. The document includes, among other things, the type and specification of the load to be transported, the driver's primary and secondary activities, possible risks, safety measures. The carrier, on the other hand, is required to confirm its knowledge of the regulations on the transport of hazardous materials. To this end, training is essential and should be provided not only to those directly involved in the transport, but also to other workers dealing with dangerous goods throughout the transport chain. Training is fundamental in the transport of dangerous goods, as even a small error by personnel who are inadequately trained can cause a disaster. Knowledge of the types of packaging, the means of transport used for the transport of dangerous goods, the properties of chemicals, the possibilities for dealing with accidents must be possessed by every driver who is involved in the transport of dangerous substances, as well as by the employer who employs them. All of the above considerations lead to the conclusion that the unification of the construction of tank vehicles would have a significant impact on improving the safety and efficiency of the conducted rescue operations. In the authors' opinion, the construction of the tank vehicles in road transport should be unified as a first step - as it is this branch of transport that carries the greatest risks.
An indispensable element of the introduction of the above-mentioned changes should be the adaptation of the process of training and in-service training of firefighters who are members of specialised chemical-ecological rescue groups to the current needs in this regard.
Literature / Literatura
[1] Urban J., Szylar K., Bezpieczenstwo przy transporcie mate-riatówniebezpiecznych, Translogistics, Wroctaw 2014.
[2] Zasiqg UmowyADR - wjakich 52 krajach obowiqzuje, wpis
w wyniku takiego zdarzenia moze dojse do gwattownych reakcji che-micznych, tworzenia materiatow niestabilnych, czy tez wydzielania gazow palnych, duszqcych, utleniajqcych i/lub trujqcych. Nalezy zaznaczye, ze niewqtpliwy wptyw na bezpieczenstwo w przewozie towarow niebezpiecznych ma stan techniczny catego srodka transportu wraz z jego poszczegolnymi uktadami i czçsciami. Na catym swiecie prowadzone sq liczne badania, ktore majq na celu zwiçksze-nie ich trwatosci i niezawodnosci" [3].
Reasumujqc, przewoz materiatow niebezpiecznych jest bardzo skomplikowanym procesem wymagajqcym specjalistycznej wie-dzy. Organizacja transportu zgodnie z obowiqzujqcymi przepisami i normami w zakresie bezpieczenstwa gwarantuje nie tylko zmini-malizowanie zagrozen wynikajqcych z przewozu materiatow niebezpiecznych, ale i jego petnq efektywnose oraz profesjonalizm. Nalezy pamiçtaé, ze kazdy uczestnik transportu towarow niebezpiecznych ma okreslone obowiqzki i zadania. Najwiçkszy zakres natozony jest na przewoznika oraz na nadawcç przesytki. Nadawca powinien znae charakterystykç i wtasciwosci towaru, poniewaz na tej podstawie dobiera siç do przewozonego materiatu niebezpiecznego odpowied-nie opakowanie, umieszcza na nim nalepki ostrzegawcze oraz spo-rzqdza dokumentacjç przewozowq. Wymaganym i jednym z naj-wazniejszych dokumentow, utatwiajqcym transport, jest instrukcja pisemna dla kierowcy, ktora usprawnia proces obchodzenia siç z przewozonym medium i postçpowania w przypadku wystqpienia zagrozenia z jego udziatem. Dokument zawiera m.in. rodzaj i specy-fikacjç transportowanego tadunku, czynnosci podstawowe i dodat-kowe kierowcy, mozliwe zagrozenia, srodki bezpieczenstwa. Nato-miast przewoznik zobowiqzany jest do potwierdzenia znajomosci przepisow w zakresie przewozu materiatow niebezpiecznych. W tym celu niezbçdne sq szkolenia, ktore powinny bye przeprowadzane nie tylko dla osob biorqcych udziat bezposrednio w transporcie, ale takze dla innych pracownikow majqcych do czynienia z towa-rami niebezpiecznymi w catym tancuchu transportowym. Szkolenia sq podstawq w transporcie towarow niebezpiecznych, bowiem nawet niewielki btqd personelu, ktory jest niewtasciwie przeszko-lony moze bye przyczynq katastrofy. Wiedzç co do rodzajow opa-kowan, srodkow transportu stosowanych przy przewozie towarow niebezpiecznych, wtasciwosci substancji chemicznych, mozliwosci postçpowania w przypadku awarii musi posiadae kazdy kierowca, ktory zajmuje siç przewozem substancji niebezpiecznych, a takze zatrudniajqcy go pracodawca. Wszystkie powyzsze uwarunkowania prowadzq do konkluzji, ze unifikacja budowy cystern miataby istotny wptyw na poprawç bezpieczenstwa i skutecznosci prowadzonych dziatan ratowniczych. W opinii autorow w pierwszym etapie powinna zostae zunifikowana budowa cystern w transporcie drogowym - jako ze wtasnie ta gatqz transportu niesie za sobq najwiçksze zagrozenia.
Nieodzownym elementem wprowadzenia ww. zmian powinno bye dostosowanie procesu szkolenia i doskonalenia zawodowego straza-kow bçdqcych cztonkami specjalistycznych grup ratownictwa che-miczno-ekologicznego do obowiqzujqcych potrzeb w tym zakresie.
na blogu, https://adrpartner.pl/blog/zasieg-umowy-adr-w--jakich-krajach-obowiazuje/ [dostçp: 23.11.2022]. [3] Kielin A., Organizacja dziafan ratowniczych prowadzonych
przez Specjalistyczne Grupy Ratownictwa Chemiczno-Eko-logicznego podczas awaryjnego rozladunku cystern przewo-zqcych substancje niebezpieczne, praca doktorska, Szkota Gtowna Stuzby Pozarniczej w Warszawie, Warszawa 2020.
[4] Dane statystyczne KG PSP https://www.straz.gov.pl/pan-stwowa_straz_pozarna/interwencje_psp [dostçp: 21.01.2020].
[5] Transport Drogowy w Polsce w latach 2018 i 2019, Gtowny Urzqd Statystyczny, Warszawa-Szczecin 2021 [12].
[6] Rogalski G., Pyza D., Zagrozenia w transporcie drogowym towarow niebezpiecznych, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej 2018.
[7] Koulocheris D., Vossou C., Exploration of Equivalent Design Approaches for Tanks Transporting Flammable Liquids,
„Computation" 2020 8(2), 33, https://doi.org/10.3390/ computation8020033.
[8] Peng, S., Zhou D., Xie B., Analysis of LNG Storage Tank Safety: A Comprehensive Model Approach with ANP and Normal Cloud, „Applied Science" 2022 12(23), 11941, https:// doi.org/10.3390/app122311941..
[9] W?sierski T., Piec R., Majder-Lopatka M., Krol B., Gawronski W., Kwiatkowski M., Hazards Generated by an LNG Road Tanker Leak: Field Investigation of Vapour Propagation under Class B Conditions of Atmospheric Stability, „Energies" 2021 14(24), 8483, https://doi.org/10.3390/en14248483.
[10] Lutynski J., Metody badanspofecznych. Wybranezagadnie-nia, Lodzkie Towarzystwo Naukowe, Lodz 2000.
BOGDAN KOSOWSKI, D.SC. ENG., PROFESSOR OF JAGIELLONIAN UNIVERSITY - specialises in broadly understood issues of systems theory related to the organisation of security management in business entities, institutions and public administration. It confronts theoretical knowledge with practical experience gained in the National Fire Service, government and local administration, public institutions and economic entities. It combines and adapts organisational and management science theory with security science, using a comprehensive approach based on risk analysis of threat variability.
SEN. BRIG. ROBERT PIEC, PH.D. ENG. - graduate of the Main School of Fire Service. Doctor of technical sciences in the discipline of environmental engineering awarded by the resolution of the Scientific Council of the Central Institute for Labour Protection - National Research Institute. He has also completed postgraduate studies - Emergency Management at the Main School of Fire Service, postgraduate studies -Databases at the School of Applied Computer Science and Management and postgraduate studies with doctoral seminars - Risk Analysis at the Academy of Finance. He has the author or co-author of numerous articles, monograph chapters and papers presented at national and international conferences. He is currently the Director of the Institute of Internal Security at the Main School of Fire Service.
BRIG. ARKADIUSZ KIELIN, PH.D. ENG. - graduate of the Main School of Fire Service in Warsaw, has served in fire protection since 1999. He completed his bachelor's degree at the Main School of Fire Service, his master's degree at the Higher School of Insurance and Banking in Warsaw, postgraduate studies with doctoral seminars in risk management at the Academy of Finance in Warsaw. Doctor of Social Sciences in the discipline of Security Science conferred by resolution of the Council for the Scientific Discipline of Security Science at the Main School of Fire Service. He is the author of publications on chemical and environmental rescue and emergency response standards. Over the years, he has held many command positions including those related to chemical and environmental rescue. Lecturer at the Jagiellonian University in Krakow. He currently holds the position of Deputy Commander of the Krakow City Fire Brigade.
DR HAB. INZ. BOGDAN KOSOWSKI, PROF. UJ - specjalizuje si? w sze-roko rozumianych zagadnieniach teorii systemow zwigzanych z or-ganizacjg zarzgdzania bezpieczenstwem w podmiotach gospodar-czych, instytucjach i administracji publicznej. Konfrontuje wiedz? teoretyczng z praktycznym doswiadczeniem zdobytym w Panstwo-wej Strazy Pozarnej, administracji rzgdowej i samorzgdowej, instytucjach publicznych i podmiotach gospodarczych. tgczy i adaptuje teori? organizacji i nauk o zarzgdzaniu z naukg o bezpieczenstwie, stosujgc kompleksowe podejscie oparte na analizie ryzyka zwigza-nego ze zmiennoscig zagrozen.
ST. BRYG. DR INZ. ROBERT PIEC - absolwent Szkoty Gtownej Stuzby Pozarniczej. Doktor nauk technicznych w dyscyplinie inzynieria srodo-wiska nadany uchwatg Rady Naukowej Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Panstwowego Instytutu Badawczego. Ukonczyt rowniez stu-dia podyplomowe - zarzgdzanie w stanach zagrozen w Szkole Gtow-nej Stuzby Pozarniczej, studia podyplomowe - bazy danych w Wyzszej Szkole Informatyki Stosowanej i Zarzgdzania oraz studia podyplomowe z seminariami doktoranckimi - Analiza ryzyka w Akademii Finansow. Jest autorem lub wspotautorem wielu artykutow, rozdziatow monogra-fii oraz referatow prezentowanych na konferencjach krajowych i zagra-nicznych. Obecnie petni obowigzki Dyrektora Instytutu Bezpieczenstwa Wewn?trznego Szkoty Gtownej Stuzby Pozarniczej.
BRYG. DR INZ. ARKADIUSZ KIELIN - absolwent Szkoty Gtownej Stuzby Pozarniczej w Warszawie, stuzb? w ochronie przeciwpozarowej petni od 1999 roku. Ukonczyt studia I stopnia w Szkole Gtownej Stuzby Pozarniczej, studia II stopnia w Wyzszej Szkole Ubezpieczen i Bankowo-sci w Warszawie, studia podyplomowe z seminariami doktoranckimi w zakresie zarzgdzania ryzykiem w Akademii Finansow w Warszawie. Doktor nauk spotecznych w dyscyplinie nauki o bezpieczenstwie nadany uchwatg Rady Dyscypliny Naukowej Nauki o Bezpieczenstwie w Szkole Gtownej Stuzby Pozarniczej. Jest autorem publikacji z zakre-su ratownictwa chemiczno-ekologicznego i standardow udzielania po-mocy ratowniczej. Na przestrzeni lat zajmowat wiele stanowisk dowod-czych w tym zwigzanych z ratownictwem chemiczno-ekologicznym. Wyktadowca Uniwersytetu Jagiellonskiego w Krakowie. Obecnie zaj-muje stanowisko Zast?pcy Komendanta Miejskiego PSP w Krakowie.
M ¡nisters two ETdukacji i Nauki
TJumaczenie na jçzyk angielski artykulów naukowych (takze ich streszczeñ), w tym artykulów recenzyjnych, w pólroczniku „Safety & Fire Technology" - zadanie finansowane ze srodków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Rozwój Czasopism Naukowych" (umowa nr RCN/SP/0560/2021/1).
