Научная статья на тему 'Умумтаълим мактабларининг бир ўқувчисига харажатлар базавий меъёрларини аниқлаш'

Умумтаълим мактабларининг бир ўқувчисига харажатлар базавий меъёрларини аниқлаш Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
365
62
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
БЮДЖЕТЛАШТИРИШ / ХАРАЖАТЛАР СМЕТАСИ / ЖОН БОШИГА МОЛИЯЛАШТИРИШ / НОРМАТИВ / МЕЪЁР / БЮДЖЕТ РЕЖАЛАШТИРИШ / ПЛАНИРОВАНИЕ БЮДЖЕТА / PLANNING OF BUDGET / ЮДЖЕТИРОВАНИЕ / СМЕТА РАСХОДОВ / ПОДУШЕВОЕ ФИНАНСИРОВАНИЕ / PER PERSON FINANCING RATE / НОРМАТИВЫ / СТАВКИ / RATE / BUDGETING / CALCULATION OF EXPENDITURE COSTS / NORMATIVE

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Хайдаров Мирёқуб Тожиевич

Мақолада ўрта таълим муассасаларида норматив, жон бошига молиялаштиришнинг мазмун-моҳияти ва 2016 йилга мўлжалланган меъёрлар келтирилган.В статье обсуждаются сущность и значение нормативно, подушевого финансирования, а также приводятся нормативы подушевого финансирования, принятые на 2016 год.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

There is discussed in the article essence and significance of public budget high schools financing system, implementing the standard consumption allowances principles. As well there are provided rates of standard consumption rates of schools adopted for 2016.

Текст научной работы на тему «Умумтаълим мактабларининг бир ўқувчисига харажатлар базавий меъёрларини аниқлаш»

Хайдаров М.Т.,

иктисод фанлари номзоди, доцент

УМУМТАЪЛИМ МАКТАБЛАРИНИНГ БИР УКУВЧИСИГА ХАРАЖАТЛАР БАЗАВИЙ МЕЪЁРЛАРИНИ АНИКЛАШ

ХАЙДАРОВ М.Т. УМУМТАЪЛИМ МАКТАБЛАРИНИНГ БИР УКУВЧИСИГА ХАРАЖАТЛАР БАЗАВИЙ МЕЪЁРЛАРИНИ АНИЦЛАШ

Маколада урта таълим муассасаларида норматив, жон бошига молиялаштиришнинг мазмун-мох,ияти ва 2016 йилга мулжалланган меъёрлар келтирилган.

Таянч иборалар: бюджетлаштириш, харажатлар сметаси, жон бошига молиялаштириш, норматив, меъёр, бюджет режалаштириш.

ХАЙДАРОВ М.Т. ОПРЕДЕЛЕНИЕ БАЗОВЫХ НОРМАТИВОВ ЗАТРАТ НА ОДНОГО УЧАЩЕГОСЯ В ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ШКОЛАХ

В статье обсуждаются сущность и значение нормативно, подушевого финансирования, а также приводятся нормативы подушевого финансирования, принятые на 2016 год.

Ключевые слова: бюджетирование, смета расходов, подушевое финансирование, нормативы, ставки, планирование бюджета.

KHAYDAROV М.Т. STANDARD CONSUMPTION ALLOWANCES DEVELOPMENT FOR HIGH SCHOOL FINANCING

There is discussed in the article essence and significance of public budget high schools financing system, implementing the standard consumption allowances principles. As well there are provided rates of standard consumption rates of schools adopted for 2016.

Keywords: budgeting, calculation of expenditure costs, per person financing rate, normative, rate, planning of budget.

Мамлакатимизда амалга оширилаётган бюджет соца-сининг модернизацияси харажатлар сметаларини ишлаб чицишда янги услубларни ишлаб чициш ва таълим муасса-саларини молиялаштириш улар бошцарувини цозирги замон талабларига кура тубдан янги услубиётда амалга ошири-лишига замин яратишни назарда тутади. Жон бошига молиялаштириш услуби халц таълими муассасаларини молиявий мабла*лар билан таъминлашнинг илтор услубла-ридан булиб, бунда муассасалар харажатларининг самара-дорлиги кескин оширилиши назарда тутилади.

Собик иттифок даврида шаклланган халк, таълими муассасаларини молиялаш-тиришда кенг кулланган, деталлаштирил-ган харажатлар сметасини ишлаб чикиш услубига нисбатан меъёрларга (норматив-ларга) асосланган молиялаштириш сама-ралирок услуб х,исобланади.

Унинг мазмуни муассаса бюджетининг сметасини ишлаб чикишда атиги иккита асосий курсаткичга таянишни назарда тутади. Булар: маълум дастурлар, укув боскичидан келиб чик,к,ан х,олда:

1) х,ар бир укувчига (жон бошига) кабул килинган мезон;

2) мазкур дастурларга кура таълим ола-ётган укувчилар сони.

Мазкур мезон маълум даражадаги бюджет урта таълим муассасасининг х,ар бир укувчиси х,исобидан аникланган молия-лаштириладиган харажатлар микдорини курсатади. Шу билан бирга мезонлар нафак,ат таълим муассасаларини жорий молиялаштириш функциясини бажариши, улар муассасаларнинг ок,илона тараккиёт стратегиясини танлаш ва таълим хизмат-ларининг сифатини оширишга ундашлари лозим.

Молиялаштиришнинг норматив услубга утиши бюджет ташкилотлари ажратмала-рини бир сатрда олишларига олиб келиши керак. Бундай молиялаштириш усулида молия маблаFларидан фойдаланиш жавоб-гарлиги, уларнинг самарадорлигини таъ-минлаш маблаF олувчи таълим муассасаси

зиммасига утишини назарда тутиши ло-зим.

Уз урнида, сметаларни деталлаштириш усулига нисбатан норматив услубнинг кул-ланилиши режалаштирилаётган маблаF-ларни таълим хизматлари курсатилишидаги лозим булган микдорга аник боFликлигини таъминлаш имконлари кенгаяди. Шунинг-дек, норматив молияштиришнинг афзал-ликларига таълим муассаларининг ик,ти-содий х,имояланганлик даражасининг ор-тишини х,ам келтириш мумкин. Уларга молия маблаFларининг таксимланишида субъектив омилларнинг бартараф килини-ши, улар маблаFларини харажат килишда эркинлик даражаси ортиши ва маблаFлар харажати самарадорлигининг ортишига узларининг манфаатдорликларининг уси-шини келтириш мумкин.

Жон бошига молиялаштиришни амалга ошириш мак,садида 2016 йил февраль ойи-да Узбекистон Республикаси Молия вазир-лиги х,амда Узбекистон Республикаси Халк таълими вазирлиги билан биргаликда умумтаълим мактабларида бир укувчига харажатлар базавий меъёрларини аник-лаш ва тузатиш коэффициентларини

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

куллаш тартиби буйича Низом тасдик,-ланди1.

Мазкур Низом Узбекистан Республика-си Президентининг 2009 йил 22 декабрда-ги «Узбекистан Республикасининг 2010 йилги асосий макроиктисодий курсаткич-лари ва давлат бюджети параметрлари туFрисида»ги ПП-1245-сонли карорининг 19-бандига мувофик, Узбекистан Респуб-ликаси Халк таълими вазирлиги тасарру-фига кирувчи умумтаълим мактабларида бир укувчига харажатлар базавий меъёр-ларини аниклаган ва уларга тузатиш коэф-фициентларини куллаган х,олда бюджет харажатларини х,исоблаш тартибини бел-гилади.

Мазкур Низом куйидагилардан иборат.

1-боб. Умумий коидалар

1. K1оракалпоFистон Республикаси, ви-лоятлар ва Тошкент шах,ри мах,аллий бюджети маблаFлари х,исобидан молиялашти-риладиган амалдаги умумтаълим мактаб-лар буйича бюджет маблаFлари х,ажмини х,исоблаш учун харажатлар базавий меъёрлари ва улар буйича усиш коэффи-циентлари кулланилади.

2. Умумтаълим мактаблари битта укув-чисига туFри келадиган харажатлар базавий меъёрларига куйидагилар киритилган:

- Узбекистон Республикасининг амалдаги меъёрий х,ужжатларига мувофик, пе-дагогик, бошкарув ва ёрдамчи ходимлар иш х,аки, ишчиларни моддий раFбатлан-тириш Директорлик жамFармаси, ягона ижтимоий тулов буйича сарфлар;

- асосий ишидан ажралган х,олда мала-ка ошириш курсларига юборилган

1 Постановление Министерства финансов Республики Узбекистан от 19 февраля 2016 года № 9, Министерства Народного образования Республики Узбекистан от 19 февраля 2016 года № 8 «Об утверждении Положения о порядке определения базовых нормативов затрат на одного воспитанника и применения поправочных коэффициентов в государственных дошкольных образовательных учреждениях на 2016 год»

педагоглар урнини босадиган педагог кадрлар иш х,аки сарфлари;

- умумтаълим муассасаларини саклаб туриш билан боFл и к (коммунал хизматлар, жорий таъмирлаш, сарфланган материал-ларни олиш ва б.) колган харажатлар.

3. Битта укувчига туFри келадиган харажатлар базавий меъёрларига куйидаги харажатлар киритилмаган, чунки улар мос равишда, мах,аллий х,окимият органлари ёки халк таълими ва молия х,удудий органлари томонидан х,ар бир умумтаълим мак-таби эх,тиёжларидан келиб чикиб, ажрати-лади:

- кумир олиш ва етказиб бериш;

- <^уо-пеЪ> таълим тармоFига уланиш ва фойдаланганлик учун ойлик абонент тулови;

- Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2002 йил 25 январдаги «Ах,олининг ижтимоий х,имояга мух,тож катламларини аник йуналтирилган тарзда куллаб-кувватлашнинг 2002-2003 йиллар-да мулжалланган дастурини амалга ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги карорига мувофик, даврий нашрларга обуна булиш;

- укув-лаборатория синфлари учун сарфланадиган материалларни олиш;

- барча турдаги коммунал хизматлар истеъмоли учун х,исоблагичлар олиш ва урнатиш;

- давлат таълим муассасаларини куз-киш мавсумида узлуксиз амал килишга тайёрлаш, шу жумладан, иситиш козон-хоналарини алмаштириш ва урнатиш би-лан боFл и к таъмирлаш ишлари.

Бундан ташкари, умумтаълим мактаблари сметаларида конунчиликка мувофик ва мактаблар ихтисослигини х,исобга олиб, харажатларнинг тасдикланган курсаткич-лари доирасида харажатлар базавий меъёрларини куллаган х,олда х,исобланган х,ажмлардан ортикча куйидаги маблаFлар кузда тутилади:

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

- Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2008 йил 7 августдаги «Ай-рим фанлар чукур урганиладиган давлат ихтисослаштирилган умумтаълим муасса-салари фаолиятини такомиллаштириш туFрисида»ги 173-сонли карорига кура, алох,ида фанлар чукур укитиладиган давлат ихтисослашган умумтаълим муассаса-ларида устамалар тулаш учун;

- Мех,нат ва ах,олини ижтимоий мух,офа-залаш вазирлиги х,амда Молия вазирлиги-нинг 2001 йил 5 апрелдаги 2- ва 33-сонли (2001 йил 13 апрелда 1026-ракам билан руйхатга олинган) карорига кура, Учкудук, Зарафшон, Нуробод шах,арлари ва шах,ар туридаги шах,арчаларда умумтаълим мак-таблари ишловчиларига хизмат килган йиллари учун ойлик туловлар;

- алох,ида иклим шароити учун конун-чиликда иш х,акига х,удудий коэффициент-лар белгиланган жойлардаги умумтаълим мактабларида устамалар тулаш учун;

- умумтаълим мактабларида ахборот-ресурс марказларини саклаб туришга сарфланадиган харажатларни коплаш учун;

- умумтаълим мактаблари алох,ида-лашган укув блоклари биноларида жой-лашган «Баркамол авлод» болалар мар-казларининг коммунал харажатларига (электр энергиясини истисно этган х,олда).

4. Укувчилар сони камида 160 укувчидан иборат кам бутланган мактаблар ва мак-таб шахобчалари учун бюджет маблаFлари умумий суммаси битта укувчига туFри ке-ладиган базавий меъёрларни кулламаган х,олда уларнинг х,акикий эх,тиёжлари ва утган йиллар харажатлари тах,лилидан ке-либ чикиб аникланади.

2-боб. Битта укувчига харажатлар базавий меъёрини куллаган ^олда мактаб бюджетини х,исоблаш тартиби

5. Бюджет маблаFлари умумий суммаси-нинг х,исоб-китоби битта укувчига харажатлар базавий меъёрларининг 1- ва

2-иловасига кура х,амда уларга тузатиш коэффициентларини ушбу Низомнинг

3-иловасига кура куллаган х,олда х,ар бир умумтаълим мактаби учун куйидаги формула буйича аникланади:

БМ = (БНЗ. • N. • K. + БНЗ2 • N, • K2 ) • K +

v 111 2 2 2 ' мк

+ БНЗ, + БНЗ4 • N • K + БН35 • N, + БНЗ6 • N4 +

3 4 то 5 3 6 4

+ бнз7 • n5

бу ерда:

БМ - бюджет мактаблари;

БНЗр БНЗ2 - укитиш буFИHлари буйича базавий меъёр;

N:, N2 - укитиш буFИни буйича укувчилар уртача йиллик сони;

Кр К2 - кишлок жойларда жойлашган умумтаълим мактаблари чет тиллари укитувчиларининг тариф ставкаларига ойлик устама белгилаш билан боFлик укитиш буFИнлари буйича тузатиш коэффициенти;

N - укувчиларнинг уртача йиллик сони;

Кмк - мактаб кулами коэффициенти;

Кто - марказлашган ёки газ оркали иси-тиладиган мактаблар учун коэффициент;

БНЗ3 - ёрдамчи бошкарув ходимларини тутиб туришга базавий меъёр;

БНЗ4 - 4-гурух, харажатлар буйича база-вий меъёр;

БНЗ5 - кам таъминланган оилалар бола-лари учун куни узайтирилган гурух,лар бир укувчисига харажатлар базавий меъёри;

N3 - куни узайтирилган гурух,ларга кат-найдиган кам таъминланган оилалар укув-чиларининг уртача йиллик сони;

БНЗ6 - уйда укитилгандаги базавий меъёр;

N4 - уйда укитиладиган укувчилар уртача йиллик сони;

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

БНЗ7 - интернат-мактабда яшайдиган битта укувчига харажатлар базавий меъёри;

N - мактаб-интернатда яшайдиганлар-нинг уртача йиллик сони.

6. Мактаб кулами коэффициенти (Кмк)

куйидаги формула буйича х,исобланади:

К =К ■ Ст/См

мк '

бу ерда:

Кмк - мактаб кулами коэффициенти;

Ст - синфларнинг меъёрий тулдирилув-чанлиги, "35";

См - мактабдаги синфларнинг уртача тулдирилувчанлиги;

К - синфларнинг уртача тулдирилувчанлиги кишлок жойларда 20 укувчидан, колган х,удудларда 25 укувчидан кам булган вазиятларда кулланиладиган, «0,90» га тенг булган х,исоблаш коэффи-циенти.

7. Гурух,ларда камида 30 укувчидан ибо-рат тулдирилувчанликка эга куни узайти -рилган гуру^ларда катнашадиган укув-чилар мавжуд булганда (бунда ота-оналар туловидан озод булган кам таъминланган оилалар укувчиларининг сони куни узай-тирилган гурух,ларда катнашадиган укув-чилар умумий сонининг 15 фоизидан ошиб кетмаслиги керак), куни узайтирил-ган гурух,ларни тутиб туриш амалга оши-рилади.

Кам таъминланган оилалардан укувчи-ларни куни узайтирилган гурух,ларда тутиб туришга харажатларнинг х,исоб-китоби харажатлар базавий меъёрини кам таъминланган оилалар укувчилари сонига купай-тириш йули билан амалга оширилади.

8. Ногирон болаларни уйига бориб у^итадиган укитувчиларга иш х,аки (ягона ижтимоий туловни х,исобга олган х,олда) ва йул х,аки киймати ойлик компенсация-ларини тулашга мактаб харажатларини х,исоблаш ушбу тоифа укувчилар мавжуд

булганда, уларнинг сонини уйига бориб укитиш харажатлари базавий меъёрига купайтириш йули билан амалга оширилади.

9. Олис жойлардан келган болалар яшаши учун умумтаълим мактабларида мактаб-интернат мавжуд булганда, мак-таб-интернатда яшовчи бир укувчига харажатлар базавий меъёри кулланилади.

Бунда мактаб-интернатда яшайдиган бир укувчига харажатлар базавий меъёри мактаб-интернатларда болаларни тутиб туришнинг конунчиликда белгиланган х,аки х,ажми ва мактаб-интернатларда яшовчи укувчилар умумий сонининг купи билан 15%ини камраб оладиган кам таъминланган оилалар болаларининг келти-рилган туловдан озод килишни эътиборга олган х,олда х,исобланган.

10. Умумтаълим мактаблари алох,ида харажатлари буйича тасдикланган дебитор-лик харажатлари мавжуд булган вазиятда харажатлар базавий меъёрлари асосида х,исобланган муассасалар харажатлари х,ажми карздорлик суммасига камайтирил-ган булиши зарур.

Муассасанинг кредиторлик мажбурияти мазкур муассасанинг бюджетдан ташкари маблаFлари х,исобига, улар етишмаган ша-роитда эса харажатлар базавий меъёри асосида аникланган маблаFлар х,ажми доирасида копланади.

11. Умумтаълим мактаби формулада х,исобга олинмаган бошка ёнилFи турлари билан иситилган вазиятда умумтаълим мактабларига муассаса харажатлари х,аж-мига кушимча равишда тегишли бюджет харажатларининг тасдикланган курсаткич-лари доирасида харажатлар базавий меъёрлари асосида х,исобланган ёнилFи (утин, мазут, печ ёнилFиси) харид килиш харажатларини режалаштиришга рухсат этилади.

3-боб. Якуний коидалар

12. Умумтаълим мактабларини тутиб ту-риш харажатларини коплашга йуналтири-лаётган маблаFларга х,ак,ик,ий эх,тиёждан катта оFишларга йул куймаслик максадида х,удудий молия органларига харажатлар х,ажмини аниклаш ва харажатлар сметаси-ни тузишда меъёрни куллаган х,олда (те-гишли бюджет харажатларининг тасдик,-ланган курсаткичлари доирасида) х,исоб-ланган маблаFлар умумий х,ажмининг 8%и доирасида умумтаълим мактаблари бюд-жетини тузатишга рухсат этилади.

Бунда ушбу умумтаълим мактабларини тутиб туриш харажатлари сметасига улар-нинг бюджетини тузатиш заруриятини асослайдиган тегишли х,исоб-китоблар илова килинади.

13. Умумтаълим мактаблари харажатлари х,ажмини бир укувчига харажатлар ба-завий меъёрлари ва уларга тузатиш коэф-фициентлари асосида х,исоблаш натижаси-да бюджет маблаFларини тежаш х,осил килинган вазиятда тежалган маблаFлар K1оракlалпоFистон Республикаси бюджети, вилоятлар бюджетлари ва Тошкент шах,ар бюджетида 092-боб 999-булим буйича, 7092 «Умумий таълим» булими буйича ин-дексациялашда харажатлар якка сметаси билан марказлаштирилади.

14. Янги укув йилига умумтаълим мак-таби укувчиларининг х,акикий сони режа-лаштирилганидан катта оFган шароитда (5% дан ортик) йил бошига укувчилар х,ак,ик,ий сонини ^исобга олган ^олда умумтаълим мактаби бюджетини к,айта ^исоблаш амалга оширилади.

15. Янги укув йилига синфларни бутлаш ва тарификация руйхатини тасдик,лаш на-тижалари буйича тежалган маблаFларни сарфлаш Узбекистон Республикаси Молия вазирлиги катъий розилиги билан амалга оширилади.

16. Харажатлар базавий меъёрлари асосида бюджет харажатларини режалашти-

риш ва молиялаштириш тартибига утган умумтаълим мактаблари рах,барлари к,уйи-даги х,ук,ук,ларга эга:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

- мактабнинг самарали амал к,илишини таъминлаш учун зарурий лавозимларнинг намунавий штатларга мувофик, аниклана-диган сонини иш х,ак,и фонди доирасида мустак,ил белгилаш;

- харажатлар базавий меъёрлари доирасида харажатларни мактабнинг аник эх,тиёжларидан келиб чик,иб режалашти-риш.

Педагоглар харажатлар сметаси, штат жадваллари ва тарификация руйхатларини тузиш белгиланган тартиб (бюджет ташки-лотлари ва бюджет маблаFларини олувчи-лар харажатлар сметаси ва штат жадвал-ларини тузиш, тасдик,лаш ва руйхатга олиш тартиби туFрисидаги Низомга (2014 йил 5 декабрда 2634-рак,ам билан руйхатга олинган) мувофик х,амда ^ажми харажатлар базавий меъёрлари асосида х,исоблан-ган маблаFлар доирасида ра^бар ва бош бухгалтер томонидан амалга оширилади. Бунда маблаFларни таксимлаш куйидаги катъий кетма-кетликда белгиланади:

- иш х,аки ва ягона ижтимоий тулов;

- коммунал сарфлар;

- колган жорий сарфлар ва б.

Умумтаълим мактабини куз-киш мавсу-

мида узлуксиз ишлашга тайёрлаш учун унинг харажатлар сметасида жорий таъ-мирлашни утказиш, курилиш материалла-рини олиш ва куйидаги х,ажмлардаги бошка тадбирлар кузда тутилмокда:

- 400 кишигача укувчилар континген-тига эга умумтаълим мактабларида - 2.5 млн. сум;

- 400 дан 880 тагача укувчилар контин-гентига эга умумтаълим мактабларида -3.5 млн. сум;

- 880 ва ундан ортик укувчилар кон-тингентига эга умумтаълим мактабларида - 6,0 млн. сум.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

Кишлок жойларда жойлашган ва муас-саса лойих,а кувватидан паст тарбияланув-чилар контингентига эга булган умумтаъ-лим мактаблари харажатлар сметасида куз-киш мавсумига тайёрланиш маблаF-лари мазкур муассаса лойих,а куввати х,исоб-китобида кузда тутилади.

Умумтаълим мактаблари харажатлари х,ажмини х,исоблаш натижасида бюджет маблаFлари колдиклари х,осил булган ва-зиятда бир укувчига харажатлар базавий меъёрлари ва уларга тузатиш коэффици-ентлари асосида мактаб рах,бариятига муассаса моддий-техник асосини мустах,кам-лаш чора-тадбирларини харажатлар сме-тасига киритишга рухсат этилади.

17. Харажатлар базавий меъёрлари ва уларга тузатиш коэффициентлари куллаш йули билан х,исобланган умумтаълим мак-табларининг тасдикланган харажатлар сметасига узгаришлар куйидаги х,олатларда киритилади:

- коммунал хизматлар тарифлари, иш х,аки х,ажмининг узгариши ва х,.к.;

- кабул килинган меъёрий-х,укукий х,ужжатларга мувофик;

- янги укув йилига умумтаълим макта-би укувчилари ^акикий сонининг режа-лаштирилганидан катта оFишида (5% дан ортик);

- х,омиладорлик ва туFруклар буйича нафака туловига кушимча маблаFлар аж-ратилганда;

- умумтаълим мактаби харажатлари сметаси буйича тежалган (фойдаланилма-ган) бюджет маблаFлари мавжуд булмаган вазиятда;

- мах,аллий ^окимият органларининг тегишли карорлари буйича кузда тутилма-ган харажатларни коплашга кушимча маб-лаFлар ажратилганда.

18. Молия вазирлигининг Бош назорат-тафтиш бошкармаси ва унинг х,удудий булимлари харажатлар базавий меъёрлари, уларнинг усиш коэффициентлари,

умумтаълим мактаблари бюджетларини ^исоблашда фойдаланилган микдорий курсаткичларни куллашнинг туFрилиги ^амда улар бюджети туFрилигининг асос-ланганлигини текширишни таъминлайди (1-илова).

Жон бошига молиялаштириш тизимини жорий килишнинг асосий максади бюджет маблаFлари харажатининг самарадорлиги-ни ошириш билан боFликдир. Бу нафакат ма^аллий бошкарув органларининг вако-латларидан келиб чиккан молиялашти-ришдаги масала, балки давлат муассаса-ларининг масаласидир. Узбекистон Республикаси Конституциясида белгилан-ган фукароларнинг таълим олиш х,укук~ ларининг молиявий таъминотининг кафо-латланиши давлатнинг барча орган ва му-ассасалари томонидан таъминланади.

Таълим муассасаларини норматив услубда молиялаштириш болаларнинг иж-тимоий келиб чикиши ва оилаларининг моддий х,олатидан катъи назар, бюджет маблаFларининг ^ар бири учун бир хилда туланишини кафолатлайди. Бундай молиялаштириш таълим муассасаларига ажрати-лаётган маблаFлар микдорини х,ар бир укувчи учун лозим булган сифатини таъминлашни кафолатлайди. Бюджет маб-лаFларининг микдори таълим дастурлари-нинг хусусиятлари, турлари ва кури-нишлари х,амда укувчилар контингентла-рини х,исобга олган ^олда амалга ошири-лади. Таълим муассасасида жон бошига нормативнинг кулланилиши молиявий маблаFлар режалаштирилишининг объек-тивлиги, укув муассасаларининг раFбар-лантирилиши ва узларининг хужалик фао-лиятларини кенгайтириш, бюджетдан таш-кари жамFармаларини шакллантиришга ундайди.

Жон бошига молиялаштиришнинг ижо-бий самараси, ташкилот бюджети шаклла-нишида унинг ра^барияти синфларнинг

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

2016 йилда умумтаълим мактабларида бир ук,увига харажатлар базавий меъёрларини аник,лаш ва тузатиш

коэффициентларини к,уллаш тартиби тутрисидаги Низомга

1-ИЛОВА

2016 йилда умумтаълим мактабларида бир у^увчига харажатлар базавий меъёрлар сумда

о 1=.

о л: о

Худудлар Умумтаълим синфлари буйича Харажатлар 4-гурух.и буйича Кун и Уйда укувчилар буйича Мактаб-интернатлар буйича

т/р l-6yfHH 2-6yfHH узайтирилган rypyx^iap

(1-4-синфлар) (5-9-синфлар) буйича

БН31 БН32 БН34 БН35 БН36 БН37

1. К.орак.алпошстон -

Республикаси 35533 -

2. Андижон вилояти 36299 -

3. Бухоро вилояти 36465 -

4. Жиззах вилояти 37216 -

5. К,ашк,адарё вилояти 35543 1863254

6. Навоий вилояти 40725 -

7. Наманган вилояти 758919 903024 36742 445826 6624414 2861613

8. Самарканд вилояти 35914 -

9. Сурхондарё вилояти 36368 -

10. Сирдарё вилояти 37095 1901816

11. Тошкент вилояти 39543 -

12. Фарюна вилояти 36713

13. Хоразм вилояти 35739

14. Тошкент шах,ри 40015 -

2016 йилда умумтаълим мактабларида бир у^увига харажатлар базавий меъёрларини ани^лаш ва тузатиш коэффициентларини ^уллаш тартиби

тугрисидаги Низомга 2-ИЛОВА

2016 йилда умумтаълим мактаблари бош^арув, ёрдамчи ходимларини тутиб туришга харажатлар базавий меъёрлари (сумда)

Синфлар сони БНЗ3

7 дан 10 тагача 108850649

11 дан 13 гача 147851166

14 дан 16 гача 160937116

17 дан 22 гача 182814322

23 дан 29 гача 225236815

30 дан 39 гача 248033926

40 ва ундан ортик 282994374

2016 йилда умумтаълим мактабларида бир у^увига харажатлар базавий меъёрларини ани^лаш ва тузатиш коэффициентларини ^уллаш тартиби

тугрисидаги Низомга 3-ИЛОВА

2016 йилда умумтаълим мактабларида бир у^увчига харажатлар базавий меъёрларини ошириш коэффициентлари

т/р Худудлар Иситиш тури буйича (Кто) Укитиш буFини буйича

Газда иситиладиган Марказлашган иситиладиган кумир ёки б. К1 К2

1. K1оракалпоFисroн Республикаси 1,315 2,494

2. Андижон вилояти 1,1 1,59

3. Бухоро вилояти 1,153 1,803

4. Жиззах вилояти 1,203 1,821

5. Кашкадарё вилояти 1,094 1,207

6. Навоий вилояти 1,217 2,026

7. Наманган вилояти 1,096 1,21

8. Самарканд вилояти 1,133 1,583

9. Сурхондарё вилояти 1,086 1,403

10. Сирдарё вилояти 1,281 1,497 1,007

11. Тошкент вилояти 1,307 1,462 1,0 1,009

12. ФарFона вилояти 1,151 1,439

13. Хоразм вилояти 1,151 2,019

14. Тошкент шах,ри 1,363 1,733

нормативларга кура тулдирилишига инти-лишларига далда булади.

Шу билан бирга, жон бошига молия-лаштириш бюджет маблаFларидан окилона фойдаланишнинг бир кисми, яъни маб-лаFлардан самарали фойдаланишни таъ-минлашга каратилган. Масаланинг бошка томони, таълим сифатига эришиш, бити-рувчилар таълим стандартларига тулик жавоб берадиган билим ва куникмаларга эга булишларини таъминлаш билан боF-ликдир.

Бу масалани х,ал килиш, бюджет маб-лаFларидан окилона фойдаланишга эришиш, максадга йуналтирилган бюджет-лаштиришни жорий килиш, бунда таълим стандартларига жавоб бермайдиган укув-чиларни йил натижалари буйича саралаш ва укув муассасаларининг бундай бити-рувчиларни сертификацияламаслиги, яъни уларга давлат шах,одатномасини бермас-лиги лозим булади.

Адабиётлар:

1. Каримов И.А. Бош максадимиз - мавжуд кийинчиликларга карамасдан, олиб бораётган ислох,отларни, иктисодиётимизда таркибий узгаришларни изчил давом эт-тириш, хусусий мулкчилик, кичик бизнес ва тадбиркорликка янада кенг йул очиб бе-риш х,исобидан олдинга юришдир. / Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2015 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2016 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мух,им устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Мах,камаси мажлисидаги маърузаси. // «Халк сузи», 2016 йил 16 январь.

2. Постановление Министерства финансов Республики Узбекистан от 19 февраля 2016 года № 9, Министерства Народного образования Республики Узбекистан от 19 февраля 2016 года № 8 «Об утверждении Положения о порядке определения базовых нормативов затрат на одного воспитанника и применения поправочных коэффициентов в государственных дошкольных образовательных учреждениях на 2016 год».

3. Ерошин В. Какие нормативы нужны российскому образованию. // «Экономика образования», 2003, № 6. -С. 15-18.

4. Казанская И.В., Ямщиков С.В. Нормативно-подушевое финансирование образовательных учреждений: опыт и проблемы. URL: http://sociosphera.com/publication/ conference/2013/187/

5. Шумакова В. Подушевое финансирование охватит все школы после 2012 года. URL: http://www.infox.ru/science

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.