Научная статья на тему 'УМУМИЙ ЎРТА ТАЪЛИМ МАКТАБИ 7 – 8 СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИНГ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ЖИСМОНИЙ РИВОЖЛАНИШИГА БОҒЛИҚЛИГИ'

УМУМИЙ ЎРТА ТАЪЛИМ МАКТАБИ 7 – 8 СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИНГ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ЖИСМОНИЙ РИВОЖЛАНИШИГА БОҒЛИҚЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

181
17
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
умумий жисмоний тайёргарлик / махсус жисмоний тайёргарлик / жисмоний машқ / куч / тезлик / чаққонлик / эгилувчанлик / чидамлилик / general physical training / special physical training / exercise / strength / speed / agility / flexibility / endurance.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Zokirov Ulugbek Murodjon ogli, Patidinov Kamolidin Dadajon ogli

Мақолада умумий ўрта таълим мактаби 7 – 8 синф ўқувчиларини жисмоний маданият дарсида умумий ва махсус жисмоний тайёргарликларини, организмининг морфологик – функционал жихатдан ривожланишини жисмоний машқлар ёрдамида кўриб чиқилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE RELEVANCE OF PHYSICAL TRAINING OF STUDENTS OF 7 – 8 CLASSES OF THE GENERAL SECONDARY SCHOOL TO THEIR PHYSICAL DEVELOPMENT

In the article, pupils of the general secondary school 7 – 8 class are examined with the help of physical exercises, general and special physical preparations in the lesson of physical culture, the development of morphological – functional disorders of the organism.

Текст научной работы на тему «УМУМИЙ ЎРТА ТАЪЛИМ МАКТАБИ 7 – 8 СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИНГ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ЖИСМОНИЙ РИВОЖЛАНИШИГА БОҒЛИҚЛИГИ»

УМУМИЙ УРТА ТАЪЛИМ МАКТАБИ 7 - 8 СИНФ УЦУВЧИЛАРИНИНГ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ЖИСМОНИЙ РИВОЖЛАНИШИГА

БОГЛЩЛИГИ

УлуFбек Муроджон ^ли Зокиров

Чирчик давлат педагогика институти

Камолидин Дадажон ^ли Патидинов

ФарFOна давлат университети

Маколада умумий урта таълим мактаби 7-8 синф укувчиларини жисмоний маданият дарсида умумий ва махсус жисмоний тайёргарликларини, организмининг морфологик - функционал жихатдан ривожланишини жисмоний машклар ёрдамида куриб чикилади.

Калит сузлар: умумий жисмоний тайёргарлик, махсус жисмоний тайёргарлик, жисмоний машк, куч, тезлик, чакконлик, эгилувчанлик, чидамлилик.

THE RELEVANCE OF PHYSICAL TRAINING OF STUDENTS OF 7 - 8

CLASSES OF THE GENERAL SECONDARY SCHOOL TO THEIR

PHYSICAL DEVELOPMENT

Ulugbek Murodjon ogli Zokirov

Chirchik State Pedagogical Institute

Kamolidin Dadajon ogli Patidinov

Fergana State University

ABSTRACT

In the article, pupils of the general secondary school 7 - 8 class are examined with the help of physical exercises, general and special physical preparations in the lesson of physical culture, the development of morphological - functional disorders of the organism.

Keywords: general physical training, special physical training, exercise, strength, speed, agility, flexibility, endurance.

КИРИШ

Умумий урта таълим мактабларида жисмоний маданият дарсларида укувчиларнинг организмининг жисмоний тайёргарликлари уларнинг жисмоний ривожланишига катта таъсир этиб келмокда. Умумий урта таълим мактабларида жисмоний маданият дарсларида 45 дакика мобайнида укувчиларга дарс юкламалари дарс булимларига биноан тугри таксимлаб бериш мухим касб этади. Жисмоний маданият дарсининг тайёргарлик кисми 10 - 15 дакикани ташкил этса, жисмоний маданият дарснинг асосий кисми 25 - 30 дакикани ташкил этади, жисмоний маданият дарснинг якуний кисми 3-5 дакикани ташкил этса жисмоний машкларнинг классификациясига биноан дарсни юкламасинин боскичма - боскич ошириб бориш керакдир.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Умумий урта таълим мактабларида жисмоний маданият дарсларида укувчиларнинг жисмоний тайёргарликларини хдмда организмининг морфологик функционал жихатдан ривожланаётганини текширишнинг самотоскопия методи оркали аниклаш, укувчиларни назорат килишда мухим ахдмиятга эгадир. Урганилган адабиётлар шуни маълум килдики умумий урта таълим мактабларда жисмоний маданият дарсларида хдмда синфдан ташкари олиб бориладиган жисмоний маданият сохдсидаги тадбирларда, укувчиларнинг жисмоий тайёргарликлари ва жисмоний ривожланганликларини укув йили буйича амалга ошириладиган усуллар маълум микдорда бажариб келинмокда.

Жисмоний маданият дарсида укувчиларнинг жисмоний тайёргарликлари узаро жисмоний ривожланганлигига боглик булади. Умумий урта таълим мактабда жисмоний маданият дарслари укув йили мобайнида, чораклар кесимида ташкил этилади. Жисмоний тайёргарликда укувчининг жисмоний (харакат) сифатлари ривожланиши уларнинг жисмоний ривожланганлигига катта таъсир курсатади. Жисмоний маданият дарслари мобайнида укувиларнинг жисмоний ривожланаётганликлари уларнинг кадди - коматини тугри ривожланганлиги буйининг баландлиги, тана огирлигининг меъёрдалиги, гавдасининг катта мускуллари яъни елка, кул, кукрак, оёк йириклашиб бораётганлигидан маълум булади.

НАТИЖАЛАР

Фаргона вилояти Олтиарик тумани 31 - умумий урта таълим мактабида олинган илмий - амалий тадкикотларимиз шуни курсатдики 7-8 синф укувчиларининг жисмоний тайёргарлиги ва жисмоний ривожланганлигини

амалга оширишда умумий ва махсус жисмоний тайёргарлик машкларидан дарснинг дастурий булимларига караб бериш укувчининг ривожланишига узининг ижобий таъсирини курсатди.

Спорт уйинлари (футбол, баскетбол, волейбол) оркали укувчиларнинг жисмоний тайёргарликлари ривожлантиришда куйдаги машклар кетма -кетликда жисмоний юклама сифатида берилади:

1. Енгил югуриш (40 метр масофага);

2. Тиззаларни кутариб югуриш (40 метр масофага);

3. Оркага товонларни текказиб югуриш (40 метр масофага);

4. Кийиксимон югуриш (югуриш мобайнида оёкларни тулик очиш керак булади), (40 метр масофага);

5. Чап ва унг ён томонлар билан югуриш (40 метр масофага);

6. Ярим утирган холда юриш (20 метр масофага);

7. Тулик утирган холда юриш (20 метр масофага);

8. Утириб сакраб юриш (30 метр масофага);

9. Зиг - заг йуналишида 10 метрдан 40 метр масофага югуриш;

10. Жойида сакраб туриб 40 метр масофага тезлик билан югуриш. (Изох: бу машкларни беришда дастлаб укувчиларнинг соFлиги ва

юкламани кутара олиш даражаси урганиб чикилади).

МУ^ОКАМА

Жисмоний ривожланганлиги тажриба ва назорат гурухларидан 56 та уFил бола, 62 та киз бола синалувчиларидан олинган натижалар 1 - жадвалда курсатилган.

Умумий урта таълим мактаби 7 - 8 синф укувчиларининг тажрибадан кейин олинган

жисмоний ривожланганлик курсаткичлари

1 - жадвал

№ Тестлар Жинси N Тажриба x üüm N Назорат x üüm T P

1. Тана узунлиги (см) У 28 120,3 ± 0,37 28 119,7 ± 0,47 2,09 <0.05

31 120,3 ± 0,42 31 118,5 ± 0,38 1,12 >0.05

2. Тана OFирлиги (кг) У ^ 28 31 19,6 ± 0,27 19,3 ± 0,38 28 31 19,7 ± 0,39 18,2 ± 0,31 1,02 0,92 >0.05 >0.05

т Упканинг тириклик У 28 1231,6 ± 1,58 28 1150,0 ± 1,61 1,59 >0.05

3. сетими (мл) ^ 31 1211,0 ± 1,27 31 1142,3 ± 1,57 1,24 >0.05

л Унг панжа кучи (кг) У 28 10,7± 0,28 28 9,1 ± 0,26 1,51 >0.05

4. 31 9,9 ± 0,32 31 9,1 ± 0,27 1,16 >0.05

5. Чап панжа кучи (кг) У 28 31 10,6±0,31 9,7 ± 0,32 28 31 9,6 ± 0,22 9,2 ± 0,32 1,95 1,65 >0.05 >0.05

Тажриба ва назорат гурухларидаги yFan ва киз болаларнинг OFирликлари назорат гурухи болалар уртасида унчалик фарк килмаган. Утил болаларда OFирлик 2,3 килограмга ошган булса, киз болаларда эса, 0,6 килограмга ошган. Укув йилининг охирида yF^ болаларда 2,4 кг, киз болаларда эса 1,3 кг : t = 1,02; Р > 0.05, кизларда t = 0,92; Р > 0.05 га усди. Упканинг тириклик сотими буйича yFил ва киз болаларнинг тажриба ва назорат гурухи укувчилари тажрибадан кейинги жисмоний ривожланиш курсаткичлари куйидагича: yF^ болалар 170,6 мл. киз болалар эса 130,7мл. га t = 1,59; Р > 0.05га t = 1,24; Р > 0.05га яхшиланди.

Унг панжа кучи yF^ болаларда 1,6 кг.ни, киз болаларда эса 0,8 кг. t =1,51; Р > 0.05 t = 1,16; Р > 0.05 га усганлиги кузатилди. Чап панжа кучи yFил болаларда 1 кг.ни, кизлар эса 0,5 кг. t=1,95: Р > 0.05, кизларда t = 1,65 га усганлигини билишимиз мумкин. Олинган тадкикотларимиз натижасида тажриба гурухидаги укувчиларнинг жисмоний тайёргарликлари умумий холатда 20 % нисбати билан усганини билишимиз мумкиндир.

ХУЛОСА

Хулоса килиб шуни айтиш мумкинки умумий урта таълим мактаби укувчиларнинг жисмоний тайёргарликларини ривожлантириш оркали уларнинг жисмоний ривожланганликларини укув йили мобайнида усиш даражасини кузатиш мумкин булади.

Жисмоний маданият дарслари мобайнида укувчиларнинг юрак кискариш частотаси (ЮК,Ч), хронометражлаш ва дарснинг педагогик тахлили юзасидан хар бир дарсдан олинган маълумотлар асосида, дарс машклари дастур асосида тузилса, укувчиларнинг жисмоний ривожланганликлари юкори даражада усади. Жисмоний маданият дарсида укувчиларнинг жисмоний тайёргарликларида жисмоний машкларнинг классификациясига биноан машFулот юкламалари берилса, укувчиларнинг харакат малакалари тезрок ривожланишини кузатиш мумкиндир.

REFERENCES

1. Зокиров У.М. "Умумий урта таълим мактабларида жисмоний маданият буйича синфдан ташкари ишларни мониторингини ташкил этиш". The journal of academic research in educational sciences. № 1 (3), 1115-1121. (2020).

2. Зокиров У.М. "Эркин курашчиларнинг умумий ва махсус жисмоний тайёргарликларини такомиллаштириш усуллари". The journal of academic research in educational sciences. № 1 (2), 306-314. (2020).

3. Зокиров У.М. "Совершенствование тренировочного процесса студентов факультета физической культуры специализирующихся в спортивной борьбе" маг. Диссертация фергу 2020 г. 25,26,27,28.

4. У.М.Зокиров Моделирование соревновательной деятельности борцов-курашистов. одам физиологияси, валеологияси ва хаёт фаолияти хавфсизлигининг долзарб муаммолари Илмий ва илмий-техник анжумани материаллари 2019. 198,199,200.

5. У.М Зокиров "Индивидуализация технико-тактической подготовки борцов курашистов при моделировании соревновательной деятельности". Мамлакатимиз олий таълим тизимида жисмоний маданият таълимини модернизациялаш стратегияси муаммолари ва таълим мазмунининг янги моделлари мавзусидаги республика илмий-амалий анжуман материаллари 2019. 82-85.

6. Абдуллаев А.А. Ханкельдиев Ш.Х. "Жисмоний тарбия назарияси ва услубияти". - Т - 2007 - 232.

7.Керимов 3. Ф.А. "Спорт сохасидаги илмий тадкикотлар". Тошкент. 2004.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.