Научная статья на тему 'УЧИНЧИ РЕНЕССАНС – АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ ЯНГИ БОСҚИСИ СИФАТИДА'

УЧИНЧИ РЕНЕССАНС – АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ ЯНГИ БОСҚИСИ СИФАТИДА Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

24
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «УЧИНЧИ РЕНЕССАНС – АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ ЯНГИ БОСҚИСИ СИФАТИДА»

Tashkent State Transport University

Google Scholar indexed

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-80-82

Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022 Prospects for Training International

^^pecialists^n^heFieldoimeSmePmem

УЧИНЧИ РЕНЕССАНС - АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ ЯНГИ БОСЦИСИ СИФАТИДА

Равшонбек Худайберган ^ли Худайберганов

Тошкент давлат транспорт университети доценти, ф.ф.д. (ЭБе)

Бугунги кунда ахборот коммуникация технологиялари XXI аср учинчи ренессанс даври маданиятининг ривожланишига таъсир курсатувчи энг мухим омиллардан бири хисобланмокда. Чунки, ахборот коммуникация технологияларнинг ривожи инсонларнинг хаёти, яшаш турмуш тарзи хамда жамият тараккиётининг узаро муносабатларига таъсир курсатади. Шу боисдан хам ахборот, тил ва коммуникациялар одамлар ва уларнинг уртасидаги алокани таъминлайди ва авлодлар алокасига хам имкон беради. Айни пайтда ахборот коммуникация технологиялари ва илмий-техника тараккиётининг жадал суратда кучайиши бир катор техноген жамиятининг йуналишларини келтириб чикармокда. Ана шундай йуналишларидан бири нанотехнологиялардир.

Зеро, Президентимиз Ш.Мирзиёев: "Ахборот-коммуникация технологиялари, интернет тизимини кенг ривожлантирмасдан туриб, мамлакатимизни модернизация килиш ва янгилаш, баркарор тараккиётга эришиш мумкин эмас. Хдётимизнинг энг мухим жабхалари учун юксак технологиялар, илмий ишланмалар яратиш, малакали мутахассислар тайёрлаш, жахон ахборот технологиялари бозорида муносиб урин эгаллаш масаласига устувор ахамиятга эга вазифа сифатида карашимиз зарур"[1, 80-б.] дея таъкидлайди. Албатта, бугунги кунда ахборот ва коммуникация сохаларига эътибор кундан кунга жадал суратда ривожланмокда.

Янги технологиялар ва ахборот коммуникация инкилоби одамларнинг атроф мухитда, ижтимоий ва сиёсий хаётда юз бераётган узгаришлар устидан назорат олиб бориш борасидаги имкониятларини хам куп карра оширди. "Компьютер шахснинг кудратини кенгайтирган шароитда фукаролар уз хукуматларининг харакатларини хукуматлар фукароларнинг харакатларини кузатганидан самаралирок кузатишлари мумкин"[2, С. 347.] деб кайд этади америкалик футурологлар Д.Несбит ва П.Эбурдин.

Дархакикат, инсон фаолияти унга нисбатан ташки уч омил - модда, энергия ва ахборотга асосланади. "Техник тараккиётда уч асосий унсур: билим, энергия ва материал иштирок этади, -деб кайд этади Ж. Томсон. - Кишилик жамияти табиат

April 21-22

80

Tashkent State Transport University

Google Scholar indexed

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-80-82

Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022 Prospects for Training International

^^pecialists^n^heFieldoimeSmePmem

устидан кай даражада хукмронлик килиши мана шу уч унсурга боглик. Улар орасида билим асосий унсур эканлиги шубхасиз; билимсиз колган икки унсур бефойдадир"[3, С. 40-41.]. Техник тараккиётда ахборот шаклидаги билимни узатиш ва кабул килиш техник воситалари доим мухим рол уйнайди.

Хрзирги замон ахборот коммуникация технологияси илгор номеханик технологиялар орасида мухим урин эгаллайди. У жамиятнинг барча сохаларида фаолият курсатади. Бу жараён жамиятни ахборотлаштиришни индустриал саноат урнига келаётган техноген цивилизацияни ривожлантириш боскичига айлантиради.

XXI асрда инсоният ахборот технологияларининг такомиллашган шакли нанотехнологияларни яратди. Нано улчов бирликларнинг олд кушимчаси булиб, миллиарддан бирни белгилайди. Масалан, бир нанометр метрнинг миллиарддан биридир. Нано юнонча "нанос" сузидан олинган булиб, митти деган маънони билдиради. Нанотехнология-митти технология булиб, унинг прототипи табиатнинг узида мужассам. Кузга куринмас бактериялар, чумоли, ургимчак ва шунга ухшаш хашаротлар табиий нано жисмлардир. Атомлар ва улар орасидаги масофалар хам нанометр улушларида улчанади. Нанотехнология атамасини биринчи булиб, 1974 йилда япон олими Норио Танигучи янги объектлар ва материаллар тузиш жараёнини изохлаш учун ишлатган. Бу сохадаги дастлабки техник воситалар Швейцариянинг ИБМ лабораториясида ихтиро килинган. 1982 йилда сканерловчи зондни ихтиро килган Герд Бининг ва Генри Рорерлар 1986 йилда Нобель мукофотига сазовор булган.

Олимлар, 2020 йилда инсонни автомобил халокатидан саклайдиган, кайфиятини кутарадиган, организмининг кайси кисми носоглом эканлигидан хабар берувчи нанокийимлар яратилиб, улар оддий магазинларда сотилиши башорат килинмокда. Барча алока тармокларини бирлаштирувчи глобаллашган янги алока тизимини урнатиш имкони тугилади. Бирок, Н.Шермухамедова, "XX асрнинг бошида сув ости кемалари кир ювиш машиналари, мобил телефонлари, рангли телевизорлар, компьютерлар, соатига икки минг км тезликда учадиган авиалайнерлар, сув ости туннелларининг яратилишига инсоният ишонмаган ва улар яратилгандан сунг фойдалана бошлаган. Шу боис, нанотехнологияларнинг имкониятларига хам хозирча шубха билан караш мумкин, лекин 2020 йилга жуда оз вакт колди, душман туппончасидан отилган укни бошка томонга йуналтирувчи

April 21-22

81

Tashkent State Transport University Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022

Google Scholar indexed Prospects for Training International

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-80-82 Specialists in the Field of Transport

биринчи харбийлар кийимлари эса яратилди"[4, 489-б.] деб ёзади.

Дархакикат, техника тарраккиёти ва нанотехнологиялар жадал суратда ривожланиб жамиятнинг барча сохаларига кириб бормокда. Замонавий ахборотлашган жамиятда фан-техника тараккиётининг илгор ютукдари -электрон саноат, алока техник воситалари, аудиовизуал техникага каби сохаларини янада ривожлантирмокда. Бу хакда А.И.Ракитов, "Ахборотлашган коммуникацион жамият ижтимоий тузилмаларидаги кескин узгаришлар ахборотлашган фаолиятнинг ва бошкаришнинг барча сохаларида автоматлаштириш ва роботлаштириш жараёнининг шаклланишига олиб келади"[5, С. 217.] деб таъкидлайди.

Хуллас, учинчи ренессанс даврида техника тараккиётининг ахборот коммуникация технологиялари, нанотехнологиялар ва интернет каби бир катор ютуклари жамият хаётини тубдан узгартириб юбораётганлигидан далолат бермокда. Бу жараён жамиятни ахборотлаштиришни индустриал саноат урнига келаётган техноген цивилизациясини ривожлантириш боскичига айлантирди.

REFERENCES

1. Миллий тикланишдан миллий юксалиш сари // Узбекистан Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг асарлари ва маърузаларидан олинган фикрлар. -Тошкент: Yoshlar nashriyoti uyi, 2019. -Б. 160.

2. Несбит Д., Эбурдин П. Что нас ждет в 90-е годы. - М.: 1992. - С. 347

3. Ракидов А.И. Философия компьютерной революции - М.: 1991. - С.217.

4. Томсон Дж. Предвидимое будущее -М.: 1978. - С. 265.

5. Шермухамедова Н. Фалсафа. - Т.: "Noshir", 2012. 489-б.

April 21-22

82

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.