Научная статья на тему 'ТУРЛИ СУВ РЕЖИМИ ШАРОИТЛАРИДА СОЯ НАВЛАРИНИНГ БАРГЛАРИДАГИ УМУМИЙ СУВ МИҚДОРИ ВА СУВ УШЛАШ ХУСУСИЯТЛАРИ'

ТУРЛИ СУВ РЕЖИМИ ШАРОИТЛАРИДА СОЯ НАВЛАРИНИНГ БАРГЛАРИДАГИ УМУМИЙ СУВ МИҚДОРИ ВА СУВ УШЛАШ ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

78
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
соя / навлар / генотип / сув танқислиги / мослашувчанлик коэффициенти / оптимал / сув режими / сув миқдори. / soybean / varieties / genotype / water shortage / adaptability coefficient / optimal water supply / amount of water.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Ҳилола Худайбергеновна Матниязова, Сайдиғани Мухторович Набиев

Ушбу мақолада турли сув режими шароитларида маҳаллий ва хорижий соя навларининг барглардаги умумий сув миқдори ва баргларнинг сув ушлаб туриш хусусиятлари ўрганилган. Тадқиқотлар натижадасида сув танқислиги шароитида ўрганилган барча генотипларда барглардаги умумий сув миқдори камайган. Баргларнинг сув ушлаш хусусияти эса сув танқислиги шароитида барча генотипларда ошганлиги аниқланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Ҳилола Худайбергеновна Матниязова, Сайдиғани Мухторович Набиев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article examines the total amount of water in the leaves of local and foreign soybean varieties under different conditions of the water regime and the water-retaining properties of the leaves. As a result of the research, the total amount of water in the leaves decreased in all genotypes studied in the water shortage conditions. It was found that the water-retaining properties of leaves increase in all genotypes in the conditions of water shortage.

Текст научной работы на тему «ТУРЛИ СУВ РЕЖИМИ ШАРОИТЛАРИДА СОЯ НАВЛАРИНИНГ БАРГЛАРИДАГИ УМУМИЙ СУВ МИҚДОРИ ВА СУВ УШЛАШ ХУСУСИЯТЛАРИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1284-1290

ТУРЛИ СУВ РЕЖИМИ ШАРОИТЛАРИДА СОЯ НАВЛАРИНИНГ БАРГЛАРИДАГИ УМУМИЙ СУВ МЩДОРИ ВА СУВ УШЛАШ

ХУСУСИЯТЛАРИ

Х,илола Худайбергеновна Матниязова

УзР ФА Генетика ва усимликлар экспериментал биологияси институт лойихд рах,бари, б.ф.н.

СайдиFани Мухторович Набиев

УзР ФА Генетика ва усимликлар экспериментал биологияси институт лаборатория мудири, б.ф.д.,проф.

АННОТАЦИЯ

Ушбу мацолада турли сув режими шароитларида махдллий ва хорижий соя навларининг барглардаги умумий сув мицдори ва баргларнинг сув ушлаб туриш хусусиятлари урганилган. Тадцицотлар натижадасида сув танцислиги шароитида урганилган барча генотипларда барглардаги умумий сув мицдори камайган. Баргларнинг сув ушлаш хусусияти эса сув танцислиги шароитида барча генотипларда ошганлиги аницланган.

Калит сузлар: соя, навлар, генотип, сув танцислиги, мослашувчанлик коэффициенти, оптимал, сув режими, сув мицдори.

ABSTRACT

This article examines the total amount of water in the leaves of local and foreign soybean varieties under different conditions of the water regime and the water-retaining properties of the leaves. As a result of the research, the total amount of water in the leaves decreased in all genotypes studied in the water shortage conditions. It was found that the water-retaining properties of leaves increase in all genotypes in the conditions of water shortage.

Keywords: soybean, varieties, genotype, water shortage, adaptability coefficient, optimal water supply, amount of water.

КИРИШ

Сув танцислиги стресси хрсилдорликка салбий таъсир етувчи энг кучли омиллардан хисобланади ва самарали хрсил етиштириш учун катта хавф сифатида царалади. Экинларнинг цургоцчилик (сув танцислиги) ка чидамлилик белгиси хрсилдорлик билан боглиц му^им хусусиятдир. Ушбу хусусиятни

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1284-1290

яхшилаш учун селекция ишларида тегишли туб узгаришларни амалга ошириш талаб килинади [10].

Кургокчилик дунёнинг аксарият минтакаларида, айникса, илик ва курук майдонларда экин унумдорлигини чеклайдиган энг кучли экологик стресслардан бири хисобланади [11].

Бутун дунёда кишлок-хужалиги экинларининг усиши, ривожланиши ва хосилининг микдорига стресслар, атроф-мухит шароитлари ва уларнинг узгаришлари доимий равишда таъсир килади [8].

R.Leila ва бошкалар [9] таъкидлашларича, усимликлар усишининг энг мухим боскичларига купинча атроф-мухитдаги стресслар, шу жумладан кургокчилик таъсир килади.

Маълумки, усимликлар етарли микдорда сув билан таъминланганда улар танасида кечадиган физиологик ва биокимёвий жараёнлар фаоллашади. Тупрок таркибида сувнинг микдори оптимал даражадан юкори ёки паст булиши бу жараёнларнинг утишига салбий таъсир курсатади [5].

Фотосинтетик организмлар узининг хаётий даври давомида турли абиотик стрессларга дуч келади. Хдддан зиёд ёруглик, кургокчилик, паст харорат, туз ва гербицидларнинг юкори концентрациялари таъсири энг кенг таркалган стресс турлари булиб, усимликларнинг махсулдорлигини ва хаётчанлигини пасайтиради [2], [3].

Баргнинг мезофилл хужайралари кургокчилик туфайли сувсизланади. Х,имоя хужайраларида ва мезофиллда абсциз кислотаси (АБК) нинг хосил булиши купаяди. АБК купайиши билан калий ва кальций химоя хужайрасидан чикиб кетади. Ушбу жараёнда сув етишмаслиги туфайли усимликларда фотосинтез тезлиги пасаяди. Бу фотосинтезда иштирок этувчи ферментларнинг камайиши билан боглик. Сув танкислигидан баргда ранг узгариши содир булади ва барглар юзасида трихомалар купаяди. Кучли сув танкислиги шароитида илдизлар кискариб боради ва барглар тукилишни бошлайди [7].

Р.Ю. Аликулов, Ш.М. Халдаров, Х.С. Самиев [1] ларнинг таъкидлашларича, усимликларнинг сув балансидаги энг мухим физиологик курсаткичлардан бири - барглардаги умумий сув микдоридир.

МАТЕРИАЛ ВА УСЛУБЛАР

Тадкикотларимизда махаллий соя навларидан Тумарис, Барака, Орзу, Генетик-1, Сочилмас ва Устоз ММ-60 навлари, Россия селекциясига мансуб

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1284-1290

Селекта-201, Селекта-301, Селекта-302, Амиго, Арлетта, Дуар ва спарта навлари хдмда ^озогистон селекциясига мансуб Эврика-357 ва Нена навларидан фойдаланилди.

1- жадвал

Турли сув режими шароитларида махаллий ва хорижий соя навлари

№ Навлар ОФ. М^. Кмос,%

х ±S х 5 V х ±S х 5 V

1 Селекта-302 76,6±1,4 2,4 3,2 66,2±1,8 3,1 4,6 -15,6

2 Селекта-201 71,3±3,0 5,2 7,3 70,2±3,5 6,0 8,6 -1,5

3 Амиго 71,1±0,9 1,6 2,2 70,6±4,0 7,0 9,9 -0,7

4 Селекта-301 74,8±0,4 0,6 0,8 72,0±3,2 5,5 7,6 -3,7

5 Арлета 69,1±6,8 1,7 6,9 68,0±0,8 1,4 2,1 -1,6

6 Спарта 73,9±0,5 0,8 1,1 69,4±2,0 3,4 4,9 -6,1

7 Дуар 79,7±0,6 1,0 1,3 67,0±2,9 5,1 7,6 -15,9

8 Вилана 76,7±0,8 1,3 1,7 67,1±4,8 8,3 12,4 -12,5

9 Чара 69,9±7,1 7,3 7,6 67,3±4,0 6,9 10,3 -3,7

10 Эврика-357 74,7±4,1 7,0 9,4 73,2±2,5 4,4 6,0 -2,0

11 Нена 75,8±2,1 3,7 4,9 73,3±1,3 2,3 3,2 -3,3

12 Устоз ММ-60 72,6±9,8 7,0 7,5 63,2±4,9 7,1 9,3 -12,9

13 Барака 79,4±1,3 2,2 2,8 71,9±3,8 8,7 9,1 -9,4

14 Сочилмас 74,8±1,0 1,8 2,4 69,5±4,8 8,4 12,0 -7,1

15 Генетик-1 71,9±5,0 8,6 9,0 66, 0±4,2 5,7 7,5 -8,2

16 Орзу 76,3±2,4 4,2 5,5 67,3±6,8 1,8 7,5 -11,8

17 Тумарис 77,9±1,3 2,3 2,9 64,6±2,5 1,7 8,7 -17,1

усимликларида ялпи дуккаклаш даврида барглардаги умумий сув

микдори. %

Барглардаги умумий сув микдори [6], баргларнинг сувни ушлаш хусусияти [4] ишларида курсатилган методлардан фойдаланилди.

НАТИЖАЛАР ТАХДИЛИ

Тажрибамизда соя навлари усимликларининг баргларидаги умумий сув микдори сув билан оптимал таъминланганлик шароитида (оптимал фонда) тупрок намлиги чекланган дала нам сигими (ЧДНС) га нисбатан 70-72% ни, моделлаштирилган кургокчилик фонида эса 48-50% ни ташкил килган холда

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1284-1290

хар иккала фондаги усимликларнинг ялпи дуккаклаш даврида усиш нуктасидан хисобланганда 3 баргида аникланди.

Сув билан оптимал таъминланганлик шароитида барглардаги умумий сув микдорининг энг юкори курсаткичи соянинг хорижий навлари гурухида Дуар навида (79,7±0,6%), энг кам сув микдори эса Арлета ва Чара навларида (мос равишда 69,1±6,8% ва 69,9±7,1%) кайд килинди. Махаллий соя навлари гурухида барглардаги умумий сув микдорининг энг юкори курсаткичи Барака навида (79,4±1,3%), энг кам сув микдори эса Генетик-1 навида (71,9±5,0%) аникланди. Бошка соя навлари ушбу белгининг курсаткичлари буйича бир бирларидан ишончли фаркланмадилар (1- жадвал).

Сув танкислиги, яъни моделлаштирилган кургокчилик шароитида урганилган барча соя навларининг усимликлари баргларидаги умумий сув микдори турли даражада камайди. Ушбу стресс шароитида усимлик баргларидаги умумий сув микдорининг энг юкори курсаткичларига хорижий навлар гурухида Крзогистон селекциясига мансуб Эврика-357 ва Нена навлари (мос равишда 73,2±2,5% ва 73,3±1,3%), энг паст курсаткичга эса Селекта-302 нави (66,2±1,8%) эга булди. Махаллий навлар гурухида барглардаги умумий сув микдори Барака навида (71,9±3,8%), энг кам сув микдори эса Устоз ММ-60 навида (63,2±4,9%) кайд этилди.

Умуман олганда, оптимал сув режимига нисбатан тупрокда сув танкислиги шароитида усимлик баргларидаги умумий сув микдори махаллий соя навларида 7,1-17,1%, гача, хорижий соя навларида эса 0,7-15,9% гача камайди. Бу холат соя навларининг усимликлари баргларидаги умумий сув микдори белгисининг намоён булиши сув билан таъминланганлик шароитлари билан бир каторда бу навларнинг географик келиб чикишига хам боглик эканлигини курсатади.

Барглардаги умумий сув микдори буйича сув танкислигига махаллий соя навлари гурухида кучли генотипик таъсирчанлик Тумарис навида, хорижий навлар гурухида Россия селекциясига мансуб Дуар ва Селекта-302 навларида, Козогистон соя навлари гурухидан эса Нена навида кайд килинди. Сув танкислигига энг кам генотипик таъсирчанлик махаллий соя навлари гурухида Сочилмас навида, хорижий соя навлари гурухидан Россия селекциясидан Амиго нави, Козогистон селекциясидан эса Эврика-357 навида аникланди. Бошка соя навлари белги буйича сув танкислигига уртача генотипик таъсирчанлик намоён килдилар.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1284-1290

№ Навлар ОФ. М^. Кмос,%

х ±S х 5 V х ±S х 5 V

1 Селекта-302 39,8±1,7 3,02 7,59 16,8±0,9 1,5 9,0 -57,8

2 Селекта-201 38,6±1,8 3,1 8,1 18,6±5,9 10,3 5,2 -51,8

3 Амиго 54,8±5,0 8,7 8,9 22,4±3,7 6,4 8,3 -59,1

4 Селекта-301 27,1±2,2 3,8 7,9 21,3±1,1 1,9 9,1 -51,4

5 Арлета 48,8±1,5 2,6 5,4 19,0±2,6 4,5 3,6 -61,1

6 Спарта 61,1±3,0 5,2 8,5 22,2±2,1 3,7 6,6 -63,7

7 Дуар 38,7±4,2 7,2 8,6 17,9±2,0 3,5 9,6 -53,7

8 Вилана 46,7±2,1 3,7 7,9 18,6±2,9 5,0 7,0 -60,2

9 Чара 32,5±0,6 1,0 3,0 12,6±0,9 1,6 5,4 -61,3

10 Эврика-357 43,7±5,1 8,8 10,0 27,9±1,3 17,9 6,2 -36,2

11 Нена 43,3±2,9 5,0 7,6 21,4±4,9 8,5 3,9 -50,6

12 Устоз ММ-60 50,1±3,9 6,8 7,6 33,8±0,9 1,5 4,8 -32,5

13 Барака 60,3±5,1 8,8 6,6 38,1±0,9 2,0 5,7 -36,8

14 Сочилмас 51,6±4,1 7,1 6,8 17,3±1,9 3,2 8,8 -66,5

15 Генетик-1 63,9±3,9 6,7 10,5 29,0±1,3 1,9 7,3 -54,6

16 Орзу 48,4±4,1 7,1 5,6 40,3±1,7 25,5 6,2 -47,3

17 Тумарис 50,1±2,6 4,5 9,0 42,1±0,8 1,3 3,2 -16,0

2- жадвал

Турли сув режими шароитида махаллий ва хорижий соя навларида ялпи дуккаклаш даврида баргларнинг сув ушлаш хусусияти. %

Эслатма ОФ-оптимал сув режими, М^-моделлаштирилган кургокчилик

Тадкикотларимизда сув билан турлича таъминланганлик шароитларида соя навлариниг гуллаш - дуккаклаш даврида усимлик баргларининг сув ушлаш хусусиятини ургандик. Таъкидлаш лозимки, усимлик баргларининг сув ушлаш хусусияти курсаткичлари барглардаги дастлабки сув микдорига нисбатан икки соатдан сунг неча фоиз сув йукотилганини курсатади. Шунинг учун курсаткичнинг паст булиши БСУХ нинг юкорилигини ифодалайди ва аксинча, курсаткичнинг юкорилиги БСУХ нинг паст эканлигини курсатади.

Сув билан оптимал таъминланганлик шароитида махаллий соя навлари гурухида баргларнинг сув ушлаш хусусиятининг энг юкори курсаткичи Орзу нави усимликларида (48,4±4,1%) кайд этилиб, бу нав бош;а махаллий навларга нисбатан камрок сув буглатди (2-жадвал). Генетик-1 ва Барака навларида эса

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1284-1290

SomKa Maxaggufi HaBgapra HucSaraH SaprgapHuHr cyB caKgam cyBHu SyrnaTraHnnrH HaMoeH Syggu.

CyB SugaH onTHMan TatMuHgaHraHguK mapouTuga xopu^ufi coa HaBgapu rypyxuga энг WKopu KypcaTKHH CegeKTa-301 HaBuga (27,1±2,2%), энг nacT KypcaTKHH эca CnapTa HaBuga (61,1±3,0%) Kafig этнggн. Ta^puSagapuMrogaru Sapna coa HaBgapuga cyB SugaH onTuMag TatMuHgaHraHguK mapouTugarura HHCÖaraH cyB SugaH KaM TatMuHgaHraHguK mapouTuga ycuMguK SaprgapuHuHr cyB ymgam xycycuaTu Typgu gapa^aga omgu. YmSy cTpecc mapouTuga Maxaggufi coa HaBgapu rypyxuga BCYX HuHr энг WKopu KypcaTKunu reHeTuK-1 HaBuga (29,0±1,3%) Kafig этнgнS, 6y HaB cyBHu энг KaM öyraairaH xogga, 6apr TyKKManapuga KynpoK cyB ymgaS Typa oggu. BegruHuHr энг nacT KypcaTKunnapu TyMapuc Ba Op3y HaBgapuga (moc paBumga 42,1±0,8% Ba 40,3±14,7%) Kafig KunuHgu. CyB TaHKucguru mapouTuga xopu^ufi HaBgap rypyxuga ycuMguKgapgaru SaprgapHuHr cyB ymgam xycycuaTu Syfiuna энг WKopu KypcaTKun ^apa HaBuga Ky3araguS, 6y HaB 2 coar MoSafiHuga SomgaHFun cyB MuKgopura HucSaraH ^aKaTruHa 12,6±0,9% cyBHu SyFgaTgu. BaprgapHuHr cyB ymgam xycycuaTuHuHr энг nacT KypcaTKunu эca ko3ofuctoh cege^uacura MaHcyS 3BpuKa-357 HaBuga (27,9±10,3%) экaнgнгн aHuKgaHgu.

XY.HOCA

Kafig этнm go3uMKu, cyB SugaH onTuMag TatMuHgaHraHguK mapouTuga ycuMguK Saprgapugaru yMyMufi cyB MuKgopuHuHr WKopu Sygumu yHuHr ycumu Ba puBo^gaHumura u^oSufi Tatcup этнmн, KypFoK^uguK mapouTuga эca Saprgapgaru yMyMufi cyB MuKgopuHuHr Typgu gapa^aga KaMafiumu ycuMguKgapgaru cyB SagaHcuHuHr Sy3ugumura oguS Kegumu Ky3aTuggu

BaprgapHuHr cyB ymgam xycycuaTuHuHr Syfiuna cyB TaHKucgurura Maxaggufi HaBgap rypyxuga Ky^gu reHoTunuK ratcupnaHguK ConugMac coa HaBuga, xopu^ufi HaBgap rypyxuga CnapTa, ^apa Ba ApgeTTa coa HaBgapuga Kafig KuguHraH Sygca, энг KaM reHoTunuK TatcupnaHguK Maxaggufi coa HaBgapu rypyxuga TyMapuc coa HaBuga, xopu^ufi coa HaBgapu rypyxuga эca 3BpuKa-357 HaBuga aHuKgaHgu. BomKa coa HaBgapu Segru Syfiuna cyB TaHKucgurura yprana reHoTunuK TatcupnaHguK HaMoeH Kuggugap. YMyMaH ograHga, cyB TaHKucguruga SaprgapHuHr cyB ymgaS Typum xycycuaTu Maxaggufi coa HaBgapuga, Poccua cegeкцнacнгa MaHcyS Ba k^ofuctoh coa HaBgapuga Kyngu gapa^aga omumu aHuKgaHgu. Bapna HaBgap opacuga Maxaggufi ConugMac HaBuga onTuMag cyB

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-1284-1290

режимига нисбатат сув танкислигида баргларинг сув ушлаш хусусияти 66,5% га ошганлиги аникланди.

REFERENCES

1. Аликулов Р. Ю., Халдаров Ш.М., Самиев Х.С. Уточнение формул водопотребления хлопчатника // Тез.докл. I - съезда физиологов раст. Узб - на . - Ташкент, 1991. -С. 98.

2. Апчелимов А.А., Солдатова О.П. Ген ATASE2 контролирует устойчивость растений Arabidopsis thaliana к гербициду ацифлюорфену // Материалы съезда генетиков и селекционеров, повященный 200- летию со дня рождения Чарлза Дарвина., V-съезд Вав.общ.ген.сел. -Москва, 2009. -С. 172.

3. Балашова И.Т., Урсул Н.А., Козарь Е.Г. Инновационная технология для селекции стрессоустойчивых форм томата // Материалы съезда генетиков и селекционеров, повященный 200- летию со дня рождения Чарлза Дарвина., V-съезд Вав. общ. ген. сел. -Москва, 2009. -С.177.

4. Кушниренко М.Д., Гончарова Э.А., Бондарь Е.М. Методы изучения водного обмена и засухоустойчивости плодовых растений // - Кишинев, 1970. - С.79.

5. Самиев Х.С., Джураева Д.А. Водоудерживающая способность и содержание пролина в листьях сортов хлопчатника при водном дефиците. // Восьмой Всес. симпозиум по водному режиму растений. Тезисы докладов, - Ташкент, Фан, 1984. -С. 129-130.

6. Третьяков Н.Н., Карнаухова Т.В, Паничкин Л.А. Практикум по физиологии растений. // -М.: Агропромиздат, 1990. - С. 271

7. Bagheri, A., Effects of drought stress on chlorophyll, proline and rates of photosynthesis and respiration and activity of superoxide dismutase and peroxidase in millet (Panicum milenaceum L.) // National conference on water scarcity and drought management in agriculture. Islamic Azad University Arsanjan, 2009, - P. 16.

8. Dennis, B. E., Bruening, W. P. Potential of early maturing soybean cultivars in late // Plantings Agron. J. 92: 2000. - P.532 -537.

9. Leila, R. 2007. Response of Tunisian autochthonous peral millet to drought stress induced by polyethylene glycol 6000. African Journal of Biotechnology. 6: 1102-1105.

10. Maleki. A., Naderi, R., Naseri , A., Fathi ,A ., Bahamin . S and R . Maleki. Physiological Performance of Soybean Cultivars under Drought Stress. Bull. Env. Pharmacol // Life Sci., Vol 2 (6): 2013 . - P. 38-44.

11. Porudad, S.S., and Beg, A., Safflower. Asuitable oil seed for dryland areas of Iran. // In: proceeding of 7 thinternational conference on development of drylands. 2003. Sep. - P.14-17.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.