Научная статья на тему 'Туркия ва Ўзбекистон ўртасидаги дипломатик алоқаларнинг янги босқичи'

Туркия ва Ўзбекистон ўртасидаги дипломатик алоқаларнинг янги босқичи Текст научной статьи по специальности «Политологические науки»

CC BY
3
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Alfraganus
Ключевые слова
Туркия / Ўзбекистон / Ислом Каримов / Шавкат Мирзиёев / Ражаб Тоййип Эрдоған / Туркий тилли давлатлар ҳамкорлик кенгаши / глобализация / Чўлпон ота саммити / Боку саммити / Марказий Осиё / Turkey / Uzbekistan / Islam Karimov / Shavkat Mirziyoev / Rejep Tayyip Erdogan / Cooperation Council of Turkic Speaking States / globalization / Cholpon-Ata Summit / Baku Summit / Central Asia

Аннотация научной статьи по политологическим наукам, автор научной работы — Достонжон Тожиев

Ушбу мақолада Туркий давлатлар ташкилотининг тенг ҳуқуқли аъзолари бўлган Ўзбекистон ва Туркия Республикаларининг ўзаро дипломатик алоқалари тарихи, ҳамкорлик келишувлари ва дастлаб Туркий тилли давлатлар ҳамкорлик кенгашидаги сўнгра Туркий давлатлар ташкилоти доирасидаги фаолиятларига доир маълумотлар ҳамда минтақа ривожидаги ўзаро келишувлар тўғрисида фикрлар келтириб ўтилган. Асосий мақсад сифатида Туркий давлатлар ўртасидаги янги интеграцион жараёнларни кенгроқ ёритишга ҳаракат қилинган. Ўзаро ҳамкорлик алоқаларининг ривожида ижтимоий, иқтисодий, маданий, илмий ва сиёсий ҳамкорликларнинг натижалари баён этилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Organization of turkish states: a new level of diplomatic relations between Turkey and Uzbekistan

In this article, the history of mutual diplomatic relations between the Republics of Uzbekistan and Turkey, which are equal members of the Organization of Turkic States, cooperation agreements and information on their activities first in the Cooperation Council of Turkic-speaking States and then within the framework of the Organization of Turkic States, as well as opinions on mutual agreements on the development of the region are presented. As the main goal, an attempt was made to cover the new integration processes between the Turkic countries. The results of social, economic, cultural, scientific and political cooperation are described in the development of mutual cooperation relations.

Текст научной работы на тему «Туркия ва Ўзбекистон ўртасидаги дипломатик алоқаларнинг янги босқичи»

ТУРКИЙ ДАВЛАТЛАР ТАШКИЛОТИ:

ТУРКИЯ ВА УЗБЕКИСТОН УРТАСИДАГИ ДИПЛОМАТИК АЛОКАЛАРНИНГ ЯНГИ БОСКИЧИ

Организация турецких государств:

НОВЫЙ УРОВЕНЬ ДИПЛОМАТИЧЕСКИХ ОТНОШЕНИЙ

МЕЖДУ ТУРЦИЕЙ И УЗБЕКИСТАНОМ

Organization of turkish states: A NEW LEVEL OF DIPLOMATIC RELATIONS BETWEEN TURKEY AND UZBEKISTAN

Достонжон Бекназар угли Тожиев1

Аннотация

Ушбу мацолада Туркий давлатлар ташкилотининг тенг ууцуцли аъзолари булган Узбекистон ва Туркия Республикаларининг узаро дипломатик алоцалари тарихи, уамкорлик келишувлари ва дастлаб Туркий тилли давлатлар цамкорлик кенгашидаги сунгра Туркий давлатлар ташкилоти доирасидаги фаолиятларига доир маълумотлар цамда минтаца ривожидаги узаро келишувлар туррисида фикрлар келтириб утилган. Асосиймацсад сифатида Туркий давлатлар уртасидаги янги интеграцион жараёнларни кенгроц ёритишга уаракат цилинган. Узаро уамкорлик алоцаларининг ривожида ижтимоий, ицтисодий, маданий, илмий ва сиёсий цамкорликларнинг натижалари баён этилган.

1 Ижтимоий фанлар кафедраси укитувчиси, Alfraganus university, Тошкент, Узбекистон. Почта: dostonjontojiyev26@gmail.com, ORCID: 0009-0009-1614-802X

Аннотация

В данной статье история взаимных дипломатических отношений между Республиками Узбекистан и Турцией, являющимися равноправными членами Организации тюркоязычных государств, договоры о сотрудничестве и информация об их деятельности сначала в Совете сотрудничества тюркоязычных государств, а затем в рамках Организации тюркских государств, а также представлены мнения о взаимных договоренностях по развитию региона. В качестве основной цели предпринята попытка освещения новых интеграционных процессов между тюркскими странами. Результаты социального, экономического, культурного, научного и политического сотрудничества отражены в развитии отношений взаимного сотрудничества.

Abstract

In this article, the history of mutual diplomatic relations between the Republics of Uzbekistan and Turkey, which are equal members of the Organization of Turkic States, cooperation agreements and information on their activities first in the Cooperation Council of Turkic-speaking States and then within the framework of the Organization of Turkic States, as well as opinions on mutual agreements on the development of the region are presented. As the main goal, an attempt was made to cover the new integration processes between the Turkic countries. The results of social, economic, cultural, scientific and political cooperation are described in the development of mutual cooperation relations.

Калит сузлар: Туркия, Узбекистон, Ислом Каримов, Шавкат Мирзиёев, Ражаб Тоййип Эрдоган, Туркий тилли давлатлар уамкорлик кенгаши, глобализация, Чулпон ота саммити, Боку саммити, Марказий Осиё.

Ключевые слова: Турция, Узбекистан, Ислам Каримов, Шавкат Мирзиёев, Реджеп Тайип Эрдоган, Совет сотрудничества тюркоязычных государств, глобализация, Чолпон-Атинский саммит, Бакинский саммит, Центральная Азия.

Keywords: Turkey, Uzbekistan, Islam Karimov, Shavkat Mirziyoev, Rejep Tayyip Erdogan, Cooperation Council of Turkic Speaking States, globalization, Cholpon-Ata Summit, Baku Summit, Central Asia.

m. лЪШЯШЖ

XXI асрнинг дастлабки йигирма йилидаёк, бутун дунёда глобализациялашув тезлашиб кетди. Барча со;алар кенг камровли узгаришларга учради. Бу-тунжа;он иктисодий, сиёсий, маданий интеграция ва унификация (узаро бир-бирига якинлашув жараёнлари) жараёнига кириб бормокда. Ишлаб чикаришда янги нанотехнологияларнинг жорий этилиши ва роботлар ме;натидан фойдаланиш бошланди ;амда инсоннинг космосга чик,иши-га ;ам деярли тусик колмади. Бу давр узининг халкаро ме;нат таксимоти, капитал, ишчи кучи ва ишлаш чикариш ресурсларининг эркин ;аракат-лари, конунчилик, иктисодий ва технологик жа-раёнларнинг стандартлашиши, шу каторда, турли минтакалардаги мамлакатларнинг маданиятлари кушилиш ;амда якинлашувининг олдинги давр-ларга нисбатан фаркли куриниши асосий хусуси-ятлар сифатида эътироф этилмокда. Жумладан, глобаллашув жараёнидан Марказий Осиё ;ам четда колган эмас. Айни даврда туркий тилли мамла-катларнинг янада якинлашуви тезлашиб бормокда. Бу ;олат туркий дунё учун кувонарли ;амда узок кутилган тарихий-сиёсий вокейликдир.

Узбекистон Республикасининг Туркия Ре-спубликаси билан узаро иктисодий-ижтимоий ;амкорлиги утган йиллар давомида ривожланиб борди. Собик Иттифок кулаб, янги республикалар шаклланаётган ва бу давлатларнинг жа;он ;ам-жамияти билан интеграцияси энди бошланган бир

даврда Туркия Республикаси Узбекистоннинг суверен давлат сифатидаги мустакиллигини биринчи булиб тан олди. Узбекистон учун Як,ин ва Урта Шарк мамлакатларининг ;ар томонлама - ;ам тарихий, ;ам диний, ;ам урф-одату анъаналари ва тил-маданият жи;атидан бир кадар якинлиги бор.

Материал ва метод.

Туркия 1991 йилда узининг иттифокчилари-ни Узбекистонни тан олишга жуда фаол даъват этган эди. Глобаллашаётган дунёда давлатлар ва жамиятлар яшовчанлигини таъминлашнинг асосий шарти шуки, кучлар ва имкониятларни бирлаштириш керак булади. Ишончли бирла-шув, иттифоклар замирида эса, як,ин ёки айни узликлар туради [1]. Туркия ва Узбекистоннинг тарихан бир-бири билан куплаб умумий жи;атларга эгалиги, тил ва маданият якинлиги ;ам бу жараёнда илк истикболли кадамлар-нинг ташланишига туртки вазифасини утади.

Сиёсат - бу жамиятни кандай конунлар асосида бошкаришни аниклаш жараёнидир. Сиёсат оддий сабабга кура институтлар билан алокадор: мамла-катнинг иктисодий таракдиёти учун инклюзив институтлар (а;олининг жамият манфаати учун жавлат бошкарувида иштирок этишига ёрдам беради. Улар майда гуру;ларнинг ресурсларни бутун жамият зарарига (сайлов институти, суд ;окимияти мустакиллиги кабилар) уз фойдаси

учун кайта таксимлашига йул куймайди) яхширок булгани ;олда, айрим шахслар ёки гуру^лар учун экстрактив институтлар (давлат элитасига мам-лакатнинг колган а;олисини уз манфаати йулида эксплуатация килишга (масалан, ;окимиятни меросий колдириш, жамиятдаги табакаланишни ошириб юбориш, лоббизм каби) имкон беради. Бундай институтлар, коида тарикасида "тепадан пастга" килиб яратилади ва уларнинг баркарор-лигини хукмрон "синф" куллаб-кувватлайди) яхширок, булиши мумкин [2]. ХХ асрнинг сунгги ун йиллигида тарихан кардош булган мамлакатлар узаро якин ;амкорлик алокаларини урнатдилар. Инклюзив бошкарувни устун билган хукуматлар ;ар томонлама якинлашиш, уртадаги тусикдарни олиб ташлаш йулидан боришга ;аракат килди. Узбекистан мустакилликнинг дастлабки кунлари-дан бошлаб пухта уйланган ;аракатларни амалга оширишга интилди, ташки сиёсатда ;ам энг аввало узига ;ар томонлама якин булган мамлакатлар билан параллел тарзда кучли иктисодиётга эга булган ривожланган давлатлар билан изчил си-ёсат юритишнт бош анъанасига айлантира олди.

Икки мамлакат уртасидаги илк ;амкорликнинг бошланиш тарихи ;ам самарали булди. Узбеки-стоннинг давлат суверенитетини илк тан олган мамлакат - Туркия Республикасига 1991 йил 1619 - декабрь кунларида Биринчи президент Ислом Каримов бошчилигидаги делегация йул олди. Ушбу расмий ташриф давомида Туркия президенти Тургут Узол, бош вазир Сулаймон Демирэл ва бошка ра;барлар, ишбилармонлар билан амалий учрашувлар, су;батлар булиб утган эди. Илк давлат ташрифи доирасида давлат ра;барлари давлатла-раро муносабатларнинг асослари ва максадлари

тугрисида шартнома, консуллик ваколатхонала-рини айирбошлаш тугрисида Протокол, иктисодий ва савдо со;асидаги ;амкорлик тугрисида битим, маданият, фан, таълим, согликни саклаш, спорт ва туризм со;асидаги узаро ;амкорлик тугри-сидаги битим, транспорт ва коммуникациялар со;асидаги ;амкорлик тугрисидаги битим, ахборот айирбошлаш, телевидение ва радио эшиттириш буйича ;амкорлик килиш ;акида протоколлар ва бошка катор хужжатлар расман имзоланганди [3].

Бу жараёнлар узаро кадриятларга асосланган ;амкорликнинг тикланиши, бошланган кенг куламли ишларнинг бундан кейин ;ам тухтовсиз давом эттирилишига пойдевор булди. Юксак дара-жадаги ташрифлардан кузланган бош максад ;ам аслида тарихан кардош мамлакатларнинг глобал-лашаётган дунёда бир-бирини куллаши, ;ар кан-дай вазиятда ;ам узаро ёрдамни аямаслик, ижти-моий-иктисодий жи;атдан тажриба алишиш эди.

Илк ташланган кадамлар бесамар кетмади. Кейинги йилларда икки уртадаги муносабатлар иликлашиб, ривожланиб, янги боскичга чикиб бор-ди. 1992 йилнинг апрелида Тошкентда Туркия эл-чихонаси, 1993 йилнинг январида Анкарада Узбе-кистон элчихонаси расмий фаолиятини бошлади. Истанбулда эса Узбекистон Республикасининг Бош консулхонаси очилиб, фаолият юрита бошлади [4].

Узбекистон Республикаси Биринчи президенти И.Каримов бмр неча маротаба расмий ташрифлар билан Туркияга сафарлар уюштирди. 1998 йил октябрида Туркия Республикасининг 75 йиллигига багишланган расмий тантаналарда ;ам иштирок этди. Яна бир кувонарли ;олат, Туркиянинг утган даврдаги барча президент ва хукумат ра;барлари - Тургут Узол, Сулаймон Демирэл, Тансу Чиллер,

Месут Йилмазар, Ахмет Сезер, Ражаб Тоййип Эрдоган - бир неча бора Узбекистонда расмий давлат ташрифлари доирасида мехмон булиш-ган. Узаро тил, дин ва маданият якинлиги икки уртадаги хамкорликнинг усиб боришида доимий замин хозирлаган. Туркия ва Узбекистон урта-сида имзоланган "Абадий дустлик ва хамкорлик тугрисида"ги шартнома хам бугунги кунда юксак ахамиятини саклаб келмокда. Узбекистон ва Тур-кияни боглаб турувчи бу нафакат айни узликлар хисобланади, балки тарихий бирлик хамдир [5].

Унутмаслик керак-ки, Туркиянинг иктисо-дий-сиёсий алокалари факат Узбекистон билан чегараланмаган. Дипломатик алокаларнинг ри-вожи давомида Марказий Осиёнинг бошка мам-лакатлари ва тил якинлиги булган Озарбойжон билан узаро хамкорликнинг юкори боскичи булган Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашининг хам тузилишига эришилган. Бу давлатларнинг тил, дин, маданият ва тарихан якинлиги уларнинг бир ташкилот байроги остида бирлашишига хамда ¡ар томонлама шериклик ёрдамини беришга шай эканлигини курсатди. Тарихан олиб караганда, 1992 йилдан бошлаб, туркий тилли давлат рахбарлари-нинг саммитлари утказила бошланганди. Мазкур давлатлар рахбарлари ташаббуси билан 1993 йил-да Туркий тилли халклар маданияти ташкилоти (ТуркСой) таъсис этилди [6]. Туркий тилли давлатлар ¡амкорлигида ТуркПА (Туркий тилли давлатлар парламентар ассамблеяси) Туркий маданият ва мерос жамгармаси, илмий тадкикотлар учун мул-жалланган Туркий академия сингари катор тарки-бий тузилмалар фаолият курсатиб келган эди [7].

Мунозара.

Ушбу ташкилот Туркий тилли давлатлар ¡ам-корлик кенгаши сифатида илк бора бу ташкилот 2009 йил 3 октябрда Озарбойжоннинг Нахичеван шахрида тузилган эди [8]. Дастлаб бу кенгаш-нинг асосчилари ва тулаконли аъзолари Туркия, Озарбойжон, Крзогистон ва К,иргизистон мам-лакатлари эди. Дастлабки даврда бу ¡амкорликда фаол булган Узбекистон янги аср бошидан ушбу расмий ташкилотда деярли иштирок этмаган.

Бу халкаро ташкилотнинг асосий максади аъзо мамлакатлар уртасида азалий кардошликни мустахкамлаш баробарида жахон ва минтака-вий муаммолар буйича сиёсий маслахатла-шувларни кучайтириш, иктисодий ва техни-кавий ¡амкорликни, илм-фан, санъат ва маданият сохасида хамда Туркий тилли дунёнинг моддий ва маънавий маданиятини асраш ва янада ривожлантириш борасида хамкорлик-ни юкори савияга кутаришдан иборат булди.

Узбекистон биринчи маъмурият даврида ташки дунёдан деярли ихоталанган холда иктисодий ривожланишни уз кучи асосида амалга ошириш-га харакат килди. Лекин тадкикотчилар фикрига кура бу йул узини окламади. Биринчи президент И.Каримов янги аср бошида геосиёсий майдонда

"ёпиклик"ка интилиши сабабидан кардош давлатлар билан хам алокаларда масофа саклашга интил-ди. Бир томондан ушбу "эхтиёткорлик" тугри хам эди. Марказий Осиёнинг тобора шимолда Россия, Шаркда эса Хитой таъсирига тушиб колиш э;ти-моли ошиб бораётган бу глобализация даврида хар томонлама чеклов куйиш маълум вакт давомида тугридир. Бирок бу жараён канчалик узок чузилса якуни мамлакатнинг хар тарафлама ривожлани-шида тусик булиши аник. Узбекистонниг Иккинчи маъмурияти эса, барча тарафлар билан имкон кадар ишончли, геосиёсий зурикишлардан холи ёки бундай зурикишларга ургу бермаган холда гео-иктисодий муносабатларни жадал ривожлантириш йулини танлади [1]. Утган 6 йиллик даврда Президент Шавкат Мирзиёев Шимол ва Шарк билан хар тарафлама хамкорлик алокаларини мустахкамлаш баробарида Марказий Осиёдаги уз кушнилари билан хам утган даврларда юзага келган барча "совуклик"ларни бартараф этишга эришди. Fарб билан эса муносабатлар узининг юкори чуккисига чикиб бормокда. Ташки сиёсатда пухта-пишик режаларнинг бош максадга айлантирилиши Уз-бекистоннинг жахон хамжамиятига муаммо-сиз, эркин интеграциялашувига сабаб булмокда.

Бугун Узбекистоннинг геосиёсий, хавфсиз-лик борасидаги муносабатларини таксимлаш, жумладан, Туркия мисолида ишончли хамкор ва норасмий ёки расмий иттифокчи шакллантириш вазифаси турибди. Бунда ташки кучларнинг таъ-сиридан эхтиёт булиш, узининг геосиёсий пози-циясини бой бермаслик ва тугри танланган йулдан кайтмаслик каби вазифалар уз ижросини кутади [9]. Жахон майдонида хар бир мамлакатнинг мако-ми унинг геосиёсий урни билан бевосита боглик.

Президент Шавкат Мирзиёевнинг кенг кулам-ли, фаол ва самарали олиб борган ташки сиёсати кардош мамлакатлар билан муносабатларни му-стахкамлай олди. Туркия Жумхурияти Президен-ти Ражаб Тоййип Эрдоган 2018 йилда Тошкентга расмий ташрифи давомида Туркий Кенгашга Узбекистоннинг хам аъзо булишини ва Кирги-зистондаги саммитга таклиф этгани ахамиятли вокейлик булганди. Яна бир мухим жихати, 2018 йилнинг 3 сентябрида Киргизистон Республика-сининг Чулпон ота шахрида булиб утган Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашининг олтинчи саммитида Узбекистон Республикасининг Президента Шавкат Мирзиёев хам мамлакатимиз но-мидан илк маротаба иштирок этгани булди. Ушбу саммитда Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ва Венгрия Республикаси Бош вазири Виктор Орбан анжуманда фахрий мехмон сифатида катнашган булсаларда, Узбекистоннинг расмий аъзо макомини олиш жараёнига тамал тоши куйилди. Давлатимиз рахбари саммитда сузлаган нуткида халкларимизни узаро ухшаш тил, муштарак маънавий-маданий кадриятлар ва мустакил хамкорлик ришталари бир-бирига боглаб келаётгани, бугунги кунда Кенгашнинг сиёсий кун тартибида хеч бир муаммо ёки ке-лишмовчилик мавжуд эмаслигини кайд этди. Бу

жараён Узбекистонни Туркий тилли давлатлар ;амкорлик кенгашига янада якинлаштириши ба-робарида тили ва дини бир кардош мамлакатлар билан ;амкорлик алокаларини ;ам муста;кам-лаш учун пойдевор вазифасини утаб берди [10].

Туркий тилли давлатларнинг узаро як,ин ;ам-корлиги уларнинг сиёсий ва иктисодий ;аётлари ривожида ;ам куриниш бермокда. Биргина 2017 йилда Узбекистоннинг Туркий тилли давлат-лар ;амкорлик кенгашига аъзо давлатлар билан узаро ^савдо ;ажми 40 фоиздан зиёдга усган. Бу ;али Узбекистон ушбу ташкилотга аъзо булмаган даврдаги статистика, холос. 2018 йил сунггида эса Узбекистон ушбу ташкилотнинг расмий аъзо-сига айланишига бир к,адам колган даврда узаро савдо-иктисодий ;ажм аввалги йилгидан икки баробарга ошгани эътироф этилганди [11]. Бун-дан ташкари Туркияда 2018 йил маълумотларига кура, уттиз мингдан зиёд конуний макомдаги узбекистонликлар иш ва укиш билан бандлар.

Озарбойжон ва Туркия билан ;ам мамлакатлар уртасидаги иктисодий-ижтимоий ;амкор-лик алокалари 2018 йилга кадар юк,ори даражада булмаса-да давом этиб келаётган эди. Президент Ш.Мирзиёев ;окимиятга келган дастлабки дав-риданок, ташки сиёсат масалаларини мутлак, кайтадан куриб чикди. Кейинги йилларда мазкур давлатлар билан алокалар тобора муста;кам-ланиб борди. Олий ва юкори даражадаги икки томонлама ташрифлар амалга оширилди. 2019 йилнинг 15-16 октябрида Озарбойжонда Тур-кий тилли давлатлар ;амкорлик кенгашининг еттинчи саммити булиб утди. Боку саммити Узбекистонни Туркий Кенгашнинг тенг ва тула ;укукли аъзоси сифатида ташкилотга кушили-шини таъминлади. "Туркий тилли давлатлар ;амкорлик Кенгашини тузиш тугрисидаги Нахи-чеван Битимини ратификация килиш ;акида"ги Узбекистон Республикаси конуни 2019 йил 14 сентябрь куни Узбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан томонидан Олий Мажлис Сенатининг йигирма иккинчи ялпи мажлисида маъкулланган ва имзоланганди. Бу жараён 2019 йилга кадар давом этган узаро ;амкорлик алока-ларининг янги даврини бошлаб берди. Бошлан-ганда ;ам шиддатли тарзда усиш, ;ар томонлама алокаларнинг муста;камланиши, Туркий дунёнинг азалий бирлигини кайта тикланиши (2021 йилги Истанбул саммитида Узбекистон Президенти Туркманистонга Туркий Давлатлар Таш-килотининг кузатувчиси макоми берилганлигини куллаб-кувватлади) сифатида жа;он ;амжамияти куз унгида ташкилотнинг нуфузини оширди.

Узбекистоннинг утган беш йилдаги даври узини олдинги йилларга нисбатан кайта тиклаш, ёпилган эшикларни очиш, ;амма томонлама узига дуст-;амкорлар излаш, ривожланган давлатлар тажрибасидан самарали фойдаланиш учун са-ло;иятли кадрлар етиштиришга бор эътиборини каратиш даври булди, десак муболага булмайди.

Бугунги Туркия ишлаб чикариши билан бир каторда ;арбий сало;ияти ;ам анчайин усган

мамлакат (бу Озарбойжон-Арманистон урушида яккол намоён булди). Ана шундай кудратли дав-лат билан ;амкорлик килиш мамлакатимизнинг миллий манфаатларига тулик мос тушади. Уз навбатида, Узбекистон ;ам Туркия ташки сиёса-тида му;им урин тутади. Мамлакатимиз бугунги кунда Туркиянинг Марказий Осиёдаги энг асосий шерикларидан бири ;исобланади. Узбекистоннинг улкан бозори, тобора либераллашиб бораётган иктисодиёти, кулай инвестициявий му;ити, та-рихий ша;арлари, мукаддас диний кадамжолари Туркияда катта кизикиш уйготмокда. Демак, ;ам-корликни муста;камлашдан ;ар икки томон ;ам манфаатдор булиб, бу эса узаро муносабатларнинг истикболи порлок эканлигидан далолат беради [12]. Юксалиш сари ташланган эзгу кадамлар келажак учун самарасини беришни бошлайди. Мустакил ташки сиёсатда ;ар томонлама ;амкор, керак булса стратегик шерик була оладиган дуст-мамлакат бугун барча давлатларга табиий э;тиёжлар каби зарур. Хозирда Узбекистоннинг олиб бораётган ташки сиёсатдаги фаоллиги, халкаро муносабат-ларда муносиб позицияга эгалиги ;ам халкаро майдонда мамлакатимизнинг нуфузини оши-шидаи самарали ;аракатларнинг натижасидир.

хулоса. шшамаж

Жа;он мамлакатларида сиёсий-иктисодий, маданий-ижтимоий жаб;аларда интеграция ва глобаллашув жараёнлари кучайиб бораётган бир даврда дунё мамлакатларининг асосий ривожла-ниш тенденция ;амда йуналишларини аниклаб олиш му;им а;амият касб этади. Жа;он сиёсати ва иктисодиётида интеграцион жараёнларнинг ривожланиш аломатлари узгариб бораётган бир даврда Узбекистон Республикаси ;ам жа;он ;амжамиятига чукур интеграциялашиб, ушбу мамлакатлар билан ижтимоий-иктисодий, сиёсий ва маданий со;алардаги муносабатларини тобора кенгайтириб бориш ;аракатини жадал-лаштирган.

Жа;оннинг йирик интеграцион марказлари, шу каторда, амалда мамлакатимизнинг азалий ;амкорлари булган давлатлар ривожланишининг ижобий ва салбий томонларини урганишдаги ёндашувлар республикамиз иктисодиётида, сиёсий-ижтимоий алокаларида му;им а;ами-ятга эга булиб бормокда. Бугунги кунда Туркий давлатлар ташкилоти билан Узбекистон Респу-бликасининг узаро ;амкорлик алокалари ;ам юкори боскичли ривожланишга утди. Ушбу таш-килотнинг барча аъзо давлатлари узаро кардош халклар сифатида азалий дустлик алокаларини янада юкори погонага кутариш стратегиялари минтака ва жа;онда тинчлик, баркарорлик ;амда ;амкорликни таъминлаш йулида му;им а;амият касб этишини дунё афкор оммасига намоён этиб келмокдалар.

1. https://www.bbc.com/uzbek/uzbekistan-59259663

2. Ажемугли Д., Робинсон Ж.А. Мамлакатлар таназзули сабаблари: цудрат, фаровонлик ва камбагаллик манбалари. Тошкент: Nihol, 2021. - Б. 122.

3. Узбекистоннинг энг янги тарихи (фан доктори илмий даражасига талабгорлар учун уцув цулланма). Муаллифлар: КЭ.Эргашев, А.Т.Замонов, А.Т.Замонов, Н.Т.Талипова, У.В£афуров, %.Э.Эргашев, Р.Шамсутдинов, Э.З.Нуриддинов, Т.Х.Норцобилов, А.Х.Холов, А.Т. Сабиров. Тошкент - 2013. - С. 288.

4. УзбекистонМиллий энциклопедияси. Тошкент: Узбекистон, 2000-2005. Б. 327.

5. https://uz.wikipedia.0rg/wiki/0%CA%BBzbekist0n_%E2%80%94_Turkiya_mun0sabatlari

6. https://www.turkkon.org/tr/organizasyon-tarihcesi

7. https://uz.wikipedia.org/wiki/Turkiy_davlatlar_tashkiloti

8. SPECIAL PUBLICATION - Turkic Council: 10th Anniversary of the Nakhchivan Agreement. Baku -2019. - Р. 49.

9. Назарова Г., Халилов Х. ва бошц. Халцаро ицтисодий интеграция. Тошкент: Тафаккур, 2010. - С. 69.

10. https://uza.uz/uz/posts/turkiy-kengash-arorgo-ida-zbekiston-bayro-i-ilpiraydi-14-10-2019

11. https://president.uz/uz/2939

12. Жураев Узбекистон - Туркия:цамкорликнингянги сауифаси. http://www.adolatgzt.uz/policy/ munosabati/4890 № 44,2017.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.