CC BY
4УДК 373.1.013:37.033/.035
З. Е. Кожабекова1, П. А. Бакирбаева2, Д. П. Екейбаева2
1Г.г.к., доцент (Ощуспк Казахстан мемлекеттiк педагогикалык университет^ Шымкент, Казакстан) 2Магистр, география, жерге орналастыру жэне кадастр кафедрасынын окытушылары (Эл-Фараби атындагы Казак улттык университет^ Алматы, Казакстан)
ТУРИСТ1К КЭС1ПКЕРЛ1К КЫЗМЕТТ1 ДАМЫТУДАГЫ Ж1БЕК ЖОЛЫНЫЦ РЭЛ1
Аннотация. БYгiнгi кYнi туризм экономиканын негурлым серпiндi дамып келе жаткан салаларыньщ бiрi болып табылады. Туризмнiн тутастай алганда элемдiк экономикага да, жекелеген елдер мен внiрлердiн экономикасына да ыкпалыныц всуi элемдiк экономиканын калыптасуы мен дамуына негурлым манызды, туракты жэне узак мерзiмдi Yрдiстердiн бiрi болып табылады.
Казакстан Еуропа мен Азия арасындагы тиiмдi взара карым-катынасын дамытуда бага жетпес рвл аткара алады.
ТРАСЕКА жобасы-Еуропа-Кавказ-Азия халыкаралык квлiк жолы бYгiнгi кYнi взектi болып табылады жэне Казакстан Yшiн Жана Жiбек жолынын негiзгi жолдардын бiрi болып табылады. Жобаны Еуропалык Одак колдайды жэне Орталык Азия республикаларын халыкаралык когамдастыкка интеграциялау Yшiн iске асы-рылады. Бул жобада республика взш Азиядагы тауарлардын Еуропага жылжу жолындагы Орталык торап-тардын бiрi репнде кврсетедi. Бул Yшiн елiмiздiн квлжтж-логистикалык жYЙесiн жангырту бойынша Yлкен жумыс жYргiзiлуде. Жiбек жолынын экономикалык белдеуш калыптастыруда ТРАСЕКА халыкаралык квлiк жолынын дамуына SWOT-талдау жYргiзiлдi.
Тушн сездер: мультимодаль, геостратегия, инфракурылым, логистика, ТРАСЕКА.
К1р1спе. Адамзаттын ен 1р1 жетютштершщ б1р1 б1зд1н дэу1р1м1зге дешн III гасырда пайда болган жэне XVI гасырга дешн вм1р CYрген ¥лы Ж1бек жолы болып табылады. Ол сауда магистралы ретшде ею мынжылдыкка жуык жумыс ютед^ ол б1р вркениеттерден баска мындаган километрге созылды. Ж1бек жолы-Кытайдан Таяу Шыгыс жэне Еуропа елдерше апаратын керуен жолдарынын жYЙесi.
Жаhандану жагдайында елдердiн экономикасы бiрынFай вндiрiске байланысты болган кезде квлш жYЙелерiн дамыту елдiн халыкаралык енбек бвлiнiсiне катысуы Yшiн кажетп шарт болып табылады. Орталык Азия елдерi Еуропа мен Азия арасындагы квшр бола отырып, тиiмдi географиялык жагдайга ие жэне Батыс - Шыгыс жэне СолтYCтiк - Ощустш багыттарында жYк транзитi бойынша квлш кызмегтерiн усына алады.
Эщрлш экономиканы элемдiк экономикалык жYЙеге интеграциялау процес Орталык Азия елдерiн ЕО, Кытай жэне Ресей сиякты непзп сауда серiктестерiмен олардын взара саудасынын всуiне экеледi. Энiр мемлекегтерiнiн непзп экспорттык тауарлары энергия ресурстары жэне баска да пайдалы казбалар болып табылады. Осылайша, жана кен орындарына кол жеткiзу квлiк инфра-курылымын дамыту кажеттшгш талап егедi.
Зерттеу объекткь 1993 жылы Брюссельдегi конференцияда Еуроодак (ТRACECA -TransportCorridorEuropeCaucasusAsia) сиякты танымал "Еуропа - Кавказ - Азия квлш жолы" Тасиспрограммасын юке асыруды усынды. Бул Еуропадан Батыс-Шыгыс багыты бойынша, Кара тенiзден, Кавказ жэне Каспий тенiзi аркылы Орталык Азияга шыгатын, халыкаралык курылымдар мен Еуроодакка елеулi каржылык, уйымдастырушылык жэне техникалык колдау алган еуроазиялык квлш жолынын жалгыз жобасы. Ол еуропалык жэне элемдiк нарыктарга балама квлш жолы аркылы шыгу мYмкiндiгiн арттыру жолымен Орталык Азия мен Ощустш Кавказ мемлекегтерiнiн саяси жэне экономикалык тэуелшздтне жэрдемдесу жвнiндегi ЕО жаhандык стратегиясына сэйкес келедi [1].
Багдарламанын басты максаты оган катысушы мемлекеттердщ автожол, эуе жэне темiр жол квлтнщ халыкаралык желiсiне, коммерциялык тещз навигациясына кол жеткiзуiн женiлдету, сондай-ак халыкаралык жолаушылар мен жYк тасымалдарынын квлемiн улгайту болып табылады (1-сурет).
1-сурет - Еуропа-Кавказ-Азия халыкаралык келж жолы (ТРАСЕКА).
Аппарат кез1 [1]
БYгiнде Еуропа-Кавказ-Азия халыкаралык кел1к дэл1з1 (ТРАСЕКА) елдер мен ещрлер арасын-дагы сауда-экономикалык катынастар мен кел1к катынасын дамытуга багытталган кел1к жYЙесiнщ мультимодальды (аралас) кешеш болып табылады. Ол Еуропаны Азиямен байланыстыратын табиги транзитпк кешрлердщ б1р1, кайта жацгыртылган Ж1бек жолы деп аталады. Дэл1з Шыгыс Еуропа елдершде (Болгария, Молдова, Румыния, Украина) ез бастауын алады жэне ТYркияны киып етедь
Будан эр1 багыт Кара тещз аркылы Грузиядагы Поти жэне Батуми порттарына бару керек, содан кешн Туркиядан осы ещрмен жер Yстi катынасын пайдалана отырып, Ощуснк Кавказ елдершщ, сондай-ак Иран Ислам Республикасыныц кел1к желюш юке досады. Эз1рбайжаннан Каспий паром еткелдер1 (Баку - ТYркменбаши, Баку - Актау) аркылы ТРАСЕКА багыты Эзбекстан, Кыргызстан, Тэжшстандагы багыттармен байланысты жэне Кытаймен жэне Ауганстанмен шекарага жетенн ТYркменстанныц жэне Казакстанныц тем1р жол жолдарына шыгады.
Бастапк;ы деректер жэне зерттеу эдктерь Катысушы елдер транзитпк мемлекеттер реннде езшщ релш кYшейтуге катысты накты перспективаларга ие. Буган елдердщ геостратегиялык жаг-дайы жэне оларда каркынды дамып келе жаткан кел1к инфракурылымыныц болуы сиякты объек-тивн факторлар ыкпал етедь ТРАСЕКА жолыныц барлык бойында жаца автомобиль жэне тем1р жолдардыц курылысы журпзшуде. Крлданыстагы автожолдар мен тем1р жолдарды калпына келпру, сондай-ак кетрлер мен порттарды кайта жацарту кезвде жаца кетрлер, порттар жэне баска да кел1к инфракурылымы салынады. Тшсн б1рыцгай кукыктык база эз1рленед1 жэне б1рыцгай тарифнк каги-далар айкындалады. Халыкаралык тасымалдарды кэс1би жYзеге асыру Ymrn тшсн кадрларды б1р мезплде даярлау кез1нде мультимодальдык кел1кн дамыту Yшiн кажетп кел1к инфракурылымы курылады.
ТРАСЕКА елдер1 колданыстагы кел1к зацнамасын халыкаралык кел1к конвенцияларымен жэне келю1мдермен, сондай-ак Еуроодактыц кел1к зацнамасымен жакындату жолынан ету1 тшс.
Тасымалдау келемше объективт бага алу жэне сол немесе баска аймактык/халыкаралык маршрут-тардыц ттмдшгше заманауи 1Т-технологияларга негiзделген болжаудыц озык эдiстерiн дамыту Yшiн кажет деп саналады. Болжамдар тасымалдау типтерiне /санаттарына (жолаушылар мен ж^-тер); жYктердi жэне пайдаланылатын келштщ (тещз, эуе, авто - уткыр жэне темiр жол) тYрлерiне. 2020 жылга карай TRACECA жолы бойынша жYк тасымалы келемiн екi есе улгайту к'ртлуде. TRACECA аймагындагы халыкаралык жолаушылар тасымалы, непзшен эуе жэне жер Y^i. Автомобиль келiгi кершiлес елдер арасында тасымалдауда мацызды рел аткарады.
Сонымен катар, Жiбек жолыныц экономикалык белдеуiн калыптастыру:
Жiбек жолы бойында орналаскан елдердщ элеуметпк-экономикалык дамуы мен емiр суру децгешнщ казiрri айырмашылыктары;
Орталык Азиядагы келш-логистикалык инфракурылымныц жеткшкшз дамуы жэне оныц еуропалык стандарттарга сэйкес келмеуi;
келш-экспедициялык кызмет керсетудщ элсiз децгеш;
келiк жылжымалы курамын пайдаланудыц темен тиiмдiлiгi;
жергiлiктi бизнестщ халыкаралык бэсекелестiкке жэне сырткы нарыкка шыгуга дайын еместiгi.
Зерттеу жалпы гылыми жэне арнайы эдiстерге непзделген. ЖYЙелiк тэсiл колданылды-жалпы гылыми эдюнамалык принциптердщ (талаптардыц) жиынтыгы, олардыц негiзiнде трассаны жуйе ретiнде карау жатыр. ЖYЙенi талдау оныц мшез-кулкы каншалыкты жеке элементтердiц ерекше-лiктерiмен де, курылымныц касиеттерiмен де, гылыми жарияланымдар мен казiрri замангы кужат-тарды, Мемлекеттiк багдарламалар мен жобаларды, веб-сайттарды талдауды пайдалану жолымен негiзделген. Жумыста SWOT-талдау жYргiзiлдi, ол ТРАСЕКА халыкаралык келiк жолы катысуыныц кYштi жэне элшз жактарын, оныц нарыктык мYмкiндiктерi мен тэуекел факторларын зерттеу нэтижесшде алынатын Казакстанныц накты жагдайы мен стратегиялык перспективаларын багалау мYмкiндiгiн кездейдь
Нэтижелер жэне талкылау. ДС¥ мэлiметтерi бойынша 2013 жылы Еуропадан Азияга тауар-лар экспортыныц жалпы агыны $ 667 млрд, ал Азиядан Еуропага тауарлардыц жалпы керi агыны $ 855 млрд курады. К'ртлгендей, 2020 жылга карай Кытай мен ЕО арасындагы сауданыц шамамен 8%-ы Казахстан аркылы ететiн «Батыс Еуропа - Батыс Кытай» автомобиль дэлiзi аркылы етедi [4].
Казахстан Орталык Азиядагы ец iрi экономикасы бар ел болып табылады жэне Кытайдыц Орталык Азия аймагы елдерiмен сауда айналымыныц 70 пайыздан астамын жинактайды. 2013 жылы Казакстанныц Жiбек жолы елдерi тобымен тауар айналымы Казахстан Республикасы ¥лттык экономика министрлiгi Статистика комитетшщ деректерi негiзiнде $37,8 млрд немесе елдщ тауар айналымыныц жалпы келемшщ 45,4%-ын, оныц iшiнде казакстандык экспорт: $14,0 млрд немесе экспорттыц жалпы келемiнiц 33,6%-ын, казакстандык импорт: $23,8 млрд немесе импорттыц жалпы келемшщ 65,8%-ын курады. Бул ретте Ресейге казакстандык импорттыц 36,8%, Кытайга - 17,1% келедi [5].
Казiргi Казахстан Yшiн Жiбек Жолы - бул «жол картасы», оныц багдарламасында инфраку-рылым курылысын жандандыру жэне езара тиiмдi сауда катынастарын дамыту карастырылган. Жiбек жолыныц экономикалык белдеушщ мацызды курамдас белiгi келiк жэне логистика (тарату инфракурылымын куру) болып табылады.
Келш-логистикалык жYЙе - бул кажет кызметтердi тутынушылардыц тацдау ерюндшш бiлдi-ретiн бэсекеге кабiлеттi келштш кызмет керсету жYЙесi. Мундай жYЙеге кызметтердi тутынушылардыц жэне жYЙенiц эрбiр катысушысыныц мYДделерiн канагаттандыру Yшiн iс-эрекеттерi YЙлестiрiлiп, тиiмдi нэтижеге кол жетюзуге багытталган бiрнеше катысушылар юредь
Жiбек жолы багытын калпына келирудщ негiзгi кадамы-казакстандык транзиттi дамыту. Сарапшылардыц пiкiрiнше, стратегиялык багыттарды тацдау кезшде Кеден одагы аймагыныц ба-гыты, БiрыцFай экономикалык кецiстiк iшiнде шаруашылык байланыстарды дамыту Yшiн келштш-логистикалык база куру езектi мэселелердiц бiрi болып табылады. Шетелде стратегиялык мацызды баFыттар бойынша езiмiздiц келiктiк-логистикалык кешендерiмiздiц (КЛК) желiсiн куру аркылы келш дэлiздерiнiц баFыттарын эртараптандыру мэселесi Казакстан Республикасыныц келiк саяса-тында езекп болып отыр. КЛК желiсiнiц курылуы Казакстан Республикасыныц Еуропа мен Азия арасындаFы негiзгi транзиттiк хаб ретшде калыптасуына ыкпал ететiн Казакстан Республикасыныц
аумагы ар^ылы жYк тасымалын жеделдетуге мумюцщк береди 2014 жылгы мамырда Кытайдыц шыгыс Ляньюньган портында ^аза^стандыщ логистикалыщ терминалдыц бiрiншi кезегi ашылды. Цзянсу провинциясында (Шыгыс Кытай) орналаодан Ляньюньган портыныц тиiмдi географиялыщ орны бар. Ол темiр жолмен Кытайдыц бас^а iрi порттары - Циндао, Тяньцзян, Далянь жэне Шанхай порттарымен байланысады, сонымен ^атар Кореяныц Пусан порты мен Жапон Осака портымен тещз желiлерi бар. 2015 жылдыц а^пан айында алгаш^ы тура^ты контейнерлiк пойыз Ляньюньган - Ал-маты юке ^осылды. 2015 жылдыц соцында Каза^стан-Кытай терминалы ар^ылы экспорттыщ жэне транзитпк тасымал квлемi 2020 жылга ^арай екi есеге артады деп куплуде. Осындай инфра^у-рылымдыщ жобаларды юке асыру 2012 жылы Казахстан Республикасыныц Президентi жариялаган «Казахстан - Жаца Жiбек жолы» стратегиялыщ бастамасыныц бвлт болып табылады. Осы бастама-га сэйкес Казахстан Еуропа-Азия багытында непзп жYк агымы втетiн Орталыщ Азия аймагындагы iрi iскерлiк жэне транзитпк хаб^а айналуы керек [6] (2-сурет).
2-сурет - Каза;станньщ Еуразияныц басты келж-логистикальщ хабы ретшде стратегияльщ устаным картасы.
Дереккез [6]
"Жаца Ж1бек жолы" бойынша непзп жYк агыны шыгыстан батыс;а ;арай жYзеге асырылатын болады. Кытайдыц батыс жэне Орталы; провинциялары Досты; станциясы ар;ылы тем1р жол багы-ты бойынша ЕО пкелей тем1ржол ;атынасында. Сарапшылардыц есептеушше, тем1р жол ар;ылы Еуропага жYктердi жетюзу тещзге ;араганда орта есеппен 2-3 есе жылдамыра;, бул айтарлы;тай бэсекелеснк артьщшыльщ болып табылады [7].
"Жiбек жолыныц экономикалы; белдеуГ' ;ытайлы; бастамасы жэне Казахстан Республикасыныц Президент Н. Э. Назарбаевтыц 2014 жылгы 11 ;арашадагы Жолдауында жарияланган "Нурлыжол" Каза;станныц жаца экономикалы; саясаты инфра;урылымдарды, ец алдымен келш пен коммуникацияларды дамытуга багытталган.
ТРАСЕКА - "Еуропа - Кавказ-Азия" халы;аралы; кeлiк дэлiзiн iске асыру Yшiн Каза;станда "Досты;/Алтынкел - Жез;азган - А;тау порты - Баку - Тбилиси - Карс" багытында "SilkWind" блок-пойызын уйымдастыру бойынша "SilkWind" жобасы эзiрлендi. Жобага сэйкес Кытайдан темiр жол
3-сурет - ТРАСЕКА хальщаральщ кeлiк дэлiзi. Дереккез [7]
аркылы жYк контейнерлер1 Каспий тещзшде орналаскан Казакстандык Актау портына жетюзшетш болады. Содан кешн оларды жYк тещз паромдарына ауыстырып, Эз1рбайжан портына - Бакуге дешн, одан эр1 тем1р жол аркылы Грузия порттарына женелтед1, одан эр1 контейнерлш тасымалдармен жYк ТYркия порттарына жетк1з1лед1 (3-сурет).
2013 жылдыц соцында Босфор бугазы - Мармара астындагы алгашкы тем1ржол туннел1 ашылды. Егер осы ею маршрут косылса, онда оныц жалпы узындыгы 4192 км курайды. Бул пойыз 12 кYнде жYPуi керек. Сарапшылардыц шюршше, бул Кытайдан батыс шекарадан ЕО-га дешн ха-лыкаралык тауарларды жеткiзетiн колданыстагы ец кыска жол [8].
Актау портына шыга отырып, Орталык жэне Батыс Казакстан eцiрлерi арасында темiр жол жYк тасымалдарын оцтайландыру жэне транзитпк жYк агындарын тарту максатында узындыгы 1036 км Жезказган - Бейнеу темiржол желiсi пайдалануга берiлдi. Ол бiрнеше аймакты косады. Караганды, Кызылорда, Мацгыстау жэне Актебе облыстары аркылы Каспий тещзше тiкелей шыгады. Эзiрге бул учаске бойынша жYк поездары жYPуде. Актау тещз портынан жYктер ТYрiкменстанмен шекарага дейiн жэне Парсы шыганагы елдерiне жiберiледi. Кытай шекарасы - Актау - Баку - Грузия - ТYр-кия - Еуропа елдерi транзиттiк дэлiзiнiц бiр бeлiгi болуга тиiс Жезказган - Бейнеу темiр жолыныц курылысыныц аркасында Кытай жYктерiн еуропалык порттарга дешн тасымалдау 40-тан 12 кYнге дешн кыскарады.
2015 жылы Кытайдан Казакстан аркылы Еуропа елдерiне контейнерлiк тасымалдардыц екi есе улгаюына кол жетюзшдь "Нурлы Жол" багдарламасы аясында Курык портында куаты 4 млн тонна паромдык кешен курылысыныц жобасы жYзеге асырылуда [9].
Актау портын солтYCтiк багытта кецейту аякталды, 3 млн тонна етюзу кабiлетi бар кургак жYктердi ауыстырып тиеу Yшiн 3 жYк айлагы салынды. Бул порттыц куатын 21 млн тоннага дейiн жеткiзу жоспарлануда.
Авторлардыц орындаган ТРАСЕКА халыкаралык кeлiк дэлiзiнiц дамуыныц SWOT-талдауы Казакстан Yшiн Жаца Жiбек жолыныц осы багытыныц жай-кYЙiн, проблемалары мен перспекти-валарын кeрсеттi (кесте).
Осылайша, казiргi уакытка дейiн Казакстан 19 мыц километрдi жeндеуден eткiзiп, калпына келтiрдi, 1700 километрдi темiр жол салынды. Отандык кeлiк-логистикалык саланы жацгырту жалгасуда. Атап айтканда, 2014 жылы Казакстанныц кeлiк дэлiздерi бойынша жYк транзитi шамамен
-107-
Казак;стандаFы ТРАСЕКА халыккаралы; келж дэл1зшщ дамуын SWOT талдау
Мъщты жацтары ЭлЫз жацтары
1. Курлыкк аркылы ец кыскка маршруттарды салуга MYмкiндiк беретш елдщ ттмда географиялы; орналасуы 2. КолданыстаFы "Батыс-Шытыс", "СолтYCтiк-ОцтYCтiк"келiк дэл1здершщ болуы 3. Дамытан келжтж-логистикалы; инфракурылым 4. Нурлыжол мемлекеттiк баЕдарламасы мен жаца Шбек жолыныц Yндестiгi 5. Ел шшдеп жэне оныц шекарасындаFы турак;ты элеуметтж-саяси жардай 6. Келж инфракурылымын дамыту есебшен ендiрiстiц есу1 жэне халыккты жумыспен камту 7. Транзиттж жук аFындарынын жоFары келiктiк к;ауiпсiздiгi 8. Маршруттар мен жетюзу куралдарын тацдаудыц кец спектрш усынатын мультимодальды келж ЖYЙесi 1. Казак;станныц келж-логистикалы; жуйесш дамытудыщ бiрынFай туж^1рымдамас^1н^1ц болмауы 2. Келж инфрак;¥рылымынын техникам; жай-KYЙiнiн темен децгеш 3. ЖYK транзитiнiн жоFары куны 4. Келiктiк жэне кедендж кедергшердщ болуы 5. Бшжп кадрлардыц желспеуштп жэне IT-технологияларды нашар пайдалану
MYMKmôiKmep К,аут
1. Халыкаралык нарык;тарFа тыну Yшiн келжтж байланыстарды эртараптандыру 2. Келжтж-логистикалы; жэне ак;паратт^1к;-к;арж^1л^1к; ЖYЙенi халыкаралык; хаб децгейiне дейiн дамыту 3. КР инвестициялы; климаты мен инвестициялык; тартымдылыFын жак;сарту 4. 0з дамуына ;айта инвестициялауд^1ц жоFары децгеш бар табысты езш-ез1 ак;тайгын логистика 5. Тауар айналымын ¥ЛFайту 6. Экшорттьж;-баFдарланFан ешм енд1ру Yшiн элемдк нарык;тыц кажеттiлiгiн зерделеу 7. Курлыщшшж баFыттар бойынша контейнерлiк тасымалдарFа арналFан "Кур?а;" порттарды дамыту к;ажеттiлiгi 1. Келж аFыны мемлекеттердщ егеменд1 аума;тары аркылы етед1 2. Ык;тимал табиFи кауштер жэне техногендiк апаттар 3. ¥лттык; экономиканыц шитзатты; баFдарын са;тау 4. Кытайдыц Казахстан нарыпына сауда-экономикалы; жэне кешьк;он экспансиясын KYшейту 5. Казакстандык; кэсшорындар Yшiн бэсекелестiктi KYшейту 6. Табжи ортаныц экологиялы; жаFдайына ж^темен1 арттыру
18 млн тоннаны курады: темiр жол бойынша - 16,1 млн тонна, автомобиль келшмен - 1,5 млн тонна, су келшмен - Актау порты аркылы 100 мыц тоннаFа жуык. Транзиттен тYCкен табыс 1 млрд.
^орытынды. Элемдiк экономиканыц даму болжамдары XXI Fасырдыц басты каржылык, тауарлык жэне акпараттык аFындары Жапония мен Кытайды коса алFанда, СолтYCтiк Америка, Еуропа жэне ОцтYCтiк-ШыFыс Азия сиякты Yш жаhандык курылымдар арасында шоFырланатынын куэландырады. ОсыFан байланысты TRACECA-Fа катысушы елдер ттсп келiк-коммуникациялык байланыстарFа интеграциялау жешндеп жумысты жалFастыруы кажет. Кaзiргi элемде интеграция элеуметпк-экономикалык жэне саяси дамудыц мацызды жолдарыныц бiрi болып табылады, онда ецiрлiк интеграция бул елдердщ жаhандык элемдiк шаруашылык байланыстарFа юрушщ накты про-цесi. TRACECA-ныц бiркатар елдерi тецiз коммуникацияларына тiкелей шыша алмайды. Олардыц экономикасы Yшiн сырткы элеммен келiктiк байланыстарды эртараптандыру мацызды экономи-калык мэнге ие, ейткеш TRACECA келiк желiлерi пайдалы казбаларFа, энергетикалык жэне ецбек ресурстарына бай аумактар бойынша етедi.
Келiк инфракурылымыныц дамуы ендiрiс пен жумыспен камтылудыц есуiн камтамасыз етедi, сондыктан ТЯАСЕСА келiк дэлiзi аймактыц узак мерзiмдi турактандырушы факторы болып табылады. Осындай елдердiц бiрi - Еуразия орталыFында орналаскан Казакстан. Сондыктан республика бул жобаны белсендi тYрде жYзеге асыруда жэне Жаца Жiбек Жолыныц баFыттарыныц бiрi ретiнде. Ынтымактастыкты одан эрi дамыту Yшiн КазакстанFа, сонымен бiрге КытаЙFа да терминалдар желюш кецейту кажет Бiздiц елiмiз Жаца Жiбек Жолыныц келiктiк-логистикалык хабы релiнде тур, сондыктан мемлекеттiк стратегияныц басты максаты - Казакстанды барлык непзп континенталды келiк дэлiздерi ететiн жэне бiздiц аймакка косылатын ец Yлкен еуразиялык келiктiк-транзиттiк хабка айналдыру.
ЭДЕБИЕТ
[1] traceca-org.org/default.php- Проект ТРАСЕКА. Международный транспортный коридор Европа-Кавказ-Азия (ТРАСЕКА).
[2] Аманова М.В. Интеграция транспортной системы Казахстана во всемирную экономическую систему // Вгсник економжи транспорту i промисловосл. - 2013. - № 44. - С. 87-90.
[3] Государственная программа развития и интеграции инфраструктуры транспортной системы Республики Казахстан до 2020 года, 2013 г. - http://www.mid.gov.kz/images/stories/contents/gp_150520141656.pdf.
[4] Послание Президента РК народу Казахстана от 11 ноября 2014 года «НурлыЖол - Новая экономическая политика».
[5] Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. http://stat.gov.kz
[6] http://altaynews.kz/19187-transport-logistics-industry-kazakhstan.html
[7] Экономический коридор «Новый Шелковый путь» // Официальный сайт Союза транспортников Казахстана АО "KAZLOGISTICS" www.kazlogistics.kz. Режим доступа: http://www.kazlogistics.kz/ru/media_center/interview/detail.php?id=577
[8] http://www.vestikavkaza.ru/analytics/Kitay-sozdaet-novye-kommunikatsii-Proekt-Silk-Wind-oboydetsya-bez-politiki.html © - Вестник Кавказа
[9] Государственная программа инфраструктурного развития «Нурлыжол» на 2015-2019 годы от 6 апреля 2015 года № 1030.
[10] https://primeminister.kz/article/view/34
REFERENCES
[1] traceca-org.org/default.php- Project TRACECA. International transport corridor Europe-Caucasus-Asia (TRACECA) (in Russ.).
[2] Amanova M.V. Integration of the transport system of Kazakhstan into the global economic system // Visnik ekonomiki transportu i promislovosti. 2013. N 44. P. 87-90 (in Russ.).
[3] State program for the development and integration of the infrastructure of the transport system of the Republic of Kazakhstan until 2020, 2013 y. - http://www.mid.gov.kz/images/stories/contents/gp_150520141656.pdf.
[4] Message from the President of the Republic of Kazakhstan to the people of Kazakhstan dated November 11, 2014 « Nyly Zhol - Novaja jekonomicheskaja politika » (in Russ.).
[5] Statistics Committee of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan. http://stat.gov.kz (in Russ.).
[6] http://altaynews.kz/19187-transport-logistics-industry-kazakhstan.html
[7] The «New Silk Road» Economic Corridor // Official site of the Union of Transport Workers of Kazakhstan JSC "KAZLOGISTICS" www.kazlogistics.kz.- Access mode: http://www.kazlogistics.kz/ru/media_center/interview/detail.php?id=577 (in Russ.).
[8] http://www.vestikavkaza.ru/analytics/Kitay-sozdaet-novye-kommunikatsii-Proekt-Silk-Wind-oboydetsya-bez-politiki.html © - Bulletin of the Caucasus.
[9] State Infrastructure Development Program «Нурлыжол» for 2015 - 2019 from April 6, 2015, № 1030 (in Russ.).
[10] https://primeminister.kz/article/view/34
З. Е. Кожабекова1, П. А. Бакирбаева2, Д. П. Екейбаева2 :К.г.н., доцент
(Южно-Казахстанский государственный педагогический университет, Шымкент, Казахстан) 2Магистр, преподаватель кафедры географии, землеустройства и кадастра (Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан)
РОЛЬ ШЕЛКОВОГО ПУТИ В РАЗВИТИИ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА ТУРИЗМА
Аннотация. Сегодня туризм является одним из наиболее динамично развивающихся секторов экономики. Рост влияния туризма на мировую экономику и экономики отдельных стран и регионов является одной из важнейших, устойчивых и долгосрочных тенденций в становлении и развитии мировой экономики.
Казахстан может сыграть неоценимую роль в развитии эффективных отношений между Европой и Азией.
Международный транспортный маршрут проекта ТРАСЕКА-Европа-Кавказ-Азия сегодня актуален и является одним из основных маршрутов Нового Шелкового пути для Казахстана. Проект поддерживается Европейским союзом и направлен на интеграцию республик Центральной Азии в международное сообщество. В этом проекте республика выступает в качестве одного из центральных узлов для перемещения товаров из Азии в Европу. С этой целью проводится большая работа по модернизации транспортно-логистической
системы страны. Проведен SWOT-анализ развития международного транспортного маршрута ТРАСЕКА в формировании экономического пояса Шелкового пути.
Ключевые слова: мультимодаль, геостратегия, инфраструктура, логистика, ТРАСЕКА.
Z. E. Kozhabekova1, P. A. Bakirbayeva2, D. P. Yekeibayeva2
Candidate of Geographic Sciences, Associate Professor (South Kazakhstan State Pedagogical Institute, Shymkent, Kazakhstan) 2Master, teacher of the departments of geography, land management and cadastre (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan)
THE ROLE OF THE SILK ROAD IN TOURISM ENTREPRENEURSHIP
Abstract. Today, tourism is one of the most dynamically developing sectors of the economy. The growth of the impact of tourism on the world economy and the economies of individual countries and regions is one of the most important, stable and long-term trends in the formation and development of the world economy.
Kazakhstan can play an invaluable role in the development of effective relations between Europe and Asia.
The TRACECA project-Europe-Caucasus-Asia international transport route is relevant today and is one of the main routes of the New Silk Road for Kazakhstan. The project is supported by the European Union and is aimed at integrating the Central Asian republics into the international community. In this project, the republic presents itself as one of the Central hubs for the movement of goods from Asia to Europe. To this end, a lot of work is being done to modernize the transport and logistics system of the country. The SWOT-analysis of the development of the international transport route TRACECA in the formation of the economic belt of the Silk Road was conducted.
Keywords: multimodal, geostrategy, infrastructure, logistics, TRACECA.
