Научная статья на тему 'Цистанхе экстрактісін энтеральды енгізудегі уыттылық сипаттамасы'

Цистанхе экстрактісін энтеральды енгізудегі уыттылық сипаттамасы Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
91
33
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
цистанхе / экстракт / уыттылық. / cistanche / extract / toxicity.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — М.К. Амиркулова, Э.Б. Картбаева, З.Б. Сакипова, Э.М. Сатбаева, А.М. Сейталиева

Аталған басылымда әртүрлі сұйылтулардағы бірреттік және көп реттік энтеральды жолмен егізілген цистанхе экстрактінің жедел және жеделдеу уыттылық әсерінің нәтижелері келтірілген. Тәжрибе жүзінде энтералды жолмен енгізілгенде уыттылық әсерінің жоқтығы дәлелденді және фармакологиялық скринигтік зерттеулерді жалғастыруға болатынғын көрсетті.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE STUDY OF ACUTE AND SUBACUTE TOXICITY OF THE TSISTANHE EXTRACT

This publication presents the results of study of acute and subacute toxicity of the cistanche extract at enteral way of introduction. No any toxic effects were revealed at enteral introduction in the experiment, which allow us to recommend it for further in-depth research of pharmacological activity.

Текст научной работы на тему «Цистанхе экстрактісін энтеральды енгізудегі уыттылық сипаттамасы»

ВЕСТНИК КАЗНМУ

№3-2015

12 А.С. КАЛЫКОВА, 2 З.Б. САКИПОВА, 1 Р.А. КАРЖАУБАЕВА, 1 Д.В. БАРИНОВ, 2 Л.Н. ИБРАГИМОВА

1АО «Научный центр противоинфекционных препаратов», г. Алматы 2Казахский Национальный Медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова, модуль «Фармацевт-технолог», г. Алматы

ИССЛЕДОВАНИЕ СТАБИЛЬНОСТИ НОВОЙ ТАБЛЕТИРОВАННОЙ ЛЕКАРСТВЕННОЙ ФОРМЫ АНТИБАКТЕРИАЛЬНОГО

ДЕЙСТВИЯ

Резюме: Исследована стабильность новой таблетированной лекарственной формы антибактериального действия на основе субстанции ФС-1. В процессе хранения в условиях долгосрочных испытаний не выявлено значительных изменений контролируемых параметров качества. Соответствие значений показателей качества требованиям спецификации стабильности позволяет установить срок хранения 24 месяца.

Ключевые слова: устойчивость, условия хранения, долгосрочные испытания / тестирование в реальном времени, срок хранения, ФС-1, таблетки, параметры качества.

ЦИСТАНХЕ ЭКСТРАКТ1С1Н ЭНТЕРАЛЬДЫ ЕНГ1ЗУДЕГ1 УЫТТЫЛЬЩ СИПАТТАМАСЫ

М.К. АМИРКУЛОВА, Э.Б. КАРТБАЕВА, З.Б. САКИПОВА, Э.М. САТБАЕВА, А.М. СЕЙТАЛИЕВА, Г.М. ПИЧХАДЗЕ

С.Ж. Асфендияров атындагы К,азац ¥лттъщ Медициналыц YHueepcumemí

УДК 615.322:615.9-071:615.451.16:615.451.36

Аталган басылымда эртурлi суйылтулардагы б!рретт!к жэне квп ретт!к энтеральды жолмен ег!з!лген цистанхе экстрактшц жедел жэне жеделдеу уыттътъщ эсершц нэтижелерi келтiрiлген. Тэжрибе жузтде энтералды жолмен енгiзiлгенде уыттылыц эсершц жоцтыгы дэлелдендi жэне фармакологиялъщ скринигтiкзерттеулердi жалгастыруга болатынгын кврсеттi. TYÜiHÖiсвздер: цистанхе, экстракт,уыттылыц.

^a3Ípri уакытта тэжрибешк денсаулыкты сактау саласында еймдш тект дэртк заттар аса жогары сураныска ие [1-4]. Иммунды жуйенщ бузылуларын коррекциялаушы жаца дэртк заттарды жасауда суйык экстракциялау жолымен алынган экстракттардыц биологиялык белсенд заттар комплекй преспективалы болып табылады. 9сiмдiк тектi экстракттардыц химиялык курамы, биологиялык белсендiлiгi жэне уыттылык касиеттерi алу эдiсi мен шыгу тепне тiкелей байланысты.

«Фармацевт- технолог» модулшде сортацды Цистанхе жыланбутактарынан, алдын ала зерттеулер бойынша жогары иммунотропты касиеттерге ие [5, 6], полисахаридтер белш алынды. Жаца дэрiлiк затты жасаудагы мацызды сатылардыц бiрi агзага каушйздМн зерттеу, нактырак айтканда уыттылыгын зерттеу. ДэрШк 0сiмдiктер курамында KYШтi эсер ететш жэне улы заттар кеп, сондыктан олардан жасалынган дэрiлiк заттардыц аз гана мелшерi катты улануга немесе созылмалы ауруларды коздыруга экеледь Осыган орай, есiмдiк шикiзатынан тек кана тиiмдi гана емес, сонымен катар аз уытты, кауiпсiз заттарды алу кезделедь

Жаца дэрiлiк заттарды алуда, еймдштер арасынан сортацды Цистанхе жогары кызыгушылык тудырады. Сортацды Цистанхе (лат. Cistanche salsa) — Суцгыла тукымдасынан, Азияда, СолтYCтiк Африка жэне Ресейдщ Теменгi Волгасында кездеседi, шел, шелейтт жэне далалык аймактарында еседь

Шелде, сортацды, сазды, борлы, эк тасты топырактарда кездеседi. Сортацды Цистанхе Казакстан Республикасыныц Бетпакдала, Мойынкум, Балкаш - Алакел аймактарында еседi.

Цистанхенщ Казакстандагы жогары мелшердегi коры, оны iшкi нарыкта тагам жэне фармацевтикалык ендiрiсте пайдалануга перспективалы есiмдiк болып табылады. Сондыктан, сортацды Цистанхе еймдшнен алынган

тонусты, потенцияны арттыратын, антиоксиданттьщ белсендiлiк K0рсететiн эртYрлi жаца дэртк цалыптардыц клиникага дейiнгi зерттеулер ЖYргiзу актуальды жэне тэжрибе ЖYзiнде жаца дэртк препараттарды жасауда тиiмдi болып табылады. [7].

Зерттеу максаты сортацды цистанхе 0сiмдiгiнен алынган экстракттыц зертханалыц тышцандарга энтералды енгiзiлген жагдайда жедел жэне жеделдеу уыттылыгын зерттеу.

Материалдар мен эдктер: Зерттелетiн экстракттiц жеделдеу уыттылыгын зерттеу Фармакологиялыц Комитеттiц эдiстемелiк нусцаулыцтарына сэйкес ЖYргiзiлдi [8]. Тэжрибелерде салмацтары 18,0-22,0 ЖYЙелi бiр жынысты, бiрдей жастагы ац тышцандар арнайы Каз¥МУдыц стандартталган виварий жагдайында сацталган (алдын ала 14 щн карантинде, сумен жэне жарыцпен шексiз цамтамасыз етшетш болган), алты тышцаннан туратын серияларга б0лiп пайдаланылды. Зерттелетiн препараттыц к0лемi жогары болгандыцтан тэжрибе ЖYргiзiлетiн щш суга шектеу цойылды. Жедел уыттылыц 1:5; 1:10; 1:15 цатнаста тазартылган сумен дайындалган зерттелетiн затты энтеральды жолмен бiрреттiк енгiзу арцылы ЖYргiзiлдi. Жеделдеу уыттылыцты аныцтау Yшiн бiр рет арнайы металл зонд арцылы асцазан iшiне енгiзiледi. Заттыц созылмалы уыттылыгын аныцтау Yшiн т0рт апта бойы KYHделiктi TYPде енгiзiлiп отырды.

Тэжрибе барысында зерттелетiн жануарлардыц жалпы жагдайлары тiркелiндi, кунсайын ЖYрiс турысыныц жиiлiгiн, цимыл белсендiлiгiнiц сипаттамасын, талмалардыц болуын жэне сипаттамасын, цимыл координациясын, булшыцет тонусын, тактильдi, ауру, дыбыс жэне жарыцтыц тiтiркендiргiштерге реакциясы, тынысыныц жиiлiгiмен терецдiгiн, ЖYрек жиырылысыныц ритмш, тук жэне терi жабыныныц жагдайы, шырышты цабаттардыц тусi, царашыц 0лшем^ су iшу мен тамацтануы жэне цуйрыгыныц

№3-2015

ВЕСТНИК КАЗНМУ

орналасуы ба^ланыи отырды. Летальды жагдайда, уланудыц клиникалы; суретш жасау ;ажет жэне елген тыш;анды зерттейдi. Орташа ЛД 50 (орташа летальды доза) Беренс эдiсiмен аны;талды. Жануарларды декапитациямен сойып, тiндермен агзалардыц морфологиялы; 0згерiстерiн зерттедi.

Нэтижелер мен тал^ылау. Тэжрибелер нэтижесiнде зерттеу барысында жалпы к0рсеткiштерде патологиялы; сипатты езгерктердщ жо;тыгы аны;талды. Барлы; топтагы жануарлар белсендi болып ;алды. Бiрреттiк жэне кеп реттш енгiзулерде интоксикация, сонымен ;атар тыныс

алу, журек ;антамыр, орталы; жуйке ЖYйесiнде езгерiстер ^ркелмедь ТYK жабынымен шырышты ;абат жагдайы езгерiссiз. Жем мен суды бурынгы ;алыпта ;абылдады. Жануарлардыц дене салмагы бастап;ы керсеткiштерде ;алды. 4 апта бойы жануарлардыц елу фактiсi ^ркелмедъ Осы уа;ыт аралыгында тэжрибелiк тыш;андар дене салмагын арттырды (кесте 1). Морфологиялы; зерттеу нэтижесiнде агзалар мен тшдерде патологиялы; езгерiстердiц жо;тыгы аны;талды. Тэжрибелер нэтижесiне зерттелетiн экстракттiц орташа ЛД 50 аны;тау MYMкiн болмады, себебi барлы; жануарлар тiрi болды.

Кесте 1 - Тыш;андардыц салмагыныц динамикасы (бастапк;^! массага % ша;;анда) 4 апта бойы зерттелетiн зат енгiзiлдi

Жануарлардыц топтары Зерттеулер мерзiмдерi (апталар) Апталар

Тэжрибе алдында 1 2 3 4

Ба;ылаушы 21±1,03 22±1,31 22±0,60 23±0,86 20±0,58

1- Цистанхе 22,2±1,24 22,5±1,05 22,5±0,58 23±0,58 23,9±0,36

экстракты (р>0,05) (р>0,05) (р>0,05) (р>0,05) (р>0,05)

Цорытынды. Зерттелген экстракттыц пероральды енгiзiлуi, кез келген суйылтуларда, бiр реттiк жэне 4 апта бойы енпзу барысында визуальды ба;ылау барысында морфологиялы; зерттеуден кейiн жалпыпатологиялы; жэне спецификалы;

езгерiстер аны;талмады. Жогарыдагы мэлiметтер уытты эсердiц жо;тыгын дэлелдейдi.

Тэжрибелш мэлiметтер Цистанхе экстрактiн ГОСТ 12.1.00776 бойынша кауiптiлiгi V классына (аз кауiптi) жататын уыттылыгы жо; препараттар ;атарына жатады.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 De Smet PA. Herbal remedies // N Engl J Med. - 2002. -№347. - Р. 2046-2056.

2 WHO. WHO issues guidelines for herbal medicines // Bull World Health Organ. - 2004. - №82. - Р. 238.

3 Onaga L. Cashing in on nature's pharmacy: bioprospecting and protection of biodiversity could go hand in hand. EMBO Rep. - 2001. -№2. - Р. 263-265.

4 Oberlies NH, Kroll DJ. Camptothecin and taxol: historic achievements in natural products research. Journal Of Natural Products 2004;67:129-35.

5 Bains J.S., Dhuna V., Singh J. et al. // Int. Immunopharmacol. - 2005. - V. 5. - № 9. - P. 1470—1478.

6 Popov S.V., Popova G.Y., Ovodova R.G. et al. // Fitoterapia. - 2005. - V. 76. - № 3(4). - P. 281—287.

7 Cistanche salsa extract enhanced antibody production in human lymph node lymphocytes Maruyama S., Hashizume S., Tanji Т., Yamada K., Tachibana H. Pharmacologyonline. - 2008. - №2. - Р. 341-348.

8 Кузденбаева Р.С., Рахимов К.Д., Шин С.Н., Чуканова Г.Н. Доклиническое изучение местноанестезирующей активности новых биологически активных веществ. Методич. Эдктеме. - Алматы: 2000. - 30 б.

М.К. АМИРКУЛОВА, Э.Б. КАРТБАЕВА, З.Б. САКИПОВА, Э.М. САТБАЕВА, А.М. СЕЙТАЛИЕВА, Г.М. ПИЧХАДЗЕ

ТОКСИКОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ЭКСТРАКТА ЦИСТАНХЕ ПРИ ЭНТЕРАЛЬНОМ ВВЕДЕНИИ

Резюме: В данной публикации представлены результаты изучения острой и подострой токсичности экстракта цистанхе при однократном и многократном энтеральном пути введении в различных разведениях. В результате экспеимента было установлено отсутствие токсического действия при энтеральном введении, что позволяет рекомендовать его для дальнейших фармакологических скрининговых исследовании. Ключевые слова: цистанхе, экстракт, токсичность

M. K. AMIRKULOVA, E.B. KARTBAYEVA, Z.B. SAKIPOVA, E. M. SATBAYEVA, A. M. SEITALIYEVA, T.M. nHHXAA3E

THE STUDY OF ACUTE AND SUBACUTE TOXICITY OF THE TSISTANHE EXTRACT

Resume: This publication presents the results of study of acute and subacute toxicity of the cistanche extract at enteral way of introduction. No any toxic effects were revealed at enteral introduction in the experiment, which allow us to recommend it for further in-depth research of pharmacological activity. Keywords: cistanche, extract, toxicity.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.