CC BY
5Литература:
1. Гвоздарев Ю. А. Функции фразеологических единиц в русской речи. - Р.-н-Д., 1989,- с. 25
2. Тихонов А. И. Учебный фразеологический словарь русского языка. - М., 2001 с. 47
3. Назарян А. Г. 1200 французских фразеологизмов с эквивалентами в русском языке. - М., 1983; - с. 16
4. Французско-русский фразеологический словарь / Под ред. Я. И. Рецкера. -М.,1963.
ФРАЗЕОЛОГИЗМЫ СО ЗНАЧЕНИЕМ «ЛОЖЬ» И «ОБМАН» ВО ФРАНЦУЗСКОМ И
РУССКОМ ЯЗЫКАХ
Нарзулаева С.И.
В статье было проанализировано значение слова «ложь», а также что фразеологизмы со значением «ложь» и «обман» отличаются не только эмоционально-экспрессивной окраской, но и сложностью структурного построения с точки зрения семантики. Автор привела примеры толкований тех или иных фразеологизмов во французском и русском языках. На основе проведенного исследования мы приходим к выводу, что «ложь» не является индивидуальной особенностью какого-либо языка или какой-либо национальности, это общечеловеческий концепт. Так же он не ограничен: возрастными категориями, социальным положением, материальным достатком, профессиями, вероисповеданием, полом.
Ключевые слова: фразеологические единицы, крылатые выражения, устойчивые словосочетания, ложь, обман, выдумка, фантазия, шутка, розыгрыш, экспрессивная окраска, ирония, достоверная информация, насмешка, хитрость, уловка.
PHRASEOLOGISMS WITH MEANING OF "FALSE" AND "DECEPTION" IN FRENCH AND
RUSSIAN LANGUAGES
Narzulaeva S.I.
The meaning of the word "lie" is reviewed in the article. An idioms meaning of " lies " and " deceit " do not differentiate only emotionally expressive color, but also the complexity of the structural construction in terms of semantics. The article gives examples of various interpretations idioms in French and Russian languages. On the basis of this study, we conclude that the "lie" is not a specific feature of a language or a nationality, is a human concept . He also is not limited to : age groups , social status , material wealth , occupation, religion, sex .
Key words: Phraseological units, Sayings, Idioms, Lie, Deception. Fiction, Fantasy, Joke, Drawing, Expressive painting, Irony, Adequate information, Mockery, Trick, Trick
Сведения об авторе: Нарзулаева Сабрина Имомалиевна - аспирант кафедры теоретического и прикладного языкознания Российско-Таджикский (Славянский) Университета, тел.: (+992) 900 003215, е-mail: narzulaeva.s@gmail.com
Information about the author: Narzulaeva Sabrina Imomalievna, postgraduate, Chair of Theoretical and Applied Linguistics, Russian-Tajik (Slavic) University, tel.: (+992) 900 003215, е- mail: narzulaeva.s@gmail.com
ТАЛАБОТ БА СОХТОРИ КОМПЛЕКСИ ТАЪЛИМЙ-МЕТОДЙ АЗ ФАННИ «НАЗАРИЯ ВА МЕТОДИКАИ ТАЪЛИМИ ЗАБОНХОИ ХОРИЧИ»
Алиев С.Н.
Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни
Курси назариявии методикаи таълими забонхои хори^й дар системаи тайёрии касбии омузгорони ояндаи забони хори^й дар факултахои забонхои хори^й макоми пешбарро ишгол менамояд. Ин фан тибки талаботи Стандарти давлатии тахсилоти олии касбй дар факултахои забони хори^ии донишкадаву донишгоххои омузгорй яке аз фанхои асосй ба шумор рафта, дар тайёр намудани омузгорони баландихтисоси забони хори^й барои мактабхои тахсилоти умумй, касбй ва махсус сахми арзанда мегузорад.
Тайёр кардани омузгорони забонхои хори^й сохаи мутлако махсуси мактаби олй ба шумор меравад. Донишчуи имруза, ки дар оянда омузгори забони хори^й (англисй) мешавад, на танхо забонро комилан бояд хуб донад, балки дар баробари он ба асосхои махорати
377
педагога мусаллах гашта, методика ва технологияи таълими забони хоричиро дар мактаб хамачониба омузад. Вагарна у дар кори таълими забони хоричй ба шогирдон ба натичахои матлуб комёб нахохад гашт.
Максаду вазифа ва хадафи асосии курси методикаи таълими забони хоричй ба он равона карда шудааст, ки тавассути машгулиятхои назарию амалй, корхои мустакилона ва ташкили тачрибаомузй дар мактабхои тахсилоти умумй ва махсус, коллечу гимназияхо донишчуён ба касби омузгорй аз хама чихат тайёр карда шаванд ва салохияти касбии онхо ташаккул дода шавад.
Дар рафти таълими курси методика донишчуёнро бо комёбихои навини илми методика дар робитаи пайваст бо илмхои бунёдй - забоншиносй, педагогика ва психология шиносо намуда истода, бояд нишон дод, ки ин илм вобаста ба тараккиёту дигаргунихои сиёсй-ичтимоии солхои охир кадом тагйиротхоро аз сар гузаронидааст, ки боиси зиёд шудани хохишу ниёзи мардум ба омузишу донистани забонхои хоричй гаштааст.
Сатхи самарабахшии таълими курси методикаи таълими забони хоричй дар мактаби олй донишчуёнро барои мустакилона ва шуурона хал карда тавонистани масъалахои таълиму тарбияи хонандагон омода месозад. Онхоро бо махорати дар оянда мустакилона омухтани назария ва амалияи таълими забони хоричй, мутолиаи адабиёти даврию нави методй ва такмилу рушди тачрибаи омузгории хеш ва салохияти касбй мусаллах мегардонад.
Хусусан масъалаи тайёрии методии омузгори забони хоричй ахамияти махсус пайдо мекунад. Феълан, агар муаллим назарияи таълими забони хоричиро надонад, мукаррароти назарии методикаи таълимро бо фарогирии худи забони хоричй тавъам сохта натавонад, ба гумон аст, ки дониш ва махорату малакахои устод дастраси шогирдон гардад.
Назарияи таълими забони хоричй, ки дастовардхои илм дар заминаи он карор дорад, амалияро пурмахсул инъикос карда, роххои бехтарини пешрафтро ба суи максади дар пеш истода нишон медихад.
Бинобар ин, таълими забони хоричй дар мактаб танхо хамон вакт натичаи хуб дода метавонад, ки ба сатхи талаботи раванди имрузаи равишу усулхои таълим мувофик бошад. Аз ин ру, муаллими ояндаи забонхои хоричй вазифадор аст, ки курси «Назария ва методикаи таълими забони хорицй»-ро на танхо хуб донад, балки дар заминаи он вазифахои дар пеш гузоштаи мактаби олиро чи хангоми навиштани корхои курсию рисолахои хатм, тачрибаомузии педагогй дар мактаб ва чи дар давраи фаъолияти касбии худ ичро намояд. Ин аст, ки курси назариявии методикаи таълими забони хорицй дар низоми омодагии касбии муаллими ояндаи забони хорицй нацши уалкунанда мебозад.
Х,оло тибки низоми кредитии тахсилот барои самаранок ба рох мондани таълими фанхои таълимй тахия сохтани комплекси таълимй-методй дар назар дошта шудааст.
Комплекси таълимй-методй (шакли ихтисоршудааш - КТМ) дар мактаби олй аз руи ин ё он фанни таълимй тахия мегардад. КТМ хамчун унвони стандартй барои хуччатгузории таълимй-методй аз руи хамаи фанхои таълимй дар муассисахои мухталифи таълимй кабул карда шудааст.
КТМ чист? КТМ - мачмааи хуччатхои меъёрй ва таълимй-методй, воситахои таълим ва назорату бахисобгириро аз ин ё он фанни таълимии мактаби тахсилоти умумй ё мактаби олй дар назар дорад, ки бо максади сифатан ва самаранок ташкил намудани омузиши он мураттаб мегардад. КТМ хамчун рукни мухими ташкили кори таълим барои шаклхои тахсилоти рузона, гоибона ва фосилавй ба ёрии донишчуён омода карда мешавад.
Тибки низоми кредитии тахсилот КТМ бояд аз руи тамоми фанхои таълимии накшаи таълимй мутобик ба ихтисосхои мухталиф тахия карда шавад. КТМ тамоми маълумоту иттилоотеро, ки барои баррасй ва омузиши фанни мушаххас зарур аст, дар бар гирифта, бахри таъмин намудани раванди ошкорои тахсилот хизмат карда, барои шогирдон ё дигар шахсони ниёзманд дастрас гардонида мешавад.
Хадафи асосии КТМ аз он иборат аст, ки барои донишчу мачмааи пурраи маводи таълимй-методиро аз руи ин ё он фан мухайё месозад, то ки шогирд онро мустакилона аз худ карда тавонад. Вазифаи омузгор аз он иборат аст, ки раванди таълимро тибки КТМ, ки аз чониби кафедра, садорати факулта ва раёсат тасдик карда мешавад, ба рох монда, инчунин бо донишчу машварат гузаронида, санчиши чорй ва чамбастиро ташкил намуда, шогирдонро ба омузиши мустакилона хидоят ва хавасманд карда тавонад.
КТМ аз фанни «Назария ва методикаи таълими забонхои хоричй» тибки талаботхои накшаи таълимй аз ихтисоси 1-02-03-06 - «Забони англисй», ки аз чониби Вазорати маорифи Ч,Т тасдик карда шудааст тахия карда мешавад. Мундарачаи таълимй ва касбй-методии курсро талаботхои Стандарти давлатии таълимии тахсилоти олии касбй аз ихтисоси 1-02-03-06
«Забони англисй», дарачаи бакалавр (ДДОТ ба номи С.Айнй. Душанбе, 2012), барномаи таълимй аз фанни «Методикаи таълими забондои хоричй» (Алиев С.Н.-2006), ва китобдои дарсии муосир, аз чумла «Алиев С.Н. Методикаи умумии таълими забондои хоричй, Душанбе, 2013» муайян мекунанд.
KTM аз фанни «Назария ва методикаи таълими забондои хоричй» аз дигар фандои донишгодй куллан фарк карда, сохтори мураккаб дорад. Як фаркияти мудим аз он дувайдост, ки дар муайян кардани воситадои таълимии ба KTM воридшаванда, на тандо воситадои таълимии донишгодй, балки инчунин воситадои таълимии мактабй ба инобат гирифта мешаванд.
Мундаричаи комплекси таълимй-методиро системаи воситадои таълим аз мачмуи дастурдои таълимй ва лавозимоти техникй иборат буда, фаъолияти омузгорро оид ба таълими методикаи таълими забон ва фаъолияти донишчуёнроро аз нигоди азхудкунии он ташкил ва идора менамояд. Воситадои таълим ба категориядои бунёдии (базавии) методикаи таълими забондои хоричй мансуб буда, дамчун рукни чудонопазири ташкили раванди таълим, шарти мудими самаранокии таъмини азбаркунии забон мадсуб меёбанд.
Чузъдои датмии чунин комплексро воситадои таълимй барои донишгод, воситадои таълимй барои мактаб ва воситадои техникй ташкил мекунанд.
Ба воситадои таълимй барои донишгод Стандарти давлатии тадсилоти олии касбй, накшадои таълимй, барномаи таълимй аз фанни методикаи таълими забондои хоричй, китобу воситадои таълимй, китобдои дарсй, санаддои меъёриву дастурдои методй-таълимй ва амсоли индо дохил мешаванд. Воситадои таълимии мактаби тадсилоти миёнаи умумиро китоби дарсй аз фанни забони англисй барои хонанда, роднамои омузгор, замимадои аудиовизуалй дар намуди мачмуи сабтдои овоз, барномадои компютерй, видеофилмдо ташкил мекунанд. Дар тадияи KТМ кисматдои зерин ба инобат гирифта мешаванд:
- Унвони фан.
- Сарсухан ва мукаддима.
- Доираи истифодабарии фан.
- Максад ва вазифадои фан.
- Мафдумдои асосй, истилодот ва ихтисорадо, лугат.
- Тафсири салодиятхои касбй ва рукндои он тибки талаботи Стандарти давлатии тадсилоти олии касбй.
- Макоми фан дар сохтори накшаи таълимй.
- Барномаи кории фан.
- Тафсири салодиятдои фан вобаста ба модулдои фаннй.
- Тафсири муфассали модулдои фаннй.
- Накшаи мавзуии омузиши фан (машгулиятдои лексионй, амалй, семинарй, лабораторй ва мустакилона-KМДРО ва KМД).
- Талабдо нисбати натичагирй аз омузиш ё салодиятдое, ки дар натичаи омузиши фан дар шигирдон ташаккул меёбанд.
- Технологияи тадсилотй ва тавсиядои методй барои ташкили раванди омузиши фан.
- Таъминоти таълимй-методии кори мустакилонаи донишчуён.
- Тавсиядои методй ба донишчу барои омузиши мустакилонаи фан.
- Шаклдои назорати чорй ва чамъбастй.
- Номгуи супоришдо ва мавзуъдо барои кори мустакилона
- Номгуи саволдои тахминй барои омодагй ба санчиш, рейтингдо ва имтидонот.
- Номгуи мавзуъдо барои навиштани реферат, ичрои супоришдои санчишй ва хаттй (эссе).
- Таъминоти таълимй-методй ва иттилоотй (Руйхати адабиёти асосй ва иловагй).
- Таъминоти барномавии фан (Истифодаи ВТТ ва МЭХ,).
- Шаклу мундарачаи аттестатсияи чорй ва арзёбии чамъбастй (саволномадои тести).
- Номгуи мавзуъдои кордои курсй.
- Номгуи мавзуъдои рисоладои тахассусии хатм.
- Саволдо аз фанни «Назария ва методикаи таълими забондои хоричй» барои комиссияи аттестатсионии давлатй.
- Замимадо (тавзедот, силлабуси фан).
Чуноне ки аз кисматдои дар боло оварда шуда аён аст, KТМ сохтори мураккаб дорад, ки он бояд дар заминаи принсипи системй тадия дода шавад.
КТМ дар амалигардонии омузиши фан шартдои зеринро дар назар дорад:
- аз нигоди мантикй паидам баён кардани маводи таълимй;
- бо дарназардошти воситадои техникии муосир ва технологияи навин ба род мондани омузиши фан;
- ба донишчуён дастрас кунонидани маводи назариявй ва досил кардани малакадои амалигардонии он;
- тибки талаботдои чомеа, илму техникаи муосир фаро гирифтани таълими фан;
- дар заминаи муносибати дамгироии фандо (интегратсия) ва системй ба род мондани омузиши фан.
Адабиёт:
1. Алиев С.Н. Барномаи таълимй аз фанни «Методикаи таълими забондои хоричй». Душанбе, 2006.
2. Алиев С.Н. Методикаи умумии таълими забондои хоричй. Васоити таълимй. Душанбе, 2013.
3. Т.Б. Клементьева и Д. Шеннон; В.П. Кузовлев, Н.М. Лапа и др. УМК по английскому языку для средней общеобразовательной школы. М., 2001.
4. Стандарти давлатии таълимии тадсилоти олии касбй аз ихтисоси 1-02-03-06 «Забони англисй», дарачаи бакалавр (ДДОТ ба номи С.Айнй). Душанбе, 2012.
ТРЕБОВАНИЯ К СТРУКТУРЕ УМК ПО ДИСЦИПЛИНЕ «ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ ИНОСТРАННЫМ ЯЗЫКАМ»
Алиев С.Н.
Статья посвящена характеристике учебно-методического комплекса (УМК) по дисциплине «Теория и методика обучения иностранным языкам» в языковом вузе. Автор с позиции системного и интегративного подходов раскрывает основные требования к структурные компонентам УМК по данной дисциплине.
Ключевые слова: компетенция, стандарт, учебно-методический комплекс, системный подход.
REQUIREMENTS TO THE STRUCTURE OF TEACHING AND METHODOLOGICAL COMPLEX (TMC) OF THE "FOREIGN LANGUAGES TEACHING METHODOLOGY"
DISCIPLINE
Aliev S. N.
The article deals with characteristics of "Foreign Languages Teaching Methodology" discipline, requirements of the system approach toward developing of this teaching complex.
Key words: competence, standard, teaching and methodological complex, system approach.
Сведения об авторе: Алиев Сулаймон Нозимович - доктор педагогических наук, зав. кафедрой методики преподавания английского языка Таджикского государственного педагогического университета им. Садриддина Айни, Тел.: (+992) 919 195862
Information about the author: Aliev Sulaimon Nozimovich, doctor of pedagogical science, Head of Methodic of English language teaching chair in Tajik Sate Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel: (+992) 919 195862
