CC BY
10
64
CHEMICAL PROBLEMS 2021 no. 1 (19) ISSN 2221-8688
UOT 620.193.
TRANS-(2-((1H-BENZO[D][1,2,3]TRiAZOL-1-iL)METiL)-1,3-DiOKSALAN-4-iL) METiL BENZOATIN SiRK9 V9 XLORiD DUZLARININ iNHiBiTOR-BiOSiD XASS9L9RiNiN T8DQiQi
U.E. Hasanova, E.F. Sultanov, F.Q. Valiyev, Z.A. §abanova
Neftqazelmitsdqiqatlayihs institutu, AZ1012, Baki, H. Zsrdabi prospekti, 88A, Tel: (+99450) 5022060, e-mail: ulviyye_e@mail.ru
Daxil olub 01.03.2021 Qapa qsbul edilib 14.04.2021
Benzotriazol ssasinda sintez edilmi§ trans-(2-((1H-benzo [1,2,3] triazol-1-il) metil) -1,3-dioksalan-4-il) metil benzoatin sirks (DQ-I) vs xlorid tur§usu (DQ-II) ils duzlari hazirlanmi§, onlarin fiziki-kimysvi xassslsri oyrsnilmi§ vs muxtslif qatiliqlarda hsm biosid hsm ds, hidrogen sufid korroziyasina qar§i tssirlsri oyrsnilmi§dir. Musyysn olunmu§dur ki, hsr iki reagent 15mq/l qatiliqda sulfatreduksiyaedici bakteriyalar (SRB), karbohidrogen oksidls§dirici bakteriyalar (KOB) vs dsmir bakteriyalarina (FeB) qar§i 100%, hidrogen sufid korroziyasina qar§i iss 77% muhafizs effekti gostsrmi§dir. Agar sozldr: biosid, korroziya inhibitoru ,benzotriazol, lay suyu DOI: 10.32737/2221-8688-2021-1-64-71
Giri§
Muasir dovrda neft sanayesi avadanliqlarinin aqressiv korroziya muhitindan muhafiza etmakla istismar muddatinin artirilmasi problemi bu sahanin an aktual va vacib sayilan masalalarindan biri olaraq qalmaqdadir. Neft hasilati sanayesinda madan avadanliqlarinin va boru kamarlari sisteminin daxili sathlarinin korroziyaya ugramasina sabab olan bir 9ox faktorlar movcuddur. Bu faktorlara, qazda va suda hidrogen sulfidin, karbon qazinin, hall olmu§ oksigenin va muxtalif nov korroziya toradici mikroorqanizmlarin movcud olmasi aiddir. Aparilmi§ ara§dirmalar naticasinda muayyan olunmu§dur ki, mikroorqanizmlarin i§tiraki ila ba§ veran korroziya itkilari umumi korroziya itkilarinin 15-20%-ni ta§kil edir [1]. Mikrobioloji korroziyanin amala galmasinda i§tirak edan mikroorqanizmlara bakteriyalari, gobalaklari va yosunlari aid etmak olar. Bakteriyalar muxtalif §araitlarda - yuksak tazyiqda va muxtalif temperatur intervalinda va hatta oksigensiz muhitda ya§aya bilma bacarigina malikdirlar. Bu bakteriyalarin mikrobioloji korroziyanin ba§ vermasina tasirlari da muxtalifdir.
Bazi bakteriyalarin (sulfatreduksiyaedici
bakteriyalar, kukurd va ya sulfid oksidla§dirici bakteriyalar va.s) hayat faaliyyati naticasinda yaranan maddalar korroziya prosesini suratlandirir [2-5]. Bazilari isa (damir va ya manqan oksidla§dirici bakteriyalar) damirdan qida manbayi kimi istifada edir.
Mikrobioloji korroziyanin yaranmasina gobalaklarin va yosunlarin da rolu boyukdur [6,7]. Bela ki, korroziyanin ba§ vermasinda kif va maya gobalaklari daha faal i§tirak edir. Bu gobalaklarin hayat faaliyyati naticasinda aqressiv uzvi tur§ular amala galir ki, bu da korroziyanin suratini daha da artirir. Yosunlar fotosintez naticasinda suda hall olmu§ oksigenin miqdarini artirir, bu isa oz novbasinda metal konstruksiyalarin vaxtindan avval siradan 9ixmasina sabab olur.
Lakin nazara almaq lazimdir ki, gobalaklar va yosunlar daha 9ox borunun xarici tarafdan korroziyasinin yaranmasinda i§tirak edir, bakteriyalar isa borudaxili korroziyanin ba§ vermasinda asas rola sahibdirlar.
Boru daxili korroziyanin qar§isinin alinmasinda muxtalif nov kimyavi reagentlardan -bakterisid-inhibitorlardan istifada olunur. Nazara almaq lazimdir ki, bakterisid-inhibitor kimi istifada olunan bir 9ox triazol toramalarin
CHEMICAL PROBLEMS 2021 no. 1 (19)
www.chemprob.org
effektivliyi uygun amin va aldehidlarlardan daha 9oxdur [8,9]. Bu cur birla§malardan benzotriazol muxtalif metallarin sathinda muhafiza qati amala gatirdiyina va adabiyyatlarda gostarildiyi kimi poladin muxtalif muhitlarda korroziyasinin qar§isini aldigina gora korroziya inhibitoru kimi geni§ istifada olunur. Onun 5-xlorbenzotriazol, 1-hidroksi-benzotriazol va 3-amino-5 benzo-2, 5
benzotriazol kimi birla§malarinin effektivliyi bazi mualliflar tarafindan muayyan olunmu§dur [10].
Hazirki i§da tadqiqatin maqsadi benzotriazol asasinda yeni biosid xassali korroziya inhibitorunun sintezi va muxtalif aqressiv muhitlarda korroziyadan muhafiza effektivliyinin yoxlanilmasindan ibaratdir.
Eksperimental hissa
Qar§iya qoyulmu§ maqsada uygun olaraq benzotriazol asasinda yeni trans-1-((4-(benzoiloksimetil)- 1,3-dioksolan-2-il)metil)-1H-benzo[d][1,2,3]triazol-1-ium asetat (DQ-I) va
trans-1 -((4-(benzoiloksimetil)- 1,3-dioksolan-2-il)metil)-1H-benzo[d][ 1,2,3]triazol-1 -ium xlorid (DQ-II) sintez edilmi§dir.
N
H'
OBz
+
CH3COO
N
H"
OBz
+
Cl-
(DQ-I)
(DQ-II)
Sintez edilmi§ reagentlarin fiziki-kimyavi xassalari oyranilmi§ va naticalar cadval
1-da gostarilmi§dir.
Cadval 1. Benzotriazol asasli biosidin fiziki - kimyavi gostaricilari Table 1. Physicochemical properties of benzotriazole-based biocide
Gostaricilarin adi DQ-I DQ-II
Xarici gorunu^u Tund qahvayi Qahvayi
20 °C-da sixligi, q/sm3 0.8445-0.8567 0.8631-0.8728
Donma temperaturu -20 C-dan a§agi -20 C-dan a§agi
° 2 20 C-da kinematik ozluluyu, mm /s (sSt) 10-15 10-12
pH 7-8 7-8
Tarafimizdan sintez olunmu§ DQ-I va DQ-II reagentlarinin inhibltor-bakterlsld xassalarinin laboratoriya §araitinda tadqiq olunmasi ü9ün "Neft Da§lari" NQ£i-dan gatirilmi§ su nümunalarindan istifada olunmu§dur. Bu maqsadla 2 sayli Neft-qaz 9ixarma sahasinin müvafiq quyularindan su nümunalari götürülmü§,
kimyavi va mikrobioloji analizi aparilaraq naticalari cadval 2-3-da daha atrafli verilmi§dir. Suyun tarkibinda aqressiv ionlarin miqdari MS-1669347-05-04 normativ sanadina asasan müayyanla§dirilmi§dir.
Cadval 2. Su nümunalarinin mikrobioloji analizinin naticalari Table 2. Results of microbiological analysis of water samples
№ Quyu№ Mikroorqanizmlar, hüc/ml H2S,mq/dm3 Korroziya sürati, q/m2-saat ( mm/il)
SRB FeB KOB
1 2040 101 107 106 10.22 K=0.5682 (0,6363)
2 1884 103 105 107 42.60 K=0.6806 (0,7622)
3 1859 104 107 106 30.72 K=0.7158 (0,8016)
4 1800 105 105 107 25.26 K=0.9222 (1,032)
5 1925 102 105 107 23.85 K=0.5682 (0,6363)
6 840 105 106 107 37.49 K=0.6583 (0,7372)
7 1922 102 105 106 22.15 K=0.8343 (0,9344)
8 2041 101 106 106 10.22 K=1.1678 (1,3079)
9 2610 105 104 106 34.08 K=0.5826 (0,6525)
10 2014 106 107 106 87.04 K=1.4780 (1,6553)
11 2013 103 106 107 34.08 K=0.8099 (0,9070)
12 2038 104 106 107 42.60 K=0.6806 (0,7622)
13 1952 102 105 106 17.04 K=0.5813 (0,6510)
14 1783 104 106 107 23.86 K=1.3010 (1,4571)
15 1725 102 106 106 20.45 K=0.6531 (0,7314)
16 1869 104 105 107 27.26 K=0.7158 (0,8016)
17 348 102 106 107 22.15 K=0.6087 (0,6817)
18 2018 104 107 106 11.92 K=1.0933 (1,2244)
19 2037 105 107 107 27.26 K=0.5055 (0,5661)
20 1924 103 105 106 13.63 K=0.4924 (0,5514)
21 1923 102 105 106 10.22 K=0.5343 (0,5984)
22 1998 102 105 106 6.81 K=0.5251 (0,5881)
23 1924 103 105 106 13.63 K=0.4924 (0,5514)
Su nümunalarinda H2S-in miqdari OST-39-234-89 normativ sanadina asasan yodometrik üsulla müayyan olunmu§dur. Nümunanin götürülmasi ila analizi arasinda fasila olarsa, nümunalar sirka tur§usunun kadmium duzu ila konservasiya olunur. Konservasiyanin maqsadi nümunanin komponent tarkibinin va xassalarinin analiza qadar oldugu kimi saxlanilmasindan ibaratdir. Oksidla§maya sarf olunan yodun miqdari, alava edilmi§ yodun
miqdari ila tiosulfatla titrlanmaya gedan izafi yod arasindaki farqa asasan tayin edilir. [4]
Nümunalarda müxtalif növ
bakteriyalarin miqdari NACE TMO194-2014 ("Field Monitoring of Bakterial Growth in Oil and Gaz Sistems") standartina asasan müayyan edilmi§dir. Mikroorqnizmlarin mövcudlugu lay suyu nümunasinin har qrup mikroorqanizmlara uygun olan selektiv mühitda akilmasi yolu ila tayin edilmi§dir. Sulfatreduksiyaedici
bakteriyalar (SRB) - Postqeyt mühitinda, damir bakteriyalari (FeB) - Volf,
karbohidrogenoksidlaçdirici bakteriyalar (KOB) isa Raymond mühitlarinda akilmi§dir.
Durulaçma metodunda akin üçün tadqiq olunan sudan 1 ml götürülür va qida mühiti olan bir nömrali §ü§a flakona alava olunur. Sonra hamin flakondan 1 ml nümuna götürülarak 2-ci flakona vurulur, bu zaman durulaçma 1:10 nisbatinda olur. Bu ardicilliqla digar 1:1GG, 1:1GGGG va s. durulaçma aparilir. ökin ba§a çatdiqdan sonra bütün §ü§a flakonlar З2 0C temperaturda inkubasiya olunur.
inkubasiya müddati bitdikda
bakteriyalarin mövcud olmasi yoluxmu§ qida mühitinin dayiçilmasina asasan tayin olunur.
Sulfatreduksiyaedici bakteriyalarin olmasi damir-sulfid çöküntüsünün va hidrogen-sulfidin yaranmasi ila tayin edilir. Tadqiq olunan lay sularinda damir bakteriyalarinin mövcudlugu qida mühiti olan §ü§a flakonda damir hidroksidinin yaranmasina asaslanir. Tadqiq olunan nümunalarda KOB-in olmasi isa qida mühitinin ranginin qirmizidan sari ranga dayiçmasi, §ü§a qablarda akilmi§ qida mühitinin bulanmasi va ya uçucu yag turçularinin yigilmasi ila müayyan edilir.
Durulaçmani nazara almaqla 1 ml akin materialinda bakteriyalarin miqdari hesablanir. Bakteriyalarin miqdari 10, 100, 1000 hüc/ml va s. kimi ifada olunur. Bakteriya hüceyralarinin miqdari açagidaki düsturla hesablanir:
M =
1G
î-i
V
M- tadqiq olunan suda bakteriya hüceyralarinin miqdari;
1G - durulaçma amsali;
n- bakteriyanin artimi qeyd olunan sonuncu §ü§a qabda aparilan akinin sira nömrasi; V- akin ^ün götürülmü§ tadqiq olunan suyun miqdari, ml.
Laboratoriya §araitinda biosidlarin hidrogen sulfid korroziyasina qar§i mühafiza effekti malum metodikaya asasan QOST-9.9G5-87-ya uygun §akilda otaq temperaturunda aparilmiçdir. Tadqiqat üçün "CT-20" markali 5G х 5G х G.3 mm ö^ülü, poladdan hazirlanmiç
lövhalardan istifada olunmuçdur. istifadadan önca nümunalar tamizlanmi§, çliflayici dazgahda cilalanmi§, asetonla yagsizla§dirilmi§, qurudulmuç va 5 10-5q daqiqlikda analitik tarazida çakilmiçdir. Sinaqdan sonra nümunalar tarkibinda 1q/l urotropin va 1q/l KJ olan 15%-li HCl ila i§lanmi§dir. Yuyulub filtr kagizi ila qurudularaq eksikatorda 1 saat saxlanilmiç va analitik tarazida çakilarak kütla farqi müayyan olunmuçdur. Korroziyanin sürati (Vx) nümunalarin kütla itkisina asasan hesablanmi§dir:
Vx =
m2 — m1 S^t
Burada:
m1 - metalin tadqiqatdan avvalki kütlasi, q; m2 - metalin tadqiqatdan sonraki kütlasi, q; S - nümunanin sathinin sahasi, m2;
t - tadqiqat müddati, saat.
Reagentin hidrogen-sulfid korroziyasina qar§i mühafiza effekti (Z) açagidaki düstura asasan hesablanmiçdir:
z = (Vko-Vki) 100
Vko
Burada, Vko - inhibira olunmami§ mühitda korroziya sürati, q m-2 s-1
- inhibira olunmu§ mühitda
korroziya sürati, q m-2 s-1
Cadval 3. Su numunalarinin kimyavi analizinin naticalari Table 3. Results of chemical analysis of water samples
Quyu pH sixliq Umumi mineral. Cl- SO42- COj2- HCOj- Na++K+ Ca2+ Mg2+ Fe3+ CO2 Suyun
№ Ionlarin qatiligi, mq/dm3 tipi
1 2040 6.8 1.036 52876.90 30487.00 39.50 60.00 1708.00 19603.75 200.40 778.24 563.53 - III
2 1884 7.6 1.02 30111.26 14889.00 72.42 330.00 3294.00 11323.75 40.08 145.92 717.23 - II
3 1859 8.0 1.1 16464.64 6735.50 39.50 90.00 3599.00 5899.75 40.08 60.80 4226.49 - II
4 1800 8.0 1.005 11257.01 3899.50 55.96 90.00 3294.00 3739.75 60.12 109.44 1665.00 - II
5 1925 8.0 1.015 23559.61 11344.00 33.74 450.00 2745.00 8803.75 40.08 145.92 666.01 - II
6 840 7.5 1.009 14890.73 6381.00 46.09 30.00 3111.00 5011.75 40.08 267.52 1536.93 - II
7 1922 7.5 1.019 29485.07 14180.00 55.14 300.00 3721.00 11083.75 40.08 97.28 358.61 - II
8 2041 6.0 1.052 75003.06 44667.00 39.50 0.00 854.00 27331.75 1162.32 948.48 666.01 66,00 IV
9 2610 7.0 1.011 16612.46 9217.00 39.50 120.00 915.00 5755.75 200.4 0 364.80 128.07 - III
10 2014 6.0 1.047 72090.16 42540.00 18.11 0.00 1403.00 26097.05 961.92 1070.08 422.65 114.20 IV
11 2013 7.5 1.018 32809.34 17725.00 39.50 210.00 2013.00 12595.75 80.16 145.92 1075.84 106.40 IV
12 2038 5.0 1.066 98553.28 58847.00 23.87 0.00 854.00 35195.93 2805.60 826.88 12.78 - II
13 1952 75 1.02 30639.50 15243.50 1281.41 0.00 2745.00 10456.70 280.56 632.32 461.05 17.60 II
14 1783 5.0 1.062 89606.04 53884.00 17.28 0.00 549.00 32096.64 2605.20 753.92 192.10 61.00 IV
15 1725 8.0 1.017 26240.37 10635.00 58.43 60.00 6039.00 9173.21 80.16 194.56 230.51 44.00 II
16 1869 7.0 1.03 44748.06 25524.00 9.05 90.00 1830.00 1639652 120.24 778.24 64.03 - III
17 348 8.0 1.015 23054.82 9217.00 283.94 180.00 5124.00 7919.96 40.08 291.84 1152.69 - II
18 2018 8.0 1.008 12974.68 6026.50 38.68 210.00 2074.00 4123.34 40.08 462.08 691.60 - II
19 2037 7.5 1.023 34429.07 18788.50 46.91 150.00 2135.00 12743.45 200.4 0 364.80 320.17 - II
20 1924 8.0 1.007 16924.62 7090.00 45.26 240.00 3294.00 6163.75 40.08 48.64 281.54 - II
21 1923 8.0 1.008 13347.01 4608.50 37.86 240.00 3721.00 4651.75 40.08 48.64 63.89 - II
22 1998 7.8 1.008 13436.32 4963.00 41.97 360.00 3233.00 4699.75 40.08 97.28 217.73 - II
23 1645 5.0 1.058 84761.96 50693.50 39.50 0.00 854.00 30355.75 1603.20 1216.00 38.41 79.20 IV
Cadvalda qeyd olunan muxtalif quyularin analiz naticalari tahlil olunmu§ va korroziyanin getmasi baximindan an aqressiv olan 2014 sayli quyu se9ilmi§dir. Bu quyudan goturulmu? su numunasinda ham bakteriyalarin miqdari (106107), ham H2S (87.04) va CO2-nin miqdari (114.2), ham da korroziyanin surati (1.4780)
digar quyularin su numunalarindan daha yuksakdir. Ona gorada bu su numunasinda har iki reagentin muxtalif qatiliqlarinda ham biosid kimi bakteriyalara qar§i tasiri (cadval-4), ham da inhibitor kimi hidrogen sulfid va karbon qazi korroziyasina qar§i tasiri tadqiq edilmi§dir (cadval-5).
Cadval 4. DQ-I va DQ-II bakterisid- inhibitorlarinin 2014 sayli quyudan goturulmu? su numunasinda korroziya toradici bakterialara qar§i biosid tasiri Table 4. Biocidal effect of DQ-I and DQ-II bactericidal inhibitors against corrosive bacteria in
water sample taken from well No. 2014
Reagentin sarfi, mq/l DQ-I DQ-II
SRB, huc/ml FeB, huc/ml KOB, huc/ml SRB, huc/ml FeB, huc/ml KOB, huc/ml
5 102 102 103 102 102 103
10 101 100 101 101 100 101
15 10° 100 100 100 100 100
4-cu cadvaldan da gôrunduyu kimi DQ-I va DQ-II reagentlarinin 5-15 mq/l qatiliqlarinda tasiri ôyranilmi§ va muayyan edilmi§dir ki, har
iki reagent 15mq/l qatiliqda har uç nôv korroziya tôradici bakteriyalari 100% mahv edir.
Cadval 5. DQ-I va DQ-II bakterisid- inhibitorlarinin 2014 sayli quyudan gôturulmuç su numunasinda
korroziyadan muhafiza effektivliyi Table 5. Effectiveness of corrosion protection of bactericidal inhibitors DQ-I and DQ-II in water sample
taken from well No. 2014
Reagentin sarfi, mq/l DQ-I DQ-II
Metal itkisi, q Korroziya surati, q/m2saat Langima amsali Muhafiza effekti, % Metal itkisi,q Korroziya surati, q/m2saat Langima amsali Muhafiza effekti, %
inhibitorsu 0.0122 1.4780 - - 0.0122 1.4780 - -
Inhibitorlu-muhit
5 0.0058 0.620 2.38 58 0.0054 0.5773 2.56 61
10 0.0044 0.5213 2.83 64 0.0043 0.4597 3.21 69
15 0.0039 0.4128 3.58 72 0.0032 0.3421 4.32 77
Cadval-5-dan gorunduyu kimi sintez edilmi§ reagentlarin H2S va CO2 korroziyasina qar§i muhafiza effekti 15mq/l qatiliqda maksimum olmuçdur. Bela ki, inhibitorsuz muhitda korroziyanin suratinin 1.4780 q/m2saat, umumi metal itkisinin isa 0.0122 q oldugu halda , DQ-I inhibitoru alava edilmi§ muhitda korroziya suratinin 0.4128 q/m2saat,
umumi metal itkisinin isa 0.0039 q, langima amsalinin 3.58 oldugu ôyranilmiçdir. DQ-II inhibitoru alava edilmi§ muhitda isa korroziya suratinin 0.3421, umumi metal itkisinin isa 0.0032 q, langima amsalinin 4.32 ta§kil etmiçdir. Bu isa eyni qatiliqda DQ-II reagentinin daha effektiv olmasini gôstarir.
Natica
"Neft Daçlari" NQÇi-nin sula§mi§ istismar quyularinda korroziya prosesinin va mikrobioloji yeyilmalarin faktiki vaziyyati tadqiq olunmuç va burada muhitin kimyavi aqressivliyinin artmasi ila yana§i, mikrobioloji yoluxmalar sayasinda mikrobioloji aqressivliyin olmasi da muayyan olunmuçdur. Tarafimizdan sintez edilmiç DQ-I va DQ-II reagentlarinin "Neft Daçlari" NQÇi-nin 2 sayli NQÇS-in
2014 nômrali sula§mi§ istismar quyusundan gôturulmuç su numunasinda korroziya toradici bakteriyalara, H2S va CO2 korroziyalarina qar§i tasiri ôyranilmiçdir. Muayyan olunmuçdur ki, DQ-II reagenti 15mq/l qatiliqda korroziya tôradici bakterialari 100% mahv etmakla yana§i tur§u korroziyasina qar§i 77% muhafiza effekti gôstarir.
9dabiyyat
1. Meiying Lv., Min Du. Microbiologically influenced corrosion and the effect of cathodic polarization on typical bacteria. Environmental Science and Bio/Technology. 2018, no. 17, pp. 431-446.
2. Pak KR, Lee HJ, Lee HK, Kim YK, Oh YS, Choi SC. Involvement of organic acid during corrosion of iron coupon by Desulfovibrio desulfuricans. J. Microbiol. Biotechnol. 2003. no. 13, pp. 937-941.
3. Enning D., Venzlaff H., Garrelfs J., Dinh H.T., Meyer V., Mayrhofer K., Hassel A.W., Stratmann M., Widdel F. Marine sulfate-reducing bacteria cause serious corrosion of iron under electroconductive biogenic mineral crust. Environ. Microbiol. 2012, vol 14, pp. 1772-1787. DOI: 10.1111/j .1462-2920.2012.02778.x
4. Costello J.A. Cathodic depolarization by sulphate-reducing bacteria. S. Afr. J. 1974. Sci. vol. 70, pp. 202-204.
5. Cord-Ruwisch R., Widdel F. Corroding iron as a hydrogen source for sulfate reduction in growing cultures of sulfate-reducing bacteria. Appl. Microbiol. Biotechnol. 1986, vol. 25. pp. 169-174. DOI: 10.1007/BF00938942
6. Bellendir L.E., Vlasov D.Yu., Durcheva V.N. The role of a biofactor in the corrosion of metal and reinforced concrete structures of hydraulic structures. Aviation materials and technologies. 2015, no. 1, pp. 61-66. (In Russian).
7. Andreeva D.D., Fakhrutdinov R.Z. Corrosion-hazardous microflora of oil fields. Bulletin of the Technological University. 2013, vol.16, no. 22, pp. 83-86.
8. Qi Ma, Sijun Qi, Xiaohong He et al. 1,2,3-Triazole derivatives as corrosion inhibitors for mild steel in acidic medium: experimental and computational chemistry studies. Corrosion Science. 2017, vol. 129, pp. 91101.
9. Ali A.Abd-Elaal., Ismail.A.A., Samy Sh., Salah M.T. Synthesis and Evaluation of Some Triazole Derivatives as Corrosion Inhibitors and Biocides. Journal of Surfactants and Detergents. 2014, vol. 17(3), pp. 483-490.
10. Tasic Z., Petrovich-Mikhajlovich M., Radovanovich M. 5-chloro-1h-benzotriazole and potassium sorbate as binary corrosion inhibitor of copper in acidic solution. Zashita materiala. 2018, vol. 59, iss. 2, pp. 206-215.
ИССЛЕДОВАНИЕ ИНГИБИТОРНО-БИОЦИДНЫХ СВОЙСТВ АЦЕТАТНЫХ И ХЛОРИДНЫХ СОЛЕЙ ТРАНС- (2 - ((1Н-БЕНЗО [D] [1,2,3] ТРИАЗОЛ-1-ИЛ) МЕТИЛ)) -
1,3-ДИОКСАЛАН-4-ИЛ) МЕТИЛБЕНЗОАТА
У.Э. Гасанова, Э.Ф. Султанов, Ф.Г. Валиев, З.А. Шабанова
Научно-исследовательский и проектный институт нефтегаз, SOCAR AZ1012 Баку, проспект Г. Зардаби, 88A, e-mail: ulviyye_e@mail.ru
Были приготовлены ацетатные и хлоридные соли транс- (2 - ((¡h-бензо [d] [1,2,3] триазол-1-ил) метил)) -1,3-диоксалан-4-ил) метил бензоата, синтезированного на основе бензотриазола, изучены их физико-химические свойства и влияние против микробиологической и сероводородной коррозии при различных концентрациях. Установлено, что эти реагенты при концентрации 15 мг / л проявляют 77% защитного эффекта от сероводородной коррозии и 100% защитного эффекта от сульфатредуцирующих (СРБ), углеводородокисляющих (УОБ) и железобактерий (FeB). Ключевые слова: биоцид, ингибитор коррозии, бензотриазол, пластовая вода.
STUDY INTO INHIBITOR-BIOCIDAL PROPERTIES OF ACETATE AND CHLORIDE SALTS OF TRANS- (2 - ((1H-BENZO [D] [1,2,3] TRIAZOL-1-YL) METHYL)) -1,3-DIOXALAN-4-YL) METHYL BENZOATE
U.E. Hasanova, E.F. Sultanov, F.Q. Valiyev, Z.A. Shabanova
Oilgasscientificresearchproject Institute AZ 1012, Baku, H.Zardabipr.,88A, e-mail: ulviyye_e@mail.ru
Acetate and chloride salts of trans- (2 - ((1h-benzo [d] [1,2,3] triazol-1-yl) methyl)) -1,3-dioxalan-4-yl) methyl benzoate, synthesized on the basis of benzotriazole were prepared, their physicochemical properties and protection efficency against microbial and hydrogen sulfide corrosion at various concentrations were studied. It was found that both reagents show 77% protective effect against hydrogen sulfide corrosion and 100% protective effect against sulfate-reducing bacteria (CRB), hydrocarbon-oxidizing bacteria (UOB) and iron bacteria (FeB) at a concentration of 15 mg /1. Key words: biocide, corrosion inhibitor, benzotriazole, produced water.
