Научная статья на тему 'ТОКНИНГ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАСИ ТОК БАРГ ЎРОВЧИСИГА ҚАРШИ КИМЁВИЙ ПРЕПАРАТЛАРНИНГ САМАРАДОРЛИГИ'

ТОКНИНГ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАСИ ТОК БАРГ ЎРОВЧИСИГА ҚАРШИ КИМЁВИЙ ПРЕПАРАТЛАРНИНГ САМАРАДОРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

60
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — А. Т. Холлиев, Ш. Эсонбаев, С. Убайдуллаев

Бугунги кунда Республикамизда қишлоқ хўжалигининг асосий тармоқлардан бири узумчилик ҳисобланади. Ток ўсимлиги ва унинг маҳсулотлари бошқа кўп йиллик ўсимликлар ичида алохида ўрин тутади. Республикамизнинг табиий иқлим шароитлари узумни ҳар хил муддатларда пишишига имкон яратади. Сўнгги йилларда бир неча турдаги зараркунандалар токзорлар ҳосилдорлигига сезиларли даражада таъсир кўрсатмоқда. Бу зараркунандалар ичида энг кўп тарқалгани ток канаси, ток барг ўровчиси ҳисобланади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — А. Т. Холлиев, Ш. Эсонбаев, С. Убайдуллаев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТОКНИНГ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАСИ ТОК БАРГ ЎРОВЧИСИГА ҚАРШИ КИМЁВИЙ ПРЕПАРАТЛАРНИНГ САМАРАДОРЛИГИ»

Akademik M.Mirzaev nomidagi Bog'dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-tadqiqot instituti

Volume 3 | Special Conference 1 | 2022 ME VA CHILIK VA UZUMCHILIKNING RIVOJLANISHIDA ILM-FAN

ТОКНИНГ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАСИ ТОК БАРГ УРОВЧИСИГА КАРШИ КИМЁВИЙ ПРЕПАРАТЛАРНИНГ САМАРАДОРЛИГИ

Бугунги кунда Республикамизда кишлок хужалигининг асосий тармоклардан бири узумчилик хисобланади. Ток усимлиги ва унинг махсулотлари бошка куп йиллик усимликлар ичида алохида урин тутади. Республикамизнинг табиий иклим шароитлари узумни хар хил муддатларда пишишига имкон яратади. Сунгги йилларда бир неча турдаги зараркунандалар токзорлар хосилдорлигига сезиларли даражада таъсир курсатмокда. Бу зараркунандалар ичида энг куп таркалгани ток канаси, ток барг уровчиси хисобланади.

Шингил ва ток барг уровчиларининг ривожланиши хар мавсумда хам бир хил булмаслиги адабиётларда урганилган булиб, бу зараркунанданинг биологик хусусияти ва ташки омиллар таъсирига боглик эканлиги таъкидланган. Тадкикотчиларнинг келтирилишича уртача популяция холатида бир мавсумда кимёвий воситалар билан 2-4 мартагача зараркунанда авлодларига ишлов бериш улар сонини кесин камайтириши мумкинлиги айтиб утилган [1,2,3].

Айрим тадкикотчилар зараркунанданинг бахордаги авлодига карши Диметоат препаратини икки маротаба кулланиши етарли эканлиги ва туткичларга 4-5 дона капалкалар тушгандан 6-7 кун утиб кейинги ишловларни утказиш зарурлигини келтиришган. Ток агробиоценозида ток барг уровчисига карши кимёвий воситалардан кенг фойдаланилади. Бунда тадкикотчилар инсектицидлардан Децис экстра, Каратэ Зеон препаратларини кулланилганда 72-98% биологик самарадорликка эиришилган [4,5,6].

Шингил ва ток барг уровчилари микдорини бошкаришда Тошкент вилояти шароитида самарали кимёвий воситаларни танлаш, куллаш муддат ва меъёрларини тадкик этиш максадида тадкикотлар олиб борилди. Шингил барг уровчиси микдорини бошкаришда янги турдаги кимёвий воситалар танланди ва уларни куллаш буйича тадкикотлар олиб борилди.

А. Т. Холлиев, Ш. Эсонбаев, С. Убайдуллаев

Тошкент давлат аграр университети

АННОТАЦИЯ

Google Scholar

Respublika anjumani

15-iyun, 2022

Akademik M.Mirzaev nomidagi Bog'dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-tadqiqot instituti

ytadqq

Volume 3 | Special Conference 1 | 2022 ME VA CHILIK VA UZUMCHILIKNING RIVOJLANISHIDA ILM-FAN

1-расм. Ток зараркунандаларини урганиш ва уларга карши кураш чораларини

Тадкикотлар режага асосан М.Мирзаев номли БУваВИТИ Тошкент илмий-тажриба станциясида олиб борилди. Тадкикотларнинг натижаларига кура ток барг уровчисига карши кимёвий воситаларни куллаш муддатларини тугри танлаш зараркунанда микдорини кескин камайтириш имконини беради.

Кичик дала тажрибаси сифатида утказилган ишлов натижаларига кура шингилдаги зараркурандалар сони камайиши буйича кимёвий воситаларнинг самарадорлиги белгиланди. Инсегар препаратини турли сарф меъёрлари буйича олиб борилган тадкикотларга кура кимёвий препаратлардан Инсегар 25% препарати гектарига 0,5 кг/га сарф меъёрида кулланилган вариантимизда энг юкори биологик самарадорлик 80,4% булиб бу курсаткич 14-кунда номоён булди. Иккинчи 0,6 кг/га Инсегар 25% препарати кулланилган вариантда энг юкори курсаткич 86,2% ташкил этиб бу курсаткич 14-кунда аникланди. Учинчи 0,7 кг/га Инсегар 25% препарати кулланилган вариантда хам энг юкори самарадорлик 14-куни номоён килиб 89,3% ташкил килди.

Проклейм сарф меъёри буйича утказилган тажрибани тахлил килинганда: биринчи варианда яни Проклейм 5% с.э.г. препарати 0,4 кг/га кулланалганда энг юкори самарадорлик 81,3% булиб бу натижада 14кунда аникланди. Кейинги вариантда 0,5 кг/га Проклейм 5% с.э.г. кулланганда энг юкори самарадорлик 87,8% ташкил этди. Охирги варианда Проклейм 5% с.э.г 0,7 кг/га кулланилганда энг юкори самарадорлик 89,7% ташкил этди. Иккинчи ва учинчи вариантларда хам энг юкори самарадорлик 14-куни номоён булди.

Назорат вариантимизда шингил барг уровчисига карши хеч кандай препарат кулланилмайди шу сабаб бу вариантларда зараркурандалар сони даврий ортиб боришини куриш мумкин (1-жадвал).

белгилаш.

Google Scholar

Respublika anjumani

15-iyun, 2022

1-жадвал

Akademik M.Mirzaev nomidagi Bog'dorchilik, uzumchilik va vinochilik

Volume 3 | Special Conference 1 | 2022 ME VA CHILIK VA UZUMCHILIKNING RIVOJLANISHID^ILM-EANYUTUQLAR^

Кимёвий препаратларнинг ток барг уровчисига карши биологик самарадорлиги

М.Мирзаев номли БУваВИТИ тажриба майдони, кичик дала тажрибаси. 2021 -2022 йил.

№ Тажриба вариантлари Препарат сарф микдори кг/га Тажрибадан олдин зараркурандалар сони 1 та шингилда Тажрибадан кейин зараркурандалар сони 1 та шингилда Биологик самарадорлик %

3 7 14 21 3 7 14 21

1 Инсегар 25 % с.э.г. 0,5 5,9 3,3 1,5 1,4 1,6 45,0 77,0 80,4 78,8

2 0,6 4,8 2,3 1 0,8 1,2 52,9 81,2 86,2 80,5

3 0,7 5,4 2,5 0,9 0,7 1,2 54,5 84,9 89,3 82,6

4 Проклейм 5 % с.э.г. 0,4 5,3 2,6 1,5 1,2 1,5 51,8 74,4 81,3 77,9

5 0,5 6,1 2,8 1,2 0,9 1,4 54,9 82,2 87,8 82,1

6 0,6 5,6 2,5 0,9 0,7 1,2 56,1 85,5 89,7 83,3

4 Назорат (ишловсиз) - 5,7 5,8 6,3 6,9 7,3 - - - -

Олиб борилган тадкикотлар натижасига кура токзорларда токнинг асосий зараркунандаси ток барг уровчисига карши кимёвий препаратлардан Инсегар 25% с.э.г., Проклейм 5% с.э.г., каби воситалар кулланилганда 80,4-89,7 % гача биологик самарадорликка эришилди.

REFERENCES

1.Петросян Ф.Г. Гамбарян Г.С. Марутян С.Н. Вредители и болезни виноградных лоз. - Ереван: Айастан, 1970, с.13-25 (на арм.яз.).

2.Принц Я.И. Материалы по вредителям винограда. - Вып.Ш, Тифлис, 1932а, с.83-119.

3.Принц Я.И. Руководство по службе учета по вредителям и болезням виноградной лозы. - Тифлис, 1942, с, 23-30.

4.Хужаев Ш.Т. "Энтомология, кишлок хужалик экинларини хдмоя килиш ва агротоксикология асослари" // Тошкент 2013 й. 333 б.

5.Хужаев Ш.Т., "Инсектицид, акарицид, биологик фаол моддалар ва фунгицидларни синаш буйича услубий курсатмалар" Тошкент. KO'HI-NUR. 2004, 104 б.

6. Маликов А., Насимова Д. "Ток канасининг узумларга зарари ва унга карши кураш усуллари" // Журнал. Усимликлар хдмояси ва карантини - 2016. №3. 23-24 б.

Google Scholar

15-iyun, 2022 Respublika anjumani

472

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.