Научная статья на тему 'ЎТКИР РЕСПИРАТОР ВИРУСЛИ ИНФЕКЦИЯДА КРУП СИНДРОМИНИ ҲОЗИРГИ ЗАМОН ДАВОЛАШ АСПЕКТЛАРИ'

ЎТКИР РЕСПИРАТОР ВИРУСЛИ ИНФЕКЦИЯДА КРУП СИНДРОМИНИ ҲОЗИРГИ ЗАМОН ДАВОЛАШ АСПЕКТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
круп / акилловчи йўтал / шовқунли нафас.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Кудратова Гулсара Нажмитдиновна

Болаларда ўткир респиратор вирусли инфекция фонида юқори нафас олиш йўлларининг торайиш ҳолати кўп учрайди ва кўп патологик ҳолатлар кўринишида намоён бўлади, шулардан бири круп синдромидир.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎТКИР РЕСПИРАТОР ВИРУСЛИ ИНФЕКЦИЯДА КРУП СИНДРОМИНИ ҲОЗИРГИ ЗАМОН ДАВОЛАШ АСПЕКТЛАРИ»

CENTRAL ASIAN JOURNAL OF EDUCATION AND INNOVATION SJIF = 5.281

Central Asian Journal of

Education and Innovation

УТКИР РЕСПИРАТОР ВИРУСЛИ ИНФЕКЦИЯДА КРУП СИНДРОМИНИ ХОЗИРГИ ЗАМОН ДАВОЛАШ АСПЕКТЛАРИ

Кудратова Гулсара Нажмитдиновна

Даволаш факультети Педиатрия кафедраси доценти. https://doi.org/10.5281/zenodo.11518918

ARTICLE INFO

Qabul qilindi: 01-June 2024 yil Ma'qullandi: 04- June 2024 yil Nashr qilindi: 06- June 2024 yil

KEY WORDS

круп, акилловчи шовкунли нафас.

иутал,

ABSTRACT

Болаларда уткир респиратор вирусли инфекция фонида юцори нафас олиш йулларининг торайиш уолати куп учрайди ва куп патологик уолатлар куринишида намоён булади, шулардан бири круп синдромидир.

Круп - клиник синдром булиб, беморларни кекирдагида яллигланиш жараёнидан кейин ривожланади ва акилловчи йутал, овозини бугилиши ва шовкунли нафас билан характерланади, нафас чикариши ва олиши кийинлашади. Адабиётларда бу касаллик " стенозирловчи ларингит" (ларинготрахеит) деб номланади. Касалликларни х,алк;аро таснифи Х марта кайта курилиб чикканда - "уткир обструктив ларингит" деб таърифланган. Аммо, амалиётларда болалар инфекционистлари томонидан круп термини тавсия килинган. Уткир вирусли инфекция фонида круп синдроми кенг таркалган, айникса 6 ёшгача булган болаларда. Бу кичик ёшдаги болаларни респиратор трактини анатомофизиологик хусусиятлари билан богликдир: х,алкумни размерини кичиклиги ва бушлигини торлиги, тогай скелетини юмшоклиги шиллик ости богламалар бушлигида куп микдорда лимфоид ва говак бириктирувчи тукималарни булиши билан богликдир. Буларни барчаси стенозни спазм ва шиш компонентни ташкил килади. Ундан ташкари болаларда калконсимон тогайни пластинкаси тугри бурчак остида кушилишади.( катталарда у уткир булади), овоз богламалари нопропорционал, калта ва 7 ёшгача х,алкумни чукурлиги,кенглигидан устун туради. Бола канча кичик булса, бурмалар ости бушлигида говак бириктирувчи тукималар х,ажми куп булади, шиш ривожланишига мойил булади. З ёшгача булган болаларда х,алкум, трахея ва бронхларни диаметри катталарникига нисбатан кичик булади, бу эса аэродинамика каршилигини оширади. Кичик ёшдаги болаларда кукрак кафасини скелетини ригидлиги етарли эмас..Нерв аппаратини дифференцировкаси 1-нчи ва 2 зоналари кушилиб кетганлиги туфайли етарли эмас ва шаклланмаган. 3- нчи рефлексоген зона рецепторлари бурма ости бушлигини шиллик каватига таркалган булиб, бу эса х,алкум стенозига ва овоз тиркишини спазмига олиб келади.

Болаларда яллигланиш фонида обструкцияни ривожланишига олиб келадиган омиллардан бири респиратор трактда лимфа ва кон томир тизимини ривожланиши

х,исобланади.

Уткир респираторли вирусли инфекцияда бурмаларости бушлигида ва овоз богламалари сох,асида яллигланиш жараёни туфайли круп синдроми келиб чикади. Яллигланиш натижасида, шиллик парданинг шиши ва ёпишкок слизь ишлаб чикиши туфайли, х,алкум бушлиги тораяди, шиллик парда юзаси курийди, корочка х,осил килади, бу стенозни янада кучайишига олиб келади. Х,ал;ум мушакларини рефлектор спазм булиши, айни;са бола безовта булганда кучайиши мух,им ах,амиятга эга. Крупни сабаби х,амма респиратор вируслар булиши мумкин, лекин аралаш вируслибактериал инфекцияда касаллик жуда огир кечади.

Крупни клиник белгиларига киради: нафаси стенотик, нафас олиши кийинлашган, дагал, акилловчи йутал хосдир, овози бугилган.

Шовкунли нафас синдромини ларинготрахеаль сабабларига киради:

• дифтерияда стенозирловчи ларинготрахеит ;

• эпиглоттит;

• паратонзилляр абсцесс;

• заглоточный абсцесс;

• ёт жисм аспирацияси ;

• х,ал;ум, трахея жарох,атлари;

• термик ёки химик куйиш;

• ангионевротик шиш (аллергик);

• тугма стридор;

• ларингоспазм (гипокальциемияда, рахит касаллигида , целиакияда, сурункали буйрак етишмовчилиги, гипотиреозда кузатилади );

•бодомчалар гипертрофияси ва аденоитда;

• кисталар, папилломатоз, х,ал;ум индивидуаль гемангиомаси.

Болаларда уткир респиратор вирусли инфекция круп синдромини даволаш комплексли ва индивидуаль булиши керак, буларга: муколитик, балгам х,айдовчи, вирусга ;арши, антигистамин ва бронхолитик препаратлар киради. Уткир респиратор вирусли инфекцияни традицион давосига, асосан симптоматик ва синдромли терапия киради. Круп синдромини патогенезини асосида яллигланиш ётгани учун ва;тида яллигланишга ;арши препаратларни бериш ах,амиятга эга. Ларинготрахеал стенозни огир формасида, кушимча тизимли глюкокортикостероидлар (ГКС) кулланилади. Лекин тизимли глюкокортикостероидлар (ГКС)ни ножуя таъсири борлиги учун педиатрия амалиётида кенг ишлатилмайди.

Респиратор трактда обстуктив х,олатларда яллигланишга ;арши х,озирги замон стандарт терапияга ингаляцион ГКС (ИГКС) куллаш тавсия этилади. Ингаляцион ГКС уткир ларинготрахеитни нафас йулларида шиллик каватини шиши натижасида келиб чиккан белгиларини тезда купировать килади, бунга медикаментозли трахеотомия неб ном берилган. Круп синдромини огир шаклида небулайзер ёрдамида утказилган ингаляцион терапияни афзаллиги шундаки, юкори эффективли ва хавфсиз усул булиб, енгил килинади ва препаратни дозаси нафас йулларини х,амма кисмларига тулик етиб боради

Кичик ёшдаги болаларга размерига тугри келадиган маскадан фойдаланиш керак. Хозирги вактда небулайзер оркали ингаляцион терапия ИГКС утказиш учун Будесонид суспензияси ишлатилади.

Будесонид - ИГКС ни мах,аллий кучли яллигланишга ;арши, аллергияга ;арши ва антиэкссудатли таъсири булиб, нафас йулларини обструкциясини ва гиперреактивлигини камайтиради.

Будесонид суспензиясига характерли яллигланишга ;арши таъсири биринчи соатида, бошланади ва 3-6 соатдан кейин ах,воли ю;ори даражада яхшиланади. Препаратдан тизимли ножуя таъсирларни ривожланиши кузатилгани йу;.

Небулизированли буденосидни клиренси мактабгача булган болаларда 1 кг тана вазнига катта кишиларга нисбатан 50% га ю;ори булади. Бу шуни билдирадики, мактаб ёшидаги болаларда будесонид суспензияси ингаляция йули билан катта кишиларда бериладиган дозада юборилади,ножуя таъсири кузатилгани йу;. Будесонид суспензияси болаларда 6 ойлигидан ;улланилади. Ингаляция небулайзер ор;али 0,25-1,0 мг/кунига.(бир марталик дозани х,ажмини 2-4 мл физиологик эритмага аралаштириб кунига 1 марта ;илинади, Аммо бир ёшгача булган болаларда бронхообструкцияни огир хуружида, х,ал;ум стенозини II даражасида, препаратни ингаляциясини кунига 2 марта юбориш эффектли х,исобланади. ИГКС олмаган беморларга, препаратни 0 ,25 мг дан х,ар 12 соатда бошлаш керак, терапевтик эффекти яхши булганда эса, 0,25 мг дан кунига 1 марта берилади. Ма;сад.

Бизни текширишимиздан ма;садимиз, болаларда УРВИ дан кейин ривожланган круп синдромини I-II даражасида комшлекс терапияда будесонид суспензиясини клиник эффективлигини ва хавфсизлигини ани;лаш. Бу текшириш болалар шифохонасида, болалар касалликлари кафедрасини , ходимлари назоратида олиб борилди.

Шундай ;илиб, текширишлар натижаси курсатдики, болаларда уткир вирусли инфекциясида круп синдромини I-II даражасида будесонидни (будесонид суспензиясини) небулайзер ор;али ингаляция шаклида утказиш патогенетик асосланган, ю;ори эффективли ва хавфсиз усул х,исобланади.. Будесонид суспензиясини ;уллаш, х,алкум стенозини кечишини огирлик даражасини ва давомийлигинини ;ис;артиришга, шифохонага ёт;изиш ва;тини камайтиради ва препаратни ножуя таъсири кузатилмади.

Болаларда уткир респиратор вирусли инфекция фонида ривожланган круп синдромида ИГКС терапияни небулайзер ор;али утказишни кенг тавсия этиш мумкин

Адабиётлар:

1. Kudratova , G. & Xolmuradova , Z. . (2023). ERTA YOSHDAGI BOLALARDA SHIFOXONADAN TASHQARI PNEVMONIYADA KLINIK-ANAMNESTIK O'ZGARISHLAR. Евразийский журнал академических исследований, 3(2 Part 2), 39-42.

2. Ветров В.П., Длин В.В. и соавт. Рациональное применение антипиретиков у детей. Пособие для врачей. М: 2002;23.

3. Геппе Н.А., Зайцева О.В. Представления о механизмах лихорадки у детей и принципах жаропонижающей терапии. Рус мед журн 2003; 11:№1(173): 31-37.

4. Зайцева О.В., Щербакова М.Ю. Острые респираторные заболевания у детей: современные аспекты лечения и профилактики. Пособие для врачей. М: 2003.

5. Kudratova Guisara Nazhmitdinovna, Kholmuradova Zilola Ergashevna, Ishkabulova Gulchekhra Dzhonkhurozovna, & Kodirova Shahlo Salahitdinovna. (2022). Costs Syndrome in Children, Causes, Comparative Diagnosis and Rational Therapy (Review of the article). The

CENTRAL ASIAN JOURNAL OF EDUCATION AND INNOVATION SJIF = 5.281

Peerian Journal, 6, 8-13.

6. Kudratova Gulsara Najmitdinovna, Ishkabulova Gulchehra Dzhonkhurozovna, & Kholmuradova Zilola Ergashevna. (2023). CLINICAL AND ANAMNESTIC CHARACTERISTICS OF OUT-OF-HOSPITAL ZOTILJAM IN YOUNG CHILDREN. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 11(2), 129-131.

7. Острые респираторные заболевания у детей: лечение и профилактика/ Научно-практическая программа Союза педиатров России. М: Международный фонд охраны здоровья матери и ребенка 2002;

8. Таточенко В.К. Педиатру на каждый день. Справочник по лекарственной терапии. М: 2002; 252.

9. Najmitdinovna K. G., Ergashevna K. Z. Acute Bronchiolitis in Children //Eurasian Research Bulletin. - 2022. - Т. 12. - С. 38-42.

10. Кудратова , Г., & Холмурадова , З. . (2022). ШИФОХОНАДАН ТАШКДРИ ЗОТИЛЖАМ БИЛАН КАСАЛЛАНГАН БЕМОРЛАРДА КОМОРБИД ПАТОЛОГИЯНИНГ ТУЗИЛИШИ. УТКИР ДАВРДА ЮРАК-КОН ТОМИРНИНГ УЗГАРИШИ. Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 2(9), 11-15.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.