CC BY
13
Каримов Осим Косимович,-
докторu uлмпou таърт, профeссор рeкторu ДД^БСТ
СУЛ&У осоиштап - омили муаими созандаг ва
БУНËДКОРÏ
«Иcmuкрoрu сулп ва таъмuнu вапдаmu ммллï, бeмуболufа ят аз бузургтарын даcmoвардпou мо дар ox^u садаu ХХ мeбошад, ku ш аз c^ummu сулппарварона ва аклу закoватu xалкu толж шаподат мeдuпад. Рucoлаmu сулппарварш мuллаmu толж дар пурuxmuлoфmарuн даврапou таърт ва барxyрдu mамаддунпou гуногун нт памeша бар суботу оромш шшвар равона гард^а буд» - зикр гардид дар сyхaнpонии Президента Лумаурии Толикистон Ланоби Ол'1, муатарам Эмомал'1 Раамон ба мyносибaти таллили 13-умин солгарди Рузи Ваадати милл'11.
Оре, иттиаод ва ягонагии милл'1 неъмати бузург ва мукаддасе мебошад, ки тамоми пешрафту комëбиaои давлатамон ва саодати рузгори мардумамон аз он ибтидо ва сарчашма мегиранд. Ба шарофати сулау ваадат кораои созандагиву бyнëдкоpï дар кишвар ба малрои комилан нав даромада, симои зоаирии шаару ноаияаои лумаур! ба кулл! тагйир ëфт. Кобили зикр аст, ки аз ваадат то ваадат, ки аар сол дар яке аз минтакааои лумаурх таллил мешавад, дааао иншооти хурду бузурги дорои ааамияти умум мавриди истифода карор дода мешаванд. Сулау осоиштап ва таргиби гояи ваадати милях баари рушди минбаъдаи сдасати дохиливу хорилии давлати тозаистиклоли толикон, интихоби самтаои дурусти рушди минбаъдаи кишвар, таъмини амнияти дохиливу хоpилï ва ниаоят барои имрузу фардои халку миллати мо заминааои мустаакам ба вулуд овард.
Ба таърих ва саргузашту сарнавишти миллатамон назар афканда, аз дастовардао ва бурду бохти он ëдовap шудан зарур ва aaтм'х ба он хотир аст, ки имрузао бояд тамоми мардуми кишвар, махсусан наслаои лавони имрузу ояндасози мо аз он ифтихор намоянд, сабак гиранд, ба мероси бузурги мaънaвï ва фараангии нтегонамон apлгyзоpï карда, ин неъмати олï -иттиаоду ягонап, аамзистиву осоиштагии миллиро чун гаваараки чашм эaтиëт намоянд. Зеро сулау осоиштап, ки имрузао гояи асоа, ормони aзaлï ва ламъиятии халки бyнëдкоpи мо маасуб мегардад, мaвсимï набуда, балки доимист. Тавре ки дар суханронии Сарвари давлат зикр гардидааст: «Вокеан шам ваадат рамзи вокеУ ва .ъавшари фалсафаи сулшофарУ, фаршангсолориву ташаммулпазирии миллати то.ик ва та.ассумгари иттишоду шамбастагии тамоми мардуми То.икистон мебошад»2.
1 Ваадати Hranï ловидон бод. Суханронии Президента Лумаурии Толикистон Эмомaлï Раамон дар лашни 13-умин солгарди Рузи Ваадати милш'.// Лумаурият.-01.07.2010.
2 Ваадати миллï ловидон бод. Суханронии Президента Лумаурии Толикистон Эмомaлï Раамон дар лашни 13-умин солгарди Рузи Ваадати милш'.// Лумаурият.- 01.07.2010.
Имрузшо шар як сокини кишвар, аз хурд то 6узургро таассyрoти гуворо аз таллили пуршукуши лашни 13-умин солгарди РУзи Вашдати миллï дар саросари кишвар фаро гирифтааст. Бояд зикр намуд, ки гузаронидани Иди умумилумшуриявии Вашдати Maraï дар Вилояти Мухтори Кушистони Бадахшон ашамияти мушими илтимоию сиëсï дошта, он ба гиромидошти сулшу вашдат ва ташкими шамалонибаи ин неъмати oлï мусоидат мекунад. Дар баробари ин тазаккур бояд дод, ки икдоми пешгирифтаи Сарвари давлат оид ба таллили лашни вашдат дар минтакашои гуногуни кишвар ба ободош ва рушду нумуи сошоти мухталиф боис мегардад. Ба истикболи 12-солагии Вашдати миллï мавриди истифода карор гирифтани 150 иншооти лашш таншо дар вилояти Сугд мисоли равшани ин гуфташост. Дар ин замина хотиррасон бояд намуд, ки дар доираи омодап ба лашни Вашдати миллï дар Вилояти Мухтори Кушистони Бадахшон бо маблаггузории мутамаркази лyмшyриявï дашшо иншооти хурду бузург бyнëд ëфтанд. Дар вилоят факат аз шисоби маблагшои булети давлат! сохтмони беш аз 130 иншоот ба анлом расид.1
Тавре ки маълум аст, 93 фисади масошати Лумшурии Толикистонро кушистон ташкил дода, табиист ки шароити илтимoï ва иктисодии таъминот дар манотики кушистон аз марказшои саноативу маъмурии кишвар бино бар сабабшои лoйгиршавï ва имкониятшои истешсолиаш тафовут дорад. Аз ин лишоз, дар доираи барномашои давлат ва Стратегияи паст кардани сатши камбизоат! барои солшои 2010-2012 маршила ба маршила дар манотики кушистони кишвар, аз лумла дар Бадахшони Кyшï бо амалï ва татбик намудани силсилаи тадбиршои судманд лишати шалли масъалашои илтимoï ва и^исой! заминашои мусоид фарошам оварда мешаванд. Дар ин радиф вусъати коммуникатсия дар манотики кушистони кишвар, бу^ди пулу рошшо, дар баробари таъмиру азнавсoзï ва бyнëди иншоотшои азими баркï густариш додани татбики амалии барномаи шyкyматï дар самти бу^ди неругошшои хурди барки o6ï, рушди истешсолоти кишоварз!, талдиди сошашои маорифу тандуруст!, вусъати татбики лоишашои инвеститсиoнï, дастгирии бахши сошибкории хурду мтена, ташаккули низоми карздишии боню ва монанди иншо аз зумраи масоили аввалиндаралаи бахши илтимоиву иктисодии ин манотик ба шумор мераванд. Лишати шалли саривактии оншо солшои охир аз лониби давлату шукумат икдомшои шоиста рoшандoзï мешаванд. Ба эътибори мубрамии масоили мавлуда Президенти Лумшурии Толикистон, Ланоби Orfï, муштарам Эмoмалï Рашмон дар суханрониашон аз минбари баланди СММ таъкид доштанд: «Кушистони Толикистон сошиби ганлинаи бойи генофонди гуногуннавъии биологиест, ки барои элоди навъшои сершосил ва пойдор барои кишт, растанишои ороиш!, маводи табобат!, набототи oзyKавoрï ва зотшои шайвонот захираи мусоиди
1 Ташрифи Президент ба Боми Лашон//Лумшурият.- №79-80. - 26.06.2010.
потенсиал! мебошад. Дар асоси ин захираю имконот навъшои нави селексиош ва зотшои навро ба вулуд овардан мумкин аст».1
Барномаи рушди илтимоиву иктисодии Вилояти Мухтори Кушистони Бадахшон дар давраи то соли 2015, ки аз лониби йукумати мамлакат кабул гардидааст, шамаи рошбарони макомоти илроияи шокимияти давлатии вилоят ва шашру ношияшоро водор менамояд, ки барои рушди сошаи коркарди маъдан, ба рош мондани коркарди ашёи хоми машалл", истешсоли мол бо истифодаи лалби сармоягузории дохиливу хорил!, фарошам овардани шароити мусоид барои ташкили корхонашои саноат'1, рушди сошибкории истешсол'1, истифодаи окилонаву самарабахши замин ва пеш аз шама заминшои об!, рушди сошашои кишоварз", махсусан богдор! ва чорвопарвар!, картошкапарвар'1, занбури асалпарвар! ва умуман истифодаи тамоми имкониятшо тадбиршои лидд! андешанд. Дар ин замина дар маршилаи то соли 2005 бо дастгирии йукумат, супоришшои бевоситаи Сарвари давлат дар каламрави вилоят коршои азими бунёдкор!, ободош, бахусус бунёди рошу пулшо, неругошшои хурду бузурги барки об!', хатшои алока, мактабу муассисашои ирригатсиош анлом дода шуданд.2
Тавре аз сарчашмашо бармеояд, факат дар асоси накшаи чорабинишои йукумат вобаста ба сохтмони иншооти лашш дар ношияи Дарвоз аз шисоби шамаи манбаъшои маблаггузор! кариб 12 миллион сомон! азхуд гардида, ду мактаб, бунгоши тибб!, беморхонаи минтакав!, Касри фаршанг, шабакашои обёрии мавзеъшои Ёгед, Кеврон, Дашти Мазор ва дигарон бунёд, таъмир ва азнавсоз! гардиданд. Туфайли чунин ободкор! симои ношия хеле дигаргун шуда, барои истифода аз имкониятшои рушди минбаъдаи он шароити мусоид фарошам оварда мешавад. Инчунин тайи чанд соли охир дар минтакашои кушистони кишвар зиёда аз 180 неругоши хурди барки об! сохта шуданд. Неругошшои «Сангтуда-1» ва «Помир -1» мавриди истифодабар! карор гирифтанд. Имруз дар ВМБК лишати талдиди шабакашои ирригатсион! ва сошашои маорифу тандуруст! 9 лоишаи инвеститсиош амал! гардида истодааст, ки дар доираи оншо то ба имруз ба маблаги 62 миллион сомон! коршои сохтмону баркарорсоз! ва харидории талшизот ба анлом расонида шудаанд. Лишати рушди маблаггузории сошашо, дастгирии бахши сошибкор! шоло дар вилоят шумораи бонкшо ва ташкилотшои карзии гайрибоню яклоя бо шуъбашо, марказшои хизматрасош ва олонсишояшон 64 ададро ташкил додааст.
Дар лумшур! рошандоз! намудани ислошоти аграрию иктисод!, равнаку ривол бахшидани муносибатшои бозаргош, танзими лараёни
1 Эмомал! Раамон: Маркази минтакавии куаистонии гуногуннавъии биолоп таъсис бидиаем. Суханрош дар Машварати сатаи баланди Малмаи умумии СММ ба сифати саам дар гузаронидани Соли байналмилалии гуногунии биолог!'. (22.09.2010).// Лумаурият.-25.09.2010.
Кораои созандагиву бунёдкор! вусъати тоза пайдо намуданд. Толикистон дар Бадахшон лашни Ваадат дорад. //Лумаурият.- №79-80, 81-82 аз 26.06.2010, 01.07.2010.
хусусигардонии моликият, вусъати имконияти истифодабарии замин дар соаааои кишоварз!, ташкили холагиаои деакон!, сол то сол такмил бахшидани низоми дастгириаои молияв! ва лор! намудани андози ягона дар ин соаа ва як катор тадбираои дигари иктисод! на танао сатаи ааёти иктисодии ааолии деаоту шаарао, балки вазъи илтимо! ва иктисодии мардуми навоаии куаистонро баланд бардоштанд.
Дар Паёми Президенти Лумаурии Толикистон ба Маллиси Олии Лумаурии Толикистон (20 апрели соли 2006) таъкид гардида буд: «Барои аз бунбасти коммуникатсион! баровардани Толикистон сохтмони роау пулаои дорои ааамияти лумаурияв! ва байналмилал! яке аз аадафаои стратегии йукумат мебошад. Кушода шудани роаи мошингарди Кулоб - Хоруг -Кулма - Карокурум, накби мошингарди Анзоб, се пул дар сараади байни Толикистону Афгонистон, талдиди роаи Душанбе - Кургонтеппа - Кулоб, инчунин идомаи босуръати талдиди шоароаи Душанбе - Нуробод -Лиргатол - Саритош, ки танао барои ду мараилаи он зиёда аз 200 миллион сомон! маблаг сарф мегардад, дар самти раао! аз бунбасти коммуникатсион! ва рушди иктисодии кишвар дастовардаои муаим мебошанд».1
Азнавсозии роааои мошингарди Душанбе - Хуланд - Мастчоа, Айн! - Панлакент, бунёди накбаои Шааристон ва Шаршар сокинони навоаии куаистони лумауриро бо аам наздик намуда, баари беадошти вазъи илтимоию иктисодиашон мусоидат менамоянд. Имрузао на танао халки кишвар, балки кулли ломеаи лааон! возеа эасос менамояд, ки ба халки толик ин аама дастовардаои беназир ба осон! муяссар нашудааст. Муаимтар аз аама он аст, ки тавассути ин аама тадбирао давлати Толикистон ва миллати толик ба ломеаи лааон! аз нуктаи назари вокеияти таърихии худаш аамчун давлати сулапарвар, тараккихоа ва мардуми соаибфараангу соаибтамаддун муарриф! гардид. Сиёсати созандаи давлат ба лааониён амику дуруст фаамонида шуд ва дар натила ин сиёсат дар доирааои сиёс! аамчун сиёсати ибратбахш мавриди пазиро!, эътироф ва омузиш карор гирифт. Таааммулпазир! ва хиради волои инсон! имкон фароаам оварданд, ки сулау осоиштаг! дар кишвар аукмфармо! намояд. Омилаои таааммулпазирии халки азизамон аз маънавиёти баланду фараанги кадимаи он сарчашма мегиранд.
йамаи ин боис гардиданд, ки новобаста ба таъсири амики буарони молиявию иктисодии умумилааон! ба вазъи иктисодии кишвар дар натилаи татбики накшаи чорабиниаои зиддибуаронии йукумати мамлакат соли 2009 аалми вокеии ММД нисбат ба соли 2008 - 3,5% зиёд гардида, таваррум дар сатаи 5% нигоа дошта шуд. Дар натилаи дастгириаои соааи агросаноат! дар мамлакат истеасоли маасулоти кишоварз! 10%, сохтмони манзили истикомат! - 23%, муассисааои таасилоти умум! - 17% дар соли 2009 афзоиш ёфтанд. Вобаста ба амалишавии накшааои аукумат! доир ба дастгирии илтимоии ааол!, таъсиси лойаои нави кор!, андешидани
1 Паёми Президенти Лумаурии Толикистон ба Маллиси Олии Лумаурии Толикистон. (20 апрели 2006).
тадбиршои мушаххас дар самти азнавтайёркунии касб! ва ба ин васила муваффак гардидан ба танзими лараёни мушолирати мешнат! шисоби миёнаи даромадшои пулии ашол! дар шамин сол ба кадри 15% зиёд гардид.
Президенти Лумшурии Толикистон Ланоби Ол!, муштарам Эмомал! Рашмон дар Маллиси умумии сатши олии Малмаи умумии Созмони Милали Мутташид бахшида ба масъалашои йадафшои Рушди йазорсола (20.09.2010) суханрон! намуда, таъкид доштанд, ки Стратегияи милли рушд ва Стратегияи поин бурдани сатши камбизоат! барои солшои 2010-2012 дар Толикистон, ки дар асоси йадафшои Рушди йазорсола ташия гаштаанд, босамар татбик мешаванд: «Дар натилаи ин икдомоти босамар сатши камбизоат! аз 72,4% -и соли 2003 то 46,7% дар соли 2009 поин бурда шуд. Интизор меравад, ки сатши ин нишондишанда соли 2012 ба 41,4% расонида мешавад. Дар натила 1 миллион одам аз сатши камбизоат! берун хошад шуд».1
Омили устуворгардии муназзами иктисодиёти кишвар боис гардиданд, ки вазъи сармоягузоришои дохиливу хорил! афзоиш ёфта, дар вазъияти имруза дар кишвар 55 лоишашои сармоягузор! ба маблаги умумии 8 миллиард сомон! татбик гарданд. Тавре дар Паёми Президенти Лумшурии Толикистон зикр гардидааст: «Соли лор! барои иктисоди кишвари мо соли бартараф намудани таъсири бушрон мебошад. Натилашои семошаи аввал аломатшои бештар гардидани вазъи иктисоди мамлакатро нишон медишанд».2
Имрузшо мардуми шарифи Толикистон, кулли мешнаткашони диёр лишати истикболи сазовори лашни 20-солагии Истиклолияти давлатии Лумшурии Толикистон ба бисёр икдомшои шоиста ру меоваранд. Тавре дар табрикоти Раиси вилояти Сугд ба муносибати 19-солагии Истиклолияти давлатии Лумшурии Толикистон зикр гардидааст: «Мардуми шарафманди вилоят дар катори кулли сокинони мамлакат ба истикболи лашни бузурги милл! - 20 - солагии Истиклолияти давлатии Лумшурии Толикистон омодаг! мебинанд. Дар вилоят лишати ободониву кабудизоркунии мавзеъшои ашолинишин тадбиршои иловаг! андешида шуда, коршои созандаг! ташти шиори «Ба 20 - солагии Истиклолияти давлатии Лумшурии Толикистон -200 иншооти лашш» суръат гирифта истодаанд».3 Ин маънои онро дорад, ки ба ифтихори ин лашни саиди милл! таншо дар микёси вилоятамон 200 иншоот мавриди башрабардор! карор мегиранд. Дар малмуъ дар микёси лумшур! бошад, теъдоди иншооти бунёдшаванда ба даралот афзун хошад буд.
Бароям шамчун рошбари донишгош боиси ифтихору сарфарозист, ки бинои нави таълимии мактаби олиамон дар шумори иншоотшои лашнии
1 Ша Тсу Кан: Эмомал! Рашмон кашрамони лашон дар шалли масоили глобалии вобаста ба об аст.// Лумшурият.- аз 25.09.2010.
2 Паёми Президенти Лумшурии Толикистон ба Маллиси Олии Лумшурии Толикистон, 24.04.2010.
3 Табрикоти Раиси вилояти Сугд ба муносибати 19-солагии Истиклолияти давлатии Лумшурии Толикистон.// йакикати Сугд, аз 08.09.2010.
кишвар шомил гардонида шуда, алаол бо дастгирии бевоситаи йукумати мамлакат, макомоти ишроияи аокимияти давлатии вилоят кораои таъмиру тармим дар он бо суръат ва сифати баланд идома дорад. Имруз роабарияти донишгоа ва сохтмончиёнро аидояти созандаи Сарвари давлатамон дар мавриди суханрониашон аз минбари шаласаи роабарон ва фаъолони вилояти Сугд (11.07.2010) шиаати саривакт ва бо сифати баланд аншом додани кораои сохтмош басо сарбаланду сарфароз гардонидааст: «йамчунин сохтору макомоти дахлдор то .шашни 20 - солагии Истиклолияти давлат'1 ба аншом расонидани бинои сохтмонаш нотамоми Донишгоаи давлатии аукук, бизнес ва сиёсати Тошикистонро, ки хишти аввали онро аануз соли 2007 гузошта будем, таъмин намоянд».
Ин аидоятаои созанда, тавашшуау эътибори Ланоби Ол'1 ифодагари он аст, ки тарбияю бакамолрасии шахсиятаои соаибмаърифату донишомухта ва кадраои лаёкатманд дар меавари сиёсати маорифпарваронаи Сарвари хирадманди давлатамон карор дорад. Боварии комил дорам, ки аайати устодону профессорон ва муаассилини донишгоа .авобан ба ин тавашшуа ва эътибори хосаи Сарвари давлат нисбати донишгоа ва рушди соааи маорифи кишвар тамоми кушиш ва гайрати худро баари сазовор ва бо дастовардаои арзанда истикбол гирифтани шашни саиди 20-солагии Истиклолияти кишвари азизамон равона месозанд.
Умуман дар аашми як макола зикр намудани машмуи он дастовардаои нашиб ва паалуаои густурдаи масоили сулау осоиштап аамчун омили муаими созандаг'1 ва бунёдкор'1 аз имкон берун аст. Туфайли ин навиштаао кушидем перомуни яке аз паалуаои ин масъалаи доманадор мухтасар ибрози андеша намоем. Ломеаи шааош худ гувоаи он аст, ки дар шароити шадиди .ааонишав'1 ва зиддиятао, бархурди манфиатао ва масоили мухталифи таадидкунанда ба .ааони муосир ноил гардидан ба сулау осоиштагии комил ва дар партави он ба роа мондани икдомаои шоистаи созандагиву ободкор'1 барои аар як кишвари сайёра муаим ва аввалиндараша маасуб мегардад. Вазъи кунунии рушди умумии кишвар гувоаи он аст, ки То.икистон туфайли сиёсати пешгирифтаи Сарвари давлатамон на танао дар минтака, балки дар сатаи байналмилал'1 нуфуз ва эътибори шоиста касб менамояд ва ин икдомаои нашиби ободкориву созандаг'1 сол то сол беш аз пеш вусъату густариш пайдо менамоянд.
Ключевые слова: экономические и культурные достижения, строительство новых объектов, прокладка дорог, создание совместных предприятий, созидательная политика, преодоление бедности, перспективы развития Республики Таджикистан.
Key words: economic and cultural achievements, building of new constructions, laying roads, creation of joint ventures, the creative policy, overcoming poverty, prospect of development of Tajik Republic.
Каримов Осим Косимович,-
доктор исторических наук, профессор, ректор ТГУПБП.
Мир и спокойствие - важнейший аспект созидания
Статья представляет собой обзор экономических и культурных достижений Республики Таджикистан за несколько последних лет. В частности, перечисляются конкретные достижения в области экономики по регионам республики: строительство новых объектов, прокладка дорог, создание совместных предприятий. Всё это служит доказательством созидательной политики нашего государства, направленной на преодоление бедности, обеспечение населению РТ достойной жизни. Благодаря созидательной политике главы государства Эмомали Рахмона заметно возрос авторитет нашей страны на международной арене.
В статье также рассматриваются перспективы развития республики на ближайшие несколько лет.
Karimov O.K.
The world and tranquility - the major aspect of creation
Article represents the review of economic and cultural achievements of Republic Tajikistan for some last years. In particular, concrete achievements in the field of economy on republic regions are listed: building of new constructions, a lining of roads, and creation of joint ventures. All it serves as the proof of a creative policy of our state directed on overcoming ofpoverty, maintenance Tajik population of a worthy life. Thanks to the creative policy of the head of state Emomali Rahmon the authority of our country on international scene has considerably promoted.
The article prospects development of republic for the nearest future also are considered some years.
