CC BY
28
st. kpt. mgr inz. Jacek ZBOINA
Z-ca Dyrektora CNBOP
ds. Certyfikacji i Dopuszczen
URZ^DZENIA TRANSMISJI ALARMOW POZAROWYCH I SYSTEMY TRANSMISJI ALARMOW POZAROWYCH -CERTYFIKACJA I DOPUSZCZENIA CNBOP
Streszczenie
W artykule przedstawiono zasady certyfikacji i dopuszczenia urz^dzen transmisji alarmu pozarowego i calych systemow transmisji alarmow pozarowych.
Summary
This article presents rules of certification and approval the fire alarm transmission equipment and complete fire alarm transmission system.
Wst^p
Zagadnienie przekazywania (transmisji) sygnalow alarmowych i uszkodzeniowych z centrali sygnalizacji alarmu pozarowego, monitorowanego obiektu, do stacji odbiorczej alarmow pozarowych nie s^. skomplikowane, jednak mog^. budzic w^tpliwosci natury technicznej jak i formalno prawnej. Ide^. dzialania tych urz^dzen czy systemow jest zapewnienie skutecznego przekazania informacji o pozarze z obiektu, nadzorowanego przez system sygnalizacji pozarowej, do jednostek PSP.
Ponizszy artykul ma na celu przyblizyc i wyjasnic w^tpliwosci w zakresie obowi^zkow, jakie wynikaj^. z przepisow prawa, w zakresie prowadzenia przez producenta/dostawc^ oceny zgodnosci urz^dzen transmisji alarmow pozarowych przed zastosowaniem wyrobu w budownictwie i dopuszczenia wyrobu - systemu transmisji alarmow pozarowych wykorzystywanych przez jednostki ochrony przeciwpozarowej. Szerzej przedmiotowa tematyka b^dzie prezentowana w najblizszym czasie w CNBOP na seminariach i konferencji dotycz^cej zagadnien zwi^zanych z problematyk^. transmisji alarmow pozarowych. W przygotowaniu w CNBOP jest rowniez publikacja poswi^cona tym
zagadnieniom, po zakonczeniu prac nad ni^ b^dzie ona ogólnie dost^pna o czym zamiescimy informacje na naszej stronie internetowej www.cnbop.pl. I Podstawy prawne:
Z punktu formalno-prawnego dla przedmiotowego zagadnienia bez w^tpienia znaczenie maja nastepuj3.ce przepisy:
• [1] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozarowej (Dz. U. 2009 nr 178, poz. 1380 ) wraz z aktami wykonawczymi:
• [1.1] Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów sluz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do uzytkowania (Dz. U. nr 143 poz. 1002);
• [1.2] Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie szczególowych czynnosci wykonywanych podczas procesu dopuszczenia, zmiany i kontroli dopuszczenia wyrobów, oplat pobieranych przez jednostk^ uprawnion^. oraz sposobu ustalania wysokosci oplat za te czynnosci (Dz. U. nr 143 poz. 1001);
• [2] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. nr 92, poz. 881) wraz z aktami wykonawczymi:
• [2.1] Rozporz^dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upowaznionych do ich wydawania (Dz. U. nr 249, poz. 2497);
• [2.2] Rozporz^dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004r. w sprawie sposobów deklarowania zgodnosci wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. nr 198, poz. 2041);
• [2.3] rozporz^dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004r. w sprawie systemów oceny zgodnosci, wymagan, jakie powinny spelniac notyfikowane jednostki uczestnicz^ce w ocenie zgodnosci, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. nr 195, poz. 2011);
• [3] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.2006 nr 156, poz. 1118 z pózniejszynii zmianami);
• [4] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodnosci. (Dz. U nr 166, poz. 1360).
II Podstawowe pojçcia i definicje:
Zgodnie z rozporz^dzeniem MSWiA z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpozarowej budynkow, innych obiektow budowlanych i terenow (Dz. U. nr 80 poz. 563):
„7) urzqdzenie przeciwpozarowe - rozumie siç przez to urz^dzenia (stale lub pôlstale,
uruchamiane rçcznie lub samoczynnie) sluz^ce do wykrywania i zwalczania pozaru lub ograniczania jego skutkow, a w szczegolnosci: stale i polstale urz^dzenia gasnicze i zabezpieczaj^ce, urz^dzenia wchodz^ce w sklad dzwiçkowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pozarowej, w tym urz^dzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urzqdzenia odbiorcze alarmôw pozarowych i urz^dzenia odbiorcze sygnalôw uszkodzeniowych, instalacje oswietlenia ewakuacyjnego, hydranty i zawory hydrantowe, pompy w pompowniach przeciwpozarowych, przeciwpozarowe klapy odcinaj^ce, urz^dzenia oddymiaj3.ce, urz^dzenia zabezpieczaj^ce przed wybuchem oraz drzwi i bramy przeciwpozarowe, o ile s^ wyposazone w systemy sterowania." Natomiast zgodnie z rozporz^dzeniem MSWiA [1.1]: „ 10.4.URZ4DZENIA TRANSMISJI ALARMOW POZAROWYCH
10.4.1. ZAKRES
Przedmiotem wymagan s^ systemy transmisji alarmow pozarowych sluz^ce do przesylania alarmow pozarowych z central sygnalizacji pozarowej do stacji odbiorczych alarmow pozarowych oraz sygnalow uszkodzeniowych z central sygnalizacji pozarowej do stacji odbiorczych sygnalow uszkodzeniowych zgodnie z PN-EN 54-1 oraz z mandatem M/109 CONSTRUCT 96/167A.
Wymagania obejmuj^ organizacjç systemow transmisji alarmow pozarowych, stawiane im wymagania dotycz^ce torow transmisyjnych i transmisji sygnalow, szybkosci, niezawodnosci i bezpieczenstwa powiadamiania oraz wymagania stawiane urz^dzeniom wykorzystywanym do budowy tych systemow.
10.4.2. DEFINICJE
Urzqdzenie transmisji alarmôw pozarowych i sygnalôw uszkodzeniowych
Urz^dzenie transmisji alarmow pozarowych i sygnalow uszkodzeniowych (UTASU) sluzy do przesylania alarmow pozarowych z centrali sygnalizacji pozarowej do stacji odbiorczej alarmow pozarowych oraz sygnalow uszkodzeniowych z centrali sygnalizacji pozarowej do stacji odbiorczej sygnalow uszkodzeniowych. (elementy E i J wg PN-EN 54-1).
Stacja odbiorcza alarmów pozarowych
Stacja odbiorcza alarmów pozarowych (element F wg PN-EN 54-1) przyjmuje i potwierdza alarmy pozarowe przesylane przez UTASU. Wchodzi w sklad centrum odbiorczego alarmów pozarowych, z którego dysponowane s^. sily i srodki PSP. Stacja odbiorcza sygnalów uszkodzeniowych
Stacja odbiorcza sygnalów uszkodzeniowych (element K wg PN-EN 54-1) przyjmuje sygnaly uszkodzeniowe przesylane przez UTASU. Wchodzi w sklad centrum odbiorczego operatora systemu monitoringu.
Operator systemu monitoringu
Firma komercyjna, swiadcz^ca uslugç transmisji alarmów pozarowych z systemów sygnalizacji pozarowej do centrów odbiorczych alarmów pozarowych oraz przyjmuj^ca sygnaly uszkodzeniowe z central sygnalizacji pozarowej. "
III Certyfikacja urz^dzeú do transmisji sygnalów alarmowych i uszkodzeniowych
W chwili obecnej certyfikacja wyrobów (urz^dzenia transmisji alarmów pozarowych -„nadajnik" montowany w monitorowanym obiekcie) odbywa siç w oparciu o ustawç o wyrobach budowlanych wraz z ww. aktami wykonawczymi. Dokumentem odniesienia w procesie certyfikacji (okreslaj^cym wymagania techniczne dla wyrobu) jest norma wyrobu PN - EN 54-21. Systemy sygnalizacji pozarowej - Czçsc 21: Urz^dzenia do transmisji sygnalów alarmowych i uszkodzeniowych. Certyfikacja na zgodnosc z przedmiotow^. norm^ jest mozliwa w systemie krajowym znak B budowlany lub europejskim oznakowanie CE Wczesniej (tj. przed opublikowaniem normy wyrobu PN EN 54-21) dokumentem stosowanych w procesie oceny zgodnosci odniesienia byla aprobata techniczna CNBOP. Wykaz wszystkich certyfikatów CNBOP wydanych dla tych wyrobów (urz^dzeñ transmisji alarmów pozarowych) dostçpny jest na naszej stronie internetowej www.cnbop.pl W wykazie tym znajduj^ siç certyfikaty budowlane (znak B, oznakowanie CE) oraz certyfikaty, dobrowolne w rozumieniu ustawy o systemie oceny zgodnosci, wydane na podstawie wczesniejszego brzmienia art. 7 ustawy o ochronie przeciwpozarowej i rozporz^dzenia MSWiA z 1998 roku (certyfikaty zgodnosci CNBOP) obowi^zuj^cego do 23 sierpnia 2007 roku zast^pionego rozporz^dzeniem [1.1]. Posiadanie certyfikatu dobrowolnego jest calkowicie niezalezne i nie jest tozsame ze spelnieniem postanowien obowi^zkowej oceny
zgodnosci wyrobow budowlanych. Dlatego w dyskusji o certyfikatach podkreslenia wymagaj^ nastçpuj^ce istotne fakty:
• zakres certyfikatu (czyli jakiego wyrobu, konfiguracji, elementow systemu dotyczy),
• rodzaj certyfikatu (w systemie budowlanym - znakowanie wyrobow budowlanych znakiem budowlanym B, oznakowanie CE, dobrowolny, lub inne),
• na zgodnosc z (potwierdzenie z jakim dokumentem odniesienia - norm^, aprobat^ techniczne lub inn^ specyfikaj techniczna - wyrob jest zgodny),
• okres waznosci certyfikatu,
• dane techniczne (jezeli s^ w certyfikatach tzw. „europejskich" - upowazniaj^cych do znakowania wyrobow znakiem CE na ogol ni epoda siç danych technicznych) -opisuj^ urz^dzenie, okreslaj^ jego mozliwosci techniczne, ale i ograniczenia ),
• inne dodatkowe informacje, np. dotycz^ce stosowania etc.
IV Swiadectwa dopuszczenia dla systemôw transmisji
Swiadectwa dopuszczenia dla wyrobu (systemy transmisji) wydaje siç aktualnie w oparciu o ustawç o ochronie przeciwpozarowej (art. 7) wraz z aktami wykonawczymi cytowanymi powyzej. Natomiast dokumentem odniesienia (okreslaj^cym wymagania techniczne dla wyrobu) jest aktualnie pkt. 10.4 rozporz^dzenia MSWiA [1.1]. Swiadectwa dopuszczenia wydaje CNBOP tylko w systemie krajowym.
Wykaz swiadectw dopuszczenia CNBOP wydanych dla tych wyrobow (urz^dzenia transmisji alarmow pozarowych w rozumieniu rozporz^dzenia jako systemy transmisji alarmow pozarowych - „nadajnik" wraz z urz^dzeniem odbiorczym) dostçpny jest na naszej stronie internetowej www.cnbop.pl
Podsumowanie
W podsumowaniu nalezy podkreslic, iz wyrob (urz^dzenie transmisji alarmu pozarowego) stosowany w budownictwie powinien byc oznakowany znakiem B lub oznakowaniem CE po przeprowadzeniu oceny zgodnosci i wystawieniu deklaracji zgodnosci przez jego producenta. Niezaleznie, wyroby wprowadzane do uzytkowania w jednostkach ochrony przeciwpozarowej lub przez nie wykorzystywane powinny byc oznakowane znakiem CNBOP - jednostki dopuszczaj ^cej (swiadectwo dopuszczenia CNBOP - badania i dopuszczenie wyrobow) po przeprowadzeniu dopuszczenia. Wazne jest, iz norma PN-EN 54-21, jak rowniez aprobaty techniczne CNBOP okreslaj^ wymagania tylko dla urz^dzenia
transmisji sygnalów alarmowych i uszkodzeniowych tj. „nadajnika". Tym samym zakres certyfikatu odnosi siç równiez tylko do urzadzenia transmisji alarmu pozarowego. Znacznie szerszy zakres maja swiadectwa dopuszczenia CNBOP potwierdzajace zgodnosc wyrobu z wymaganiami pkt. 10.4 rozporzadzenia [1.1], poniewaz dotycza calego systemu transmisji w rozumieniu „nadajnik", stacja odbiorcza i urzadzenia posredniczace. Wyjasnic nalezy takze, iz wyroby - urzadzenia transmisji alarmu pozarowego - poddane ocenie zgodnosci w CNBOP przed opublikowaniem normy PN-EN 54-21 znakowane znakiem B zgodnie z deklaracja producenta, spelniaja wymagania aprobaty technicznej CNBOP.
Podkreslic trzeba równiez, iz wymaganie jw. w uproszczeniu nazwane - posiadania certyfikatu zgodnosci (znak B lub oznakowanie CE) i swiadectwa dopuszczenia CNBOP -zastosowanie ma do obiektów budowlanych nowo wznoszonych, a takze w przypadku przebudowy, rozbudowy, zmiany sposobu uzytkowania, o czym mowa w przepisach budowlanych, oraz w przypadku podlaczania istniejacego obiektu do tzw. monitoringu pozarowego w chwili obecnej. Wazny jest przede wszystkim moment wprowadzenia do obrotu i zastosowania w obiekcie danego urzadzenia, systemu transmisji alarmów. Jednakze przypomniec nalezy równiez, iz nie jest to wymaganie nowe, zatem certyfikaty powinny posiadac wszystkie urzadzenia transmisji alarmu pozarowego zastosowane w budownictwie od daty wejscia w zycie w/w aktów wykonawczych do ustawy o wyrobach budowlanych. Natomiast swiadectwa dopuszczenia wszystkie systemy transmisji alarmów pozarowych wprowadzane do uzytkowania lub wykorzystywane przez jednostki ochrony przeciwpozarowej po 23 sierpnia 2007 roku tj. wej sciu w zycie w/w aktów wykonawczych do ustawy o ochronie przeciwpozarowej.
Przywolania w tym miejscu wymaga takze Art. 5 Ustawy o ochronie przeciwpozarowej w brzmieniu: „Wlasciciel, zarzadca lub uzytkownik budynku, obiektu lub terenu, obowiazany do zalozenia urzadzen sygnalizacyjno-alarmowych, zobowiazany jest polaczyc te urzadzenia z najblizsza komenda lub jednostka ratowniczo-gasnicza Panstwowej Strazy Pozarnej, o ile w tym budynku, obiekcie lub na terenie nie dziala jego wlasna jednostka ratownicza."
- § 27 rozporzadzenia MSWiA w sprawie ochrony przeciwpozarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, w brzmieniu: „Wlasciciel, zarzadca lub uzytkownik obiektu, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozarowej, jest obowiazany uzgodnic z wlasciwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Panstwowej Strazy Pozarnej sposób polaczenia urzadzeú
sygnalizacyjno-alarmowych systemu sygnalizacji pozarowej z obiektem komendy Panstwowej Strazy Pozarnej lub obiektem wskazanym przez tego komendanta."
Jak mozna wnioskowac po liczbie firm, posiadajacych zarówno certyfikaty jak i swiadectwa dopuszczenia dla przedmiotowych wyrobów, zakres stosowania przepisów jw. jest szeroki, aczkolwiek jego przestrzeganie pozostawia wiele do zyczenia mimo ustawowych rygorystycznych sankcji, zarówno prawa budowlanego jak i ochrony przeciwpozarowej wynikajacych z niestosowania ich postanowien. W konkluzji nalezy jedynie zwrócic uwagç na odpowiedzialnosc odpowiednio producenta jak i wlasciciela lub uzytkownika obiektu, a takze przedstawicieli jednostek ochrony przeciwpozarowej w tym zakresie.
Literatura:
1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozarowej (Dz. U. 2009 nr 178, poz. 1380);
2. Rozporzadzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów sluzacych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do uzytkowania (Dz. U. nr 143 poz. 1002);
3. Rozporzadzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie szczególowych czynnosci wykonywanych podczas procesu dopuszczenia, zmiany i kontroli dopuszczenia wyrobów, oplat pobieranych przez jednostkç uprawniona oraz sposobu ustalania wysokosci oplat za te czynnosci (Dz. U. nr 143 poz. 1001);
4 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. nr 92, poz. 881);
5 Rozporzadzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upowaznionych do ich wydawania (Dz. U. nr 249, poz. 2497);
6 Rozporzadzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004r. w sprawie sposobów deklarowania zgodnosci wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. nr 198, poz. 2041);
7 Rozporzadzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny zgodnosci, wymagan, jakie powinny spelniac notyfikowane jednostki uczestniczace w ocenie zgodnosci oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. nr 195, poz. 2011);
8 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 2006 nr 156 poz. 1118 z pozn. zmianami
9 Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodnosci (Dz. U. nr 166, poz. 1360);
10 PN - EN 54-21. Systemy sygnalizacji pozarowej - Czçsc 21: Urz^dzenia do transmisji sygnalow alarmowych i uszkodzeniowych.
