Научная статья на тему 'The peculiarities of clinical course of destructive pulmonary tuberculosis in patients with drug resistance'

The peculiarities of clinical course of destructive pulmonary tuberculosis in patients with drug resistance Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
73
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТУБЕРКУЛЕЗ / ДәРіГЕ ТөЗіМДіЛіК / АУРУЛЫқ КөРСЕТКіШі / ТУБЕРКУЛЕЗ МИКОБАКТЕРИЯСЫ / ДЕСТРУКЦИЯЛЫ / КПЕ / ЛЕКАРСТВЕННО УСТОЙЧИВОСТЬ / МИКРОБАКТЕРИЯ ТУБЕРКУЛЕЗА / ДЕСТРУКЦИЯ / ЛЕГКИЕ / TUBERCULOSIS / DRUG RESISTANCE / MICROBACTERIUM TUBERCULOSIS / DESTRUCTION / LUNGS

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Сыздыкова Н.С., Кумисбаева Б.Т., Жумабаева Ш.К., Сейтханова Н.Р.

Изучена особенности клинического течения и эффективность лечения у больных с лекарственноустойчивыми формами деструктивного туберкулеза, к концу интенсивной фазы лечения прекращение бактериовыделения достигнуто у 76% пациентов. При распределении больных по клиническим формам туберкулеза наиболее часто диагностировался фиброзно-кавернозный тубер-кулез легких (73,7%). Туберкулез легких у больных с лекарственноустойчивыми формами сопровождается сопутствующими заболеваниями в 42,4% случаев.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОСОБЕННОСТИ КЛИНИЧЕСКОГО ТЕЧЕНИЯ ДЕСТРУКТИВНОГО ТУБЕРКУЛЕЗА ЛЕГКИХ У БОЛЬНЫХ С ЛЕКАРСТВЕННОЙ УСТОЙЧИВОСТЬЮ

Peculiarities of the clinical course and treatment effectiveness in patients with drug resistant forms of destructive tuberculosis were studied, the conversionof sputum smears was obtained in 76.0% of patients by the end of intensive phase of treatment. At distribution of patients by TB disease structure the most frequently diagnosed form out of other clinical forms was the fibrocavernous pulmonary tuberculosis(73.7%). Pulmonary tuberculosis in patients with drug resistant forms was associated with comorbidities in 42.4 cases.

Текст научной работы на тему «The peculiarities of clinical course of destructive pulmonary tuberculosis in patients with drug resistance»

Веетмшк Ка&ЖМЩ №2-2018

ФТИЗИАТРИЯ И ФТИЗИОПУЛЬМОНОЛОГИЯ PHTHISIATRY AND PHTHISIOPULMONOLOGY

УДК 616.24-002.5:579.252.55]-036

Н.С. Сыздыкова, Б.Т. Кумисбаева, Ш.К. Жумабаева, Н.Р. Сейтханова

С.Ж. Асфендияров атындагы %азах, ¥лттъщ медицина университет1, Алматы

ДЭР1ГЕ Т6З1МД1 6КПЕНЩ ДЕСТРУКЦИЯЛЫ ТУБЕРКУЛЕЗ1МЕН АУЫРАТЫН НАУКДСТАРДЬЩ КЛИНИКАЛЫК АГЫМЫНДАЕЫ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1

Туберкулездiц дэр^е me3iMdi mypiMeH ауырган науцастардыц клиникалыц агымыныц ерекшелтн жэне емiнiц тиiмдiлiгiн зерттегенде 76% жагдайда емшц царцынды фазасыныц аягында науцастар бактерия бвлудi тоцтатцан. Науцастарды туберкулездiц клиникалыц mypi бойынша бвлгенде вкпешц фиброзды-кавернозды туберкулезi (73,7%) жш диагностикаланган. дкпе туберкулезiнiц дэр^е твзiмдi тYрiмен ауырган науцастарда 42,4% жагдайда цосарланган дерттермен ыеап жYрдi. TywHdi свздер: туберкулез, дэр^е твзiмдiлiк, аурулыц кврсеткшь туберкулез микобактериясы, деструкциялы, вкпе

Мр^пе: ДYние жузшшщ кептеген елдершде аурулы; жэне eлiм-жmм керсетгаштершщ жогарлауыныц непзп себептершщ бiрi ол туберкулез болып саналады. Планетаныц тургындарыныц Yштен бiрi туберкулез микобактериялармен инфицирленген; бiрак;-та -инфицирленген адамдар eмiрiнде туберкулезге он бeлiктiц бiрi гана шалдыгады. [1], [2].

Туберкулез микобактериясыныц туберкулезге ;арсы ;олданатын дэршерге тeзiмдiлiгi жу;тырудыц негiзгi кeзi -ол eкпе туберкулезiнiц ашы; тYрiмен ауыратын нау;ас, eйткенi сырт;ы ортага жeтелгенде дэрiге тeзiмдi ;оздыргаштарды шыгарады. Олардыц кeбiсiн ;урайтын келесi нау;астар: казеозды пневмониямен, фиброзды-кавернозды туберкулезiмен, созылмалы диссеминирлi туберкулезiмен ауыратын, eйткенi олар негiзгi жэне резерв тобындагы препараттарга тeзiмдi туберкулез микобактериясын бeлiп шыгарады. Осы категориядагы

нау;астар K;a3ipri уа;ытта дэрiге тeзiмдi туберкулез инфекциясыныц Heri3ri резервуары. Тацырыптын, мацыздыль^ы:

Кептеген дэр^е тeзiмдi туберкулездiц (МЛУТБ) жогаргы децгейде таралган ВОЗ Европа региондагы 18 елдерiне Каза;станда жатады. Сонымен,республика бойынша 2013 жылы бiрiншiлiк кептеген дэрте тeзiмдiлiк 25,2% ;урады, ал жYре пайда болган 48,6% ( 2012 жылы - 25,2% жэне 48,6% сэйкес). ВОЗ-ц Европа региондарыныц бiраз елдершде шшде Каза;станныц туберкулезге ;арсы кYрес жYргiзетiн диспансерлердiц ;арамагындагы облысты; ;алалы; жэне региональды; бактериологиялы; лабораторияларында туберкулездiц жэне МЛУТБ-ц жылдамтылган диагностикасына алдыцгы ;атардагы лабораториялы; технологияны енгiздi: BACTEC MGIT - 960, Hain-test жэне Gene-Xpert [3]. Келеа суреттерге ;арацыз-1,2,3

Сурет 1 - BACTEC MGIT 960

Микобактерияларды кебейту жэне о;шалау YшiнM. Tuberculosis туберкулезге ;арсы I жэне II ;атардагы препараттардыц сезiмталдыFын тестiлеу. Аз уа;ытта

нэтиже алуга болатын инвазивт емес флюоресценттi технология. Толы; автоматтандырылган жYЙе. Нэтижесi 2-3 апта шшде дайын болады.

Сурет 2 - GENE-XPERT - ТМБ алгаш;ы сатыда жэне туберкулезге ;арсы бiрiншi ;атардагы препараттарга сезiмталдыFын гендiк децгейде аны;тайтын диагностикалы; аппарат. Нэтижесi 2 сагатта дайын болады

ЮеиЫ1к ХажМММ №2-2018

3- сурет НАМ test - мультирезистентт туберкулез кезшде M-tuberculosis -ке сезiмталдык;ты аны;тайтын молекулалы;-

генетикалы; тестiлеу эдiсi. Нэтижес 2-3 кунде аны;талады

Материал жэне зерттеу эдiстерi:

114 нау;астан алынган мэлiметтерге сараптама вткiзiлдi, соныц шшде 18-ден 65 жас аралыгындагы 62 еркек, 52 эйел. Тыныс алу агзалардыц деструкциялы тубер-кулезiмен сыркэттангандардыц арасында жасы 20-га толган жэне кемелше келген 50-жастагы (84,3% ) кгалер болса, ал жумыссыздармен мугедектер тобы 73,8% ;урады.

Туберкулездiц клиникалы; формалары бойынша белгенде ец жиi аныщталган екпенiц фиброзды-кавернозды туберкулезi (73,7%), екпенщ инфильтратты тубер-кулезi ыдырау фазасымен (21%), казеозды пневмония (4%), диссеми-нирлi (1,3%).

Кеш аныщталган екпенiц фиброзды кавернозды туберкулезi- рентгенограмма 1,2 жэне томограмма- 3

ФИБРОЗНО-КАВЕРНОЗНЫИ ТУБЕРКУЛЕЗ. ; ВЫЯВЛЕНИЕ

Фиброзно - кавернозный туберкулез легких

Рентгенограмма- 1, рентгенограмма-2, томограмма-3

Туберкулездщ деструкциялы тYрлерiнiц жогары жиiлiкте болуы медициналы; кемегiне нау;астардыц кеш ;аралуымен байланысты жэне поликлиникалы; ;аушт топтар контингенттершщ арасында туберкулездiц диагностикасыныц алгоритмы жайында жалпы емдеу ЖYЙесiнiц профилактикалы; жумысын жеткiлiксiз ЖYргiлгенi бай;алады. Тек 14,6% нау;ас профилактикалы; тексерiс кезшде аныщталган. Алайда, ауруханага жат;ызган кезде нау;астар шырышты iрiцдi ;а;ыры;пен шыгатын жетелге, ентiгуге, жалпы элсiздiкке, ЖYректiц ;атты согуына, тез шаршагыштыада, тэбетшщ темендеуiне шагымданып келгендер. Нау;астардыц кепшшгшде YPДiс кец таралып ау;ымды за;ымдаган,кебшесе екi жа;ты жэне екпе-ЖYрек жет^пеушшпмен, ;ан тYкiрумен немесе екпеден ;ан кетумен ас;ынган. Туберкулезбен ауыратын кептеген нау;астардыц жалпы ахуалдарыныц ауырлауы ;осарланган дерттермен байланысты. 9,2% жагдайда ас;азан iшек жолдары болса, ал бауыр дертi 18,4%, ;ант диабетi 14,8% жишжте нау;астарда болды. Бактерия белу барлы; нау;аста аны;талды. Туберкулез микобактериясыныц полирезистенттiлiгi 78% жагдайда аны;талды, антибактериальды препараттарыныц мына комбинациясында HRSE(47,9%), HRS - 17,8%, RSE - 12,3% жшлжте бай;алды. Кептеген дэр^е тезiмдiлiк (МЛУ) 17,2% жагдайда бай;алды.

Полирезистенттi туберкулезбен ауырган нау;астарды ауруханада емдегенде емнщ кестесiне резерв тобындагы препараттарды кiргiздi: циклосериндi, офлоксациндi, этионамидть капостатты жэне дэрiге сезiмталдыFы са;талган пиразинамидты. Нау;астар антибактериальды терапияны жа;сы кетердi. Токсикалы; гепатит ретiнде жанама реакциялар болтан жагдайда

гепатопротекторларды, дезинтоксикациялы; дэрiлердi, плазмоферездiц 2-3 курсiн ;абылдап еткiздiк.

Патогенетикалы; дэрiлер ретiнде витаминотерапияны, гепаринотерапияны, тиосульфат натрияны,

гипербарическая оксигенацияны, коллапсотерапияны ;олданылды.

Емнiц ;ар;ынды фазасын бiтiру аягында созылмалы деструкциялы; YPДiсiмен ауырган нау;астар 76% жагдайда бактерия белудi то;тат;ан.

Тужырым: зерттеуден алынган мэлiметтерге сараптаманы еткiзу нэтижесшде туберкулездiц деструкциялы

тYрлерiнде жогаргы полирезистенттшж аны;талды,олар эпидемиологиялы; жагдайды улгайтады жэне ауырлатады. 8кпе туберкулезiнiц дэрiге тезiмдi тYрiмен ауырган нау;аста 42,4% жагдайда ;осарланган дерт кездестi. Осыпан байланысты тургындардыц поликлиникалы; тобыныц арасында туберкулездi ерте аны;тау бойынша емдiк профилактикалы; жумысына заманауи микробиологиялы; зерттеу эдiсiн (Gene-xpert, ВАСТЕС, Hain-test), ;олданып жа;сарту керек, олар туберкулездiц диагностикасында ;ойылган ;азiргi талаптарга жауап бередi жэне емдеу тактикасын келешекте белплеуге жэне еткiзiлген химиотерапияныц тиiмдiлiгiн аны;тау ма;сатына «дэлелдi медицинаныц» устанымдарына сэйкес келедь Туберкулез микобактериясыныц резистенттi штаммдарыныц пайда болуы <^орТВ» енгiзу ;ундылыгын кемiтпейдi, оныц тиiмдiлiгi сенiмдi дэлелденген. Полирезистентт туберкулездi емдеуде ;олданатын непзп жэне резерв тобындагы дэрiлердi пайдаланганда ;атал ;адагалауын са;тауды усынады.

Сондай-а; ;азiргi фтизиатрияныц ете мацызды проблемасыныц бiрi- ол туберкулез микобактериясыныц дэр^е резистенттiлiгi. Емнщ жеэтстчп, кебiнесе, дэрiге сезiмталдыFымен туберкулез диагностикасын тез жэне сапалы аныщтауга байланысты, сонымен ;атар бурын

Jinimtuiz ЭСа^ЖМЩ W" 2-20 IS 1

кабылдаган емш, оныц нэтижесiн косып дерттщ aHaMHe3iH мукият жинау.

Туберкулездiц тжелей бакыланатын емшщ устанымы вткiзiлетiн химиоте-рапияныц бойына катац камтамасыз етiлу керек, ейткеш ол когамда жукпаныц таралауын твмендетедi жэне емнщ Yзiлiсiн алдын ала ескертудiц ец жаксы жолы жэне туберкулезге карсы KYрес ЖYргiзу системасыныц ете мацызды элементтiнiц б ipi.

ТYЙiндеме: Туберкулездiц дэрiге тeзiмдi тYрiмен ауырган наукастардыц клиникалык агымыныц ерекшелИн жэне емiнiц тиiмдiлiгiн зерттегенде 76% жагдайда емнщ каркынды фазасыныц аягында наукастар бактерия бвлудi токтаткан. Наукастарды туберкулездiц клиникалык тYрi бойынша белгенде вкпенiц фиброзды-кавернозды туберкулезi (73,7%) жш диагностикаланган. 8кпе туберкулезiнiц дэр^е тезiмдi тYрiмен ауырган наукастарда 42,4% жагдайда косарланган дерттермен iлесiп ЖYPдi.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Ракишева А.С., Цогт Г. Фтизиатрия. - Алматы: 2014. - 61 с.

2 Мишин В.Ю. Туберкулез легких с лекарственной устойчивостью возбудителя. - М.: «ГЭОТАР-Медиа», 2009. - 218 с.

3 Статистический обзор по туберкулезу в Республике Казахстан. Министерство здравоохранения Республики Казахстан. Национальный Центр проблем туберкулеза Республики Казахстан. - Алматы: 2014. - С. 9-11.

Н.С. Сыздыкова, Б.Т. Кумисбаева, Ш.К. Жумабаева, Н.Р. Сейтханова

ОСОБЕННОСТИ КЛИНИЧЕСКОГО ТЕЧЕНИЯ ДЕСТРУКТИВНОГО ТУБЕРКУЛЕЗА ЛЕГКИХ У БОЛЬНЫХ С ЛЕКАРСТВЕННОЙ УСТОЙЧИВОСТЬЮ

Резюме: изучена особенности клинического течения и эффективность лечения у больных с лекарственноустойчивыми формами деструктивного туберкулеза, к концу интенсивной фазы лечения прекращение бактериовыделения достигнуто у 76% пациентов. При распределении больных по клиническим формам туберкулеза наиболее часто диагностировался фиброзно-кавернозный тубер-кулез легких (73,7%). Туберкулез легких у больных с лекарственноус- тойчивыми формами сопровождается сопутствующими заболеваниями в 42,4% случаев.

Ключквык слова: туберкулез, лекарственно устойчивость, микробактерия туберкулеза, деструкция, легкие

N.S. Syzdykova, B.T. Kumisbaeva, Sh.K. Zhumabaeva, N.R. Seitkhanova

THE PECULIARITIES OF CLINICAL COURSE OF DESTRUCTIVE PULMONARY TUBERCULOSIS IN PATIENTS

WITH DRUG RESISTANCE

Resume: Peculiarities of the clinical course and treatment effectiveness in patients with drug resistant forms of destructive tuberculosis were studied, the conversionof sputum smears was obtained in 76.0% of patients by the end of intensive phase of treatment. At distribution of patients by TB disease structure the most frequently diagnosed form out of other clinical forms was the fibrocavernous pulmonary tuberculosis(73.7%). Pulmonary tuberculosis in patients with drug resistant forms was associated with comorbidities in 42.4 cases. Keywords: tuberculosis, drug resistance, microbacterium tuberculosis, destruction, lungs

УДК 616-002.5:579.873.21:615.281.873.21

Ш.М. Маретбаева, А.С. Ракишева, А.Я. Абубакиров

Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова

ПРИМЕНЕНИЕ НОВЫХ ПРОТИВОТУБЕРКУЛЕЗНЫХ ПРЕПАРАТОВ В ЛЕЧЕНИИ ПАЦИЕНТОВ С ЛЕКАРСТВЕННОЙ УСТОЙЧИВОСТЬЮ ВОЗБУДИТЕЛЯ В КАЗАХСТАНЕ

Наличие у больного туберкулезом легких лекарственной устойчивости возбудителя существенно снижает эффективность лечения, повышает показатели инвалидности и смертности. Высокая распространенность туберкулеза с множественной и широкой лекарственной устойчивости наносит значительный ущерб здоровью населения и экономике здравоохранения. Применение новых противотуберкулезных препаратов -бедаквилина и деламанидау больныхМЛУ/ШЛУ-ТБ позволяет повысить эффективность комплексной терапии.

Ключевые слова: туберкулез, множественная и широкая лекарственная устойчивость, бедаквилин, деламанид, эффективность лечения.

Актуальность: Сегодня туберкулез с множественной лекарственной устойчивостью (МЛУ-ТБ) является глобальной проблемойво всем мире.При МЛУ-ТБ развивается устойчивость микобактерий туберкулеза к

наиболее эффективным противотуберкулезным препаратам первой линии - Изониазиду (Н) и Рифампицину ВД. По оценочным данным из 480,000 пациентов с МЛУ-ТБ в 2014 году, диагноз был поставлен только 123,000 (26%). При этом

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.