Научная статья на тему 'The meaning and the development of corporative management in modern conditions'

The meaning and the development of corporative management in modern conditions Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
110
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИќТИСОДИЁТ / САРМОЯ / ИДОРАКУНї / ТАШКИЛОТ / КОРПОРАТИВї / ВАКОЛАТ / САҳњОМї / ИНњИСОР / ФИРМА / FIRM / ШўРОИ ДИРЕКТОРОН / ЭКОНОМИКА / ECONOMICS / КАПИТАЛ / CAPITAL / УПРАВЛЕНИЕ / MANAGEMENT / ОРГАНИЗАЦИЯ / ORGANIZATION / КОРПОРОТИВНОЕ УПРАВЛЕНИЕ / АКЦИОНЕРНОЕ ОБЩЕСТВО / JOINT-STOCK COMPANY / ОБЕСЦЕНИВАНИЕ / DEPRECIATION / СОВЕТ ДИРЕКТОРОВ / THE COUNSEL OF DIRECTORS / CORPORATIVE MANAGEMENT / STOCK-HOLDING SOCIETY

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Шамсиев Фуркат Каримович, Shamsiev F.K.

В статье рассматриваются особенности корпоративного управления компаниями, которые выходят на фондовый рынок, привлекая значительные инвестиционные ресурсы для дальнейшего долгосрочного развития и повышения капитализации. Наличие в компании системы корпоративного управления является для инвесторов своеобразным сигналом об эффективности её деятельности, характере и стиле управления, вследствие чего ими принимается решение о возможности вложения в нее инвестиций. Для того, чтобы целенаправленно выстраивать в компании систему корпоративного управления, необходимо проводить мониторинг и бенчмаркинг лучших мировых примеров корпоративного управления. Современным руководителям необходимо профессионально разбираться не только в терминологии корпоративного управления, но и иметь обширные знания в смежных областях: экономике, финансах, менеджменте, налогообложении, бухгалтерском учете, психологии, юриспруденции, аудите.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The given article considers the peculiarities of corporative management of companies, which go all over the fund market, attracting the considerable investment resources for further long-term development and the growth of capital. The presence of system corporative management in the company is an original signal for the investors about the effectiveness of its activity, character and the style of management, in the consequence of what they make decisions about the possibilities of investment to it. In order to arrange the system of corporative management in the company, it is necessary to conduct monitoring and benchmarking of the best world examples of corporative management. It is necessary for the modern leaders to know not only the terminology of corporative management, but also to have a large scope in contiguous spheres: economy, finance, management, tax, book-keeping, psychology, jurisprudence and audit.

Текст научной работы на тему «The meaning and the development of corporative management in modern conditions»

Абдуллоева Мадина Гайратовна,-

соикатели кафедры мировой экономики ТГУПБП

Предпосылки возникновения и развития аграрного рынка в Республике

Таджикистан

В статье рассматриваются проблемы, сложившиеся при формировании и развитии аграрного рынка в Республике Таджикистан. Авторы рассматривают проблему обеспечения продовольственной безопасности страны, соответствие спроса и предложения продукции сельского хозяйства на отечественном рынке. Они также анализируют особенности экономической среды, состояние рынка продовольствия в республике и предлагают основные пути совершенствования экономических отношений и способы усиления государственного регулирования в развитии аграрного рынка в республике.

Shokirov R.C., Abdylloeva M. G.

Features and directions of agrarian market promotion in Tajikistan

The author of the article touches upon the problems in formation and promotion of agrarian market in Tajikistan. The features of economic food market is analyzed and offered the main directions in improvement of economical attitudes strengthening of state regulation in development of this field. He also analyses the particularities of the economic ambience, state of business provisions in republic and offers the main ways of economic relations improvement and ways of the government regulation reinforcement in development of agrarian market in republic.

Шамсиев Фуркат Каримович,-омузгори кафедраи Менелменти ДД^БСТ. МОШИЯТ ВА РУШДИ ИДОРАКУНИИ корпоратиш ДАР ШАРОИТИ МУОСИР

Рушди иктисодиёт ва мураккабшавии муносибатаои моликиятдор'1 дар ташкилотао роабариятро водор менамояд, ки барои .алби сармоя ва идоракунии ташкилот усулаои нави идоракуниро истифода намоянд. Зеро дар замони муосир Ч сармоягузорони ваташ ва 4Ï сармоягузорони хори. диккат ба он медиаанд, ки ташкилотаои амалкунанда то 4Ï андоза дархост ва талаботаои онаоро лонибдорï намуда, манфиатаои онаоро аифз менамояд.

Шумораи зиёди сармоягузорон омодаанд барои ташкилотаое, ки системаи идоракунии хуб доранд, паанкунии озоди ахбор байни шахсони манфиатдор (сармоягузорон) дар он муназзам аст, шаффофияти истифодаи моликият, эатироми аукуки сармоягузорон амал менамояд, аарчï бештар сармоягузорï намоянд. Зеро роабарияти чунин ташкилотао имкон доранд, ки тамоми уададориаои иктисод:!, илтимоï, сиёа ва экологии хешро беатар и.ро намуда, устувории инкишофи молиявии ташкилотро таъмин созанд.

Амалия исбот менамояд, ки идоракунии самараноки корпоратив^ дар фаъолияти ташкилот барои баланд бардоштани ракобатною.', роаи ворид

гардидан ба бозори сармоя ва таъминоти шамалонибаи таккиёти иктисодиётро фарошам меоварад. Идоракунии корпоратив'' - ин шарти махсус омодакардашуда аст, ки органи болоии идоракуш тамоми ваколатшои худро барои манфиатшои сашшомон ва умуман ломеа истифода менамояд. Ин боиси боварии сашшомон ба ташкилот мегардад. Модели ташкилии он аз маллиси умумии сашшомон, органи идоракуш ва шурои директорон иборат буда, макоми асосиро дар идоракунии корпоратив' сохтор ва фаъолияти органи идоракунанда (шурои директорон) ишгол менамояд.

Ламъияти сах,шом'1.' шакли нисбатан пах,ншудаи ташкилотх,ои корпоратив'1 ба шумор меравад. Соли 1602 дар Голландия «Голландский Ост-Индская ва Вест-Индская» компания ташкил карда шуд, ки оншо бо сармояи бузурги худ диккати дигар давлтшоро лалб мекарданд. Минбаъд чунин ламъиятшо дар Англия, Франсия ва дигар давлатшо ривол ёфтаанд. Пайдоиши идоракунии корпоратив'1' низ ба шамин давра рост меояд. Чунин ламъиятх,о дар собик Давлати Шурав'' хднуз солх,ои 20 - ум мавлуд буданд. Соли 1927 дар бораи ламъиятх,ои сах,шом! низомномаи махсус тасдик шуда буд. Вале бо баробари кав'' шудани низоми маъмурии идоракуш дар иктисодиёт дар солх,ои 30-юм ламъиятх,ои сах,шом1 бархдм дода шуда, ба лои онх,о корхонах,ои давлат'' ташкил шуданд. Чунки бо ин усули ташкили хочагидор'' субъектони холаг'' хусусияти иншисор'' гирифтанашон мумкин буд. Танх,о баъзе ламъиятх,ои сах,шомии алокаманд бо муносибатх,ои хорил'', ба монанди «Интурист», внешторгбанк ва гайрах,о ниго^ дошта шуданд.

Омили инкишофи ламъиятх,ои са^шом'' дар мархдлаи кунуш на танх,о мутобик будани ин шакли ташкилот ба шароити иктисоди бозор'', балки хусусигардонии корхонах,ои давлат'' ва коммунал'' низ мебошад, ки чун коида бо рох,и табдилдих,ии онх,о ба ламъияти сахшом'' амал'' мегардад. Афзалияти идоракунии корпоратив' дар фаъолияти ин гуна ташкилотшо аз иншо иборатанд:

• Афзоиши самаранокии фаъолияти ташкилот;

• Таъмини имкониятшо барои сармояи беруш;

• Паст гардидани арзиши сармоя дар ташкилот;

• Мусташкам гардидани имили ташкилот байни иштирокдорон ва умуман ломеа;

Идоракунии корпоратив'' — кисми таркибии менелменти фирма буда, барои муайян намудани равияшо ва аспектшои зарурии стратегияи инкишофи фирма равона карда шудааст. Дар лараёни идоракунии корпоратив' масъалашои асос'', максадгузор'', банакшагир'' ва интихоби стратегияи ташкилот аз лониби моликиятдорон (сашшомон) ва шурои директорон коркард ва интихоб мегардад.

Гузариш аз системаи маъмурии фармондеш'' ба системаи идоракунии давлат' дар шароити иктисодиёти бозоргон' барои ташкилоту корхонашои лумшурии мо ва умуман давлат низ вазифашои навро гузошт. Рошбарони ташкилоту корхонашоро имруз зарур аст, ки дар системаи идоракунии ташкилот навоваришое, ки хоси шароити нав шастанд ворид намуда, башри

пешрафти ташкилоти хеш ва аамзамон рушди иктисодиёти кишвар саами арзандаи худро гузоранд.

Чуноне ки Президенти кишвар Ланоби Ол! Эмомал! Раамон дар як баромади худ зикр намуда буданд: «Мо дар назди худ вазифа гузоштаем, ки дар солдои наздик Толикистонро аз кишвари содиркунандаи ашёи хом ба кишвари содиркунандаи молу мадсулоти тайёр табдил дидем. Бо ин максад рушди сохди саноат, аз лумла саноати сабук ва коркарди мадсулоти кишоварзиро самти афзалиятноки сиёсати давлат карор дода, солдои охир бунёди корхонадои нав ва баркарорсозии корхонадоеро, ки бо сабабдои гуногун аз фаъолият бозмондаанд, суръат бахшида истодаем... Бунёди корхонадои саноат! ба мо имкон медихдд, ки дар баробари афзун гардонидани иктидори истедсоливу содиротии кишвар барои ахолии кобили меднат х,азорх,о лойи нави кор! мухдйё созем. Зеро ин масъала, яъне бо шугл фаро гирифтани теъдоди хдрчи бештари одамон х,оло яке аз мушкилоти лиддии Толикистон мебошад».1

Саамгузор! аз лониби роабарон аамон вакт муяссар мегардад, ки ташкилоту корхонааои амалкунандаи лумаур! пурра аз лониби сармоягузорони ватан! маблаггузор! карда шуда, самоягузорон дар баробари маблаггузор! намудан дар идоракунии ташкилот иштирок намоянд. Ин тарзи муносибат бо сармоягузорон танао дар идоракунии корпоратив! мушоаида мегардад. Яъне дар раванди идоракунии корпоратив! саааомон на танао ба сифати сармоягузор, балки аамчун иштирокчии асос! дар фаъолиятаои ташкилот баромад мекунанд.

Чуноне ки принсипаои идоракунии корпоратив! нишон медиаад, роабарият ба илрои чунин амалао уададор аст:

Таъмини пурраи аама гуна аисоботао ба саамиядорон; Таъмини аимояи аукуки саамиядорон; Муносибати якхела бо аамаи иштирокдорон (саамиядорон); йимояи самараноки мурофиаи суд!;

Таъминоти пурра, аакик!, бамавкеъ ва кушоди ахборот оид ба вазъи молияв!, натилаао, моликият, идоракун! ва г.;

Эатироми аукукаои манфиатдорон; ^ йавасмандгардонии иштирокдорон бо роаи баланд

бардоштани некуаавол!, ташкили лойаои нави кор!, устувории иктисод! ва г.;

Албатта имруз идоракунии корпоратив! аам ба таври назария ва аам ба таври амалия дар фаъолияти ташкилотао лор! карда шудааст. Ба таври назарияв! идоракунии корпоратив! аамчун фанни мустакил дар донишгоааои кишвар барои донишлуёни ихтисосаои мухталиф, махсусан

1 Суханронии Президенти Лумхурии Толикистон Эмомал!' Радмон дар маросими ифтитоди корхонаи ресандагии «Спитамен-текстайл», 29-уми ноябри соли 2009.

иктисод'1 ва шукукшинос1 мавриди омузиш ва башрабардор'1 карор дода шудааст.

Ба таври амалия бошад, чуноне ки маълумотшои омор'1 нишон медишанд, аз огози соли 2007 (дар асоси барномаи ташкилоти байналмилалии IFC -корпоратсияи байналмилалии молияв'1 ) то имруз зиёда аз 40 ташкилотшои ватан'1 бо усули идоракунии корпоратив'1 фаъолият менамоянд (бештар ташкилотшои боню), ки натилашои хуби молияв'1 ва иктисодиро дороанд. Вале ин нишондишанда нисбат ба микдори умумии ташкилотшои ,шумшур'1 хело паст мебошад. Ин камбудишо шояд ба сабаби суст инкишофёбии сохтори идоракунии ташкилотшо дар микёси кишвар бошад, ё худ бархе аз рошбарони ташкилотшои амалкунанда сохтори идоракунии низоми амриро бештар мешуморанд? Ин муаммои сарбаста аст.

Албатта пурра дигар кардани сохтори идоракунии ташкилот бе иштироки рошбарони талрибадор гайриимкон аст. Вале рошбарони ташкилотшоро зарур аст, ки ин тарзи идоракуниро бо иштироки рошбарони ташкилотшое, ки бо системаи идоракунии корпоратив'1 фаъолият менамоянд, амал'1 гардонанд. Ё худ бо лалби омузгорони донишгошшои тамоюли иктисод'1 дошта ва мутахассисони соша барои фашмондадишии системаи корпоратив'1 бо розигии рошбарияти ташкилоту корхонашо семинаршо ташкил карда шавад.

йамин тарик, барои лалби сармояи ватаниву хори.ш'1 ва нигох, доштани рушди устувори иктисодиву ич,тимоии корхонаву ташкилотшои ватан'1 рошбарони ташкилотшоро лозим меояд, ки низоми идоракунии худро тагйир дишанд, то шамкадами замона бошанду дар вартаи шадиди ракобатшои бозор'1 муваффакият ба даст оваранд.

Вожашои калидУ: иктисодиёт, сармоя, идоракуш, ташкилот, корпоратив1, ваколат, сахшом1, иншисор, фирма, шурои директорон.

Ключевые слова: экономика, капитал, управление, организация, корпоротивное управление, акционерное общество, фирма, обесценивание, совет директоров.

Key words: economics, capital, management, organization, corporative management, joint-stock company, stock-holding society, firm, depreciation, the counsel of directors.

Адабиёт:

1. Амбарцумян Ж. Русско-английский и англо-русский глоссарий по корпоративному управлению. - Алматы: Проект IFC по корпоративному управлению в Центральной Азии, 2009. - 94 с.

2. Антонов В.Г., Крылов В.В., Кузьмичев А.Ю. и др. Корпоративное управление: Учебное пособие / Под ред. В.Г. Антонова. - М.: ИД «Форум»: ИНФРА-М, 2006. - 288 с.

3. Большой англо-русский и русско-английский словарь./ Составители А.П. Алексеев, Т.В. Яшкова. - М.: ЗАО Центрполиграф, 2009. - 767 с.

4. Ивина Л.В. Современный англо-русский толковый бизнес-словарь./Л.В. Ивина В.А., Воронцов. - М.: АСТ: Астрель: Хранитель, 2007. - 349 с.

5. Орехов С.А., Селезнев В.А. Основы корпоративного управления: Учебник. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Маркет ДС, 2008.-320 с.

6. Сомонаи интернетии www. 5ka. ru.

7. Суханронии Президенти Лумхурии Толикистон Эмомал! Рах,мон дар маросими ифтитох,и корхонаи ресандагии «Спитамен-текстайл» 29-уми ноябри соли 2009.

Шамсиев Фуркат Каримович,-

преподаватель кафедры менеджмента ТГУПБП.

Значение и развитие корпоративного управления в современных условиях

В статье рассматриваются особенности корпоративного управления компаниями, которые выходят на фондовый рынок, привлекая значительные инвестиционные ресурсы для дальнейшего долгосрочного развития и повышения капитализации. Наличие в компании системы корпоративного управления является для инвесторов своеобразным сигналом об эффективности её деятельности, характере и стиле управления, вследствие чего ими принимается решение о возможности вложения в нее инвестиций.

Для того, чтобы целенаправленно выстраивать в компании систему корпоративного управления, необходимо проводить мониторинг и бенчмаркинг лучших мировых примеров корпоративного управления. Современным руководителям необходимо профессионально разбираться не только в терминологии корпоративного управления, но и иметь обширные знания в смежных областях: экономике, финансах, менеджменте, налогообложении, бухгалтерском учете, психологии, юриспруденции, аудите.

Shamsiev F.K.

The meaning and the development of corporative management in modern

conditions

The given article considers the peculiarities of corporative management of companies, which go all over the fund market, attracting the considerable investment resources for further long-term development and the growth of capital. The presence of system corporative management in the company is an original signal for the investors about the effectiveness of its activity, character and the style of management, in the consequence of what they make decisions about the possibilities of investment to it.

In order to arrange the system of corporative management in the company, it is necessary to conduct monitoring and benchmarking of the best world examples of corporative management. It is necessary for the modern leaders to know not only the terminology of corporative management, but also to have a large scope in contiguous spheres: economy, finance, management, tax, book-keeping, psychology, jurisprudence and audit.

Шакиров Равшан Сиддикович,-

соискатель кафедры мировой экономики ТГУПБП

НЕОБХОДИМОСТЬ РЕГУЛИРОВАНИЯ АГРАРНОГО РЫНКА ТАДЖИКИСТАНА

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.