Научная статья на тему '"THE GRAMMAR OF DARI LANGUAGE''S" OF ABDULKHAMID KHAMIDI AND ITS ROLE IN MODERN PERSIAN LANGUAGE AND WRITING GRAMMAR DARI'

"THE GRAMMAR OF DARI LANGUAGE''S" OF ABDULKHAMID KHAMIDI AND ITS ROLE IN MODERN PERSIAN LANGUAGE AND WRITING GRAMMAR DARI Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
89
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГРАММАТИКА / СТРУКТУРА / ЯЗЫК ДАРИ / ЧАСТИ РЕЧИ / ГЛАГОЛ / СОПОСТАВИТЕЛЬНЫЙ МЕТОД / ГРАММАТИЧЕСКИЕ КАТЕГОРИИ / СУБЪЕКТ / ОБЪЕКТ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Назари Хусрав

В статье, с точки зрения современного языкознания, анализируются содержание и структура «Грамматики языка дари» Абдулхабиба Хомида и ее влияние на авторов грамматики современного дари - языка Афганистана. Автор статьи приходит к выводу, что «Грамматика языка дари» Абдулхабиба Хамиди, по содержанию, стилю изложения и комментарий многих вопросов грамматики языка дари отличается от других грамматик данного языка и написана на основе богатого языкового материала. Наряду с этим, в «Грамматике языка дари» Абдулхабиба Хамиди встречается ряд спорных моментов.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

"ГРАММАТИКА ЯЗЫКА ДАРИ" АБУЛХАБИБА ХАМИДИ И ЕЕ РОЛЬ ВА НАПИСАНИИ ГРАММАТИКИ СОВРЕМЕННОГО ЯЗЫКА ДАРИ

Article from the point of view of modern Linguistics examines the content and the structure of the grammar of a language Dari Abdulhabiba Khalili and its influence on authors of contemporary Persian-Dari language of Afghanistan. The author comes to the conclusion that the grammar of a language Dari Abdulhamid Hamidi on their content, style and comments on many issues the Dari language grammar differs from the other grammars of that language and is written on the basis of numerous linguistic material.

Текст научной работы на тему «"THE GRAMMAR OF DARI LANGUAGE''S" OF ABDULKHAMID KHAMIDI AND ITS ROLE IN MODERN PERSIAN LANGUAGE AND WRITING GRAMMAR DARI»

Литература:

1. Арнольд И. В. Лексикология современного английского языка: Учеб. для ин-тов и фак.

иностр. яз. - 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Высш. шк., 1986.

2. Бочкарева Т. С. Основы теории изучаемого языка. Теоретическая грамматика

английского языка. Лексикология. - М., 2004.

3. Дубенец Э. М. Лексикология современного английского языка: лекции и семинары.

Пособие для студентов гуманитарных вузов. - М.: «Глосса-Пресс», 2002. - 192 с.

4. Елисеева В.В. Лексикология английского языка. Учебник / В.В. Елисеева. СПб., 2003.

5. Никитин М. В. Курс лингвистической семантики. - СПб., 1996.

6. Харитончик З.А. Лексикология английского языка: Учеб. пособие. - Мн.: Высш. шк., 1992.

- 229 с.

ТИПЫ КЛАССИФИКАЦИИ СЛОВ, НАЗЫВАЮЩИХ ОРУДИЯ ТРУДА

В ТАДЖИКСКОМ ЯЗЫКЕ

В статье автор определяет конверсию как один из наиболее продуктивных способов образования новых названий орудии труда, выявляет различные разновидности конверсии, а так же типы конверсии. Рассмотрено различные семантические модели образования глаголов от существительных по конверсии и выявлено наиболее продуктивные в таджикском языке.

Ключевые слова: орудие труда, классификация слов, образование нового слова, глагол, семантический модель.

TYPES OF WORDS' CLASSIFICATION CALLING THE INSTRUMENTS OF LABOR IN TAJIK LANGUAGE

The author defines a conversion as one of the most productive ways of forming new names of tools, to and identifies identify the different kinds of conversion, as well as the types of conversion. There were explored different semantic models of formation of verbs from nouns by means of conversion in Tajik language.

Keywords: instrument of labor, classification of words, the formation of a new word, a verb, semantic model.

Сведения об авторе: Кудратова Гулафруз Бахтиёровна, соискатель кафедры английского языка и сопоставительной типологии Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, e-mail: smobarakian@gmail.com

About author: Kudratova Gulafruz Bakhtiyrovna, researcher of the chair of English language and comparative typology, Tajik State Pedagogical University named after S. Aini

"ДАСТУРИ ЗАБОНИ ДАРИ"-И АБДУЛХДБИБ ^АМИДИ ВА НАДШИ ОН ДАР ДАСТУРНАВИСИИ МУОСИРИ ФОРСИИ ДАРИ

Назари Х.

Донишгоуи миллии Тоцикистон

Дар карни XX дар илми забоншиносии чахон тахаввулоти азиме рух дод, ки он ба равишхои дастурнависй бетаъсир намонд. Бо пайдоиши фарзияхои тоза дар илми забоншиносй, падидоии риштахои гуногуни илми забоншиносй дар шинохту тахияи дастурхои забон хам равишхои чадид ба вучуд омаданд, ки сабаби заъиф ва аз даст рафтани равишхои кухнаи дастурнависй гардид. Дар забони дарии Афгонистон равиши чадиди дастурнигорй пас аз "Дастури забони форсй"-и устод Бетоб шуруъ шуд. Дастурнависони равиши чадид дар Афгонистон дар ташрехи асосхои дастури забони дарй аз равишхои чадиди аврупой истифода ва пайравй карданд.

Яке аз дастурхое, ки бо ин равиши чадид таълиф шуда ва дар дастурнависии муосири забони форсии дарии Афгонистон накши мухим бозидааст, "Дастури забони форсй"-и Абдулхабиб Дамидй мебошад. Абдулхабиб Дамидй чанд муддате дар Пухантуни шахри Тошканди Собик Иттихди Шуравй ба сифати устоди забони дарй фаъолият доштааст. Дар хамин муддат у "Дастури забони форсй"-ро таълиф кардааст.

Дар ин бобат худи Абдулхабиб Дамидй дар мукаддимаи дастур чунин мегуяд: "Инчониб муддати ду солу чахор мох дар Университети давлатии Тошканди Шуравй

самти устодии забони дарии Афгонистонро доштам ва аз он чое ки хар устоди факулта мукалаф аст асари илмие бинависад, устодони риштаи дарии факултаи ховаршиносй кори илмии бандаро "Дастури забони дарии Афгонистон" таъин карданд" [2, с. 1].

Тавре ки аз ин баёнияи худи муаллиф бармеояд, Абдулхабиб Хдмидй ин дастурро дар равиши таълими забони дарй дар донишгох таълиф карда, онро аз назари ахли донишмандони забони дарй гузаронида дар соли 1347 х. тавассути Вазорати маорифи Афгонистон дар матбааи муассисаи интишороти "Франкин" дар Кобул чоп намудааст.

Муаллифи дастур аз манбаъхое истифода кардааст, ки аксари он ба усули равиши классикй ё анъанавй навишта шудаанд. Масалан, "Сироч-ул-кавоид"-и Абдулгафур Надим, "Имлову иншо"-и доктор Ч,овид, "Зубдат-ут-човид"-и Хозй Абдулхолик Тарзии Афгон, "Дастури форсй"-и доктор Хайёмпур, "Дастури чомеи форсй"-и Абдурахим Думоюнфарух, "Дастури забони форсй"-и Еуломхусайн Кошиф. Дар баробари ин Абдулхабиби Хдмидй аз дастурхое низ истифода кардааст, ки то андозае бо усули муосири дастурнависй нигошта шудаанд, мисли "Дастури забони форсй"-и устод Бетоб, "Дастури забони форсй"-и панч устод, "Форсии муосир"-и Ю. А. Рубинчик, "Форсии муосир"-и Ч,он Мис ва г. Аз ин дидгох "Дастури забони дарй"-и Абдулхабиби Дамидй бо усули омехтаи анъанавй ва муосири аврупой-русй таълиф шудааст. Бисёр чолиби таваччух аст, ки муаллиф дар мукаддимаи дастур нукоте чанд дар бораи хусусиятхои ин дастур иброз медорад, ки бозгуи вижагихои дастури Абдулхабиби Дамидй мебошад ва он нукот ба разами зер аст:

1. Ин дастур барои ахли забон ва гайри забон навишта шудааст. Алокамандони хар ду даста, аз чумла муаллимоне, ки ба таълими забони дарй машгуланд, донишчуёне, ки дар риштаи забону адаби форсии дарй тахсил мекунанд, метавонанд аз ин дастур комилан истифода кунанд.

2. Чунон ки муаллиф таъкид мекунад, ин дастур хеле осон нигошта шудааст ва тамоми маводи таълимию омузиши ба сурати содаву фахмо ва дастрас оварда шудаанд.

3. Мавзуоти ин дастур мутобики асосхои навини дастурнависии забони дарй дар аврупо тасниф гардида аз ин чихат аз дастурхои дигари форсй тафовут дорад.

4. Дар ин дастур саъй ба амал омада то хакоики забони дарии Афгонистон ва хусусиёти моховари рохи он нишон дода шавад ва дар бисёр чохо фарки он аз форсии эронй хотирнишон гардид.

5. Дар ин дастур ба китоби "Форсии Кобул" чопи Маскав тамос гирифта шуда ва дар заминаи баъзе нукоти асари "Форсии Кобулй" равшанй андохта шуд.

"Дастури забони дарй"-и Абдулхабиби Хдмидй фарогири ду бахши умда аст: яке овозшиносй, яъне фунулунсй; дигаре сарф, морфолунсй. Мутаассифона, бахши асосие, ки дастури хар забон бояд фарогири он бошад, ва махз хамин кисмат бозгуи асолати забон, сохтору мухтавои забон аст, аз назари муаллифи дастур дур мондааст. Аз ин хотир наметавон дастури мазкурро дастури комил номид.

Бояд як нуктаро таъкид намоем, ки дастур аз нигохи шархи матолиб низ якдаст нест, чаро ки шархи китоб ва равиши ташрехи мавзуот дар кисмати фунулунсй агар илмй бошад, дар кисмати сарф ин равиш мушохида намешавад. Муаллифи дастур дар бахши фунулунсй усули илмии тахкики фонетикаи забони дариро хеле амик тавзех додааст ва кушише хам кардааст, ки бисёр истилохоти аврупоии ин бахшро аз забони дарй руйи кор биорад.

Агар хар як фунимхои забони дариро ба диккат мавриди назар карор бидихем, мебинем, ки онхо дорои хусусиёти чахоргона буда, равобит, тарокиб ва махали истеъмоли хар як бо баъзе аз дигар фунимхо мушобех ва бо баъзеи дигар мутафовит мебошад. Бояд ин хусусиёт дар бахши фунулужй ба диккат ва тафсил ташрех шавад. Абдулхабиб Дамидй дар хамин бахш суратро ба харф иштибох кардааст. Дастурнависони юнонй ва нихоти гарб низ дар бораи (letters) ва хуруф сухан гуфтаанд, вале ин истилох тавассути юнониён ба мафхами алоим нигорише, яъне алифбо тавассути нихоти араб ба маънои савту алоим китобати хар ду ба кор рафтааст. Дастурнависони муосири араб ба гарази рафъи суи тафохим барои савти мушаххаси як забон истилохи (phoneme) яъне вохиди савтй ва аз барои харфе, ки як савти мушаххас тавассути он навишта мешавад, истилохи (grapheme) яъне вохиди катибиро вазъ кардаанд. Абдулхабиби Хдмидй дар дастури хеш истилохоти харфу савтро як ба чои дигару боз истилохи харфро ба чойи таъобиру мафохими мухталиф ба кор бурдааст, чунончи менависад "кабл аз ин ки хуруфи мусават ва сомити забони дарии Кобулро

муаррифй кунем, бояд бидонем "фуним чист?" ва xарф чамъи он xyрyф дар забони дарй ба маънои зайл аст:

1. Рамз бо нишонаи нигориши низоми алифбой (муодили letter-и англисй) чунончи гyем: xарфи чим, xарфи сод ва амсоли ищо. Ва Дамидй навиштааст: "^едонем, ки xyрyфи xичоии дарй 33 аст: алиф, бе, пе, те.... аз чумлаи ин xyрyф xашт xарф махсуси забони арабианд".

2. Сухан ë калом ë гап (муодили speech англисй) чунонки ^ем: xарфамро бовар кун, xарф бизан ва Дофиз гуфтааст:

Осоиши дy геmй mафсири ин дy уарф acm, Бо ду^он мyрyввam, бо дyшмaнон мадоро.

3. Одот (муодили paticle англисй) чунонки гуянд: xарфи аз, ë xарфи то, дар иборот: Аз хона то мактаб.

Абдyлxабиби Дамидй низ дар фасли xафтyм аз дастури хеш дар мукобили xyрyф калимаи partile-ро навишта ва гуфтааст: "xyрyф он аст, ки нисбати мдани ду калимаро нишон диxад ва барои мукосиди мухталиф дар чумлот истеъмол шавад" [2, с. 28].

4. Савт (муодили sound ë phone ë phoneme дар англисй) чунонки Дамидй гуфтааст "Чуруфи мусавват ва сомит".

Mаълyм аст, ки чунин тарзи ташреx гyмроxкyнанда ва беxyда аст. Иллат ин аст, ки дастурнависони мо xамвора аз xарф ба чои савт сухан мегyянд. Ин аст, ки ощо дар дастyрxои худ забоннигор (ба гуфтаи Носири Хусрав китобат)-ро асоси мутолиоти худ карор дода ва аз ин вокеият, ки забони y муташаккил аз асвотй аст на аз xyрyфи алифбой гофил буданд ва ин амр дар дастури Дамидй ба мyшоxида мерасад. (Ч^ати таълифии фонемаxо дар дастури Дамидй бартарй дорад).

Дар xамин бахш мавзyи дигаре низ дархyрди диккату ëдоварист ва он ин ки тафовути асвоти сомит (консунант) ва мусават тащо аз назари махорич ва тарзи адои ощо мавриди баxс карор гирифтааст. Дар xоле ки таxкики асвоти як забон аз лщози махорич ва тарзи адои ощо ва фаркгузорй байни асвоти консунанту мусават тащо аз xамин назар дар мyбоxиси дастурй кофй нест. Фарк байни консунант ва мусават гузашта аз ч^ати ихтилоф дар махорич дар тарзи адои ощо ба иллати ихтилоф дар хусусдати сохтмони ощо мебошад, ба ин маънй, ки консyнантxои забони дарй сохтмони фунимии ин забон ба xайси маркази xичо вокеъ намешаванд, аммо мyсаватxо ба xайси маркази xичо вокеъ мешаванд ва фарк байни консунант ва мусават руйи ихтилофи xамин хyсyсиëти сохтмонй ба амал меояд. Нуктаи дигар дар xамин маврид ин аст, ки дар забони дарй илова ба консунанту мусават ду фуним шабеxи мусават (semi vowel) яъне wy вучуд дорад ва шинохту ташреxи сохтмонии ин ду фуним боз xам марбути ин вокеияти сохтмонии о^ост, ки кадом як аз мyсаватxо ба xайси маркази Xичовy xошияи xичои xар ду ба кор меравад. Дар забони дарй мyсаватxои u i гузашта аз ин ки ба xайси маркази xичо ба кор мераванд, ба xайси xошияи xичо низ вокеъ мешаванд, чунонки xар rox u ба xайси xошияи xичо биëяд, ба консунонти w бадал мешавад ва xар гоx i ба xайси xошияи xичо вокеъ шавад, xайсияти консунонти "у"-ро ба худ мегирад ва ин баxси мyxим дар дастури Дамидй вучуд надорад.

Дамидй дар баxси дифтонщо ба шарxи ду дифтонг ay aw масалан дар калимаxои не (nay) ва нав (naw) иктифо намуда ва дифтонщои ay uy oy aw ew iw-ро фаромyш кардааст. Ба xамин чиxат мукоисаи вай аз талаффуз ва асвоти дарии кобулй бо форсии Эрон нокис ва дар айни xол пур аз иштибоx аст.

Дар баxси фунулужй гузашта аз тарxи мавзyъ ва атхози яке аз равишxои илмй, ки бо чузъжт ва дакоик тасбит нашудааст, матолиби чолибу омyзанда ва чадиди яке тарxи баxс дар бораи фишор ва оxанг ва дигар мукоисаи баъзе аз вyчyxи сохтмони савтии забони дарии Афгонистон ва форсии Эрон аст, ки бояд тазаккур дщем, ки дар забони дарй илова бар фишору оxанг як хусусияти арyзии (prosodic) ë ба истилоxи мутаахирин падидаи зери занчирй (suprasegmente) низ вучуд дорад, ки ба номи (jungture) фаслу васл ëд мешавад ва Дамидй мyтаваччеxи он нагардидааст. Фаслу васл (ë макт ë пайвастагй) иборат аст аз пайваста ë гусаста гуфтани калимаxои мутаокиби иборот. Дар rox калимае ба калимаи дигар пайваста ва бидуни вакфаву макси замонй гуфта шавад, онро ба номи васл ëд кунем. Дар забони дарй се навъи мутамоизи пайвастагй вучуд дорад: гусастагии комил, пайвастгии комил, пайвастагии нокис, ки бо пастии ин xакоик ва сохтмони савтии дариро низ дакик мекард.

Дамидй дар мавриди оxанги забони дарй се навъи онро ба номи оxанги xамвор барои чумлаи хабарй, оxанги болораванда барои чумлаи истифxой ва оxанги поëноянда

баpои чумлаи амpй зикp ва шаpx мекyнад, вале аз як навъ оxанги дигаp, ки шояд битавон онpо "оxанги саволй" номид ва даp чумалоти нокис ва Фук^о™ чyмлаxои мyхталит ба коp меpавад, ахбоpе намедиxад. Хамидй даpсyтypи хеш чо ба чо ба мукоисаи сохтмони савтии забони даpии афFOнй ва фоpсии эpонй паpдохтааст, ки чолиб ва даp баъзе мавоpид nyp аз иштибоx вале муфид ва ифтитоxи боби тозае даp ин мавpид аст, ки ба поёнаш наpасонидааст. Ин ки Хамидй гуфтааст, забони даpии Кобул бо фоpсии Теxpон тафовут надоpад, як иштибоxи бyзypги илмй мебошад. Aммо баxси пypтафовyти калимот даp забони даpии адабй ва саxоваpаии Кобул аз мавзyоти дилчаспи даpхypи тамчид аст. Муаллиф даp ин кисмат бо эpоди амсалаи зинда азсабки адабй ва сабки мyxоваpай мутобик ба усули илмй даp макоpинаи сабкxои як забон ихтилофоти байни талаффузи адабй ва мyxоваpаии даpии Kобyлpо шаpx ва феxpисти ЧOлибеpо аз сyваpи шоеъи калимот таpкиб каpдааст. Хамчунон бояд аз шомил сохтани баxсxое аз кабили "таъсиpи забони аpабй баp даpй, таъсиp ва талаффузи ангисй даp даpй" ва оваpдани чадвали алифбои байналмилалии фунутик даp баpобаpи алифбои даpй даp бахши фунулужии ин дастyp ба некй ёд каpд. Вале бояд ба хотиp дошт, ки ин баxсxо аз назаpи ин ки баpои нахустин боp таpx мешавад аxамият доpад.

Бахши дуюми дастypи Aбдyлxабиб Хамидй муштамал баp мypфyлyжй ё илми саpфи забони даpй аст. Ин кисмат чуз ин ки даp он даp таксими калом ба ачзои xаштгона аз pавиши дастypнависии анъанаи авpyпой пайpавй шудааст, даp шаpxи чузъиёти матолиб нуктаи наве нест ва суннати дастypнависони забони даpй Надим ва Kppñ ва Бетоб нигошта шудааст. Муаллифи дастyp даp таъpифи саpф чунин мегyяд: "Саpф калимаи аpабй аст ва даp лyFат гаpдондани чизеpо аз чизе ва даp истилоx илм ба ахволи калимот ва иштикоки онxоpо гуянд" [2, с. 33].

Пас аз ин Aбдyлxабиб Хамидй ба ташpеxи калима паpдохта, феълан y калимотpо мисли донишмандони гузашта ба се даста: исму феълу xаpф гypyxбандй каpда, даp шинохти онxо асосан xамон назаpy андешаи Aбyалй Сино ва пайpавони ypо меоpад, чунончи: "Калима лафзеpо гуянд, ки худаш далолат ба маънй кунад ва ё ба восита ва кумаки чизе маънй бидщад аз чумлаи калимот исм ва феъл ва зоти худ далолат ба маънй мекунад ва xypyф ва адот то ба исм ва феъл пайваст нашаванд, маънии мустакил пайдо намекунанд масалан, миз, калам, хурд, зад. X^p кадом ба зоти худ маънии мустакил доpад. Даp, аз ва Fайpа ба тащой мафxyме надоpад, аммо даp ин чумлот (У даp хона буд) ва (Aз гуфтушуниди бисёp хушам намеояд) калимоти "даp" ва "аз" маънй пайдо мекунанд " [2, с. 33].

Aкнyн мукоиса шавад ин шаpxи Aбдyлxабиб Хамидй ба фаpмyдаи донишманди xамадон Aбyалй Сино ки гуфтааст: "Ва исму калима - xаpдypо маънй тамом бувад, чунон ки агаp касе пypсад, ки "киpо дидй?" Гуйй: "Зайдpо" чавоб тамом бувад ва агаp касе пypсад, ки "Зайд чй каpд?" Гуйй: "Биpафт" чавоб тамом бувад ва аммо xаpфpо маънии тамом набувад, чунон ки агаp гуянд: "Зайд кучост?" Гуйй "Ба" ё гуйй "Баp" ё гуйй "Aндаp" xеч чавоб набувад, то нагуйй: "Ба хона" ё "Aндаp масчид" ё "Баp бом" [1, с. 34].

Чунон ки дида мешавад даp шинохт ва таснифи xиссаxои нутк Aбдyлxабиб Хамидй аз мукалидону пайpавони анъанаи классикй буда, низоми гpамматикаи аpабpо ЧOнибдоpй каpдааст. Aммо Aбдyлxабиб Хамидй ин pавиши классикии гypyxбандии калимотpо шикаста, калимоти забони даpиpо ба xашт кисм ба ин сypат чудо мекунад: исм, замир, сифат, адад, феъл, киюд, хуруф, изофа, рабт, савт.

Ин гypyxбандии калимот ки Aбдyлxабиб Хамидй пешниxод каpдааст, бисёp начиб аст, ки ба гypyxбандии калимоте, ки муаллифи аввалин дастypи меъёpии забони точикй бо исми "Саpфy наxви точикй" соли 1926 Сайид Ризо Aлизода каpдааст, комилан мувофик аст. Чунончи даp "Саpфy наxви точикй" омадааст: "Калима нyx кисм аст: "исм, сифат, адад, замиp, феъл, заpф, адот, pобита, асвот [3, с. 29].

Хамчунин анвои исме, ки Aбдyлxабиб Хамидй чудо каpдааст, ба анвои исме, ки Сайид Ризо Aлизода гypyxбандй намудааст, якpанг аст. Чунончи, Aбдyлxабиб Хамидй исмpо ба чунин хелxо чудо каpдааст: исми ом, исми хос, исми зот, исми маънй, ё мyчаppад, исми маъpифа, ва накиpа, исми басит ва мypаккаб, исми чамъ.

Сайид Ризо Aлизода ба ин таpтиб чудо каpдааст: исми хос ва ом, исми зот ва маънй, исми зиpyx ва беpyx, исми мyфpад ва чамъ, исми чомид ва муштак, исми басит ва мypаккаб, исми замон ва макон, исми чамъ, исми тасFиp.

Тавpе аз мукоисаи ин дастyp, ки яке нахустин дастypxои меъёpй аз асосxои дастypи забони точикй буда, дигаpе намунае аз дастypxои pавияи нави ба асоси дастypнигоpии

аврупой аз асосхои дастури забони дарй аст, бармеояд, харду дастур аз таъсири фаровони низоми грамматикии араб бархурдоранд. Ин таъсирро мо дар истилохот, шарху тавзехи морфоложй (сарф), таърифи ходисоти сарфии "Дастури забони дарй"-и Абдулхабиб Дамидй ва "Сарфу нахви точикй"-и Сайид Ризо Ализода бараъло мушохида карда метавонем.

Адабиёт:

1. Абуалй ибни Сино. Донишнома // Осори мунтахаб.- Душанбе: Ирфон, 1980. Ч,.1. - С. 29139.

2. Абдулхабиби Хдмидй. Дастури забони дарй / Абдулхабиби Х,амидй.- Пешовар: Интишороти Азхар, 1382.

3. Ализода С. Сарфу нахви точикй / С. Ализода. - Душанбе, 2006. - 79 с.

4. Хусрави Фаршедвард. Дастури муфассали имруз. Чопи дувуми гулранг / Хусрави Фаршедвард. - Техрон, 1384.

«ГРАММАТИКА ЯЗЫКА ДАРИ» АБУЛХАБИБА ХАМИДИ И ЕЕ РОЛЬ ВА НАПИСАНИИ ГРАММАТИКИ СОВРЕМЕННОГО ЯЗЫКА ДАРИ

В статье, с точки зрения современного языкознания, анализируются содержание и структура «Грамматики языка дари» Абдулхабиба Хомида и ее влияние на авторов грамматики современного дари - языка Афганистана. Автор статьи приходит к выводу, что «Грамматика языка дари» Абдулхабиба Хамиди, по содержанию, стилю изложения и комментарий многих вопросов грамматики языка дари отличается от других грамматик данного языка и написана на основе богатого языкового материала. Наряду с этим, в «Грамматике языка дари» Абдулхабиба Хамиди встречается ряд спорных моментов.

Ключевые слова: грамматика, структура, язык дари, части речи, существительные, глагол, сопоставительный метод, грамматические категории, субъект, объект.

«THE GRAMMAR OF DARI LANGUAGE'S» OF ABDULKHAMID KHAMIDI AND ITS ROLE IN MODERN PERSIAN LANGUAGE AND WRITING GRAMMAR DARI

Article from the point of view of modern Linguistics examines the content and the structure of the grammar of a language Dari Abdulhabiba Khalili and its influence on authors of contemporary Persian-Dari language of Afghanistan. The author comes to the conclusion that the grammar of a language Dari Abdulhamid Hamidi on their content, style and comments on many issues the Dari language grammar differs from the other grammars of that language and is written on the basis of numerous linguistic material.

Keywords: grammar, structure, language, Persian, Dari, part of speech, noun, verb, comparative method, grammar forms, grammatical category, subject, object.

Сведения об авторе: Назари Хусрав, аспирант заочного обучения кафедры истории языка и типологии Таджикского национального университета, e-mail: boymurod@inbox.ru

Аbout author: Nazari Khusrav, post-graduate distance learning of department histori of language and typology, Tajik National University

ТИПОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СТИЛИСТИЧЕСКИХ СИНОНИМОВ

Раджабова Дж.

Кулябский государственный университет имени А. Рудаки

Основная проблема характер синонимов в различных художественных произведений в сегодняшнее время является популярным, потому что синонимы могут быть средством различных переживаний настоящего человека во всех различий. Поэтому эта проблема актуальная для каждого журналиста, который опубликует свои работы в средств массовой информации нашей республики. Характер развития события, показание, различных информаций - все это дает возможность передать словами различные художественные образы в своих произведений.

Данная проблема является достаточно изученное явление, состав синонимов русского языка изучается уже более 200 лет. Между тем этот вопрос остается

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.