CC BY
36Eksperymentalne uzasadnienie autorskiego programu rozwoju i doskonalenia wyobrazeñ ruchowych studentów awf pierwszego roku przy nauczaniu cwiczeñ gimnastycznych
Zdzieszynski A., Skowron J., Niznikowski T., Boloban W.
Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Pilsudskiego w Warszawie Wydziai Wychowania Fizycznego i Sportu w Bialej Podlaskiej Narodowy Uniwersytet Wychowania Fizycznego i Sportu Ukrainy
Annotation:
Zdzieszynski A., Skowron J., Niznikowski T., Boloban W. The experimental reason of the author’s programme of the development and improvement of images of the motive students AWF of first near the teaching of gymnastic practices. The low level of the quality of the teaching of gymnastic practices was affirmed on practical occupations from gymnastics at students AWF. It was established on the basis of conducted investigations and experts opinion that the insufficient development was one of causes at the students of motive images about made gymnastic practices. The author's programme of the development was created and the improvement of the motive images which was introduced on practical occupations near the teaching of gymnastic practices. Author's programme turns on four programmes of practices. They have aims, tasks, centres, the elements of control and control and adequate names to their aims: „The time of the movement”, „The sense of the movement”, „Spatial orientation”, „The control of the pose of the body”. Introduced author's programme differentiated the efficiency of teaching and the realization of gymnastic practices on the advantage of the experimental group on the end of the experiment indeed (p < 0,05).
Keywords: motive images, gymnastics, gymnasts, students, instruments, experiment, author's programme of practices, teaching, formation.
Здзієшинскі А., Сковрон Я., Нижни-ковскі Т., Болобан В.М. Експериментальне обґрунтування авторської програми розвитку й удосконалювання рухових уявлень у студентів першого курсу АФВ при навчанні гімнастичним вправам. На практичних заняттях з гімнастики студентів АФВ групою експертів зареєстрований не досить високий рівень оволодіння гімнастичними вправами, через низьку якість рухових уявлень про вправи, що розучують. На основі проведених досліджень розроблена авторська програма розвитку й удосконалювання рухових уявлень у студентів при навчанні гімнастичним вправам. Авторська програма включає чотири програми вправ, кожна з яких має мету, завдання, засоби, елементи регламентації й контролю, а назви програм відповідають цілям розвитку рухових уявлень: «Час руху», «Почуття руху», «Орієнтування в просторі», «Регуляція пози тіла». По завершенню педагогічного експерименту встановлена достовірна ефективність підвищення якості навчання гімнастичним вправам студентів експериментальної групи на основі розвитку й удосконалювання рухових уявлень у порівнянні з контрольною групою(Р<0,05).
рухові уявлення, гімнастика, гімнасти, студенти, гімнастичні снаряди, вправи, експеримент, авторська програма, навчання, удосконалювання, ідеомоторика.
Здзиешынски А., Сковрон Я., Нижников-ски Т., Болобан В.Н. Экспериментальное обоснование авторской программы развития и совершенствования двигательных представлений у студентов первого курса АФВ при обучении гимнастическим упражнениям. На практических занятиях по гимнастике студентов АФВ группой экспертов зарегистрирован не достаточно высокий уровень овладения гимнастическими упражнениями, по причине низкого качества двигательных представлений о разучиваемых упражнениях. На основе проведенных исследований разработана авторская программа развития и совершенствования двигательных представлений у студентов при обучении гимнастическим упражнениям. Авторская программа включает четыре программы упражнений, каждая из которых имеет цели, задачи, средства, элементы регламентации и контроля, а названия программ соответствуют целям развития двигательных представлений: «Время движения», «Чувство движения», «Ориентировка в пространстве», «Регуляция позы тела». По завершению педагогического эксперимента установлена достоверная эффективность повышения качества обучения гимнастическим упражнениям студентов экспериментальной группы на основе развития и совершенствования двигательных представлений, по сравнению с контрольной группой(Р<0,05).
двигательные представления, гимнастика, гимнасты, студенты, гимнастические снаряды, упражнения, эксперимент, авторская программа, обучение, совершенствование, идеомоторика.
Wstçp.
Postawienie problemu badawczego.
W wiçkszosci przypadków Cwiczenia gimnastycz-ne charakteryzj siç acyklicznym charakterem ruchów. Cwiczenia gimnastyczne s^. nowymi ruchami dla wszyst-kich. Uczen nie spotkal siç z nimi w swym zyciu codzien-nym. To s^. pierwsze spotkania tego rodzaju. Cwiczenia gimnastyczne znajdj siç na róznym poziomie trudno-sci, w róznych strukturach ruchów:
- Cwiczenia latwe (elementarne): przyklad - pozy ciala, polozenia ciala, zwisy, podpory, sklony, przetoczenia, przewroty i inne;
- Cwiczenia sredniej trudnosci: wspierania, kolowroty, przerzut bokiem, zeskoki; - Cwiczenia trudne: przerzuty w przód i w tyl, salta, stania na rçkach, elementy z puszczaniem i ponownym chwytaniem przyrz^du i inne;
- Cwiczenia wyzszej trudnosci: przelot Tkaczowa, skok Blanika, salto Delczewa i inne.
© Zdzieszynski A., Skowron J., Niznikowski T., Botoban W., 2010
Charakterystyczny jest styl gimnastyczny wykona-nia cwiczeñ.
Elementy okreslaj^ce styl gimnastyczny wykonywa-nych cwiczen to:
-dynamiczna postawa ciala;
-zachowanie prostych nóg i obci^gniçtych palców u stóp; -obszerna amplituda ruchów;
-demonstracja wysokiego poziomu zdolnosci koordynacyjnych podczas wykonania cwiczen; -tempo-rytm wykonania cwiczen;
-choreografia i artyzm przy wykonaniu cwiczen;
-l^czenie ruchów z muzyk^.
Cele i zadania przy nauczaniu i demonstracji cwi-czeñ gimnastycznych.
Cele: a) edukacyjno-rozwojowy charakter wplywu na organizmy cwicz^cych poprzez wykonywane cwiczen, harmonijny rozwój funkcji organizmu, doskonalenie ko-ordynacji ruchów, przygotowanie fizyczne;
b) pozytywny wplyw wykonywanych cwiczen gimnastycznych na zdrowie czlowieka, skuteczne podwyzszenie dzialalnosci zyciowej organizmu,
rehabilitacja i rekreacja dla wzmocnienia zdrowia, leczenie zawodowych chorób;
c) ksztaltowanie umiejçtnosci ruchowych, nawyków ruchowych przystosowawczego charakteru do przygotowania zawodowego;
d)wychowaniekulturalnych,estetycznych,wolicjonalnych jakosci cwicz^cych gimnastykç;
e) opracowanie i wykonanie programów cwiczen gimnastycznych z róznych typowych strukturalnych grup;
f) realizacja warunków skutecznego nauczania cwiczen.
Zadania: a) znac podstawowe srodki gimnastyczne;
b) wladac metodyk^. nauczania cwiczen gimnastycznych;
c) rozwijac fizyczne jakosci cwicz^cych;
d) ksztaltowac ruchowe umiejçtnosci, ruchowe nawyki wykonania cwiczen gimnastycznych z róznych typowych strukturalnych grup trudnosci;
e) wykorzystac w trakcie opanowania cwiczen gimnastycznych techniczne srodki nauczania;
d) opanowac warunki skutecznego nauczania cwiczen gimnastycznych (efektywne dzialania nauczyciela, trenera w trakcie nauczania, wykorzystania wspólczesnych pedagogicznych technologii; przygotowania cwicz^cego do nauczania konkretnemu cwiczeniu gimnastycznych);
f) skutecznie wykorzystac metody i srodki gimnastyczne w swojej pracy zawodowej.
Metodyczne szczególy i osobliwosci gimnastyki jako systemy ruchów.
Gimnastyka - system uniwersalnych srodków wychowania fizycznego czlowieka. Specyficzna osobliwosc cwiczen gimnastycznych przy ich wykonaniu - to jest przejawianie koordynacyjnych zdolnosci motorycznych z dokladnie okreslan^. charakterystyk^. ruchów: podane po-lozenie ciala wejsciowe i koncowe cwicz^cego, kierunek i amplituda ruchów, charakter dzialania miçsni. To daje mozliwosc standaryzowania programów ruchów, pod-niesienia warunków nauczania i ksztaltowania cwiczen, przejscie od irradiacji dzialan ruchowych do ich koncen-tracji i stabilizacji w Centralnym Ukladzie Nerwowym.
Dla wykonania cwiczen gimnastycznych charaktery-styczne s^:
a) wszechstronnosc wplywu cwiczen gimnastycznych na organizm;
b) róznorodnosc srodków - cwiczen gimnastycznych;
c) wybór wplywów cwiczen gimnastycznych na organizm cwicz^cych;
d) reglamentacja zajçc i rzetelna regulacja obci^zen wykonywanych cwiczen na organizm;
e) mozliwosci podwyzszenia zlozonosci wykonywanych cwiczen i tworzenia z nich ukladów cwiczen i kombinacji;
f) wykorzystanie tych samych cwiczen w róznych warunkach przy róznych zadaniach.
Podstawowe srodki gimnastyki: a) cwiczenia porz^dkowo - dyscyplinuj^ce: kolumny do prowadzenia cwiczen gimnastycznych, musztra;
b) cwiczenia ogólnorozwojowe: obrçczy barkowej i ramion, szyi, tulowia, nóg i bioder, formuj^ce postawç;
c) cwiczenia stosowane: chód i bieg, równowazne, wspinaczkowe, rzuty i chwyty, podnoszenie i przenoszenie, czolganie, skoki proste;
d) cwiczenia na przyrz^dach gimnastycznych - mçskich: cwiczenia wolne, kon z lçkami, kólka, skok przez stól, porçcz symetryczne, dr^zek;
przyrz^dach)
e) cwiczenia na przyrz^dach gimnastycznych - zenskich: skok przez stól, porçcze asymetryczne, równowaznia, cwiczenia wolne;
f) cwiczenia akrobatyczne: przetoczenia, przewroty, przerzuty, stania, salta, cwiczenia dwójkowe i zespolowe;
g) skoki na trampolinie;
h) cwiczenia gimnastyki artystycznej: cwiczenia bez przyborów, cwiczenia ze skakank^, pilk^, obrçczy, wst^zk^, maczugami.
Formy zajçc z wykorzystaniem cwiczeñ gimnastycznych: lekcja wychowania fizycznego
w szkole, pozalekcyjne zajçcia, zajçcia treningowe, aerobik, fitness, bodybalance, capoeira, parkour, pilates; rozgrzewka w sporcie dla wszystkich; rozgrzewka w sporcie wyczynowym i in. Wykonywanie cwiczen gimnastycznych na zajçciach praktycznych ze studentami daje mozliwosc podniesienia ich aktywnosci fizycznej, ksztaltowania umiejçtnosci, nawyków ruchowych w procesie szkolenia.
Gimnastyka sportowa jest dosyc szczególn^. dyscyplin^, w której dokladnosc, precyzja, jakosc i estetyka ruchów maj^. zasadnicze znaczenie w koncowym etapie szkolenia, którego efekty obserwujemy w czasie zawodów. W tej dyscyplinie sportu mamy do czynienia z cwiczeniami akrobatycznymi, skokami zlozonymi oraz z cwiczeniami na przyrz^dach. Gimnastyka sportowa nalezy do dyscyplin, w których wymagana jest bardzo duza dokladnosc ruchu w bardzo krótkim czasie przy niezwyklej zlozonosci ruchu we wszystkich plaszczyznach. W ostatnim dwudziestoleciu nast^pil bardzo szybki rozwój gimnastyki pod wzglçdem trudnosci wykonywanych elementów i ukladów cwiczen, skoków akrobatycznych i skoków. Wi^ze siç to oczywiscie z wysokim ryzykiem i niebezpieczenstwem podczas treningów i zawodów. Obecnie w przepisach wystçpuje az 6 grup trudnosci elementów przy czterech przed dwudziestu laty. Szybki rozwój niew^tpliwie ma miejsce dziçki postçpowi w technologii produkcji sprzçtu gimnastycznego, ale jeszcze wiçksze znaczenia ma przygotowanie zawodników i zawodniczek pod wszystkimi wzglçdami. Imponuj^ce jest przygotowanie fizyczne; sila, skocznosc, szybkosc, gibkosc, koordynacja ruchowa, ale nie nalezy równiez zapominac o przygotowaniu psychologicznym jako równie waznym zarówno w procesie treningu jak i w czasie zawodów. Wystçpuje wiele róznorakich metod i technologii nauczania cwiczen gimnastycznych, lecz analiza dostçpnej literatury swiadczy o tym, ze metody ksztaltowania wyobrazen ruchowych nie zajmuj^. naleznego im, odpowiednio istotnego miejsca w procesie szkolenia [2,8,9,18].
Wyobrazenia ruchowe w strukturze wykonania cwiczeñ gimnastycznych: modalne komponenty
psychomotoryki i sensomotoryki czlowieka. „Tylko wyobrazenie ruchu moze byc wystarczajccym bodzcem do prób jego wykonania” (Carpenter, za [8]). Te slowa wypowiedziane jeszcze w 19-tym wieku swiadczc o bardzo wczesnym zainteresowaniu zaleznosciami pomiçdzy psychikc, ukladem nerwowym, fizjologic, psychologic, budowc anatomicznc a fizyczne formc ukierunkowanej aktywnosci czlowieka, do której mozemy niewctpliwie zaliczyc gimnastykç sportowe, sport wyczynowy czy uprawiany rekreacyjnie. Czym sc wyobrazenia ruchowe? Czy wyobrazeniami jest tylko swiadoma i nieswiadoma wiedza o przebiegu okreslonych ruchów? Czy sc raczej polcczeniem wspólpracy wiedzy i kinestetycznego róznicowania ruchów dla dokladnego odtworzenia zadania ruchowego. Umiejçtnosc uruchomienia odpowiedniej scisle wymaganej sily w odpowiednim czasie przy wymaganej prçdkosci z zakladanc czçstotliwoscic itd. To wlasnie za pomocc wyobrazen ruchowych, przy wykorzystaniu czucia miçsniowo-ruchowego jestesmy w stanie kontrolowac, czy tez korygowac ruch w czasie jego trwania.
W procesie nauczania cwiczeñ gimnastycznych i akrobatycznych uczeñ i nauczyciel przechodzq trzy kluczowe etapy : etap formowania wyobrazen ruchowych poczctkowego nauczania cwiczen, etap poglçbionego nauczania cwiczen, etap umacniania i doskonalenia cwiczen [4,5,7,8,9,18,19]. Autorzy eksperymentalnie uzasadnili kolejnosc pedagogicznego procesu formowania wyobrazen ruchowych przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych i akrobatycznych. Podmiotem w tym procesie jest oczywiscie student zajmujccy siç gimnastykc, poziom przygotowania fizycznego, technicznego, psychicznego, niezbçdnych do nauczanych cwiczen przy dydaktycznych objasnieniach o podstawach techniki sportowej cwiczen; stworzenie wizualnego obrazu ruchu. Pokaz ma na celu zapoznanie studenta z nauczanym cwiczeniem i polozeniami ciala, fazami ruchów, sterowniczymi ruchami, dynamicznc postawc oraz wçzlowymi elementami techniki sportowej. Do najwazniejszych nalezy rozpoczçcie procesu formowania wyobrazen ruchowych przy wykorzystaniu specjalnie opracowanych celowych programów, takichjak orientacja przestrzenna na podlozu i w locie, czucia krótkotrwalego, srednio trwalego i dlugotrwalego wykonania ruchów, odpowiedniej sily, kinestetycznego róznicowania ruchów, przedsionkowej wrazliwosci i stabilnosci.
W pedagogicznym postçpowaniu student powinien wykonywac oddzielne czçsci cwiczenia, fazy cwiczenia pod cicglc swiadomc kontrolc i z pomocc trenera, kopiujcc pokaz i korygujcc wykonanie z wlasnymi wyobrazeniami oraz czuciem ruchu. Wykonujcc pierwsze próby cwiczen z celowych programów oraz cwiczen przygotowawczych, pomocniczych i imitacyjnych proces formowania wyobrazen ruchowych przebiega jakby po spirali, podstawc, której sc modalne komponenty [8]. Termin modalne komponenty wyobrazen ruchowych wyjasniajc za na przykladzie cytryny. Z czego sklada siç nasze wyobrazenie o cytrynie? Ze wzrokowego wrazenia (kolor zólty, ksztalt elipsy), wçchowego wrazenia (aromat), miçsniowo - ruchowego odczucia powstajccego przy próbie zwazenia cytryny na dloni, odczucia poprzez
zmysl dotyku jej chropowatej powierzchni. Wszystko to modalne komponenty, z których w swiadomosci formuje siç obraz tego, co my nazywamy cytrync. Przy formowaniu wyobrazenia ruchu dochodzi do czegos analogicznego, jak w przypadku z cytrync.
Jakie mogc byc modalne komponenty cwiczenia gimnastycznego z pozycji wyobrazen ruchowych? Naukowcy wskazujc na obiektywne i subiektywne modalne komponenty. Obiektywne - to biomechaniczne parametry i ich wskazniki: kinematyka zmiany pozy ciala, przemieszczanie siç ciala, czasowe parametry ruchu, wskazniki wysilków miçsniowych, sily wspóldzialania, wskazniki wewnçtrznych sil, kontakt z podlozem, strukturalne wskazniki ruchów. Subiektywne - to sensomotoryczna integracja na podstawie funkcjonowania zmyslów wzroku, sluchu, dotyku, przedsionkowego, oraz tworzenia pamiçciowej struktury ruchu. Pomiçdzy obiektywnymiisubiektywnymimodalnymikomponentami wyobrazen ruchowych dochodzi do wspólzaleznosci, dajccych mozliwosci skutecznej realizacji (na najwyzszym poziomie) ideomotorycznych form ruchu.
Ideomotoryka - to nauczanie ruchu przez wyobrazenia. Ideomotoryczny akt to proces przejscia od wyobrazen ruchowych o cwiczeniu do realnych myslowych procesów
o cwiczeniu czy tez ukladzie cwiczen.
Zjawisko ideomotoryki zapoczctkowal angielski lekarz David Gartli. Ideomotoryka byla opracowywana przez angielskiego psychologa B. Carpentera i nastçpnie rozwiniçta przez Anochina, Bernstejna, Puni i in. Trening myslowy powoduje mikroruchy, emocje, podwyzszenie temperatury ciala, cisnienia krwi, tçtna i wzmozonc potliwosc. Metoda ideomotoryki daje pozytywne ukierunkowanie na efektywne wykonanie cwiczenia na treningach i zawodach. Poznanie ideomotoryki to dobry trening wlasnej pamiçci, czucia i zmyslów. Ideomotoryka podnosi dokladnosc, szybkosc, silç miçsniowc a na zawodach moze zamienic siç w specjalnc rozgrzewkç. Pozwala nam to zrozumiec wagç wyobrazen ruchowych jako podstawy dzialan ideomotorycznych.
Nizej podano elementy struktury pedagogicznej technologii formowania wyobrazen ruchowych. Opinie opracowane przez [5,7,9,19], majc za zadanie okreslenie nastçpujccych elementów:
a) cel - ksztalcenie wyobrazen ruchowych poczctkowego nauczania cwiczen
b) pedagogiczne zadania
d) dydaktyczne zasady
e) wieloaspektowe (polidyscyplinarne) osobliwosci ksztaltowania wyobrazen ruchowych poczctkowego nauczania cwiczen: biologiczne, biomechaniczne, regulacyjne, pedagogiczne [5,7].
f) metody nauczania
g) celowe programy ksztaltowania wyobrazen ruchowych
h) srodki nauczania cwiczen gimnastycznych i akrobatycznych
i) warianty nauczania cwiczen j) kolejnosc nauczania cwiczen:
k) nauczanie o charakterze oszczçdnym (cwiczenia latwe do wykonania) i -intensywnym (cwiczenia, które swojc
strukturc sc zblizone do wymogów techniki sportowej) l) usuwanie bl^dów l) reglamentacja w procesie nauczania m) kontrola jakosci nauczania, korekta n) formy zajçc i sposoby organizacji cwiczccych.
Prawidlowo przeprowadzony pierwszy etap (formowanie wyobrazen ruchowych - poczctkowe nauczanie cwiczen) gwarantuje zarówno poprawnosc jak i skrócenie procesu uczenia i utrwalania cwiczen gimnastycznych i akrobatycznych.
Charakterystyka tresci Programów nauczania studentów AWF cwiczeñ gimnastycznych i akrobatycznych w strukturze zajçc kierunkowych. W roku 2009 Rada Wydzialu Wychowania Fizycznego AWF Warszawa zatwierdzila nowy program nauczania przedmiotu „Gimnastyka” dla studentów pierwszego roku studiów stacjonarnych pierwszego stopnia. Program ten zawiera pewne róznice w odniesieniu do kobiet i mçzczyzn, spowodowane specyfikc dyscyplin gimnastycznych obu plci. Ze wzglçdu na znacznie wiçkszy zasób cwiczen z zakresu gimnastyki sportowej w programie mçzczyzn, skupimy siç na tym wlasnie programie. Przedmiot „Gimnastyka” jest realizowany w dwóch pierwszych semestrach studiów w wymiarze 50 godzin, po 25 w kazdym z semestrów. Zaliczenie przedmiotu wicze siç ze zdaniem egzaminu praktycznego po drugim semestrze. Do wymagan programowych obok cwiczen i elementów akrobatycznych czy na przyrzcdach znajdujc siç równiez: zaliczenie terminologii, zaliczenie prowadzenia z grupc cwiczen w róznych formach bez i z przyborem. Z uwagi na przedmiot badan zajmiemy siç jedynie elementami akrobatycznymi i cwiczeniami gimnastycznymi na przyrzcdach. Generalnie wszystkie elementy programowe dzielc siç na cwiczenia akrobatyczne, skoki, cwiczenia na porçczach, na drczku i kólkach. Wiçkszosc z elementów zaliczana jest w skali trzystopniowej z uwzglçdnieniem trudnosc formy ich wykonania, forma latwa na ocenç dostatecznc, trudniejsza na ocenç dobrc i najtrudniejsza na ocenç bardzo dobrc (najwyzszc). Wszyscy studenci majc obowiczek wykazac siç umiejçtnoscic wykonania wszystkich elementów w formie najlatwiejszej na najnizszc ocenç zaliczajccc (ocena dostateczna), oraz zapoznajc siç z metodykc nauczania elementów w pozostalych formach, co umozliwia ich ewentualne zaliczenie na wyzsze oceny w zaleznosci od mozliwosci osobistych studentów. Z zakresu metodyki nauczania wszystkich form elementów studenci rozliczani sc poprzez egzamin. Cwiczenia zwinnosciowo
- akrobatyczne wykonywane na sciezce akrobatycznej lub na planszy do cwiczen wolnych to: przewroty w przód i w tyl, stanie na rçkach, przerzut bokiem, stanie na glowie, przerzut w przód, salto w przód. Przewroty:
• w przód z postawy do przysiadu podpartego
• w przód z postawy do rozkroku podpartego
• w przód z postawy do postawy o nogach prostych i zlcczonych
• w tyl z postawy o nogach prostych do przysiadu podpartego
• w tyl z postawy o nogach prostych z wyprostem pod kctem min. 45°
• w tyl z postawy o nogach prostych przez stanie na
rçkach
• Stanie na rçkach:
• z uniku podpartego lub postawy zamach do stania na rçkach i przewrót w
• przód
• z uniku podpartego lub postawy zamach do stania na rçkach z zaznaczeniem
• wytrzymania ponizej 1s
• z uniku podpartego lub postawy zamach do stania na rçkach wytrzymane 2s
• Przerzut bokiem:
• z postawy z ramionami w górze przerzut do rozkroku z ramionami w bok
• z postawy z ramionami w górze dwa przerzuty polcczone do rozkroku z
• ramionami w bok
• z postawy z ramionami w górze przerzut bokiem do rozkroku z ramionami w bok
• oraz drugi przerzut bokiem wykonany w drugc stronç
Skoki: kuczny i rozkroczny. Cwiczenia na porçczach: zamachy w podporze, zeskoki (odwrotny, odwrotny z V> obrotu, zawrotny), stanie na barkach, wspierania z oparcia na ramionach do podporu, przewroty. Cwiczenia na drczku: wymyk przodem do podporu, przedmachy, kolowroty, zeskoki podmykiem, wspieranie wychwytem. Cwiczenia na kólkach: wspierania cicgiem ze zwisu do podporu .
Niemal wszystkie wymienione elementy gimnastyczne i akrobatyczne sc zawarte w programie nauczania szkól podstawowych, gimnazjów i szkól srednich. Opanowanie w najlepszym z mozliwych sposobów ich wykonania jest, wiçc jednym z czynników umozliwiajccych prawidlowe, szybkie i bezpieczne przeprowadzenie procesu nauczania w szkolach. Zapoznanie studentów z calc gamc cwiczen i metod ksztaltowania wyobrazen ruchowych jako poczctku procesu nauki nawyków ruchowych, daje mozliwosc stosowania ich w innych dziedzinach pracy przyszlych nauczycieli w odniesieniu do róznych dyscyplin i dziedzin wychowania fizycznego. Dodatkowo obserwacje uczniów pod kctem szybkosci i dokladnosci opanowania elementów, umozliwia podejmowanie bardziej trafnych decyzji dotyczccych ewentualnego doboru uczniów dla poszczególnych dziedzin sportu czy rekreacji.
Cel badañ. Ocena poziomu wyobrazen ruchowych studentów AWF wykonujccych podstawowe cwiczenia gimnastyczne na zajçciach praktycznych oraz ksztaltowanie wyobrazen ruchowych poczctkowego nauczania cwiczen.
Pytania badawcze.
Jaki poziom wyobrazen ruchowych wykazujc studenci przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów AWF?
Jak powinien byc przygotowany autorski program rozwoju i doskonalenia wyobrazen ruchowych studentów przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów?
Jaki efekt dla rozwoju i doskonalenia wyobrazen ruchowych studentów przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów daje zastosowanie opracowanego przez nas
Autorskiego programu?
Metody i techniki badañ. Sondaz diagnostyczny ma na celu monitoring rozwoju i doskonalenia wyobrazen ruchowych przy nauczaniu studentów cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów. Techniki badan: analiza literatury,
obserwacja, ankieta, testy motoryczne jako techniki badan pedagogicznych, analiza dokumentów panstwowych, protokolów z zawodów. Ocena ekspertów - wyrazenie w skali od 0 do 10 punktów opinii o skali poziomu wyobrazen ruchowych studentów przy wykonaniu wybranych cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów. Technika badan - komisja sçdziów sportowych. Eksperyment pedagogiczny - ocena rozwoju i doskonalenia wyobrazen ruchowych studentów przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów. Techniki badan: technika grup równoleglych (ocena za wykonanie cwiczen na zajçciach praktycznych, ocena semestralna z przedmiotu), analiza statystyczna wybranych cwiczen na poczctku i na koncu eksperymentu (przewrót w przód, przewrót w tyl, stanie na rçkach, przerzut bokiem, skok kuczny przez skrzyniç, wymyk przodem na drczku).
Wideo komputerowa analiza wybranych cwiczen gimnastycznych pod wzglçdem jakosci ich wykonania w grupach równoleglych na koncu eksperymentu pedagogicznego (przerzut bokiem, salto w przód, skok kuczny przez skrzyniç, przerzut w przód przez skrzyniç, zeskok odwrotny z V obr. z porçczy, przewrót w tyl na porçczach, kolowrót w tyl w podporze na drczku, zeskok podmykiem z drczka).
Zakladamy, ze skuteczne podniesienie poziomu opanowania podstawowych cwiczen gimnastycznych zawartych w programie nauczania studentów pierwszego roku AWF nastcpi poprzez ksztalcenie wyobrazen ruchowych z wykorzystaniem autorskiego programu. Program ten zawiera elementy rozwoju i doskonalenie jakosci oceny orientacji przestrzennej, czasu wykonywania cwiczen, kinestetycznego róznicowania ruchów, regulacji pozy ciala oraz skutecznosc wykorzystania silowych parametrów i wskazników ruchu. Grupa badanych studentów liczyla 128 osób (grupy eksperymentalna-65 i kontrolna-63), z których 64 czynnie uprawia sport (rózne dyscypliny, srednio 7,92 roku, sredni wiek 19,32 roku, sredni ciçzar ciala 76,22 kg i srednia wysokosc ciala 181,66 cm), swiadczc
o ponadprzeciçtnych mozliwosciach badanych. Poczctek eksperymentu przeprowadzono w pazdzierniku 2008, koniec eksperymentu w maju 2009.
Eksperymentalnym elementem oceny jest ankieta przeprowadzona wsród studentów pierwszego roku, na temat osobistego odczucia stopnia trudnosci opanowania poszczególnych cwiczen akrobatycznych, cwiczen na przyrzcdach i skoków gimnastycznych, poprzez ocenç czucia przestrzeni, czasu i kinestetycznego róznicowania ruchów (6 podstawowych cwiczen). Wlasna ocena trudnosci polegala na wypelnieniu ankiety, w której studenci mieli za zadanie okreslic w skali od 1 do 5 trudnosc jakc sprawilo im opanowanie lub próba opanowania 6-stu cwiczen programowych: 1 - bardzo latwe, 2 - latwe, 3 -
optymalnej trudnosci, 4 - trudne, 5 - bardzo trudne
Kolejnym elementem pracy sc testy sluzcce do okreslenia zdolnosci odtworzenia konkretnych zadan ruchowych przy zaburzeniu ukladu przedsionkowego i ukladu kinestetycznego róznicowania ruchów, oraz poziom statycznej i dynamicznej równowagi ciala i koordynacji sensomotorycznej.
Wszystkie wymienione elementy pracy zostaly przeprowadzone ponownie po zakonczeniu semestru drugiego w koncu maja 2009, czyli z momentem zakonczenia programu nauczania przedmiotu.
Kazdorazowo w czçsci wstçpnej realizowane sc po 2-3 cwiczenia z czterech opracowanych programów: czas ruchu, czucie ruchu, orientacja przestrzenna i regulacja pozy ciala.
Wyniki badañ. Z analizy ankiet wynika jednoznacznie, ze studenci uwazajc za trudne elementy
o bardzo zlozonej strukturze ruchu, o srednim i dlugim czasie trwania. Zaskakujcce jest, iz bardzo maly odsetek studentów potraktowal cwiczenia które z zalozenia byly najtrudniejsze jako bardzo trudne do opanowania. Chodzi
0 cwiczenia zlozone o krótkim czasie trwania. Swiadczy to o blçdnych wyobrazeniach ruchowych cwiczen gimnastycznych.
Odpowiedz na pytanie nr 1: ”Jaki poziom wyobrazen ruchowych wykazujc studenci przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów AWF”?
Analiza i porównanie uzyskanych rezultatów pozwalajc na stwierdzenie skutecznosci realizowanego programu autorskiego. Z badan przeprowadzonych na studentach AWF w Warszawie wynika, ze nie majc oni wystarczajcco wyksztalconych wyobrazen ruchowych do wykonywania cwiczen (srednie ocen od 3,27 do 6.69 w skali do 10 pkt.), slabo opanowali technikç sportowc oraz wykazujc niski poziom sensomotorycznej koordynacji. Te wszystkie czynniki skladajc siç na poziom i skutecznosc realizacji programu nauczania i osicganych wyników. W piçciu z wykonywanych cwiczen róznice pomiçdzy ocenami srednimi w grupach byly nieistotne t<2, p>0,05. Jedynie w ocenie wykonania przerzutu bokiem wystcpila znaczcca róznica (t=2,183), p<0,05, ryc. 1.
W tescie polegajccym na ocenç kinestetycznego róznicowania sily dloni w pozycji zwisu na podudziach w badaniu na poczctku eksperymentu okazaly siç nieistotne, wynik grup: kontrolnej wyniósl 292,5 N, eksperymentalnej 290,3 N. Istotnosc róznic t=0,15, p>0,05. W tescie polegajccym na ocenie orientacji przestrzennej i kinestetycznego róznicowania sily dloni w locie przy zeskoku z wysokosci 200cm grupa kontrolna uzyskala wynik 306,9N, eksperymentalna 288,3N; t=1,31; p>0,05 co równiez swiadczy o nieistotnosci róznic miçdzy grupami, ryc.2.
Zadaniem bylo wywarcie nacisku na dynamometr jednc rçkc o sile 200 N. Poczctek eksperymentu pedagogicznego
Odpowiedz na pytanie badawcze nr 2: „ Jak powinien byc przygotowany autorski program rozwoju
1 doskonalenia wyobrazen ruchowych studentów przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w
Кус. 1 Осепу ekspertдw za wykonanie wybranych см>^еп V skali od 1 do 10 рШ. па poczqtku eksperymentu pedagogicznego:
1-przewrдt V іуі, 2-^утук, 3-р^е^Ш ЬоИет, 4-ііапіе па гфа^, 5-skok kuczny, 6-przewrдt V przдd
Sensomotoryczna коо^упаф - Poczqtek eksperymentu
со
та
(Л
310Т
305-
300-
295-
290-
285-
280-
275-
306,9
292,5
290,3
288,3
□ КопйоІпа^ІБ 292,5
■ Eksperymentalna-Zwis 290,3 J Kontrolna-Skok 306,9
и Eksperymentalna-Skok 288,3
Кус.2 ЦупіМ testдw sensomotorycznej ^о^упаф р^у zaburzeniu dziaiama ukiadu przedsionkowego р^у тусіи dynamometru V zwisie па podudziach oraz р^у zeskoku z wysokosci 200ст.
programie pierwszego гоки studi6w”?
Na podstawie badan wlasnych [9] оіж analizy literatшy[4,6Д0,ПД2Д3Д5Д6Д7Д8Д9]opracowalismy autorski program Cwiczen do rozwoju і doskonalenia wyobrazen mchowych student6w przy nauczaniu Cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego гоки studi6w.
Autorski program Cwiczen jest przeznaczony dla student6w I гоки AWF w Warszawie. Zestawy Cwiczen majц. swoje сеіе, tekstowe opisy, reglamentacj§, wskaz6wki
metodyczne. Realizacja zestaw6w Cwiczen przez gmp§ eksperymentalщ. odbyla si§ na kazdej z pi§Cdziesi§cш godzin zaj§C programowych z gimnastyki, gdzie studenci wykonali od dw6ch do trzech Cwiczen z kazdego zestawu w rozgrzewce oraz cz§sti gl6wnej. Grupa kontrolna realizuje т zaj§tiach program AWF w Warszawie z gimnastyki dla
I гоки w spos6b tradycyjny przy zachowaniu identycznej do grupy eksperymentalnej о^^оба pracy w nauczaniu Cwiczen gimnastycznych. Obydwie grupy odbywajц. zaj§tia т tej samej sali gimnastycznej. АиГОгеИ program
jest podzielony na cztery programy cwiczen, maj^cy róznie cele. Pierwszy program to „Czas ruchu”, maj^cy na celu rozwój i doskonalenie poczucia czasu w trakcie wykonywanych ruchów; drugi program - „Czucie ruchu”, maj^cy na celu rozwijanie i doskonalenie kinestetycznego róznicowania ruchów wykonywanych na zaj?ciach praktycznych z przedmiotu gimnastyka; trzeci program
- „Orientacja przestrzenna” maj^cy na celu rozwijanie
i doskonalenie orientacji przestrzennej na podlozu i w locie, treningiem ukladu przedsionkowego; czwarty -„Regulacja pozy ciala” maj^cy na celu rozwijanie i doskonalenie ruchowych wyobrazen regulacji pozy ciala za posrednictwem wykonywanych cwiczen, równowaznych statycznych i równowaznych dynamicznych. W tabeli
1 podano programy cwiczen autorskiego programu formowania ruchowych wyobrazen u studentów przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w programie studiów pierwszego roku.
W tabeli 2 podany algorytm, jako dydaktyczny mechanizm, wykorzystania zestawów cwiczen do rozwoju
i ksztaltowania wyobrazen ruchowych w strukturze wykonania cwiczen gimnastycznych przez studentów AWF w Warszawie.
Odpowiedz na pytanie badawcze nr 3: ” Jaki efekt dla rozwoju i doskonalenia wyobrazen ruchowych studentów przy nauczaniu cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów daje zastosowanie autorskiego programu”? Na zakonczenie eksperymentu pedagogicznego przeprowadzone ponownie testy w grupach równoleglych wykazaly znacz^ce róznice w zmianie ocen ekspertów za wykonywane cwiczenia (poprawa techniki sportowej) jak i sensomotorycznej koordynacji. Wyraznie uwidocznila si? poprawa w ocenie ekspertów zarówno grupy kontrolnej jak i grupy eksperymentalnej. Najnizsza srednia ocena na pocz^tku eksperymentu w grupie kontrolnej to 3,27pkt. Natomiast w grupie eksperymentalnej 4,28. Najwyzsze noty to odpowiednio 6,12 w kontrolnej i 6,69 w eksperymentalnej ( tab. 3).
Na zakonczenie eksperymentu widzimy znacz^c^. popraw? i tak odpowiednio najnizsze noty to 5,80 w grupie kontrolnej oraz 6,76 w grupie eksperymentalnej, najwyzsze 7,03 w kontrolnej (ryc.3) i 8,56 w eksperymentalnej ( tab. 3). W grupie eksperymentalnej zaszly wiarygodne zmiany. Róznice w ocenach ekspertów we wszystkich wykonanych cwiczeniach byly istotne: przewrót w tyl
- t=3,458, p<0,01, wymyk- t=2,178, p<0,05, przerzut bokiem-t=4,707, 0<0,001, stanie na r?kach- t=2,052, p<0,05, skok kuczny- t=2,627, p<0,05, przewrót w przód-t=3,322, p<0,01
Wyniki testów oceny róznicowania czucia czasu w trakcie wykonywanych cwiczen wykazaly wi?ksz^. popraw? w grupie eksperymentalnej. Róznice okazaly si? istotne. Test polegaj^cy na wykonaniu trzech przewrotów w przód w czasie 3s: grupa kontrolna 3,72s, grupa eksperymentalna 3,39s, t=2,27, p<0,05. Wykonanie trzech przewrotów w czasie 6s: grupa kontrolna 5,53s, grupa eksperymentalna 5,16s, t=2,17, p<0,01. Wykonanie trzech przewrotów w czasie 9s: grupa kontrolna 7,68s, grupa eksperymentalna 7,24, t=2,11, p<0,01 (ryc. 4).
Wykonane testy do oceny zdolnosci kinestetycznego
róznicowania w pozycji zwisu na podudziach oraz testy do oceny orientacji przestrzennej w locie przy zeskoku z wysokosci 200cm wykazaly wi?ksz^. popraw? w grupie eksperymentalnej która we wszystkich próbach uzyskala wyniki blizsze wartosci 200N. W tescie polegaj^cym na sciskaniu dynamometru z sil^. 200N w zwisie na podudziach grupa kontrolna uzyskala sredni wynik 252,10N, grupa eksperymentalna 226,20N gdzie t=2,15, p< 0,01. W tescie polegaj^cym na sciskaniu dynamometru z sil^. 200N wykonanym przy zaskoku z wysokosci 200 cm grupa kontrolna uzyskala sredni wynik 271,50N, grupa eksperymentalna 240,00N gdzie t=2,20, p<0,01 (ryc. 5).
Zadaniem bylo wywarcie nacisku na dynamometr jed-n^. r?k^. o sile 200 N. Koniec eksperymentu pedagogicz-nego
Przed rozpocz?ciem i na zakonczenie eksperymentu pedagogicznego przeprowadzono równiez badania zdol-nosci motorycznych poszczególnych grup. Wykonano szesc prób sprawdzaj^cych sil?, skocznosc, szybkosC. Uzyskane wyniki potwierdzaj^. brak istotnych róznic na pocz^tku jak i na koncu eksperymentu. Wyniki wykazuj^. brak istotnej poprawy w wynikach uzyskanych przez stu-dentów na zakonczenie eksperymentu (tab. 4).
Wnioski.
1. Poziom wyobrazen ruchowych u studentów AWF wykomjcych Cwiczenia gimnastyczne z programu studiów okazal si? niedostateczny, co odzwierciedla niska ocena za wykonanie Cwiczen na zaj?ciach praktycznych i zawodach. Z posród 15 analizowanych cwiczen az 14 zostalo opanowanych z powaznymi technicznymi bl?dami. Brak umiej?tnosci oceny i wyobrazenia ruchu pod wzgl?dem fazowej struktury cwiczenia, pozy ciala, polozenia ciala oraz ich multiplikacji i czasu wykonywania utrudnia i znacznie opóznia proces opanowania prawidlowej i skutecznej techniki. Posiadanie takich umiej?tnoscijest szczególnie istotne w pocz^tkowym etapie nauczania Cwiczen gimnastycznych. W celu zmiany istniej^cej sytuacji zostal stworzony autorski program Cwiczen formowania ruchowych wyobrazen studentów przy nauczaniu Cwiczen gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów AWF w Warszawie.
2. Na pocz^tku eksperymentu pedagogicznego przeprowadzono szereg badan i testów okreslaj^cych poziom wyobrazen ruchowych u studentów pierwszego roku w grupach równoleglych, nast?pnie w trakcie trwania roku akademickiego na kazdych zaj?ciach grupy eksperymentalnej, z przedmiotu „Metodyka gimnastyki” w cz?sci wst?pnej byl realizowany autorski program. Na zakonczenie drugiego semestru ponownie przeprowadzone zostaly testy sprawdzaj^ce poziom wyobrazen ruchowych w grupach równoleglych. Po analizie wyników badan koncowych mozna wysnuC wniosek o poprawie wyników w grupach, jezeli chodzi o oceny ekspertów za wykonywane Cwiczenia akrobatyczne, skoki oraz Cwiczenia na dr^zku jak i w przeprowadzonych testach zdolnosci kinestetycznego róznicowania.
3. Znacz^co lepsze wyniki uzyskala grupa eksperymentalna
Tabela 1
Autorski program cwiczeñ formowania ruchowych wyobrazeñ studentów przy nauczaniu cwiczeñ gimnastycznych zawartych w programie pierwszego roku studiów AWF w Warszawie
RODZAJ PROGRAMU REGLAMEN- TACJA WSKAZÓWKI METODYCZNE
1 2 3
I. PROGRAM - CZAS RUCHU Cel. Rozwój i doskonalenie poczucia czasu w trakcie wykonywanych ruchów. - ruch krótkotrwaly - ruch sredniotrwaly - ruch dlugotrwaly
LP Tresc programu (cwiczenia, uklady cwiczen) Reglamentacja Wskazówki metodyczne
1.1 Muzyka i ruch. Cwiczenia w rytmie %, 1/8, 1/16. Poczctek, zakonczenie, zachowanie prawidlowego tempo-rytmu.
1.2 Przemieszczanie siç podskokami tempowymi (falsety) na dystansie 10 i 15 metrów w róznych okresach. 10m x 9 15m x 9
1.3 Pw. Postawa zasadnicza: wykonac 5 wyskoków w gór^ z zamachem RR przodem w gór^. W okresie 5s, 7s, 10s 5 x 3 Wykonanie cwiczenia na trampo-linie
1.4 Pw. Lezenie tylem RR w górze. Wykonac siad równowazny skulony: W czasie 0.5s, 1s, 1.5s, 2s 4 x 4 Cwiczenie wykonujemy w blokach po cztery
1.5 Pw. Przysiad podparty. Wykonanie przewrotu w przód: 05s, 1s, 1.5s Wykonanie dwóch przewrotów w przód: 2s, 3s, 4s Wykonanie trzech przewrotów w przód: 3s, 5s, 7s 3 x 9 3 x 6 3 x 6 Prawidlowa technika przewrotu
1.6 Pw. Zwis na drczku w nachwycie: wykonywanie podcicgniçc (broda na wysokosci drczka) 3 x w czasie 3s 3 x w czasie 6s 3 x w czasie 9s 1 x 5 1 x 5 1 x 3 Wykonujemy w blokach
1.7 Pw. Lezenie tylem: wykonanie siadu równowaznego. 10 x w cicgu 7s 10 x w czasie 8s 10 x w czasie 9s 10 x w czasie 10s 1 x 4 1 x 4 1 x 5 1 x 5 Prawidlowa technika siadu równo-waznego. Cwiczenie wykonujemy w blokach.
1.8 Pw. PZ: wykonanie wyskoku skulonego w gór^ 10 wyskoków w czasie 7s 10 wyskoków w czasie 10s 10 wyskoków w czasie 12s 1 x 3 1 x 4 1 x 5 Wyskok z chwytem za podudzia. Cwiczenie wykonujemy w blokach.
1.9 Na kólkach przechodzenie ze zwisu przodem do zwisu tylem o nogach ugiçtych. 5 x w czasie 10s 5 x w czasie 15s 5 x w czasie 20s 1 x 3 1 x 4 1 x 5 Wykonanie prawidlowego zwisu tylem. Cwiczenie wykonujemy w blokach.
1.10 W podporze na niskich porçczach, wykonywanie V obr. poprzez podpór na jednej zerdzi. Wykonanie 5 obr. w czasie 20s Wykonanie 10 obr. w czasie 20s 1 x 3 1 x 5 W dowolnc stronç. RR wyprostowane.
1.11 Z odbicia obunóz skok w dal. 10 skoków w czasie 10s 10 skoków w czasie 7s 10 skoków w czasie 5s Calkowity dystans 10m Skoki rytmiczne o nogach zlcczo-nych.
II. PROGRAM - CZUCIA RUCHU Cel. Rozwijanie i doskonalenie kinestetycznego róznicowania ruchów wykonywanych na zajçciach praktycznych z przedmiotu gimnastyka.
LP Tresc programu (cwiczenia, uklady cwiczen) Reglamentacja Wskazówki metodyczne
2.1 Ocenic ciçzar 5kg, 10kg, 15kg, 20kg 1 x 5
2.2. Przenoszenie ciçzaru 10kg, 15kg, 20kg na odleglosc 10m, 15m, 20m. 1x 7
2.3. Dynamometr. Nacisk maksymalny (100%) Nacisk sredni (50%) Nacisk maly (25%) 1 x 10 1 x 10 1x 10 Wykonujemy w postawie
1 2 3
2.4. Skok w dal z odbicia obunöz. Skok maksymalny (100% mozliwosci) Skok sredni 50% skoku maksymalnego Skok na odleglosc 25% skoku maksymalnego 1 x 7 2 x 7 2 x 7 Skok wykonujemy na planszy cwiczen wolnych
2.5. Amplituda ruchöw ramion. Pw. PZ 1. RR w bok w döl (45°) 2. RR w bok. 3. RR w göre zewn^trz (45°) 4. RR w göre 1x 10 1x 10 1x 10 1x 10 RR proste. Postawa prawidlowa
2.6. Amplituda ruchöw nög. 1. PN w przöd (45°) 2. PN w bok (45°) 3. PN w tyl (45°) 4. LN w przöd (45°) 5. LN w bok (45°) 6. LN w tyl (45°) 1x 10 1x10 1x 10 1x 10 1x 10 1x 10 Noga postawna wyprostowana
2.7. Pol^czenie cwiczen numer 5 i 6 Wykonywanie ruchöw w röznych konfiguracjach.
2.8. Zwis na ugietych RR (90°) Wytrzymanie 3-9s
2.9. Cwiczenia dwöjkowe. Pw. Dolny - postawa przodem do drabinek Görny - postawa na ramionach dolnego. Przemieszczanie sie na dystansie 2 -5 m z obrotem o 360° 2 x 180° Obr. 360° Cwiczenia wykonujemy z aseku-racj^
2.10. Marsz po trampolinie.
2.11. Przemieszczanie sie podskokami obunöz po trampolinie i zatrzymywanie sie. 1x2-3 min x2
2.12. Pw. PZ wytr^canie z röwnowagi przez delikatne uderzenie przez wspölcwicz^cego w plecy 1x 7 Pröba powrotu do pozycji wyjscio-wej bez przemieszczania stöp.
III. PROGRAM - ORIENTACJA PRZESTRZENNA Cel. Rozwijanie i doskonalenie orientacji przestrzennej na podlozu i w locie, treningiem ukladu przedsionkowego.
LP Tresc programu (cwiczenia, uklady cwiczen) Reglamentacja Wskazöwki metodyczne
3.1. Sklony glowy w przöd, w tyl, w bok(1 blok) 1 x 7-10 Postawa zasadnicza
3.2. Kr^zenie glowy 1 x 10-15 Postawa zasadnicza
3.3. Sklony glowy w przöd, w tyl, w bok (1 blok) 1 x 7-10 W marszu
3.4. Kr^zenia glowy w marszu 30s-1 min x 3-5 Na laweczce gimnastycznej. Ramiona w bok
3.5. Trzy przewroty w przöd zakonczone wyskokiem w göre i lqdowaniem (1 blok) 1 x 5-7 Prawidlowa poza modelowa przy lqdowaniu
3.6. Przewröt w przöd, wyskok w göre z V obrotu do przysiadu podpartego i przewröt w tyl ( 1 blok) 1 x 4-6 W wyskoku ramiona w görze
3.7. Ze skrzyni (5 czesci), z pölprzysiadu, RR w tyl, zeskok w pozycji wyprostowanej i lqdowanie. 1x 10 L^dowanie w pölprzysiad
3.8. Ze skrzyni (piec czesci) zeskok w pozycji kucznej i l^dowanie. 1 x 10 L^dowanie w pölprzysiad
3.9. Zeskok w pozycji wyprostowanej z wysokosci 1,5 m 1 x 7-9 NN zl^czone i wyprostowane
3.10. Zeskok w pozycji kucznej z wysokosci 1,5 m 1 x 5-7 Pozycja kuczna prawidlowa
3.11. Wyskok z V obrotu w pozycji wyprostowanej 1 x 3-7 Nogi zl^czone, ramiona w görze
3.12. Wyskok z V obrotu w pozycji kucznej 1 x 3-5 Pozycja kuczna prawidlowa
3.13. Wyskok z 1/1 obrotu w pozycji wyprostowanej 1 x 7-9 W wyskoku ramiona w görze
3.14. Wyskok z 1/1 obrotu w pozycji kucznej 1 x 5-7
3.15. Wyskoki na trampolinie bez pracy ramion. Wyskoki na trampolinie z prac^ ramion. 10 skoköw 10 skoköw RR w döl. Ugiete RR przodem do göry.
IV. PROGRAM - REGULACJA POZY CIALA Cel. Rozwijanie i doskonalenie ruchowych wyobrazen regulacji pozy ciala za posrednictwem wykonywanych cwiczen, röwno- waznych statycznych i röwnowaznych dynamicznych.
LP Tresc programu (Cwiczenia, uklady cwiczen) Reglamentacja Wskazöwki metodyczne
4.1. Postawa röwnowazna RR w görze - wytrzymac 2 x 15s Dokladna pozycja ramion.
4.2. Postawa röwnowazna RR w görze - wytrzymac 10s Wykonanie z oczami zamknietymi.
4.3. Pölwaga bokiem na PN, RR w bok 10s Wykonujemy o NN prostych.
4.4. Pölwaga bokiem na LN, RR w bok. 10s Wykonujemy o NN prostych.
4.5. Postawa na LN, PN ugieta w przöd, RR w bok. 10s Noga postawna wyprostowana.
4.6. Postawa na PN, LN ugieta w przöd, RR w bok. 10s Noga postawna wyprostowana.
4.7. Marsz tylem po laweczce gimnastycznej. 3 laweczki gimnastyczne.
1 2 3
4.8. Marsz przodem po laweczce gimnastycznej. Oczy zamkniçte, RR w bok (dwie laweczki).
4.9. Marsz tylem po laweczce gimnastycznej. 1 dlugosc x 10 Oczy zamkniçte, RR w bok (1 laweczka).
4.10. Marsz przodem po równowazni wys. 1m 1 x 10 RR w gór^. (w bok)
4.11. Marsz tylem po równowazni wys. 1m 1 x 7-9 RR w gór^. (w bok)
4.12. Uklad dwunastotaktowy na planszy. Pw. Postawa równowazna - wznos PR w przód - wznos PR w gór^ i LR w przód - RR w bok - opust RR bokiem w dól - podskokiem rozkrok - opad T w przód, RR w bok - skrçt tulowia w prawo - skrçt tulowia w lewo - wyprost tulowia - sklon tulowia w lewo - sklon tulowia w prawo - wyprost tulowia 1 x 5-7 Egzekwujemy dokladnosc wykony-wanych ruchów
4.13. Uklad dwunastotaktowy(4.12) wykonany na równowazni Pw. Postawa zasadnicza 1 x 3-5 Postawa poprzek równowazni.
Tabela 2
Algorytm wykorzystania zestawów cwiczeñ do rozwoju i ksztaitowania wyobrazeñ ruchowych w strukturze wykonania cwiczeñ gimnastycznychprzez studentów AWFw Warszawie (n= 65)
Zajçcia Zestaw I Zestaw II Zestaw III Zestaw IV
Czas ruchu Czucie ruchu Orientacja przestrzenna Regulacja pozy ciala
1. .1 .2 2.1 2.2 3.1 3.2 4 .1 4 .2
2. .3 .4 2.3 2.4 3.3 3.4 4 .3 4 .4
3. .5 .6 2.5 2.6 3.5 3.6 4 .5 4 .6
4. .7 .8 2.7 2.8 3.7 3.8 4 .7 4 .8
5. .9 1.10 2.9 2. 0 3.9 3. 0 4 .9 4 0
6. 1.11 2.11 2. 2 3.11 3. 2 4 11 4 2
7. .1 .2 2.1 2.2 3. 3 3. 4 4 13
8. .3 .4 2.3 2.4 3. 5 4 .1 4 .2
9. .5 .6 2.5 2.6 3.1 3.2 4 .3 4 .4
0. .7 .8 2.7 2.8 3.3 3.4 4 .5 4 .6
1. .9 1.10 2.9 2. 0 3.5 3.6 4 .7 4 .8
2. 1.11 2.11 1. 2 3.7 3.8 4 .9 4 0
3. .1 .2 2.1 2.2 3.9 3. 0 4 ' 1 4 2
4. .3 .4 2.3 2.4 3. 1 3. 2 4 3
5. .5 .6 2.5 2.6 3. 3 3. 4 4 .1 4 .2
6. .7 .8 2.7 2.8 3. 5 4 .3 4 .4
7. .9 1.10 2.9 2. 0 3.1 3.2 4 .5 4 .6
8. 1.11 2.11 2. 2 3.3 3.4 4 .7 4 .8
9. .1 .2 2.1 2.2 3.5 3.6 4 .9 4 0
.0. .3 .4 2.3 2.4 3.7 3.8 4.11 4 2
21. .5 .6 2.5 2.6 3.9 3. 0 4 13
22. .7 .8 2.7 2.8 3. 1 3. 2 4 .1 4 .2
23. .9 1.10 2.9 2. 0 3. 3 3. 4 4 .3 4 .4
24. 1.11 2.11 2. 2 3. 5 4 .5 4 .6
25. 1.5 1.7 2.11 2.12 3.13 3.15 4.7 4.8
Tabela 3
Róznice srednich ocen ekspertów pomiçdzy wykonaniem elementów na poczqtku i na koñcu eksperymentu pedagogicznego dla grupy eksperymentalnej (n= 65) i grupy kontrolnej (n= 63)
Element Przewrót w tyl Wymyk Przerzut bokiem Stanie na rçkach Skok kuczny Przewrót w przód
Koniec eksperymentu grupa kontrolna 6,27 5,8 6,7 6,4 7,03 6,6
Poczctek eksperymentu grupa kontrolna 5,12 3,27 5,21 5,41 4,55 6,12
Róznica 1,15 2,53 1,49 0,99 2,48 0,48
Koniec eksperymentu grupa ekspery-mentalna 8,03 7,31 8,76 6,76 8,22 8,56
Poczctek eksperymentu grupa ekspery-mentalna 5,39 4,28 6,69 5,11 5,03 5,92
Róznica 2,64 3,03 2,07 1,65 3,19 2,64
8
7
б
0 5
1 4 n
e
c3
Grupa kontrolna - oceny ekspertów
б,7
7,03
б,б
J Poczctek ksperymentu
j Koniec eksperymentu
Ryc. 3. Róznice ocen cwiczeñ grupy kontrolnej na poczqtku i na koñcu eksperymentu pedagogicznego 1-przewrót w tyl, 2-wymyk, 3-przerzut bokiem, 4-stanie na rqhach, 5-skok kuczny, 6-przewrót w przód
Test czas - Poczatek i koniec eksperymentu
as
s
s
a
z
o
Ryc. 4. Róznice ocen czucia czasu wykonania trzech przewrotów w przód grupy eksperymentalnej i grupy kontrolnej na poczqtku i na koñcu eksperymentu pedagogicznego
3 Sekundy
6 Sekund
9 Sekund
Gr. Kontrolna Bd.1 -I Gr.Eksperymentalna Bd.1 -I Gr. kontr. Bd. 2 -I Gr. Eksp. Bd. 2
2
3
4
5
б
Tabela 4
Wyniki sprawdzianu poziomu zdolnosci motorycznych na poczqtku i na koñcu eksperymentu pedagogicznego w grupie
kontrolnej i grupie eksperymentalnej
Skok w dal (cm) Siady rów-nowazne -ilosc(15s) Klasni?cia w podporze-ilosc Podci^gania- ilosC Sprint -20m (s) Wyskok (cm)
Grupa kontrolna Pocz^tek eksperymentu 234 15 30 9 3,33 46
Grupa kontrolna Koniec eksperymentu 240 16 32 10 3,23 48
Grupa eksperymentalna Pocz^tek eksperymentu 230 15 29 9 3,42 45
Grupa eksperymentalna Koniec eksperymentu 235 16 32 11 3,23 48
w ocenach ekspertów za wykonywane Cwiczenia oraz w wi?kszosci z testów oceny kinestetycznego róznicowania. Jedynym wyj^tkiem byl test oceny czucia czasu gdzie wskazac nalezy na róznice w poszczególnych cz?sciach testu. W krótkotrwalym czasie wykonania Cwiczenia (3 s), lepsze wyniki uzyskala grupa eksperymentalna natomiast w dluzszych czasach (6s i 9s), lepsze wyniki uzyskala grupa kontrolna.
Swiadczy to o wi?kszym wplywie autorskiego programu na ksztaltowanie wyobrazen ruchowych dla elementów
i Cwiczen o krótkim czasie wykonania, co niew^tpliwie jest czynnikiem korzystnym dla nauczania cwiczen gimnastycznych.
4.Stworzony autorski program Cwiczen formowania ruchowych wyobrazen studentów przy nauczaniu Cwiczen gimnastycznych zawartych w programie dla studentów pierwszego roku Akademii Wychowania Fizycznego na zaj?ciach z gimnastyki spelnia swoj^. rol?. Wyniki, jakie uzyskali studenci, z którymi przeprowadzono autorski program swiadcz^o slusznosci podj?tych dzialan. Potrzebne jest ksztaltowanie wyobrazen ruchowych z wykorzystaniem autorskich programów jako sposobu na efektywniejsze skracaj^ce proces nauczania.
Pismiennictwo:
1. Анохин П.К. Методологическое значение кибернетических закономерностей / П.К. Анохин// Очерки по физиологии функциональных систем. - М.: Медицина, 1975.-С.322-346
2. Аркаев Л.Я. Как готовить чемпионов. Теория и технология подготовки гимнастов высшей квалификации / Л.Я Аркаев,
Н.ГСучилин.- М.:Физкультура и спорт, 2004. - 328 с.
3. Бернштейн Н.А. О ловкости и её развитии / Н.А Бернштейн. -М.: Физкультура и спорт, 1991. - 288 с.
4. Болобан В.Н. Основы обучения упражнениям спортивной акробатики / В.Н. Болобан //Спортивная акробатика. - К.: Выща школа, 1988. - С. 32-142.
5. Болобан В.Н. Современная педагогическая технология обучения акробатическим упражнениям возрастающей сложности / В.Н Болобан // Методические рекомендации. - К.: КГИФК,
Niznikowski Tomasz Болобан Виктор Николаевич wiktor.boloban@awf-bp.edu.pl
1990. - С. 3-25.
6. Болобан В.Н. Сенсомоторная координация как основа технической подготовки / В.Н Болобан // Наука в олимпийском спорте, 2006. - №2. - С. 96-102.
7. Болобан В.Н. Макрометодика обучения акробатическим упражнениям сложным по координации./ В.Н Болобан // Педагопка, психолопя та медико-бюлопчш проблеми фізичного виховання i спорту, 2010. - № 6. - С. 14-24.
8. Гавердовский Ю.К. Обучение спортивным упражнениям. Биомеханика. Методология. Дидактика / Ю.К. Гавердовский. - М.: Физкультура и спорт, 2007. - С. 551-606.
9. Здзиешынски А. Двигательные представления как основа эффективного обучения студентов гимнастическим упражнениям / А. Здзиешынски, Я. Сковрон, В. Болобан // Proces doskonalenia trenin-gu i walki sportowej. - Warszawa: AWF, 2008. - Tom 5. - S. 150-154.
10. Карагиорги Х. Программные средства обучения базовым гимнастическим упражнениям / Х. Карагиорги // Методические рекомендации. -К.: КГИФК, 1995. - 40 с.
11. Клрневич Ю. Teхника выполнения и методика обучения гимнастическим упражнениям на перекладине / Ю. Карневич, К. Ко-ханович, С. Савчин // Гданьск, 1996. - 162 с.
12. Миронов В.М. Технология физической и функциональной подготовки в гимнастике / В.М Миронов. - Минск: БГУФК, 2007. - 72 с.
13. Платонов В.Н. Общая теория подготовки спортсменов в олимпийском спорте / В.Н. Платонов. - К.: Олимпийская литература, 1997. - С. 270-285.
14. Пуни А.Ц. Очерки психологии спорта. / А.Ц. Пуни. - М.: Физкультура и спорт, 1967. - 375 с.
15. Садовски Е. Основы тренировки координационных способностей в восточных единоборствах / E. Садовски. - Biala Podlaska: ZWWF, 2003. - S. 66-117.
16. Шлемин А.М. Юный гимнаст /А.М. Шлемин. - M.: Физкультура и спорт, 1973. - 376 с.
17. Litwiniuk A., Blach W., Cynarski J. Characterization of feet correction movements frequency in a standing position of judo fighters and non-training people/ A.Litwiniuk, W.Blach, J.Cynarski // Coordination motor abilities in scientific research. Sadowski J. (ed.), Biala Podlaska, 2005. - S. 287-294.
18. Niznikowski T. Technology of Teaching Sports Technigue for Exercises with a Complex Movement Structure / T. Niznikowski, J. Sadowski, W.Boloban, W.Wisniowski, A.Mastalerz, E. Niznikowska // Research Yearbook, 2007. - Vol.13. - № 1. - P. 38-42
19. Sadowski J. Technology of teaching of sport technigue / J Sadowski, W. Boloban, A. Mastalerz, T. Niznikowski // Movement and Heath. -Opole: Opole University of Technology, 2006. - P 277-284.
Artykul postupil do redakcji 29.11.2010 r.
Zdzieszynski Andrzej Skowron Jaroslaw
