Научная статья на тему 'THE EFFECT OF COPPER IONS ON HYDROLYSIS OF NUTRIENTS'

THE EFFECT OF COPPER IONS ON HYDROLYSIS OF NUTRIENTS Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
27
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИОНЫ МЕДИ / α-АМИЛАЗА / ЛИПАЗА / КОМПЛЕКС ПРОТЕАЗА / РУБЦОВАЯ ИНКУБАЦИОННАЯ СРЕДА

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Атоева Р.О.

Показано, что ионы меди приводят к уменьшению активности α-амилазы и целлюлазы на фоне увеличения активности липазы и неизменной активности комплекса протеаз.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ВЛИЯНИЕ ИОНОВ МЕДИ НА ГИДРОЛИЗ ПИЩЕВОГО СУБСТРАТА

It was shown copper ions result in decrease of α-amylase and cellulase activity, as well as increase of lipase activity in rumen medium. The activity of protease complex does not change in this condition.

Текст научной работы на тему «THE EFFECT OF COPPER IONS ON HYDROLYSIS OF NUTRIENTS»

УДК 612.3+591.1

МИС ИОНЛАРИНИНГ ОЗУЦА СУБСТРАТЛАР ГИДРОЛИЗИГА ТАЬСИРИ

Р.О. Атоева1

Аннотация

Кузатув натижаларимизга кура, мис ионлари таъсирида карбогидразалар (а-амилаза, селлюлаза) нинг фаоллиги камайиши, липидлар фаоллиги ортиши, аммо умумий протеолитик фаоллигида узгаришлар кузатилмади.

Калит сузлар: мис ионлари, а-амилаза, целлюлоза, липаза, протеаза комплекси, катта корин аралашмаси.

Маълумки, мис организмдаги бир катор биокимёвий ва биофизикавий жараёнларда иштирок этади [1]. Мис ички мухит гомеостазини саклашда, моддалар ассимилятсиясини меъёрий гемоглобин ва эритротситлар хосил булиши ва суяк тукималарининг меъёрий ривожланишини таъминлайди [1].

Мис элементи бир канча ферментлар структурасининг шаклланишида хам иштирок этади. Масалан, ситохром-оксидаза хужайра мембраналари оркали кислород транспортини таъминлайдиган, тирозиназа соч (жун)даги кора пигмент (меланин)ни синтезланишида катнашадиган; лизил-оксидаза коллаген толалар орасидаги функсионал фаолиятини саклаб турадиган шу ва бошка ферментлар таркибига киради [2].

Шунинг учун, мис етишмовчилиги, буй усишининг секинлашиши [3], юрак етишмовчилиги [4], суяк муртлашуви, диарея, репродуктив кобилиятнинг пасайиши каби бир катор касалликларни келтириб чикаради.

Кишлок хужалиги учун амалий ахамиятга эга булган хайвонларнинг махсулдорлигини ошириш учун, озука ва сув билан мис ионлари кавш кайтарувчиларнинг хазм реактори булган катта корнига тушишига карамай, хазм жараёнида иштирок этувчи ферментлар фаоллигига таъсири деярли урганилмаган. Мазкур ишнинг максади - мис ионларининг озука моддалар гидролизига таъсирини урганишдир.

Материал ва услублар: экспериментлар in vitro шароитида олиб борилди. Ферментатив фаол материал сифатида Кизилдашт зотли корамол катта корнидан олинган аралашмадан фойдаланилди. Янги суйилган корамолдан олинган катта корин аралашмаси лабароторияга термосда келтирилгандан кейин, 4 каватли пролон филтрдан утказилди. Филтират 1:1 нисбатда рингер эрирмаси билан суюлтирилди. Олинган филтратга 20 мкг/ л консентратсияли мис ионлари (мис хлорид таркибида) кушилди ва аралашмага мувофик озука 37 °C субстратлари билан инкубатсия килинди. Барча кулланилган мис консен-тратсиялари физиологик меъёрлар чегарасида булиб, хайвонларнинг функсионал холатига мувофик равишда кулланилади.

Инкубатсиядан кейин мазкур аралашмада гидролитик ферментларнинг фаоллиги аникланди. а-Амилаза фаоллиги А.М. Уголев (1969) [5], селлюлаза фаоллиги А. Dahlvist (1984) [6], липаза фаоллиги N.W. Tietz ва A.A. Fiereek (1969) [7], умумий протеазалар фаоллиги эса А.М. Уголев ва Н.Н. Тимофееваларнинг [8] усуллари буйича аникланди. Статистик тахлил "Студент" усули буйича олиб борилди.

Натижалар ва уларнинг мууокамаси: Ишимизнинг биринчи кисмида, Cu+2 (20 мкг/л) гидролитик ферментларга таъсири урганилди. Натижалар жадвалда ёзилиб, назорат синовларидаги углевод ва ёгларнинг гидролозида иштирок этувчи ферментлар фаоллиги анча юкори эканлиги ифодаланган. Шу билан бир каторда, оксилларнинг гидролизида иштирок этувчи ферментлар фаоллиги

1Атоева Рухсора Одиловна - преподаватель факультета Естественных наук, Бухарский государственный университет, Узбекистан.

Ученый XXI века • 2016 • № 5-4 (18)

деярли кайд этилмади. Демак, катта корин аралашмасида индутсирланган ва симбиотик табиатга эга булган хазм жараёнлари содир булади [9].

Тажриба синовларида, яъний инкубатсион мухитга мис ионлари кушилганда, а - амилаза фаоллиги 22,5 % га; селлюлаза фаоллиги эса 55,4 % га камаяди. Демак, мис катта кориндаги мухитда углеводларнинг бошлангич гидролизини камайтиради.

Таблица 1

Мис ионларининг хазмдаги гидролаза ферментлар фаоллигига таъсири (М±т; п=6)

Катта кориндаги ферментлар фаоллиги Назорат Тажриба* 1* р* %

а-Амилаза (мг/мин/ мл) 8,0±0,4 6,2±0,3 3,61 <0,005 77,5

Селлюлаза(мкмол/мин/мл) 1,2±0,1 0,5±0,04 6,51 <0,001 45,5

Липаза (мкмол/ минут/мл) 1,5±0,05 1,7±0,11 2,6 <0,05 113,3

Протеаза (мкмол/ мин/мл) 0,04±0,01 0,038±0,004 0,14 >0,5 95,0

* - инкубатсион мухитга СиС12 нинг20 мкг\л цушилганда, ** - студент коффитсиенти;

** - статистик жщатдан натижаларнинг назоратга нисбатан ишончлилик

курсаткичи.

Липидларнинг бошлангич гидролизида иштирок этувчи липазанинг фаоллиги инкубатсион мухитдаги мис ионларнинг таъсирида карбогидразалар-дан фаркли уларок, камаймади балки, аксинча 11,3 % га ишонарли даражада ошди. Шу билан бирга, умумий протеазаларнинг фаоллиги мис ионларининг таъсирида хеч кандай узгаришларга учрамади. Назорат ва тажриба синовларида умумий протеаза фаоллиги бир хил даражада кайд этилди.

Шундай килиб, натижаларимиз шуни курсатдики, углевод, ёг ва оксиллар гидролизида иштирок этувчи ферментларнинг фаоллиги инкубатсион мухитга мис ионлари кушилганда турлича узгаради. Мис кушилган мухитда карбогидра-залар фаоллиги (а-амилаза, селлюлаза) камаяди, липидлар фаоллиги ошади ва умумий протеолитик фаоллиги эса узгармайди.

Натижалар мууокамаси: Кузатув натижаларимизга кура, мис ионлари корамол катта корнидаги углевод, ёг ва оксил каби гидролитик ферментлар фаоллигига сезиларли даражада таъсир этиши аникланди. Бунда карбогидразалар (а-амилаза, селлюлаза) нинг фаоллиги мис иони таъсирида камайиши юз бера-ди. а-Амилаза фаоллигининг камайишида, селлюлаза фаоллигининг репрессия-сидан фаркли равишда, мис ионига нисбатан консентратсион богликлик куза-тилади. Шу билан бир каторда, мис ионлари таъсирида липидлар фаоллиги ор-тади, аммо умумий протеолитик фаоллигида узгаришлар кузатилмади.

Мазкур жараёнлар катта кориндаги углеводлар ассимилятсиясининг па-сайганлигидан далолат беради. Мис ионига жавобан турли гидролитик ферментлар фаоллигининг турлича узгариши бир катор тадкикот ишларида хам кузатилган [9]. Бу феномен турли ферментларнинг тузилиш ва хоссаларининг бир хил булмаслиги билан богликдир.

Мис ионлари таъсирида корамолларнинг озукасида мавжуд асосий ком-понентдаги углеводлар гидролизининг пасайиши туфайли, мис тузларини пе-рорал йул билан эмас, балки париентал йул билан берилиши максадга мувофикдир. Бундан ташкари, углеводлар гидролизининг камайишини олдини олиш учун мис тузларини катта коринда эримайдиган капсула шаклида ёки органик тузлар таркибида корамолларнинг озукасига кушиш самарали натижа бериши мумкин. Миснинг органик шаклларидан фойдаланиш, унинг ноорганик тузларига нисбатан биоакумулятсиясининг юкори эканлиги билан боглик [10]. Миснинг капсуланган ва органик шаклларидан фойдаланишнинг яна бир мухим томони шундаки, катта корин ва хазм бушлигининг колган кисмида миснинг антагонист бирикмаларининг таъсири камаяди [10].

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. Х,арт э., Стеенбож X,., Wадделл Ж. Cоппер ис а супплемент то ирон фор хемоглобин буилдинг ин тхе рат // Ж. Биол. 1928. - П. 797-812.

2. Садхра С. С., Wхеатлей А. Д., Cросс X,. Ж. Диетарй эхпосуре то гаппер ин тхе эуро-пеан Унион анд итс ассессмент фор эУ регулаторй риск ассессмент // Ст. Тотал энвирон. 2007. - П. 223-234.

3. Клевай Л. М. Тхе инфлуе^е оф гаппер анд зинc он тхе оccурренcе оф исчем^ хеарт дисеасе // Ж. Энвирон. Патхол. Тохиcол. 1980. - В.4, Н (2-3). - П. 281-287.

4. ^рдано А. Cоппер дефи^енет ин cлиниcал медиcине / Ин Монограпхс оф тхе Америcан ^ллеге оф Нутритион. Неw Ёрк: СП Мед. Ст. Боокс. 1978. - П. 119126.

5. Ундерwоод э.Ж, Суттле Н.Ф. Тхе Минерал Нутритион оф Ливестож, 3рд эд // CАБИ Публишинг, Неw Ёрк. - 1999.-П. 302.

6. Уголев А.М. Определение амилолитической активности // Исследование пищеварительного аппарата у человека - Л.: Наука, 1969. - С. 187-192.

7. Дахлквист А. Ассай оф интестинал дисасчаридасес // Ссанд. Ж. Слин. Лаб. Инвест. - 1984. - В.44, Н 2. - П. 169-72

8. Тиетз Н. W., Фиереек э.А. А спесифис метходе фор серум липасе. - Слин. Чим. Аста, 1966. - В. 13, Н 3. -П. 352 - 355.

9. 9.Уголев А.М., Тимофеева Н.Н. Определение протеолитической активности активности // Исследование пищеварительного аппарата у человека - Л.: Наука, 1969. - С. 187-192.

10. Уголев А.М. Эволюция пищеварения и принципы эволюции функций: Элементы современного функционализма. - Л.: Наука, 1985. - 544 с.

© Р.О. Атоева, 2016

UDC 612.3+591.1

THE EFFECT OF COPPER IONS ON HYDROLYSIS OF NUTRIENTS

R.O. Atoeva

Abstract: It was shown copper ions result in decrease of a-amylase and cellulase activity, as well as increase of lipase activity in rumen medium. The activity of protease complex does not change in this condition.

Keywords: copper ions, a-amylase, cellulose, lipase,protease complex, rumen incubation medium.

УДК 612.3+591.1

ВЛИЯНИЕ ИОНОВ МЕДИ НА ГИДРОЛИЗ ПИЩЕВОГО СУБСТРАТА

Р.О. Атоева

Аннотация Показано, что ионы меди приводят к уменьшению активности а-амилазы и целлюлазы на фоне увеличения активности липазы и неизменной активности комплекса протеаз.

Ключевые слова: ионы меди, а-амилаза, целлюлаза, липаза, комплекс протеаза, рубцовая инкубационная среда.

© Р.О. Атоева, 2016

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.