Научная статья на тему 'ТЕРАКНИ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАЛАРИ ВА УЛАРГА ҚАРШИ КУРАШ ЧОРАЛАРИ'

ТЕРАКНИ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАЛАРИ ВА УЛАРГА ҚАРШИ КУРАШ ЧОРАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

432
65
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
терак / ўсимликларни ҳимоя қилиш / зараркунандалар / кураш / дорилар / инсектитсидлар. Биологик самарадорлик / Тополь / защита растений / вредители / борьба / препараты / инсектициды. Биологическая эффективность.

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Абдусалим Холбоевич Юсупов, Абдуғани Шухрат Ўғли Элбобоев

Мақолада Тошкент вилояти шароитида 2022 йилда теракнинг зараркунандаларини ўрганиш мақсадида ўтказилган тадқиқотларга кўра калифорния қалқондори, терак баргхўри, шаҳар мўйловдори, терак катта ойначиси, терак кичик ойначиси асосий зараркунандалари эканлиги қайд этилган. Теракнинг асосий сўрувчи ва кемирувчи зараркунандаларидан калифорния қалқондори, терак баргхўри, шаҳар мўйловдори, терак катта ойначиси, терак кичик ойначисидан ҳимоя қилишда қалқондорлар, ширалар, каналар, баргхўрларга қарши Овипрон 2000 эм.к. (10-15 л/га), Препарат №30 76% нефт мойи эмулсия асосли препаратлар (40-100 л/га)ни синовдан ўтказилганда 86,2-87,9% гача биологик самарадорлик эришилиб, ушбу зараркунандаларнинг зарарини олди олинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по языкознанию и литературоведению , автор научной работы — Абдусалим Холбоевич Юсупов, Абдуғани Шухрат Ўғли Элбобоев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

В статье отмечается, что по данным исследований, проведенных в года 2022 Ташкентской области по изучению вредителей тополя, основными вредителями являются щитовка калифорнийская, цикадка топольная, усач городской, тополь крупный, тополь малый. К числу основных сосущих и грызунов-вредителей тополя относятся щитовка калифорнийская, цикадка топольская, усач городской, стеклянница тополь крупная, стеклянница тополя мелкая для защиты от щитовок, тли, канальцев, цикадок Овипрон 2000 ем.к. (10-15 л/га), Препарат №30 При испытании препаратов на основе 76% нефтяной эмульсии (40-100 л/га) достигнута биологическая эффективность 86,2-87,9% и предотвращено поражение этими вредителями

Текст научной работы на тему «ТЕРАКНИ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАЛАРИ ВА УЛАРГА ҚАРШИ КУРАШ ЧОРАЛАРИ»

ТЕРАКНИ АСОСИИ ЗАРАРКУНАНДАЛАРИ ВА УЛАРГА ЦАРШИ КУРАШ

ЧОРАЛАРИ

Абдусалим Холбоевич Юсупов

^ишлок хужалиги фанлари доктори, профессор., Таянч докторант

Абдугани Шухрат угли Элбобоев

Тошкент давлат аграр университети

АННОТАЦИЯ

Маколада Тошкент вилояти шароитида 2022 йилда теракнинг зараркунандаларини урганиш максадида утказилган тадкикотларга кура калифорния калкондори, терак баргхури, шахдр муйловдори, терак катта ойначиси, терак кичик ойначиси асосий зараркунандалари эканлиги кайд этилган. Теракнинг асосий сурувчи ва кемирувчи зараркунандаларидан калифорния калкондори, терак баргхури, шахдр муйловдори, терак катта ойначиси, терак кичик ойначисидан химоя килишда калкондорлар, ширалар, каналар, баргхурларга карши Овипрон 2000 эм.к. (10-15 л/га), Препарат №30 76% нефт мойи эмулсия асосли препаратлар (40-100 л/га)ни синовдан утказилганда 86,2-87,9% гача биологик самарадорлик эришилиб, ушбу зараркунандаларнинг зарарини олди олинган.

Калит сузлар: терак, усимликларни хдмоя килиш, зараркунандалар, кураш, дорилар, инсектитсидлар. Биологик самарадорлик.

АННОТАЦИИ

В статье отмечается, что по данным исследований, проведенных в года 2022 Ташкентской области по изучению вредителей тополя, основными вредителями являются щитовка калифорнийская, цикадка топольная, усач городской, тополь крупный, тополь малый. К числу основных сосущих и грызунов-вредителей тополя относятся щитовка калифорнийская, цикадка топольская, усач городской, стеклянница тополь крупная, стеклянница тополя мелкая для защиты от щитовок, тли, канальцев, цикадок Овипрон 2000 ем.к. (10-15 л/га), Препарат №30 При испытании препаратов на основе 76% нефтяной эмульсии (40-100 л/га) достигнута биологическая эффективность 86,2-87,9% и предотвращено поражение этими вредителями .

Ключевые слова: Тополь, защита растений, вредители, борьба, препараты, инсектициды. Биологическая эффективность.

541

Терак дарахти узининг тез усиши (бир йилда 3-4 метр), куп ёгоч бериши, ёгочининг физик-механик хусусиятларининг яхшилиги, тез ва осон купайиши, барча худудларимизда (сувли ерларда) усиш имконияти борлиги хамда кенг таркалганлиги, буйининг баланд булиши ва куркамлиги билан бошка дарахт турларидан кескин ажралиб туради.

Бугунги кунда терак турли эрозияларнинг олдини олиш, экинларни ихоталаб химоялаш ва энг мухими курилишбоп материал тайёрлашда урни бенихоя катта. Терак кучатлари тупрокнинг механик таркиби, сизот сувининг чукурлигига караб 8-12 марта сугорилади. Каламчалар кукариб, бир метрга етгунга кадар катор орасига 3-4 маротаба ишлов берилиб, угит солинади. Дастлабки 2 ойлик даврида хар 10-15 кунда сугорилиб турилиши керак. Х,ар сугоришда гектарига 600-800 м меъёрда сув берилади. Бугунги кунда Тошкент вилояти шароитида теракларнинг бир неча навлари жумладан, Мирза терак, Ок терак, Болле тераги, Бака (бахофена) тераги, Калифорния тераги, Кора терак ва бошка турлари етиштирилади [1,2].

Шурланишга мойил булган ерларда Франция теракларининг дурагайли навлари Бопре ва Доршкамсдан ташкил килинган плантациялар парваришига жиддий эътибор бериш зарур. Каламчалар усув даврида 7-8 марта сугорилади: 15 ва 30 июнь, 15 ва 30 июль, 15 август ва 5 сентябрда. Сугоришлар оралиги июнь ва июль ойларида 15 кундан ошмаслиги керак. Усув даврида сугориш меъёри 800 м /га булиб чукур ва кенг ариклар оркали сугорилади. Сугориш тупрокни юмшатиш билан бирга олиб борилса янада самарали булади. Бундан ташкари теракни зараркунанда ва касалликлардан химоя килишда амалиётда кулланиб келинаётган кураш чоралари асосида амалга оширилади [3,4].

Теракни калин килиб устириш усули асосан томорка участкалари, шунингдек, куп каватли уйларнинг атрофларида кулланилади. Бундай теракзорларнинг агротехника тадбирлари кул кучи ёрдамида амалга оширилади. Бугунги кунда теракда бир канча 40 дан ортик турдаги сурувчи ва кемирувчи зараркунандар зарарлаб, дарахт кучатларини нобуд булишига ва ёгоч саноатида сифатсиз хомашё етиштириб берилишига сабаб булмокда Тадкикотларда маълум булишича теракларнинг танаси нисбатан юмшок булиб, уни турли зараркунандалар зарарлайди. Бундай ёгочларни курилишда ишлатиб булмайди. Умуман, теракни турли зарарли организмлардан (хашарот ва касалликлар) химоя килиш буйича тадкикотлар етарлича олиб борилмаган. Бунга сабаб, бу сохада, замон талабларига мос холда, дарахтларни химоя килиш восита ва усулларига

542

RI^OJLAäiSmiS^iiMlmmmYmmmäimSL

эътибор талаб даражасида булмай, курилаётган зарарнинг юкорилигидир. Шунинг учун, курилиш ва манзарага мулжалланган терак ва толнинг зараркунандаларини урганиш асосида, уларга карши замонавий химоя чораларини олиб бориш долзарб вазифа хисобланади [4,6,7].

Юкоридаги муаммолардан келиб чикиб, теракни ёш нихоллигида зарар етказадиган зараркунандаларни турларини урганиш максадида 2019-2022 йилларда Тошкент вилоятидаги урмон хужаликларида тадкикотлар олиб борилди. Тадкикотлар натижасида теракда учраб зарарлайдиган зараркунандалар калифорния калкондори, терак баргхури, шахар муйловдори, терак катта ойначиси, терак кичик ойначиси ва бошка зараркунандаларни учраши кайд этилди. Тадкикотларда теракнинг асосий зараркунандаларини айрим биоэкологик хусусиятлари, таркалиши, зарарини урганиш ва уларга

1-расм. Терак зараркунандаларини урганиш ва уларга карши кураш

2-расм. Терак баргхури ва унинг зарари.

Тадкикотлар натижаларидан хулоса килиб айтганда теракнинг асосий сурувчи ва кемирувчи зараркунандаларидан калифорния калкондори, терак баргхури, шахар муйловдори, терак катта ойначиси, терак кичик ойначисига карши Овипрон 2000 эм.к. (10-15 л/га), Препарат №30 76% нефт мойи эмулсия асосли препаратлар (40-100 л/га)ни синовдан утказилганда 86,2-87,9% биологик самарадорликка эришилиб, ушбу зараркунандаларнинг зарарини олди олинади.

543

^lmiy-tadqiqoJjnSiiiSi^^^^^^^e

REFERENCES

1. Озолин Г., Шамсиев Стипинский В., Узбекистан тераклари, Тошкент, 1992. 115 бет

2. Хоназаров А.А. Узбекистонда урмонзорлар барпо этиш асослари Тошкент. Урмон лойихд. 2002 й. 75 бет.

3. Хдмзаев А.Х., Ботман Е.К., Эшанкулов Б.И., Мухсимов Н.П., О.Т.Хужаев ва У.И.Рузметовлар. Терак кучатларини етиштириш, каламчаларини тайёрлаш, парваришлаш ва касаллик-зараркунандалардан химоя килиш буйича илмий тавсиянома. Тошкент.-2022.

4. A1 fenas AC, Guimara es LMS, Resende MDV (2012) Geneticbasis of resistance ineucalyptusspp. pathosystems. In:Sniezko RA, Yanchuk AD, Kliejunas, JT, Palmieri KM,Alexander JM, Frankel SJ, tech. coords (eds) Proceedingsof the fourth international workshop on the genetics ofhost-parasite interactions in forestry: disease and insectresistance in forest trees. Gen. Tech. Rep. PSW-GTR-240.Albany, CA: Pacific Southwest Research Station, ForestService, U.S. Department of Agriculture. pp 11-15.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.