Научная статья на тему 'Technology of water treatment and receiving of natural sorbent from shell and leaves of walnut nuts'

Technology of water treatment and receiving of natural sorbent from shell and leaves of walnut nuts Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
255
59
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГРЕК ЖАңғАғЫНЫң қАБЫғЫ МЕН ЖАПЫРАғЫ / СОРБЕНТ / SORBENT / СУДЫ ТАЗАЛАУ / ОЧИСТКА ВОДЫ / WATER PURIFICATION / СКОРЛУПА И ЛИСТЬЯ ГРЕЦКИХ ОРЕХОВ / SHELL AND LEAVES OF WALNUTS

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Шекеева К.К.

Показана технология получения природного сорбента из скорлупы и листьев грецких орехов и его применения для очистки воды от хлора и т.д., увеличения качественных показатели воды. С особенностями состава скорлупы и листьев грецких орехов показана их применение в фармации.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ТЕХНОЛОГИЯ ОЧИСТКА ВОДЫ И ПОЛУЧЕНИЯ ПРИРОДНОГО СОРБЕНТА ИЗ СКОРЛУПЫ И ЛИСТЬЕВ ГРЕЦКИХ ОРЕХОВ

The technology of obtaining natural sorbent from shells and leaves of walnuts and its application for water purification from chlorine, etc., is shown, increasing the quality of water. With features of the composition of the shell and leaves of walnuts, their use in pharmacy is shown.

Текст научной работы на тему «Technology of water treatment and receiving of natural sorbent from shell and leaves of walnut nuts»

Фе&Шк КМММ №1-2018

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Озол А. М., Хорьков Е. И. Грецкий орех, его интродукция и акклиматизация. — Рига: 1958. - 147 с.

2 Глазков О.В., Глазкова Е.А. Адсорбция нефтепродуктов из водных эмульсий на многослойном адсорбенте // Нефтехимия. - М.: 2001. - Ч.1., №1. - С. 65-67.

3 Темирханов Б.А., Темердащев З.А., Елецкий Б.Д., Шпигун О.А. Оценка эффективности использования некоторых сорбентов при очистке поверхностных вод от нефти и нефтепродуктов // Защита окружающей среды в нефтегазовом комплексе. - 2005. - №5. - С. 22-23.

4 Набаткин А.Н., Хлебников В.Н. Применение сорбентов для ликвидации нефтяных разливов // Нефтяное хозяйство. - 2000. -№11. - С. 61-66.

5 Каменшиков Ф.А., Богомольный Е.И. Нефтяные сорбенты. - М. - Ижевск: 2005. - 268 с.

К.К. Шекеева

Казахский Национальный Медицинский Университет С.Д.Асфендиярова

ИССЛЕДОВАНИЕ АДСОРБЦИОННЫЕ СПОСОБНОСТИ ТОПЛИВА, СОЛЕЙ В ВОДЕ СО СКОРЛУПОЙ ГРЕЦКОГО ОРЕХА

Резюме: Полученный природный адсорбент после термической обработки скорлупы грецкого ореха обладает сорбционной способностью. Полученный таким методом сорбент очищает воду от солей и нефти. Сорбционная емкость нефти 1-2 г/г, очистка нефти доходить до 90%. Природный адсорбент по качеству, не с чем не уступает от активированного угля высокой марки. Ключевые слова: скорлупа грецкого ореха, сорбция, топлива, адсорбент, соль

K.K. Shekeyeva

Asfendiyarov Kazakh National Medical University

INVESTIGATION ADSORPTION FUEL CAPACITY, SALTS IN WATER WITH SHELL NUTSHILLS

Resume: The resulting natural adsorbent after heat treatment of the walnut shell has a sorption ability. The sorbent obtained by this method purifies water from salts and oil. Sorption capacity of oil is 1-2 g / g, oil refining reaches 90%. Natural adsorbent in quality, there is nothing inferior to activated carbon of high brand. Keywords: walnut shell, sorption, fuel, adsorbent, salt

УДК 614.445:634.511

К.К. Шекеева

С.Ж. Асфендияров атындагы Казак ¥лттъщ Медициналыц Университетi

ГРЕК ЖАН^ЫНЫН, ЦАБЬНЫ МЕН ЖАПЫРАFЫНАН СОРБЕНТ АЛУ ЖЭНЕ ОНЫМЕН СУДЫ ТАЗАРТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Грек жацгагыныц цабыгы мен жапырагынан сорбент алу технологиясында пайдаланатын шиюзат - арзан жэне табиги, осы табиги сорбент арцылы ауыз судагы квптеген ауру тудыратын хлордан жэне т.б. тазарту, су сапасыныц кврсеткiштерi артатыны кврсетлген. Грек жацгагыныц цабыгы мен жапырагыныц цурамыныц ерекшелiктерiне байланысты фармацияда цолданысы кврсетлген.

ТYйiндi свздер: грек жацгагыныц цабыгы мен жапырагы, сорбент, суды тазалау

Грек жацгагынан тагамды; жэне техникалы; ма;саттары бар жогары сапалы грек жацга; майын алуга болатыны жэне жацга; eсiмдiктерi белоктыц, майдыц жэне кeмiрсулардыц жогары ;урамымен сипатталатыны керсетыген. Сонымен ;атар, жацга;тардыц дэндерш немесе жогары сапалы грек майларын ецдеген кезде, грек жацга; ;абыгы ;алды;тар ретшде ;алыптасатындыгы, ;абы;тарыныц езшдж салмагыныц орташа мэш 51-59%-ды ;урайтынды;тан , оны багалы жэне пайдалы ешмдер алу ушш пайдалануга болады [1]. Осындай ешмдердщ бiрi грек жацгагыныц ;абыгынан алуга болатын активтендiрiлген кемiрден кем туспейтш сорбент ретшде олар агынды суларды, ауыз суды тазарту ушш ;олдану экологиялы; жагынан тиiмдi казiргi тацда езект мэселе. Жацга; ;абыгы ;урамында фенол, карбон ;ыш;ылы, кумариндер: стероидтер жэне пелликол, целлюлоза 45,7% , лигнин 23,2% , пентозан 26,4% бар. Кептеген жасыл жацга; жапыра;тары ;урамында органикалы; ;ыш;ылдар, эфир майлары жэне гликозидтер, алкалоидтар жэне фитонцидтер, дэрумендер мен микроэлементтер бар.

Жацга; жапыра;тары iрiцдi жэне терi за;ымдануын, екпе аурулары жэне туберкулез, ;ант диабетi, ауыз жэне тамырдыц шырышты ;абыгыныц ауруларын, анемияны, авитаминозды жэне т.б. емдеуге ;олданылады [2]. Жацга; жапыра;тары антиоксидантты; к;асиеттерi бар С дэрумеш ;урамында, ;ан тамырларыныц ;абыргаларын ныгайтады, иммунитеттi жа;сартады, бауыр мен буйрек ;ызметш ;олдайды. Жацга; жапыра;тары ;урамында алкалоид югландин жэне шамамен 0,3% инозитол бар. В1 витаминi жуйке жуйесшщ ;алыпты жумыс iстеуi Yшiн ;ажет, ол ЖYрек жэне ;ан тамырларыныц денсаулыгы Yшiн мацызды. Осы пайдалы к;асиеттерi ар;асында кеп жерде ;олданыс;а ие.

Су ;убыры желiсiнен ауыз су эрдайым активтi хлор ;алдыгынац турады, ол суды дезинфекциялау Yшiн станцияларда ;олданылады. Ауыз судагы ;алды; хлордыц шагын мелшерде болуы тшэт ауыз ;уысыныц шырышты ;абыгыныц ;абынуына, ецештiц пайда болуына экелуi мYмкiн. Цатты хлорланган су улы эсерге ие - бронх демжпесшщ пайда болуын тудырады, ;ан холестерин

Вестник Ка^НЖУ №1-2018

децгеиш жогарылатады, леикемия, зэр ;атерл1 1С1к ауруларыныц ;аушн арттырады.

Активтенд1р1лген кем1р суды тазарту жэне турмысты; су тазарту сузплершде ;алдык; хлордан суды тазарту ушш ;олданылады. Сапалы белсенд1 кем1рлерд1 кец1нен ;олдану олардыц кеуект1 ;урылымы жогары дамыгандыгына байланысты. Кук1ртпен, хлормен, азотпен, сутеп атомдарымен жэне кейб1р бас;а элементтермен ете оцай езара эрекеттесет1н ерк1н, ;аны;паган валенттелген перифериялы; кем1ртег1 атомдары болып келед1 [3]. Тэж1рибе керсеткендей, белсенд1р1лген кем1рмен сорбциялы; тазарту ;алды; хлордыц суын тазартудыц ти1мд1 эд1с1 болып табылады. Алайда, бул сорбенттер ;ымбат, бул оларды пайдалануын шектейд1. Жа;ында табши жэне жасанды жолмен шыадан кем1ртект1 сорбенттерге кеб1рек кец1л бел1нд1, сондай-а; еамдж шик1затыныц ;алды;тарыныц сорбенттер1не,

салыстырмалы темен температураларда ;ыздыру кез1нде алынган [4].

Жацгак;тардыц жылу ецделген ;абыгыныц химиялы; оксиданттармен езара эрекеттесу1 (НNОз, Н2О2, С1г), сонымен б1рге сорбент бетшщ электрохимиялы; модификациясы (тотыгуы) кез1нде: ;урамында оттег1 бар функционалды; топтар ;уралатындьиы (лактон, фенол, карбоксил) аныщталган [5]. Жацгак;тардыц жылу ецделген ;абы;шалары ауыз судан ;алды; хлорды жоюдыц практикалы; мэселес1н шешу уш1н пайдаланылуы мумкш деп болжауга болады.

Жацгак; сузгга судыц ;урылыстарына ;осылатын зиянды ;оспалардыц, б1р1нш1 кезекте хлордан суды тазартады, сондай-а; суга тускен жагымсыз шс, дэм мен бактериялардан тазартылады.

Суга арналган жацгак; сузг1с1 сорбциялы; жэне каталитикалы; ;асиеттерге нег1зделген эмбебап тазарту технологиясы болып табылады. Зерттеу материалдары мен эдiстерi

1.Сорбент алу ушш грек жацгак; ;абы;шаларын жылу ецдеу 300 ° С температурада 20 минут шшде ауамен ;ол жет1мд1 муферл1к пеште орындалады. 300 о С жогары температурада ;абы;шыныц кую1 бай;алады. Алынган сорбенттерд1ц кул мелшер1 1,7% -ды ;урады, БЭТ эд1с1мен аны;тау, — 70 м2 /г, белшектердщ диаметр1— 1 мм.

Жацгак;тардыц жылу ецделген ;абы;тары бойынша ;алды; хлорды сорбциялау мынадай турде зерттелд1: 0,2 г сорбент улгга ;алды; хлор бар 25,0 мл ертнд^е ;уйылды.«белсенд1 хлор» ер1т1нд1с1 суды газ хлорымен ;аны;тыру ар;ылы дайындалды, активт1 ер1т1нд1лер1 суйылту ар;ылы алынды. Адсорбциялы; тепе-тецд1кке жеткеннен кей1н, сорбент ертнд1ден декантациямен бел1н1п, ;алды; концентрациясы «белсенд1 хлор» эд1с1мен аны;талады [6]. Изотерманыц ;урылысы уш1н келес1 концентрациялы су ер1т1нд1лер1 дайындалды: 5,0; 7,0; 10; 12; 13; 16; 18 мг/л. Зерттеу нэтижелерi мен оны талдау. «Белсенд1 хлор» сорбциясыныц Ленгмюр тецдеу1 ар;ылы аны;талды:

а = 13

4.4 • С 1.0 + 4.4 • С

Мундай жагдайда ец кеп адсорбция мелшер1 1,3 мг / г ;урайды. Сорбенттердег1 ;алды; хлор адсорбциясыныц изотермасы суретте керсетыген:

а, мг/г

1.2 1

0,8 0,6 О, А 0,2 О

о,о 5,0 1С с, мг/л

Сурет 1 - «Белсенд1 хлор» адсорбциясыныц изотермасы

Хлордан ауыз суды тазартудыц тшмд1л1п Алматыдагы су тазарту нысандарында сыналды. Дайындалган судыц сапалы; керсетк1штер1 кестеде келт1р1лген. Су ;урамында нормативт1к ;ураммен салыстырганда ;алды; хлордыц арты; мелшер1 бар, осыпан байланысты ;осымша тазарту ;ажет. 1шк1 суды тазарту мумк1нд1г1 баган ар;ылы ет1п, грек жацгагыныц жылытылган

;абыгымен толтырылган (су жылдамдыгы 0,2 л/саг, d колонкалар 2 см, сорбенттщ массасы 10 г. Алматы ;аласыныц химиялы; зертханасында су сапасыныц керсеткштерш аны;тау жург1з1лд1. Аны;тау коэффициент1 10% ;урайды. Талдау нэтижелер1 кестеде келт1р1лген.

Кесте 1 - Сорбциялы; тазалау алдында жэне кей1нг1 ауыз су сапасыныц параметрлер1

Судыц кврсеткiштерi влшем б1рлж Бастап^ы су Грек жацгагыныц к;абыгымен тазаланган су Нормативтерi

И1С1 Балл 2 1 <2

Дэм1 Балл 2 1 <2

Тyсi Градус 60 30 20

Лайлылыгы мг/л 3,50 1,82 1,5

Жалпы суйьщтыгы ммоль экв/л 5,40 5,20 7

Алюминий мг/л 0,45 0,45 0,5

Темiр мг/л 0,80 0,60 0,3

Цалдык; цышцыл хлор мг/л 1,10 0,40 0,3-0,5

Тотыгу ^абглет мг 02/л 18,8 5,0 5,0

Кестеден кер1п отырганымыздай, алгашк;ы ауыз суда темендег1 керсеткштерге арналган стандарттар: ластану, тем1р (жалпы), ;алды; хлор жэне тотыгу к;аб1летт1л1п асып кеткен. Ауыз суды сорбентпен баган ар;ылы етк1згеннен

кей1н ;алды; хлор ;урамы ;олдануга ру;сат етыген мэнге дей1н азаяды. Жацгак; ;абыгы ар;ылы тоты;тандыру керсетк1ш1 темендейд1, шс, дэм, тус, ластану жэне тем1р ;урамы сия;ты керсетк1штер жа;сарады. Осылайша,

Vestnik KazNMU №1-2018

алынган сорбент арзан жэне арзан сорбенттердщ кемепмен ;алды; хлордан ауыз суды тазартуга, оныц сапасын арттыруга, сондай-а; Алматы облысында есетiн есiмдiк шикiзатыныц ;алды;тарын пайдалануга мYмкiндiк бередi.

2. Белсендi кемiрдi табиги сорбент кемегiмен алуга болады. Грек жацга; ;абыгы - керемет екiншi шикiзат жэне арзан [7]. Шиизат ретiнде 0,5-2,0мм мелшершде унта;талган жацга; ;абы;шалары 105°С температурасында тура;ты салма;пен кептiрiлген. Бастап;ы ;абыгы 100-120г мелшерiнде ;ыздырылган тыгыздалган алюминий реакторына орналастырылды, онда инерттi аргон немесе гелий газы 40мл/мин жылдамдьщпен берiледi. Реактор жабылылады егер ауаны толыгымен алып тастаганнан кейiн белпленген температурага дейiн 5-10 мин. аралыгында. Грек жацга; ;абы;шаларыныц пиролизi суйы; жэне газ тэрiздi енiмдер то;татылганга дейiн 200, 250, 300, 350, 400, 450 жэне 500°С кезшде ЖYзеге асырылды. Пиролиздiц уа;ыты 2-ден 5 сагат;а дейiн болды. Ягни, пиролиз кезiнде 200-500°С температура диапазонында грек жацгагыныц ;абыгынан алынган кемiрдiц кiрiстiлiгi зерттелдi.

ДэстYрлi тYPде белсендi кемiрдi ендiру процесi екi кезецнен турады: пиролиз (карбонизация) жэне активация. Екiншi нус;ада пиролиздi жэне белсендiру процестерiн бiрiктiру Yшiн бу беру Yздiксiз болды.

Белсендi кемiрдi алудыц жаца эдiсi пиролиз сатыларын бiрiктiру жэне грек жацга; ;абыгын белсендiру ар;ылы усынылды. Бул эдiс белсендi кемiрдiц кiрiстiлiгiн классикалы; эдiске у;сас керсеткiшпен салыстырганда 4-6%-га арттыруга мYмкiндiк бередi. Бул эдiс ;ымбат емес жабды;ты талап етпейдi.

Жацга; ;абыгыныц KYлi ас;азан-шек жолын радиоактивт заттардыц ;алды;тарынан тазартады. Будан бас;а, жацга; KYлi суды радиация шыгарудан тазартуга арналган, суды дезинфекциялау Yшiн ;олдануга болады.

3. Биологиялы; актива ;осылыстардыц эртYрлi класстары Yшiн жацга; жапыра;тарын фитохимиялы; зерттеу жэне алкоголь сiрiндiсiнiц токсикологиялы; жэне фармакологиялы; ;асиеттерш багалау.

Фенолды; ;осылыстардыц ;урамын зерттеу Yшiн хроматографиялы; эдiс ;олданылды. Шиизаттыц сар;ылуын толы;тыру Yшiн этанол 70% -дан 1-2 грамм белшектердщ елшемше уса;талган 5,0г унта;талган жацга; жапыра;тары алынды. Бiрiккен сыгындылар вакуумдагы суды калдыкка дейiн сал;ындатып, CYЗгiлеген. СYзiндi органикалы; ерiткiштермен суйы; экстракция Yшiн пайдаланылды: этилацетат жэне бутанол-1. Цабаттардыц

бвлiнуiнен кейiн органикалы; ерiткiш белшдь Бул процедура 7-8рет вткiзiлдi жэне хлороформ сыгындылары бiрiктiрiледi. Хлороформ экстракциясынан кейiн су ;алдык;тары хлороформды ке^ру Yшiн су моншасында ;ыздырады, сал;ындатылады жэне этилацетатпен вцдейдi. Этил ацетаты бар экстракция нэтижесшде алынатын су ;алдык;тары соцгы суды кетiру Yшiн су моншада ;ыздырады, сал;ындатылып жэне бутанол-1-де ецделген. Сыгындылары вакуумдагы ;алды;ты хроматографиялы; талдау жасау Yшiн пайдаланылган.

Жацгак; жапыра;тарынан суйы; сыгынды алу Yшiн оцтайлы жагдайларды табу Yшiн шикiзатты сiцiру коэффициенттерi аны;талады, шиизатты унта;таудыц оцтайлы дэрежесi жэне экстракция уа;ыты тацдалады. Сыгынды сыгындысынан экстрагентт вакуумды; кептiру пешiне 50-65 °С температурада алып тастау ар;ылы сыгынды ;урга; болды.

Жацга; жапыра;тарыныц ;урга; сыгындысыныц кейбiр фармакологиялы; ;асиеттерш зерттелшдь

Эксперименттер а; тыш;андарга in vivo жэне in vitro стандартты эд^термен орындалды [8, 9, 10]. Жацга; жапыра;тарыныц ;урга; сыгындысыныц вткiр уыттылыгы мен антиоксидантты; белсендiлiгi зерттелдi.

8те уыттыльщты Курбер эдiсiмен зерттеген. Ей апта iшiнде тыш;андар жагдайы ба;ыланган [9]. Осылайша, жацгак; жапыра;тарыныц ;урга; сыгындысы антиоксидантты эсерге ие. ЖYргiзiлген зерттеулердiц нэтижесiнде жацгак; жапыра;тарында феноликалы; ;осылыстар бар: флавоноидтар, фенолкарбон ;ыш;ылдары жэне т.б. Хроматографиялы; тургыдан кем дегенде 5 флавоноид, 3-феноларбокси ;ыш;ылдары болды. Жацга; жапыра;тарында органикалы; ;ыш;ылдар (лимон, алма, аскорбин), полисахаридтер жэне сапониндер бар.

Алынган ;урга; сыгынды-бул ;ара-;оцыр тYCтi унта;, ылгалдыц мелшер^2,9%о. Адамдар Yшiн te ЖYЗiнде ;аушаз болып табылады. Фармакологиялы; зерттеулер керсеткендей, алынган сыгынды ай;ын антиоксидантты жэне фармацияда дэрi жасауда ;олданылады. Цорытынды: Грек жацгагыныц ;алды;тарыныц пайдасы кеп екенiне 6í3 кез жетиздж. Грек жацгагыныц жапырагы мен ;абыгы бас;а сорбенттерден кем тYCпейтiндiгi дэлелдендi. Бул сорбенттердiц адам денсаулыгына, шаруашылыада жэне экономикам мацызы мен пайдасы кеп екендИн бiлдiк.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Осипова Л.В. Химическая промышленность за рубежом. - 1979. - 152 с.

2 Растительные ресурсы СССР: Цветковые растения, их химический состав, использование. Семейства Magnoliaceae-Limoniaceae. -Л.: 1984. - 460 с.

3 Стражеско Д.Н. Электрофизические свойства активных углей и механизм процессов, происходящих на их поверхности // Адсорбция и адсорбенты. - 1976. - №4. - С. 5-6.

4 Щепакин М.Б., Мишулин Г.М., Гафаров И.Г. и др. Экосорбент как продукт управления ресурсами региона Н // Экология и промышленность России. - 2001. - №12. - С. 20-25.

5 Адеева ПН, Гринченко Е.Л, Одинцова МВ. Получение модифицированного сорбента из отходов растительного сырья Н Химия— 21 век: Новые технологии, новые продукты // Труды 9-ой Междунар. науч.-прап. конф. - Кемерово: КемГУ, 2006. - С. 308-309.

6 Лурье Ю.Ю, Рыбникова АИ. Химический анализ производственных сточных вод. - М.: Химическая литература, 1963. - 189 с.

7 Ефремов А.А,Павлова Е.С,Оффан К.Б,Кротова И.В.Получение целлюлозосодержащих продуктов из скорлупы кедровых орехов в условиях органосольвентного способа в среде уксусной кислоты // Химия растительного сырья. - 1998. - №3. - С. 87-91.

8 Благородов С.Г,Шепелев А.П,Дмитриевская Н.А,Черновская Л.Н,Коблик А.В,Суздалев К.Ф,Холодова Н.В,Кузнецов Е.В,Брень Ш.В.,Цхададзе К.А, Брень В.А.Методика определения антиокислительной активности химических соединений // Химико-фармацевтический журнал. - 1987. - №3. - С. 292-294.

9 Сернов Л.Н., Гацура В.В. Элементы экспериментальной фармакологии. - М.: 2000. - 352 с.

10 Фисенко В.П. Руководство по экспериментальному (доклиническому) изучению новых фармакологических веществ. - М.: 2000. - 196 с.

Вестник Ка^ЖМУ №1-2018

К.К. Шекеева

Казахский Национальный Медицинский Университет имени С.Д.Асфендиярова

ТЕХНОЛОГИЯ ОЧИСТКА ВОДЫ И ПОЛУЧЕНИЯ ПРИРОДНОГО СОРБЕНТА ИЗ СКОРЛУПЫ И

ЛИСТЬЕВ ГРЕЦКИХ ОРЕХОВ

Резюме: Показана технология получения природного сорбента из скорлупы и листьев грецких орехов и его применения для очистки воды от хлора и т.д., увеличения качественных показатели воды. С особенностями состава скорлупы и листьев грецких орехов показана их применение в фармации.

Ключевые слова: очистка воды, сорбент, скорлупа и листья грецких орехов

K.K. Shekeeva

Asfendiyarov Kazakh National Medical University

TECHNOLOGY OF WATER TREATMENT AND RECEIVING OF NATURAL SORBENT FROM SHELL

AND LEAVES OF WALNUT NUTS

Resume: The technology of obtaining natural sorbent from shells and leaves of walnuts and its application for water purification from chlorine, etc., is shown, increasing the quality of water. With features of the composition of the shell and leaves of walnuts, their use in pharmacy is shown.

Keywords: water purification, sorbent, shell and leaves of walnuts

УДК 615.454.2:547.814.5

Г.О. Устенова, А.Л. Ахелова, А.А. Нурланова, А.Н. Рузуванова

Казахский Национальный Медицинский Университет имени С.Д. Асфендиярова Кафедра «Технологии лекарств и инженерных дисциплин»

ПРАВИЛА СБОРА, ЗАГОТОВКИ И ХРАНЕНИЯ ЛЕКАРСТВЕННОГО РАСТЕНИЯ

ОРТИЛИИ ОДНОБОКОЙ (ORTHILIASECUNDA)

В статье представлены правила сбора, заготовки и хранения лекарственного растительного сырья Ортилии однобокой (Orthiliasecunda). Проведен литературный обзор на динамику накопления флавоноидов в надземной части ортилии однобокой на первом этапе - начало цветения (июнь-июль).

Ключевые слова: ортилия однобокая, сбор, заготовка, хранение, флавоноиды, технологическая схема.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Актуальность работы.

Ортилияоднобокая(Orthiliasecunda)является малоизученным сырьем, обладающим широким спектром фармакологических свойств, содержащим богатый химический состав-флаваноиды, дубильные вещества, аскорбиновую кислоту, аминокислоты, фитоэстрогены и др. вещества, что позволит выпускать ряд лекарственных препаратов для лечения гинекологических заболеваний. Изучение правил сбора, заготовки, хранения, переработки и свойств ортилии однобокой поможет расширить производство новых лекарственных средств на основе экстрактов ортилии однобокой. В настоящее время поиск новых растительных ресурсов для фармацевтической промышленности Казахстана является актуальным. Цель исследования: ознакомление с технологией сбора, способами сушки и условиями хранения лекарственного растительного сырья ортилии однобокой. Ортилия однобокая -растение, небольшого размера, многолетнее травянистое с голым стеблем, высота которого составляет 5 - 20 см, корневище быстро разрастается, длинное ползучее и ветвистое, от корневища отходят многочисленные, тонкие придаточные корни, а также с восходящими надземными побегами. Корневище ортилии однобокой может достигать до 1 м в год. Пластинкилистьев представляют собой овальные или округлые (2-3,5 см длины, 1-2 см ширины), острозубчатые, с острыми верхушками и основаниями в виде клина. Черешковые листья (длина составляет 0,5-1 см), листья очередные. Стебель неветвистый, верхушка которого имеет мелкие листья в виде чешуи, а на концерасположено длинное

поникающее однобокое соцветиев виде кисти из мелких зеленовато-белых полушаровидных цветков (5-6 мм длины). Цветение в июне и июле месяце. Плодоношение чаще наблюдается в августе[1].

Ортилия однобокая (боровая матка) - многолетнее травянистое растение, относится к семейству грушанковых, на территории Казахстана произрастает в Северо -Восточной, Карагандинской области и Центральной части страны. Местом обитания данного растения являются сухие хвойные леса, реже его можно встретить в смешанных лесах и в лиственных[2]. Материалы и методы.

Ортилия однобокаярастет в сухих хвойных лесах, также встречается в смешанных хвойно-лиственных лесах, образуя местами значительные скопления. Действующие вещества (дубильные вещества, флавоноиды, кумарины, сапонины) и наибольшая фитомасса ортилии однобокой происходит в период плодоношения.

В качестве сырья у ортилии однобокой используется трава, которая представляет собой олиственные четырехгранные стебли и их кусочки, длиной от 4 до 14 см, цельные или частично измельченные, образующие плотные структуры. Тонкие стебли (диаметром до 1,5 мм), не ветвистые. Имеет два выступа в виде ребер, они расположены напротив друг друга. Листья черешковые, короткие, яйцевидные, продолговатые с острой верхушкой, по краю городчато-пильчатые, сверху темно-зеленые, снизу - светлее. Длиной от 2 до 3,7 см и шириной от 1 до 3 см. Черешки длиной 1,5 см, сверху желобоватые, голые, зеленые. Жилкование перистое, сетчатое, главная жилка слегка выступает с

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.