Научная статья на тему 'ТАШИШНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА БОШҚАРИШГА ДОИР ФАНЛАРНИ ЎҚИТИШНИ SMART-ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА ТАШКИЛЛАШТИРИШ'

ТАШИШНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА БОШҚАРИШГА ДОИР ФАНЛАРНИ ЎҚИТИШНИ SMART-ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА ТАШКИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
85
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Темир йўл / транспорт / тизим / SMART – технологиялар / масофавий ўқитиш / компетенция / индивидуал ёндашув / электрон таълим ресурслари / мультимедиа / смарадорлик / ахборот коммуникация технологиялари.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Толаниддин Нурмухамедов, Тохир ХудайБерганов

Ушбу мақолада ташишни ташкил этиш ва бошқариш жараёнларидаги инновацион фаолиятдаги смарт-технологиялари ҳамда ҳудудий транспорт тизимларини бошқариш моделлари ва муаммолари ўрганил-ган. Шунингдек, касб таълимнинг инновацион фаолиятини ривожлантириш йўллари ёритилган рақамли технологияларни жорий этиш ҳамда SMART ресурсларидан фойдаланиб , ўқувчи-талабаларга индивидуал ёндашиш орқали ўқитиш сифатини ошириш ва эришиш мумкин бўлган натижалар тўғрисида таҳлилий маълумотлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТАШИШНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА БОШҚАРИШГА ДОИР ФАНЛАРНИ ЎҚИТИШНИ SMART-ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА ТАШКИЛЛАШТИРИШ»

fr

TDSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

Ташкентский государственный транспортный университет

"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 I-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)

features //Computer Vision and Image Understanding (CVIU). - 2008. - Vol. 110. -PP. 346-359.

5. Biadgie Y., Sohn K. Feature Detector Using Adaptive Accelerated Segment Test //In Proc. of the Int. Conf. on Information Science & Applications. - Seoul, 2014. - PP. 1-4. DOI: 10.1109/ICISA.2014.6847403.

6. Rublee E. and etc. ORB: an efficient alternative to SIFT or SURF // In Proc. of IEEE Int. Conf. on Computer Vision 2011; 58(11): 2564-2571.

7. Alcantarilla P., Bartoli A., Davison A. KAZE Features // In Proc. of European Conference on Computer Vision 2012; 4: 214-227.

Alcantarilla P., Nuevo J., Bartoli A. Fast Explicit Diffusion for Accelerated Features in Nonlinear Scale Spaces // In Proc. of British Machine Vision Conference (BMVC), 2013.

ТАШИШНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА БОШКАРИШГА ДОИР ФАНЛАРНИ УКИТИШНИ SMART-ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА ТАШКИЛЛАШТИРИШ

Толаниддин НУРМУХАМЕДОВ,

Тошкент давлат транспорт университета профессори, т.ф.д.,

Тохир ХУДАЙБЕРГАНОВ, Педагогик инновациялар, касб-уунар таълими бош;аруви уамда педагог кадрларни ;айта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш институти

булим бошлиги DOI: https://doi.org/10.47689/978-9943-7818-0-1-pp158-163

Аннотация: Ушбу ма;олада ташишни ташкил этиш ва бош;ариш жараёнларидаги инновацион фаолиятдаги смарт-технологиялари уамда уудудий транспорт тизимларини бош;ариш моделлари ва муаммолари урганил-ган. Шунингдек, касб таълимнинг инновацион фаолиятини ривожлантириш йуллари ёритилган ра;амли технологияларни жорий этиш уамда SMART ресурсларидан фойдаланиб , унувчи-талабаларга индивидуал ёндашиш ор;али у;итиш сифатини ошириш ва эришиш мумкин булган натижалар тугрисида таулилий маълумотлар келтирилган.

Калит сузлар: Темир йул, транспорт, тизим, SMART - технологиялар, масофавий у;итиш, компетенция, индивидуал ёндашув, электрон таълим ресурслари, мультимедиа, смарадорлик, ахборот коммуникация технологиялари.

Жа^онда темир йул транспорти юк ташиш жараёнларида юк о^имларини ташкил этиш ва бошщариш технологияларини ривожлантириш етакчи уринни эгалламовда. Бу борада темир йул хизматидан фойдаланувчилар билан ишлашнинг яхлит тизимини шакллантирувчи усуллардан бири автоматлашти-рилган электрон жужжат айланиш тизимини такомиллаштиришдир.

Т

ТОйИНЕЫТ Г1АУ1_ДТ ТЙЛНЗРОРТ иМ^ЕНЁНЁТ!

Ташкентский гссударстмнчый транспортный университет

"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 1-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)

Замонавий ахборот таълим технологиялари, электрон дастурларининг кенг жорий этилиши, электрон таълим ресурсларининг яратилиши, инновацион фаолиятга асосланган у^итиш методикасининг у^ув-услубий таъминотини ишлаб чи^иш ва амалга ошириш имкониятларини кенгайтиради. Мамлакатимизда замон талаблари асосида касбий таълим жараёнини ташкил этиш, жумладан, касбий таълим тизимида ахборот технологияларини жорий этишга ало^ида эътибор ^аратилмовда.

Бугунги кунда олий таълим муассасаларида АКТлардан самарали фойдаланиш, инновацион технологиялар асосида машгулотларни олиб бориш талабалар учун самарали булишини таъминлайди. Бунинг учун ,албатта, олий таълим муассасалари транспортда темир йул йуналишлари талабаларининг билим, уларда куникма ва малакалар ^осил булганлигини, уларнинг касбий фаолиятга тайёргарлигини назорат ^илиш ^амда ба^олаш таълим жараёнининг асосий таркибий ^исми ^исобланади. Талабаларни ба^олашда эса машгулотларда топшири^ларни мавзуга мос ^олда бериш ва турли интерактив методлардан фойдаланиш керак.

Сунгги ун йилликда мамлакатимизда транспорт хизматлари бозорини ривожлантиришга ва унинг инфратузилмасини такомиллаштиришга ало^ида эътибор ^аратилмовда.

Узбекистон Республикасида амалга оширилаётган исло^отларда темир йул транспорти тизимининг ало^ида урни бор.

1-расм. Темир йул транспорти тизими.

Биз ташишни ташкил этиш ва бош^ариш жараёнларида касб таълимидаги инновацион фаолиятни такомиллаштириш учун маъруза, семинар ва лаборатория машгулотларида янги методларни жорий этиш билан биргаликда транспорт фаолиятини ривожлантириш дастурларининг амалга оширилишида ^ал ^илинадиган вазифаларини ани^ белгилаб олиш керак, яъни темир йул тармогининг узига хос хусусиятларини инобатга олган ^олда белгиланиши лозим. Маъруза машгулотларини ^ам интерактив методлар асосида ташкил этиш ма^садга мувофивдир.

fr

TQfiHKENl DAVLAT TftAN SPORT UNIVERSITETI

Ташкентский государственный транспортный университет

"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 1-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)

Хрзирги замон таълим тизими ривожланишининг устувор йуналиши таълимни ахборотлаштириш булиб, бу йуналиш ^уйидаги инновацион жараёнлар билан тавсифланади:

- электрон ва масофавий у^итиш технологияларига асосланадиган ахборотлаштирилган таълим хизматларини жорий ^илиш;

- интерфаол ва мультимедиали технологияларга асосланадиган очи^ ра^амли таълим контентлари ва дастурий-методик таъминотни ишлаб чи^иш;

- телекоммуникация тузилмалари (ахборот-таълим му^ити, таълим порталлари) ни яратиш. Бундай шароитларда таълим олувчиларни касбий фаолиятга тайёрлашда замонавий ахборотлашган жамият талабларига мос инновацион фаолиятга тайёр булган у^итувчиларга э^тиёж тугилади.

Ахборотлашган жамият юфри сифатли ахборот устун буладиган жамиятни билдириб, ахборотларни са^лаш, та^симлаш ва улардан фойдаланиш компьютер технологияларига асосланган замонавий воситалар ёрдамида амалга оширилади.

Шундай ^илиб, ахборотлашган жамият - бу барча турдаги ахборот технологияларини, компьютерли телекоммуникацияларни, ахборот ресурсларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш асосида фу^ароларнинг ^у^у^ларни руёбга чи^ариш ва уларнинг ахборотларга э^тиёжларини ^ондириш учун оптимал шарт-шароитларни яратишнинг ^ам ижтимоий-и^тисодий, ^ам илмий - техник хусусиятдаги жараёнидир.

"SMART" тушунчаси жамият ривожланишининг янгича замонавий бос^ичини таъкидлаб, у ижтимоий парадигманинг узгаришига, янги гоялар, билим ва интелелктуал капиталнинг кишилар томонидан генерацияланиши жараёнига асосланиб, бунда улар мазкур жараёнларни инновацион технологиялар ёрдамида амалга ошириш ва уларни ^уллаб-^увватлашга тайёрланган буладилар.

2-расм. Ташишни ташкил этиш ва бошкариш жараёнлари.

Ж

TDSHKEIMT DAVLAT TRANSPORT UhlltfERSlTETI

Ташкентский гссударстоенчый транспортный университет

"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 ^Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)

SMART-жамият гояси замонавий ахборот му;ити шароитларида инсон ;аётининг барча жи;атларини яхшилашга интилишни ифодалаб, бу инсоннинг нафа^ат ахборот ташувчиси сифатида, балки инсон ахборотли фаолиятининг фаол таъсир курсатувчи со;аси сифатида ;ам белгиланади. Купчилик мамлакатлар учун биринчи уриндаги йуналишга айланган SMART - таълим ва замонавий инновацион технологиялар асосида ахборотлашган му;итни модернизациялаш бугунги кунларда глобал тенденция сифатида намоён булмовда.

Бугунги кунда мобил телефон, компьютер ва интернет, табиат ва жамият каби табиий элементлар булиб, янги ра^амли (тармоф авлодининг мавжудлигини ишонч билан айтишимиз мумкин. Ахборотлашган жамиятдаги таълим муаммоларига багишланган ;озирги давр нашрларида кишиларнинг "ра^амли" авлоди мавжудлиги фактлари таъкидланиб, улар учун турмуш фаолиятнинг табиий элементлари булиб, коммуникацияларнинг уяли ва мобиль воситалари саналади. (SMART-одам) бутун ;аёти давомида у^ийди, урганади, инновацияларни яратади, ;укумат билан биргаликда ижтимоий муаммоларни ;ал ^илиш йулларини излаб топади, дунё фу^аросига айланади. Интернет ва технологиялардан фойдланишга тайёрланган кишилар янги и^тисодий ва ижтимоий неъматларни олиб келадилар, янги маданиятни яратадилар.

Шундай ^илиб, ахборотлашган жамият ва таълимни ахборотлаштиришнинг ривожланишидаги замонавий йуналишларини та;лил ^илиб чи^иш шуни кузда тутадики, SMART-таълим (SMART-education) - "бу эркин фойдаланиш мумкин булган, бутун дунёдаги контентлар ёрдамида интерфаол у^итиш му;итида мослашувчан таълим олишдир".

SMART - таълим технологияси таълим олувчиларга янги билимларни генерациялашга ва SMART-одамни шакллантиришга имкон бериб, бундай одам ахборотларни излаб топиш, та;лил ^илиш ва инновацияларни яратиш учун ахборот-коммуникация технологияларидан мукаммал фойдалана оладиган булади.

SMART усули

Ма^садни ^андай ^уйиш керак? - Биз бу саволни гоят тез-тез берамиз. Бугун биз ма^садларни ани^лашнинг энг самарали усулларидан бири - SMART усули ;а^ида гаплашамиз.

SMART - бу сузларнинг биринчи ;арфларининг ^ис^артмаси. Шундай ^илиб, SMART: Specific - ани^ ма^сад; Measurable - улчов; Achievable - ^андай ^илиб; Realistic - долзарблилиги; Timed -белгиланган ва^т.

Бугун биз ;ар бир таркибий ^исмни батафсил куриб чи^амиз:

S - specific (Ани^ ма^сад) - транспорт со;асига доир таълим йуналишларини профессионал таълим тизими асосида ташкил этиш.

3-расм. SMART усулини куллаш методикаси.

fr

TOfiHKEhIT DAVLAT TRAW SPORT UNIVERSITETI

Ташкентский государственный транспортный университет

"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 I-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)

M - measurable (улчов) - у^ув режа, малака талаблари ва со^а мутахассислиги буйича кадрларни тайёрлаш учун мастер-класс ташкил этиш.

A - achieveble (^андай ^илиб?) - *ар бир со^а буйича мутахассисларнинг ^усусиятлари, сохалари, таълим шакли, у^ув муддати, ^абул тартиби, контингенти ва у^итиш харажатларини ишлаб чи^иш, жумладан, темир йул транспорти учун.

R - relevant (долзарблилиги) - республикамизда транспорт со^асини ривожлантириш учун профессионал кадрларларни тайёрлаш.

T - time-baund (белгиланган ва^т) - 2021-2025 йил.

SMART - транспортда, жумладан, темир йулда ташишни ташкил этиш ва бош^ариш жараёнларида инновацион таълимга доир илмий-методик адабиётларида асосий тавсифлари ажратиб курсатилади:

- электрон у^итиш таълим технологиялари мажмуаси сифатида принципиал жи^атдан янги контент ва уни тасарруф этишнинг интерфаол таъминоти билан тулдирилади;

- таълим контентининг сезиларли ^исми интернет тармогидаги веб-ресурсларда жойлаштирилади;

- билимларни синхронлаштирилган тарзда етказиб беришнинг шарт-шароитлари яратилади - сайтда жойлаштириладиган долзарб ахборот у^ув материалларига тезда киритилади;

- таълим муассасалари ва у^итувчилар умумий стандартлар, келишувлар ва технологиялар асосида интернет тармоги ор^али ^амкорликдаги таълим фаолиятини амалга ошириш учун у^ув материалларининг умумий репозиторий ёрдамида жамоавий таълим жараёнини амалга оширадилар;

- таълим олувчилар таълим контентини ишлаб чи^ишда иштирок этишлари мумкин булиб, бу уларга компетентли модель билан мос *олда билим, майорат, фаолият усулларини эгаллашларига имкон беради.

Таълимнинг ахборотлашуви шароитларида бу тизимда руй бераётган глобал узгаришларнинг назарий та^лили ^уйидаги ^арама-^аршиликларни ажратиб курсатади:

- ахборотлашган жамиятнинг узгариб бораётган ма^садли йури^лари билан уларнинг таълим му^итига мос *олда акс этиши орасидаги ^арама-^аршилик;

- педагогларга ^уйилаётган талабларнинг узгариб бориши билан улар томонидан таълим жараёнидаги уз вазифаларининг англаниши, узларида замонавий ахборотлашган жамият талаб ^илаётган сифатларни шакллантиришга интилиш орасидаги ^арама-^аршиликпар.

SMART - таълим тушунчасида акс этувчи таълимнинг ахборотлашувидаги янги ю^ори технологиялар йуналишлари ташишни ташкил этиш ва бош^ариш жараёнларида инновацион фаолиятга тайёрлиги малакасига ю^ори талабларни ^уяди.

Ю^оридагилардан келиб чи^иб, хулоса урнида шуни ^айд этиш мумкинки, узига хос транспорт таркибига эга Узбекистон Республикасида транспорт тизимларини ривожлантириш масаласи доимо долзарб масалалардан булиб келган ва шундай булиб ^олмовда. Замонавий таълим технологиялари,

Ж

TDSHKEIMT DAVLAT TRANSPORT UhlltfERSlTETI

Ташкентский гссударстоенчый транспортный университет

"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 ^Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)

интернет воситаларидан фойдаланган ;олда ташиш жараёнларини ташкил этиш ва бош^аришга доир фанларни у^итишда у^увчи-талабалар, шу со;ада илмий-тад^и^от ишлари билан шугулланаётганларга ижобий имкониятлар беради, жумладан, узлаштиришни кутаради. Шу билан бирга, мамлакатимизда ташиш жараёнларини ташкил этиш инфраструктурасини янада ривожлантириш, йуналишларни жадаллаштириш, ^атнов гоеографиясини кенгайтириш билан бирга мамлакат ;удудлари доирасида ;ам узаро ало^адорликни янада ривожлантириш учун SMART-технологияларни амалга ошириш ма^садга мувофи^.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ:

1. Юлдашев У.Ю., Бо^иев Р.Р., Зокирова Ф.М. Информатика у^итиш методикаси. У^ув ^улланма. - Тошкент: Таллин, 2004. - Б. 187.

2. Носов А.Л. Региональная логистика. - М.: Альфа-Пресс, 2007. - С. 168.

3. Джеймс Р. Стратегическое управление логистикой / Д.Р. Сток, Д.М. Ламберт. - М.: Инфра-М, 2005. - С. 830.

ТИББИЁТ ТАСВИРЛАРИНИ СЕГМЕНТЛАШ АЛГОРИТМЛАРИ

Ахмад ХАШИМОВ,

Рацамли технологиялар ва сунъий интеллектни ривожлантириш институти таянч докторанти E-mail: akhmadjon89@gmail.com Авазбек КАРИМОВ,

Тошкент Ахборот Технологиялари Университети Фаргона филиали DOI: https://doi.org/10.47689/978-9943-7818-0-1-pp163-165

Аннотация: Ушбу ишда инсон цорин бушлиги тасвирларини сегментлаш усуллари хацида тухталиб утилган булиб, уларнинг турлари хамда фойдаланиш холатлари келтирилган. Х,озирги кунда тиббиёт тасвирлари учун куп цулланилаётган сегментлаш усуллари тахлил цилинган.

Калит сузлар: тиббиёт тасвирлари, сегментлаш, воксел, автоматик сегментлаш, интерактив сегментлаш.

Х,озирги кунда бутун дунёда булиб утаётган во^еа-;одисалар инсон соглиги ва саломатлиги энг му;им масала эканлигини яна бир бор исботлади. Тиббиёт со;асида ахборот технологияларининг ^улланилиши ташхис ва даволаш ишларида жуда катта самара келтиради.

Инсоният тиббиёт билан ^адим замонлардан буён чамбарчас богли^ булиб, ^орин бушлиги тасвирларини та;лил ^илиш масалалари билан ХХ асрнинг 60-йилларидан бошлаб шугулланиб келинмовда.

Тиббиёт тасвирларини та;лил ^илишдаги энг асосий масалалардан бири бу тасвирларни сегментлаш ;исобланади. Сегментлашнинг ма^сади ^орин

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.