Научная статья на тему '“ТАРБИЯ” ФАНИНИ КЛАСТЕР УСУЛИДА ЎҚИТИШДА ПЕДАГОГИК КОНФЛИКТЛАРНИ БАРТАРАФ ЭТИШ'

“ТАРБИЯ” ФАНИНИ КЛАСТЕР УСУЛИДА ЎҚИТИШДА ПЕДАГОГИК КОНФЛИКТЛАРНИ БАРТАРАФ ЭТИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

654
124
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тарбия / фан / кластер / усул / ўқитиш / педагогик / конфликт / низо / билим / кўникма. / education / science / cluster / method / teaching / pedagogy / conflict / conflict / knowledge / skill

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Онахон Маннаповна Жабборова, Зухра Абдурахмановна Умарова

Ушбу мақолада “Тарбия” фанини кластер усулида ўқитишда педагогик конфликтларни бартараф этиш тўғрисида фикр юритилган ва методик йўналишлар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ELIMINATION OF PEDAGOGICAL CONFLICTS IN TEACHING THE SUBJECT "UPBRINGING" IN THE CLUSTER METHOD

The article discusses the elimination of pedagogical conflicts when teaching the subject "Upbringing" by the cluster method and provides methodological instructions.

Текст научной работы на тему «“ТАРБИЯ” ФАНИНИ КЛАСТЕР УСУЛИДА ЎҚИТИШДА ПЕДАГОГИК КОНФЛИКТЛАРНИ БАРТАРАФ ЭТИШ»

"ТАРБИЯ" ФАНИНИ КЛАСТЕР УСУЛИДА УЦИТИШДА ПЕДАГОГИК КОНФЛИКТЛАРНИ БАРТАРАФ ЭТИШ

Онахон Маннаповна Жабборова

Зухра Абдурахмановна Умарова

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада "Тарбия" фанини кластер усулида укитишда педагогик конфликтларни бартараф этиш туFрисида фикр юритилган ва методик йуналишлар берилган.

Калит сузлар: тарбия, фан, кластер, усул, укитиш, педагогик, конфликт, низо, билим, куникма.

ELIMINATION OF PEDAGOGICAL CONFLICTS IN TEACHING THE SUBJECT "UPBRINGING" IN THE CLUSTER METHOD

Onakhon Mannapovna Jabborova Zukhra Abdurakhmanovna Umarova

Chirchik State Pedagogical Institute of Tashkent region

ABSTRACT

The article discusses the elimination of pedagogical conflicts when teaching the subject "Upbringing" by the cluster method and provides methodological instructions.

Keywords: education, science, cluster, method, teaching, pedagogy, conflict, conflict, knowledge, skill

КИРИШ

Бошлаетич таълимда "Тарбия" фанини укитишнинг кластер усули педагогик конфлектларни бартараф этишнинг мухдм омили х,исобланади.

Педагогик конфликт - таълим ва тарбия жараёнида узаро тушунмовчилик натижасида юзага келадиган низолар мажмуидир. Анйни пайтда, педагогик конфликт уткинчи низо, зиддият ва ихтилофлар булиб, уларни бартараф этиш имкониятлари бор.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Шу маънода "Тарбия" фанини кластер усулида укитиш жараёнида куйидаги педагогик конфликтларни бартараф этиш имкониятлари мавжуд:

1. Укувчининг узлигидаги зиддият. БошланFич синф укувчисининг узлигида баъзан инжиклик, билим олишга кизикмаслик, шахсий манфаатларини устун куйиш каби педагогик жихатдан хал этиш лозим булган зиддиятлар учрайди. "Тарбия" фани укувчи узлигидаги зиддиятларни узлигини англатиш билан бартараф этади. Узликни англатиш - укувчига миллати, Ватани ва аждодларини танитиш билан амалга ошади. Мисол учун, бунинг учун укувчида она тилисига булган мухаббат туЙFусини уЙFOтиш кузатилган самарани беради. Шу жихатдан шоира Зулфия Муминованинг "Она тилим" шеъридан куйидаги сатрларни ёдлатиш ва маъносини тушунтириб бериш мумкин:

То Урхундан Энасой кадар -Х,окон тилим, султон тилим айт, Хос Х,ожибдек эшон тилим айт, Мен учун сендан улуF йук. Она тилим-бузруквор шохим. Сен бордирсан, демак, узбек бор, Она тилим - олампанохим.

Бундай шеърлар укувчига узлигини, яъни миллати, Ватани ва аждодлари кимлигини танитади. Натижада укувчи шахсида кечаётган турли зиддиятлар табиий равишда йуколиб боради.

2. Укувчининг узгалар билан зиддияти. Бошлаетич синф укувчиси жисмоний, маънавий ва рухий усишда булгани учун баъзида унинг узгалар билан зиддиятда булиши юзага келади. Бундай зиддиятлар купол муносабат, хурматсизлик, хамиша биринчи булишга интилиш каби куринишларда намоён булади. "Тарбия" фани бундай педагогик конфлектларни изчил хал килиб бориш имкониятларига эга. Узбек тарбия тажрибасида бу борада бир неча йуллар баён килинган. Мисол учун, Иброхим К,ассар (IX аср) дейди: "Инсоннинг бу дунёда икки нарса К,албидаги кУзFалишларни йук килади:

1) тенгдошлар билан сухбат;

2) устозларга хизмат"

Демак, "Тарбия" фанини укитиш жараёнида бошланFич синф укувчисида узгалар билан пайдо буладиган зиддиятларни Сухбат ва Хизматга ургатиш оркали бартараф этиш мумкин. Унга кура, К,албида узгаларга нисбатан зиддият пайдо булган бошла^ич синф укувчиси уртоклари (тенгдошлари) билан купрок сухбатлашишга даъват килинади ва аста-секин Устозлари хизматида

булишга куниктирилади. Шу жихатдан сухбат ва хизмат куникмасига эга булиш укувчиларни узгалар билан зиддиятга киришиш туЙFусини бартараф этади.

3) Укувчининг Устоз билан зиддияти. БошланFич синф укувчисида баъзида турли омиллар таъсирида Устозининг сузига кирмаслик, унинг айтганини килмаслик, унга ёлFOн гапириш каби зиддиятлар юзага келади. Бундай зиддиятларга куп холларда тенгдошлар ёки катта ёшдагиларнинг Устоз туFрисидаги салбий сузи ёки фикри сабаб булади. Шу сабабли Устоз (укитувчи ёки мураббий) бундай зиддиятларни барвакт англиши, сабабларини топиши керак. Азиз мутафаккирлардан бири Абу Жаъфар Суманий (IX аср) дейди: "Сени:

1) дуст - гунохдан куркитади;

2) хамрох - айбингни курсатади;

3) биродар - хакикатга элтади"

Шу жихатдан Устоз укувчида узига нисбатан пайдо булган зиддиятларни бартараф этиб бориши учун шогирд Дуст, Х,амрох ва Биродар сифатида кабул килиши максадга мувофикдир.

Эътибор берилса, миллий педагогикамиз тажрибасида тарбия жараёни тарбияланувчиларда юзага келадиган педагогик конфликтларни уз вактида бартараф этиб боришга асосланади. Бунинг учун Устоз ва укувчининг хар томонлама фаоллигига таянилади. Шу сабабли бошлаетич синф укувчиларига "Тарбия" фанини укитишда миллий педагогикамизнинг тажрибаларига таяниш максадга мувофик булади.

НАТИЖАЛАР

Зеро, "Тарбия" фанини кластер усули асосида бошлаетич таълимда укитиш жараёнида педагогик конфликтларни бартараф этиши тизими куйидагича идрок этилади (6-чизма).

Бундай ёндашув бошлаетич синф укувчиларига "Тарбия" фанини укитишда педагогик конфликтларни уз вактида бартараф этиш имконини беради. Бунинг учун укитувчи хамиша янгиликка интилувчан, тарбияланувчини хамрох сифатида кабул килувчи ва уни йуналтирувчи вазифасини бажариши керак.

MYXOKAMA

"TapÖHfl" $aHH MaM^aKaTuMro TatnuM TrouMuga AHru öynuö, yHH y^HTHm acoorapu, MeToggapu Ba TexHO^orua^apu um^aö HH^Hnumu KepaK. ffly caöaö^H Ma3Kyp $aH yKHTyBHH^apuHHHr KyHHKManapuHH KynafiTupHÖ öopum, öyra^aK öom^aHFHH chh^ yKHTyBHH^apuHH yHra Tafiep^am Ba MyaMMO^ap SySuna KeHr Ky^aM^u unMHH Tag^u^OT um^apuHH ohh6 öopum Ta^O3O этн^agн. Ey öopagaru Ta^puöanap MyBO^HK^amTupuö öopu^umu Ma^cagra MyBO^H^gup.

negaroruK KOH^uKraap Hasapuacu Ba aManueTuga y^yBHH^apHHHr Kyfiugaru xycycu^T^apu эtтн6оpгa o^uHagu:

- укувчи онгида булаётган узгаришлар;

- укувчининг ахлокий тушунчасида булаётган янгиликлар;

- укувчини камраб олган мухит;

- укувчининг узгаларга муносабати;

- укувчининг билим олишга булган кизикиши.

Эътибор берилса, мазкур хусусиятлар бошлаетич синф укувчиларида яккол сезилиб туради. Шу сабабли уларни таълим ва тарбия мухити билан таъминлаш мухим масаладир. Бунинг учун оилада олинаётган тарбия мухитини кузатиш, мактаб таълими мухитини урганиб бориш ва укувчи шахсидаги узгаришлардан хабардор булиб бориш такозо этилади. Педагогик конфликтларни олдини олишда укитувчи ва мураббийларнинг фаоллиги бирламчи хисобланади. Шу сабабли тарбия жараёнида укитувчи ва мураббийларнинг макоми устувор булиб, унга кура, ота-оналар ва мактаб жамоаси уларнинг хулосаларига асосан таълим жараёнида иштирок этади.

ХУЛОСА

Бугунги кунда олий педагогик таълим жараёнида булажак бошлаетич синф укитувчиларини педагогик конфликтларни бартараф этиш буйича тайёрлаш, уларда назарий билим ва касбий кунима хосил килиш максадга мувофик. Бунинг учун педагогик конфликтлар буйича илмий тадкикотлардан булиш, индивидуал кузатиш ва муаммоларини хал килиш усуллари билан булажак мутахассислар куроллантирилиши керак.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Умумий урта таълим муассасаларида "Тарбия" фанини боскичма-боскич амалиётга жорий этиш чора-тадбирлари туFрисида"ги 422-сонли К,арори. // www. Ziyonet.uz. 2020 йил 7 июль.

2. Мухамедов Г., Ходжамкулов У. Педагогик таълим инновацион кластери: таъриф, тавсиф, тасниф.-Чирчик., 2019

3. Алишер Навоий. Насойим ул - мухаббат. // Тула асарлар туплами. 10-ТОМ. -Т.: "Фан". 2001.87-500-бетлар.

4. Jabborova Onahon Mannapovna, Jumanova Fotima Uralovna, Mahkamova Shohida Rahmatullayevna. (2020). Formation of artistic perception of future teachers. International journal of pssycological and rehabilitation, 24(4), 4087-4095.

5. Jabborova Onahon Mannapovna. (2019). Psycholocial and pedagogical foundations of the formation of the artistic perception of students in secondary schools. European journal of research and reflection in educational sciences, 7(10), 9-14.

6. Jabborova Onahon Mannapovna, Ismoilova Dilafruz Muhiddinovna. (2020, may). Optimation of primary education. ACADEMICIA: An international multidisciplinary research journal, 10(5), 1229-1232.

7. Мардонов Ш.К., Жаббарова О.М. Задачи уроков изобразительного исскуства в начальной школе. Academic research in educational sciences, Issue 3, 2020, pp 862870.

8. Tojiboeva Gulmira Rifovna, Pulatova Dildora Turgunovna. Pedagogik kompetentlik: nazariya va amaliyot. Academic research in educational sciences, Issue 3, 2020, pp 209-215.

9. Мусурмонов Рахматулла, Мусурманова Малуда. Укитувчиларнинг касбий компетентлигини ривожлантиришда инновациялар. Academic research in educational sciences, Issue 3, 2020, pp 777-783.

10. Karimjonov Alijan, Jabborova Onakhon Mannapovna. Improvement of claster training system. Academicia An international multidisciplinary research journal, Kurukshetra (India), 2020, Issue 10, pp. 584-589.

11. Jabborova Onaxon Mannapovna, Umarova Zuhra Abduraxmanovna. Pedagogical conflicts in primary school students - as an important social-pedagogical problem. Solid State Technology, Great Britain, 2020, Issue 6, pp.235-241.

12. Мардонов Шукурулло Кулдошевич, Хужамкулов Умид Негматович, Ботирова Шахло исомиддиновна, Шерматова Умида Сафаевна. The end to educate young people with the spirit of patriotism in the context of globalization. Journal of Critical Reviews, Malaysia, 2020, Vol.7, Issue 12, pp 166-169.

13. Мардонов Шукурулло Кулдошевич, Куттибекова Гулжан Тулепбаевна. Structure and Mechanisms of Action of The Educational Cluster. International journal of Psychosocial Rehabilitation, United Kingdom, 2020, Issue 07, pp. 8104-8111.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.