Научная статья на тему 'ТАЪЛИМДА ФИНЛАНДИЯ ЎҚИТИШ ТИЗИМИНИНГ ҚЎЛЛАНИЛИШИНИНГ ТАХЛИЛИЙ ТАМОИЛЛАРИ МАТЕМАТИКА ФАНИ МИСОЛИДА'

ТАЪЛИМДА ФИНЛАНДИЯ ЎҚИТИШ ТИЗИМИНИНГ ҚЎЛЛАНИЛИШИНИНГ ТАХЛИЛИЙ ТАМОИЛЛАРИ МАТЕМАТИКА ФАНИ МИСОЛИДА Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

94
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим тизими / таълим сифати / таълим сифатини ошириш / таълим методикалари / education system / quality of education / improving the quality of education / teaching methods

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Э. М. Маҳкамов, Н. Ж. Қулжонов, Ф. Актамов, М. Раупова

Ушбу мақолада Финландия таълим тизимининг ташкилий тузилмаси ва ўқитиш тизимининг қулайликлари кўриб ўтилади. Бу билан таълим тизимининг сифатини ошириш учун Финландия таълим тизимининг бир қатор методикаларини жорий қилиш орқали мамлакат таълим тизимининг сифатини ошириш борасида қилиниши лозим бўлган ишларни тахлил қиламиз.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article discusses the organizational structure of the Finnish education system and the convenience of the learning system. Thus, in order to improve the quality of the education system, we will analyze the work that should be done to improve the quality of the country's education system by introducing a number of methods of the Finnish education system

Текст научной работы на тему «ТАЪЛИМДА ФИНЛАНДИЯ ЎҚИТИШ ТИЗИМИНИНГ ҚЎЛЛАНИЛИШИНИНГ ТАХЛИЛИЙ ТАМОИЛЛАРИ МАТЕМАТИКА ФАНИ МИСОЛИДА»

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

ТАЪЛИМДА ФИНЛАНДИЯ УЦИТИШ ТИЗИМИНИНГ КУЛЛАНИЛИШИНИНГ ТАХЛИЛИЙ ТАМОИЛЛАРИ МАТЕМАТИКА

ФАНИ МИСОЛИДА

Э. М. Ма^камов

ф.-м.ф.ф.д.(PhD)

Н. Ж. Кулжонов

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти nakurtnodirbek! 1 @gmail.com

Ф. Актамов

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти

М. Раупова

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти erkincspi@gmail .com

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада Финландия таълим тизимининг ташкилий тузилмаси ва укитиш тизимининг кулайликлари куриб утилади. Бу билан таълим тизимининг сифатини ошириш учун Финландия таълим тизимининг бир катор методикаларини жорий килиш оркали мамлакат таълим тизимининг сифатини ошириш борасида килиниши лозим булган ишларни тахлил киламиз.

Калит сузлар: таълим тизими, таълим сифати, таълим сифатини ошириш, таълим методикалари

ABSTRACT

This article discusses the organizational structure of the Finnish education system and the convenience of the learning system. Thus, in order to improve the quality of the education system, we will analyze the work that should be done to improve the quality of the country's education system by introducing a number of methods of the Finnish education system.

Keywords: education system, quality of education, improving the quality of education, teaching methods

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | CSPI CONFERENCE 3 | 2021

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

Узбекистан Республикаси Президентининг 2020 йил 6 ноябрдаги «Таълим-тарбия тизимини янада такомиллаштиришга оид кушимча чора-тадбирлар тугрисида»ги карорида Финляндиянинг таълим сохдсидаги ижобий тажрибасини мамлакатимиз таълим тизимига хамда Миллий укув дастурига жорий килиш вазифаси белгиланган эди.

Узбекистон Республикасининг президентининг ушбу кароридаги Финландия таълим тизимининг республика таълим тизимига тадбик килиш хдкидаги асосий вазифа шундан иборатки, мактаб укувчисини нафакат олий таълим муассасасига укишга кириш имтихонларига тайёрлаш, балки укувчиларни фан тугрисидаги тула фикрларини шакллантириш оркали хаётга тайёрлаш ва фанларни узаро боглик равишта урганишини таъминлашдан иборат. Шу уринда Финландия укитиш тизимининг яна бир жихатини таъкидлаб утадиган булсак яъни, Финляндияда айни пайтда асосий эътибор таълим сифатига каратилган. Таълим жараёни доимо мамлакат ишлаб чикариш сектори эхтиёжлари билан чамбарчас боглик кечади. Яъни Финляндия таълим жараёнларига ёндашувни узгартириш ва укувчиларни имтихрнга эмас, хаётга тайёрлаш эвазига ушбу курсаткичларга эришди.

Шуни эътиборга оладиган булсак мамлакатимизнинг умумий урта таълим тизимида, асосан аник фанларда яъни математика, физика кимё каби бир катор фанларнинг айрим булимларини ургатишда умумий урта таълим мактаб укувчиларида "Ушбу фан ёки булим бизга хаётда нимага керак?" каби куштирнок ичидаги саволларга дуч келинади. Мисол сифатида шуни айтиш лозимки математика фанининг 9- синфлар дарслигининг мавзуларидан бири булган тригонаметрик айниятлар мавзусини ургатиш давомида мавзунинг мураккаблашган кисмида укувчилар ушбу мавзу хаётда нималарда кулланилади саволлари билан мурожаат килишади. Табиийки одатда ушбу саволлар жавобсиз колади. Шунинг эвазига умумий урта таълим мактаб укувчиларининг фанга нисбатан кизикиши сунади. Шуларни инобатга олсак, хар бир фаннинг, хар бир мавзусини укитишда албатта фанлараро богликлик ва хаётий тадбикларини ургатиш лозим. Бу эса мактаб укувчиларининг нафакат олий таълим муассасаларига кириш имтихонларига тайёргарликларини таъминлашда шу билан бирга касбий йуналишларини танлашда кумакчи вазифасини бажаради. Умумий урта таълим мактабларида утиладиган мавзуларни фанлараро богликликда утиш оркали Финландия мактаблари укувчиларни фанга булган кизикишини ошириш билан бир каторда укувчиларни хаётга

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

тайёрлаш каби бир катор вазифаларни бажаришда таълим сохсаининг урнини аниклашга улгуришган.

Шу уринда юкорида айтиб утганимиздек умумий урта таълим мактаб математика курсининг шундай мавзулари ва булимлари борки, масалан киска купайтириш формулалари мавзуси оркали баъзи сонларнинг даражаларини хисоблашда тез ва кулай хисоблаш учун керак булади. Яъни хозирги замонавий "ментал арифметика" дастурларига кирадиган баъзи хисоблашларнинг асоси киска купайтириш формулаларига асосланганлигини, 8-синф дастурига кирувчи квадрат тенгламалра ва тенгламалар системаси мавзулари бир катор хаётий масалаларга богликликларини тушунтириш мактаб укувчиларини фанга булган кизикишларини оширади. Шу билан бир каторда умумий урта таълам мактаб укувчиларини битирувчи синфларини одатда фанга кизиктириш у кадар хам осон кечмайди, бунга эса битирувчи синф укувчиларининг дастурларини кийинлашиб кетганлиги битта сабаб булса, фанларнинг маълум максадга йуналтирилмаганлиги иккинчи сабабдир. Шуларни инобатга олиб Финланд укитиш тизими жуда олдинлаб кетгандир.

ХУЛОСА

Ушбу маколадан куринадики нафакат умумий урта таълим тизимида балки олий таълим тизимида хам Финланд укитиш тизимини жорий килиш оркали таълим тизимини такомиллаштириш ва таълим сифатини ошириш мумкин.

REFERENCES

1. https://lex.uz/docs/-5085887.

2. Andrews. P., Ryve. A., Hemmi. K. & Sayers. J. (2014). PISA; TIMSS and Finnish mathematics teaching (TIMSS va fin matematikasini o'qitish): an enigma in search of an explanation. In Educ.Stud.Math DOI 10.1007/s10649-014-9545-3

3. Heidi Krzywacki . Leila Pehkonen and Anu Laine. University of Helsinki. Promoting mathematical thinking in Finish mathematics education.

4. https://www.infofinland.fi/en/living-in-finland/education/the-finnish-education-system; Finlandiya o'rta ta'lim maktablarini matematika fani o'qituvchilari uchun darslik va o'quv qo'llanmalari.

5. E.M.Mahkamov, N.J.Quljonov, Finlandiya o'rta ta'lim maktablarida o'qitishni tahlil qilish (matematika fan misolida) Pedagogik ta'lim klasteri: muammo va yechimlar Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya 2021-yil, 25-26 iyun146-148b

Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan

Academic Research, Uzbekistan 121 www.ares.uz

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

6. А.Ж. Сейтов, Ф.Х. Абдумавлонова. Решение геометрических задач с помощью математического пакета MAPLE. Academic research in educational sciences, 2021. T.2 №6 Pp.933-941.

7. S.Kh.Khasanova A.J.Seytov, A.J. Khurramov, S.N.Azimkulov, M.R.Sherbaev, A.A.Kudaybergenovю. Optimal control of pumping station operation modes by cascades of the Karshi main canal. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology, 2021. Tom 8. №4. Pp. 17177-17185.

8. А. Ж. Сейтов А. Р. Кутлимурадов Р. Н. Тураев Э. М. Махкамов Б. Р. Хонимкулов. Оптимальные управления водных ресурсов крупных магистральных каналов с каскадом насосных станций ирригационных систем. academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 2 | 2021 ISSN: 21811385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24411/2181-13852021- 00193. Стр. 265- 273.

9. А.В. Кабулов, А.Ж. Сейтов, А.А. Кудайбергенов. Критерий управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. ILIM ham JAMIYET. Стр. 6-8

10. АЖ Сейтов, БР Ханимкулов, М Гаипов, О Хамидуллаева, НК Мурадов. Численные алгоритмы решения задач оптимального academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 8 | 2021 ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-153-160 Academic Research, Uzbekistan 159 www.ares.uz Управления объектами каршинского магистрального канала. Academic research in educational sciences. T. 2 № 3 pp. 1145- 1145.

11. А.Ж. Сейтов, Б.Р. Ханимкулов, М.А. Гаипов, М.Р. Юсупов. Зарафшон дарёси окимининг хосил булишига атмосфера ёгинлари ва хаво хароратининг таъсири. Academic research in educational sciences. T.2 №5. Стр. 156-162.

12. A.A. Kudaybergenov A.J. Seytov, A.R. Kutlimuradov, R.N. Turaev, N.K. Muradov. Mathematical model of optimal control of the supply canal to the first pumping station of the cascade of the Karshi main canal. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. T. 8 № 3 pp. 16790-

13. A.J.Seytov, A.J. Khurramov, S.N.Azimkulov, M.R.Sherbaev, A.A.Kudaybergenov. S.Kh.Khasanova. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. T. 8 №2 ISSN: 2350-0328. Pp. 1717717185.

16797.

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

14. Рахимов Ш.Х., Сейтов А.Ж. Теоретико-множественная модель насосной станции, оснащенная осевыми поворотно-лопастными насосными агрегатами. Материалы республиканской научной онлайн конференции молодых ученых «современные проблемы математики и прикладной математики» посвященной 100 летию академика С.Х.Сираждинова (21 мая 2020 г.) Стр. 78-82.

15. Сейтов А. Ж., Кудайбергенов А. А., Хонимкулов Б. Р. Моделирования двумерного неустановившегося движения воды на открытых руслах на основе проекционного метода. сборник докладов Республиканской научнотехнической конференции «Инновационные идеи в разработке информационно -коммуникационных технологий и программных обеспечений» 15-16 мая 2020 года. САМАРКАНД. Стр. 60-63.

16. Рахимов Ш. Х., Сейтов А. Ж., Кудайбергенов А. А. Критерии управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. Abstracts of IX International Scientific and Practical Conference Kharkiv, Ukraine 2-4 August 2020. Стр. 125-131.

17. Mekhriban Salaeva, Kakhramon Eshkaraev, Aybek Seytov. Solving mathematical problems in unusual ways with excellent limits. European Scientific Conference. Пенза, 17 мая 2020 года рр. 254-257.

18. А.Сейтов. Оптимальные методы управления водных ресурсов в крупных магистральных каналах ирригационных систем. AGRO ILM - O„ZBEKISTON QISHLOQ VA SUV XOJALIGI. Махсус сон. 2020. Ташкент. Стр. 84-86.

19. Ш.Х. Рахимов, А.Ж. Сейтов, А.А. Кудайбергенов. Оптимальное управление распределением воды в магистральных каналах ирригационных систем. ILIM ham JAMIYET. SCIENCE and SOCIETY Scientific-methodical journal Series: Natural-technical sciences. Social and economic sciences. Philological scienes. pp. 810.

20. А.В.Кабулов, А.Ж.Сейтов, А.А.Кудайбергенов, Критерий управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. ILIM ham JAMIYET. science and society Scientific-methodical journal Series: Natural-technical sciences. Social and economic sciences. Philological scienes №2 2020. Pp.6-7.

21. Ш. Х. Рахимов, А. Ж. Сейтов, М. Р. Шербаев, Д. Жумамурадов, Ф. Ж. Дусиеров. Структура базы данных и программные модули для моделирования управления водными ресурсами каскада насосных станций каршинского магистрального канала. Мелиорация 2019 3(89) стр. 85-91. (№5, web of science IF=0.144)

Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan

Academic Research, Uzbekistan 123 www.ares.uz

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | CSPI CONFERENCE 3 | 2021

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

22. А. Ж. Сейтов А. Р. Кутлимурадов Р. Н. Тураев Э. М. Махкамов Б. Р. Хонимкулов. Оптимальные управления водных ресурсов крупных магистральных каналов с каскадом насосных станций ирригационных систем. academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 2 | 2021 ISSN: 21811385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: (№5, web of science IF=5.723)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.