Научная статья на тему 'ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШГА ҚАЛИТИЛГАН ТАЖРИБАЛАРИ'

ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШГА ҚАЛИТИЛГАН ТАЖРИБАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

563
92
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
замонавий тенденциялар / сифат / таълим сифати / таълим сифатини бошқариш Total Quality Management–сифатни ялпи бошқариш концепцияси / тамойиллар.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Асатулла Асрорович Мустафақулов

Рақобатбардош кадрларни тайёрлаш сифатини бошқаришнинг замонавий тенденциялари, сифат, таълим сифати, таълим сифатини бошқариш каби тушунчаларнинг илмий-педагогик моҳияти, TQM (Total Quality Management) сифатни ялпи бошқариш концепцияси, тамойиллари, олий таълим тизимида амалиётга жорий этиш моделлари, рақобатбардош кадрларни тайёрлаш сифатини бошқариш ҳамда таълим сифатини баҳолаш бўйича хорижий давлатлар тажрибаси таҳлил этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШГА ҚАЛИТИЛГАН ТАЖРИБАЛАРИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 \ ISSUE 12 \ 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШГА ЦАЛИТИЛГАН ТАЖРИБАЛАРИ

Асатулла Асрорович Мустафакулов

Жиззих политехникa институти педaгогикa фaнлaри буйичо фaдсaфa доктори

АННОТАЦИЯ

Рaкобaтбaрдош кaдрлaрни тaйёрлaш сифaтини бошкaришнинг зaмонaвий тенденциялaри, сифaт, тaълим сифaти, тaълим сифaтини бошкaриш кaби тyшyнчaдaрнинг илмий-педaгогик мохдяти, TQM (Total Quality Management) -сифaтни ялпи бошкaриш концепцияси, тaмойиллaри, олий тaълим тизимидa aM^raë^a жорий этиш моделлaри, рaкобaтбaрдош кaдрлaрни тaйёрлaш сифaтини бошкaриш хдмдо тaълим сифaтини бвхолош буйичо хорижий дaвлaтлaр тaжрибaси тохдил этилгaн.

Калит сузлар: зaмонaвий тенденциялaр, сифaт, тaълим сифaти, тaълим сифaтини бошкaриш Total Quality Management-сифaтни ялпи бошкaриш концепцияси, тaмойиллaр.

КИРИШ

Жохрндо кaбyл килингaн зaмонaвий тaълим концепциясидa тaълим тизимини бошкдриш, тaълим сифaтини бохрлош жaрaëни Ba воситaдaри хдмдо технологиялaрини тaкомиллaштириш долзaрб вaзифa этиб белгилaнди. Олий тaълим тизимидa тaълимнинг интернaционaдлaшyви, тaдaбaдaрнинг х^ндро мобиллиги, тaълим дaстyрлaрининг тез yзгaрyвчaнлиги билaн боглик глобул тенденциялaри хдмдо тaълим сифaтини зaмонaвий бошкaриш технологиялaрини жорий этиш оркэди тaъминлaш Macaran ^по^идо ^шият кacб этиб бормокдд. Олий тaълимдaги мaccификaция ходисоси, молиялоштиришнинг янги моделлaри, тaълим cифaтини тaъминлaш омиллaри, cифaт cтaндaртлaригa к^^одет^ тaлaблaр, глобэд рейтингнинг ижгамоивдошувш тоъсири, креaтив Ba инновадион yниверcитетлaрнинг фоолияти хусусиятлорига коротилгон илмий тодкикотлор олиб борилмокдо. Бу эсо оккредшадия огентликтарининг тоълим сифотини тоъминлош боросидо олий тоълим мyaccacaдaрининг укув жороёнлорини тошкил этиш Ba бошкдриш, укув мозмуни, х,шкорлик фоолиятини бохрлош, тошки Ba ички мониторингни сомороди ом^га оширишга хизмот килмокдо.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Таълим муассасаларида укув жараёнини ташкил килиш ва бошкариш йулларини талабаларни укув-билиш фаолиятининг пассив объекти позициясидан рефлексив-тадкикотчи сифатидаги актив позицияга утказиш билан боглик равишда такомиллаштириш талаб этилмокда. Ривожлантирувчи хдмда шахсга йуналтирилган технологияларни кенг жорий этиш, мустакил таълим олишга ургатиш, АКТ ва интернет имкониятларидан фойдаланиш мухдм шартлардан бири сифатида эътироф этилмокда.

Олий таълим муассасасида кадрлар тайёрлаш сифатини бошкариш борасида дунёда бугун куйидаги тенденциялар етакчи роль уйнамокда:

1. Болонья жараёнлари доирасида Европа мамлакатларида таълим сифатини кафолатловчи ягона мезонлар ва стандартларни ишлаб чикиш;

2. Европа мамлакатларининг таълим дастурларини аккредитациялаш миллий тизимини яратиш, ривожлантириш ва бир-бирига мослаштириш;

3. TQM - сифатни ялпи бошкариш концепцияси, Халкаро ISO 9000:2000, ENQA (Олий таълимда сифатни кафолатлаш Европа ассоциацияси), Сифат менежменти буйича Европа фонди модели хдмда бошка миллий моделлар асосида олий таълим муассасасининг сифат тизимини ишлаб чикиш ва жорий этиш;

4. Таълим жараёни сифатини бошкариш тизимини сифатни ялпи бошкариш концепцияси тамойиллари асосида ташкил этиш;

5. Таълим жараёни сифати ва унинг натижаларини миллий аттестация ва аккредитация тизими асосида ташки назорат килишдан у ёки бу танланган модел асосида таълим муассасасининг ички уз-узини бахрлаш тизимига утиш;

6. Ташки назорат меъёрий ва илмий жихдтдан таъминланиш борасида жиддий мувафаккиятларга эришган булсада, эпизодик тарзда микдорий курсаткичларни аниклашга асосланганлиги сабабли мавжуд муаммо ва ютукларни тулик аниклаш, таълим сифатини оширишни режалаштириш имконини бермаслигини инобатга олиш [5. 92 б.].

Таълим сифати аввало, давлат таълим стандартларининг бажарилиш сифатига, жамият ва истеъмолчилар томонидан куйилган талабларга, ОТМ максадлари, меъёрлари, яратилган шарт-шароитлар, таълим жараёни ва якуний натижалар сифатига боглик (1-расм) .

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

1-расм.Таълим сифати тушунчасини ташкил этувчилар [2]

Таълимда сифатни бошкариш тизими куйидаги тамойилларга асосланади: таълимга булган талабларни илмий-техник тараккиёт ютуклари ва халкаро стандартларни хисобга олган холда англаш;

истеъмолчига мулжал олиш, мехнат бозоридаги кескин ракобат бошкариш тизимидан сафарбарлик ва динамикликни талаб этади;

мониторинг натижаларини хисобга олган холда укув жараёнини доимий такомилаштириб бориш.

Болонья жараёни иштирокчиларининг Берлин шахрида булиб утган йигилишида (сентябрь, 2005 й.) асосий оралик устуворликлар белгиланган булиб, булар: сифатни таъминлаш, икки даражали тизим, даражалар ва таълим даврларини тан олиш хисобланади. Бу жараёнда сифат масаласи биринчи уринда турибди, уни таъминлаш ОТМларининг зиммасига юклатилади.

Илмий-педагогик адабиётларда таълим сифати асосан таълим натижалари билан бахоланиши кайд этилиб, асосий ургу когнитив масалаларга берилади. Таълим сифати на факат битирувчиларнинг «чикиш» натижалари билан, балки таълим жараёни сифати, яратилган шароитлар билан хам бахоланиши таъкидланади [4. 23 б.].

Таълим сифати таълим жараёни натижадорлиги ва ахволи, унинг жамият ва давлат талабларига мослигини белгиловчи, шахснинг фукаролик, маиший ва касбий компетенцияларини шакллантирувчи ва ривожлантирувчи ижтимоий интеграл категория сифатида талкин этилади.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

Замонавий таълим концепцияларида таълим сифати таълим натижаларининг давлат норматив талаблари, ижтимоий ва шахсий кутишларга мос таълим тизимининг интеграл хусусияти сифатида талкин этилмокда.

Республикамизда мустакиллик йилларида яратилган ва бугунги кунда янги боскичда ривожлантирилаётган таълим модели давлат, жамият ва шахс талабларига мос таълим сифатини таъминлашга каратилган булиб, шахсга йуналтирилган ва компетенциявий ёндашувлар асосида амалга оширилмокда.

Юкоридагилардан келиб чикиб, биз «Таълим сифати» тушунчасини давлат таълим стандартлари ва давлат талабларида белгилаб куйилган натижаларга эришишни таъминлайдиган таълим жараёни, яратилган шарт-шароитлар хамда таълим олувчилар тайёргарлигининг юкори даражаси сифатида таърифлашни илгари сурамиз.

Шу билан бирга, сифат тушунчаси олий таълимдан манфаатдор гурухлар ва турли ваколатли ташкилотлар томонидан турлича кабул килиниши мумкин.

Олий таълимда сифат ва сифатни бахолаш масаласи XX асрнинг охирида дунё микёсида энг долзарб масала сифатида майдонга чиккан. ЮНЕСКО томонидан 1998 йилда утказилган конференцияда бутун дунё деклерацияси кабул килинди ва унинг 11 -моддаси "Сифатни бахолаш" деб номланди ва унда сифат олий таълим сохасида куп улчамли концепция деб таърифланди. Унга кура, укув ва академик дастурлар, илмий тадкикот ишлари, профессор-укитувчилар, талабалар, укув бинолари, моддий-техника база, жихозлар, жамият учун сифатли кадрлар тайёрлаш, академик мухит сифатни белгиловчи дастурлар каторида келтирилади. Шунингдек сифатни бахолайдиган ташкилотлар тугрисида маълумот берилади [14. 6-сон, 22 б.].

Хорижий илмий манбалар тахлили шуни курсатадики, жахон олий таълимидаги сифат тушунчасини ёритиб бериш ва унинг универсал изохи буйича муайян ва якуний тухтамга келинган эмас. Шундай булса-да, унинг бир неча талкинлари бор. Бу борада гарб олимларининг турлича карашлари юзага келди.Олий таълимда сифат тушунчасини талкин килишда Диана Гриннинг карашлари узига хосдир[7. P. 1-21.]. У сифатнинг анъанавий маьноси (the traditional concept of quality) тугрисида фикр юритади. Унга кура, мижозлар томонидан куйилаётган талаб даражасида махсулот етказиш, сервис курсатиш ва муваффакиятга эришиш, имиджга эга булиш сифат хисобланади.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

2-расм. Олий таълим «сифати» тушунчасини аниклашга булган ёндашувлар [3. 443-

446.б].

Д.Грин сифатнинг максадга мувофиклиги (Quality as fitness for purpose) хакида хам фикр билдиради. Грин бу гояни бир неча саволлар куйиш оркали тушунтириб беради: олий таълимнинг максади жамиятга етук кадрларни

Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan

Academic Research, Uzbekistan 418 www.ares.uz

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

етказиб бериш булса, у холда бу вазифани улар уддалай олмокдами, таълим дастурлари етарлича билим ва куникмаларни акс эттира олганми, ОТМ узи белгилаган истикбол (vision) ва миссия (mission)mKpo этилмокдами? каби.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Демак, ушбу карашлар оркали таълим стандартлари сифатни аниклашда асос булади деб хисобланади, лекин олий таълимнинг максадини аниклаш ва интерпретация килишда хам турли карама-карши фикрлар мавжуд. Олий таълим максадини талабалар, укитувчилар, илмий ходимлар, рахбарият ёки хукумат аниклаб бериши мунозараси хам бор. Албатта, ушбу манфаатдор гурухларнинг олий таълимдан кузлаган максадлари бир-бирларидан айни уринда фаркли ва уларнинг уйгунлиги хам бор. Бу эса олий таълимнинг куп максадли эканлигини хам курсатади.

Иктисодиётдан олинган тажрибалар шуни курсатадики, олий таълимда юкоридаги каби истикболли йуналишлар тенг даражада долзарбликка эга булиб, узаро мувозанатни саклаган холда ривожлантириш максадга мувофик хисобланади. А^Ш, Англия ва Италияда давлат ташкилотлари, согликни саклаш ва таълимда КМСТкуп йиллардан бери кулланиб келинмокда. Масалан, Италияда олий таълим вазирлигининг 2007-2009 йилларга мулжалланган университетларда режалаштириш ишларини амалга ошириш учун КМСТ методидан кенг фойдаланилган [6. p2]. Англиядаги Эдинбург университети 2002 йилда бошкарув ва стратегик режалаштириш буйича узига хос КМСТ ишлаб чиккан. Унда университетнинг стратегик максади ва вазифаларини амалга оширишни акс этувчи 32та асосий курсаткичлар мавжуд булган [15]. Бундан куринадики, ушбу метод асосан курсаткичли натижага эга булган жараёнлар учун кул келади. Руминияда ушбу методдан ОТМменежментини такомиллаштиришда кулланилган [16]. Кайзен ёки узлуксиз сифат яхшиланиши (Continuous Quality Improvement) методи эса сифатга эришишда ташкилотнинг барча жабхаларини, иш фаолиятларини, барча персоналлар (рахбардан тортиб куйи погона ишчи-ходимларигача) фаолиятини жалб этиш тушунилади. Кайзен ташкилотдаги кераксиз ва фойдасиз фаолият ва тадбирларга чек куйиб, илмий янгиликлар ва экспериментам тажрибаларни кенг куллаш асосида барча жараённи ташкилот ривожланишига каратади. Кайзен (Kaizen) японча суз булиб "ривожланиш" маьносини билдиради ва фанда узлуксиз сифат яхшиланиши маъноси билан жой олган. Кайзен асосан ишлаб чикариш ва

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

бизнесда кенг таркалган булиб, иккинчи жахон урушидан сунг Японияда пайдо булган. Япониянинг Тойота ва бошка йирик компанияларининг юксак ютукларга эришишига сабабчи булган. Узлуксиз сифат яхшиланиши олий таълпмда 1990 йилдан бошлаб кулланила бошлаган. Масалан, Америкадаги Жоржиа Тек (Georgia Tech), Мариланд (Maryland), Шимолий Дакота (North Dakota), Орегон давлат (Oregon State), Пенсилвания давлат (Penn State), Пурдю(Ригёие), Висконсон (Wisconsin) каби университетларда ва Рочестр технология институтида (Rochester Institute of technology) узлуксиз сифат яхшиланшпи талабаларга хизмат курсатиш ишларини такомиллаштиришда, укув дастурларини талаба-мижознинг эхтиёжларига мослаштиришда хамда административ операцияларнинг самарадорлигини оширишда кулланилган.[12. 35-48.p6] Бундан ташкари, Шимолий Ирландиядаги Улстер (Ulster) университети, Англиядаги Волферхамптон (Wolverhampton) университети, Астон университетида хам кампус инфраструктурасини ва укув жараёнини такомиллаштиришда кулланилган. Узлуксиз сифат яхшиланиши маълум фанларни ривожлантиришда хам кулланилган. Бунга А^Шдаги Аризона университетининг фармацевтика факулътетида "Фармацевтикада илмий тадкикот" фанини яхшилаш учун кулланилганини мисол килиш мумкин. Унда фаннинг бошка фанлар билан узаро интеграциясини ошириш, талабаларни мустакил урганишга куниктириш, маърузаларни инновацион методлар билан утиш каби вазифалар кузланган. [9. 11 б.]

Юкорида келтирилган сифатни ошириш ёки сифатга эришиш методлари билан бирга хозирги даврда унинг янги турлари пайдо булмокда, лекин уларнинг кай бири качон, кайси муассасада ва кай холда кулланилиши юзасидан хозиргача бир тухтамга келинган эмас. Тадкикотчилар уртасида Хдмон бахс-мунозаралар давом этиб, методлар янада такомиллаштирилиб ва уларга узгартиршплар киритиб келинмокда. Курилган методларнинг олий таълимда куллашга булган талаб ва эхтиёж хам кундан кунга ошиб бормокда. Албатта, бу борада гарб мамлакатлари хамда ривожланган Осиё давлатларидаги ОТМлари сезиларлитажриба орттирган. Айни тажриба ва амалиётлар шуни такозо килмокдаки, улар орасида бенчмаркинг ва тюнинг каби методларнинг урни олий таълимда мухим ахамиятга эга булмокда. Чунки, бенчмаркинг ва тюнинг методлари хорижий ОТМларда кенг кулланмокда ва бой тажриба шаклланган.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

ХУЛОСА

Хулоса киладиган булсак олий таълимда сифатга эришиш унинг салохиятини, иктисодий баркарорлигини таъминловчи кафолатдир. Хорижий мамлакатларда олий таълим сифат менежменти тушунчаси амал килади ва у сифат кафолати, бахолаш каби таркибий кисмларга эга. Бу уч таркибий унсурлар бахолаш, аудит, аккредитация терминлари билан юритилади ва мохияти жихатидан узига хослиги булса-да, мазмун жихатдан умумийликка эга. Уларга турли мамлакатларда турлича мазмун-мохият хам берилган. Жумладан, аккредитациянинг узи амалга ошириш доирасига кура, оир неча турлари мавжуд. Бу масалада Узбекистон Республикасидаги аккредитация халкаро меъёрлар хисобга олинган ва аник максад, вазифаларни амалга оширшпи билан характерланади.

Таълим стандартлари сифатни кафолатловчи энг мухим хужжат хисобланади. Хорижий мамлакатларда унинг икки тури, яъни таълим стандарти ва академик стандартлар амалда кулланади. Академик стандартлар тушунчаси автономия асосида ишлаётган университетларда жорий этилган, лекин у аксарият уринларда давлат тасарруфидаги хамда автономия асосида фаолият курсатадиган таълим стандартларига нисбатан хам кулланади.

Таълим стандарти хам, академик стандарт хам таълим сифатини кафолатлаш жихатидан умумийликка эга, лекин таълим дастурларининг эксклюзивлиги жихатидан улар бир-бирига ухшамаслиги мумкин. Уларнинг таълим дастурларида танлов фанларининг куплиги билан олий таълим муассасалари таълим стандартлари узаро фаркланади. Хорижий мамлакатларда таълим сифати билан асосан нодавлат структуралар, ижтимоий асосда фаолият курсатадиган ташкилотлар шугулланади. Уларнинг олиб борган аудит ишлари, хулосалари ижтимоий фикр сифатида ижро этилиши конунлаштирилган. Бундай нодавлат ташкилотлар келгусида мамлакатимгода хам шакллана бошлаши мумкин. Бунга хозирги пайтда олий таълим муассасалари кошида шакллантирилаётган васийлик кенгашлари асос булиб хизмат кила олади.

REFERENCES

1. Каримов A.A., Перегудов Л.В. Основн системм мониторинга и управления качеством вьюшего образования. -Т-2003. Стр 54.

2. Мустафакулов А.А. Качество образования и его обеспечение в педагогических образовательных учреждения // Молодой учёный. -Чита (Россия). 2014. -№ 6 (65). - С.733-737.

Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan

Academic Research, Uzbekistan 421 www.ares.uz

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-414-422

3. Мустафакулов А.А. Педагогика олий таълим муассасасида кадрлар тайёрлаш сифатини бошкариш тизими // Бошлангич таълим ва жисмоний маданият йуналишида сифат ва самарадорликни ошириш: муаммо ва ечимлар мавзусидаги Халкаро илмий конференция. -Тошкент. 2017. -Б.443-446.

4. Бердиева, Д. Ш. (2019). Роль экологической культуры в повышении экологических отношений. Евразийское Научное Объединение, (10-6), 455-458.

5. Стандарты и руководства для обеспечения качества высшего образования в европейском пространстве высшего образования (ESG) // Одобрено Конференцией министров в Ереване, 14-15 мая 2015 г. С. 156.

6. Юлдашев М.А.Халк таълими ходимларининг малакасини оширишда таълим сифати менежментини такомиллаштириш: докторлик диссертацияси автореферати - Т.: 2016.

7. Angela Maria D'Uggento, Massimo Iaquinta, Vito Ricci. (2010). A Proposal of a Balanced Scorecard for Govemanceand Strategic Planning in an Italian University.p2.

8. Green, Diana, ed. (1994). What is Quality in Higher Education?.Society for Research into Higher Education Ltd London (England).p

9. Hakan Wirlund.(2003). Innovation and TQM in Swedish higher education institutions-possibilities and pitfalls/TQM Magazine.Volume 15, number 2, 2003, pp99-107.1 бет.

10. JoLaine R. Draugalis, Marion К. Slack. (1999). A Continuous Quality Improvement Model for Developing Innovative Instructional Strategies American Journal of Pharmaceutical Education Vol. 63, Fall 1999. 1 бет.

11. LazarVlasceanu, LauraGriinberg, andDanParlea.(2004). Quality Assurance and Accreditation: A Glossary of Basic Terms and Defmitions.Bucharest: UNESCO [ISBN 92-9069-178-6], p49.

12. Linda M.Baldwin. "Total quality management in higher education: the implications of internal and external stakeholder perseptions". New Mexico State University. May, 2002. 16 бет.

13. Robert V. Hoggl and Mary C. Hogg.(1995). Continuous Quality Improvement in Higher Education.International statistics Review, 1995, 63, 1, 35-48.p6

14. Wouter Van den Berghe.(1997). Application of ISO 9000 Standards to Education and training.European Centre for the Development of Vocational Training.www.cedefop.gr 25 бет.].

15. Всемирная Декларация о вмсшим образовании для ХХ1века: подходм и практичнью мерь. / Интернет янгиликлари // Ахборот технологиялари ва масофавий укитиш маркази ахборотномаси, 2002 Сентябрь 6-сон, 22 бет.

16. http://www.planning.ed.ac.uk/Strateaic Plannina/BalancedScorecard.htm.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

17. http: //www.hi ghbeam.com/European+Joumal+of+Management/ publications.aspx?dateA200806.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.