Научная статья на тему 'Таълим муассасаларини бошқаришда раҳбарлик фаолияти (умумий ўрта таълим мактаблари мисолида)'

Таълим муассасаларини бошқаришда раҳбарлик фаолияти (умумий ўрта таълим мактаблари мисолида) Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
3778
568
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
раҳбарлик тизими / жамоа / аъзолар / иш услуби / бошқариш услуби / психологик иқлим / билим / туғма / фаоллик / типологик / сенсор / рационал / эмоционал / муомала / ўзини тутиш маданияти. / system of management / collectives / members / work culture / style of management / psychological atmosphere / in born / knowledge / activity / tipological / sensor / rational / emotional / communication culture.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ширинов М. К.

Ушбу мақолада таълим муассасаси бошқаруви бўйича изланишлар ва кузатишлар олиб борган олимларнинг фикрлари ва қарашларидан келиб чиқиб, бугунги кунда республика таълим муассасаларини бошқаришда раҳбарлик фаолиятига эътибор қаратилиши борасида фикрмулоҳазалар билдирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SUPERVISORS WORK IN MANAGEMENT OF EDUCATIONAL INSTITUTION (SECONDARY SCHOOLS AS EXAMPLE)

There is considered in the article ideas which we should to pay attention in educational institutions management system in our republic nowadays, relying as basis on opinions of modern scientific institutions.

Текст научной работы на тему «Таълим муассасаларини бошқаришда раҳбарлик фаолияти (умумий ўрта таълим мактаблари мисолида)»

Ширинов М.К.,

Низoмий нoмидaги Тсш^ит дaвлaт пeдaгoгикa унивepcитeти тaдк1ик1oтчиcи

TДЪЛИM MУДCCДCДЛAPИНИ БOШKAPИШДД PД^БAPЛИK ФAOЛИЯTИ (УМУМИЙ YPTA TДЪЛИM MAKTДБЛДPИ МИ^ЛИД^

ШИРИНОВ М.К. TAЪЛИМ МУAССAСAЛAРИНИ БОШKlAРИШДA РAXIБAРЛИК ФAОЛИЯTИ (УМУМИЙ УРTA TAЪЛИМ МAКTAБЛAРИ МИСОЛИДA)

Ушбу мaкoлaдa тaълим муaccacacи бoшкapуви бyйичa излaнишлap вa кузaтишлap oлиб 6op-гaн oлимлapнинг фикpлapи вa кapaшлapидaн кeлиб чикиб, бугунги кундa pecпубликa тaълим муaccacaлapини бoшкapишдa pax1бapлик фaoлиятигa эътибop кapaтилиши бopacидa фи^-мулox1aзaлap билдиpилгaн.

Taянч cyз вa тушунчaлap: pax1бapлик тизими, жaмoa, aъзoлap, иш уcлуби, бoшкapиш уcлуби, пcихoлoгик иклим, билим, туFмa, фaoллик, типoлoгик, ceнcop, paциoнaл, эмoциoнaл, муoмaлa, узини тутиш мaдaнияти.

ШИРИНОВ М.К. ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ РУКОВОДИТЕЛЕЙ ПО УПРAВЛEНИЮ УЧЕБНЫМИ УЧРЕЖДЕНИЯМИ (НA ПРИМЕРЕ СРЕДНИХ ОБЩEОБРAЗОВATEЛЫНЫХ ШКОЛ)

В дaннoй cra^e peчь идeт o6 идeях, нa ^TOphie cлeдуeт oбpaтить внимaниe в упpaвлeнчe-cкoй дeятeльнocти oбpaзoвaтeльных учpeждeний pecпублики, иcхoдя из мнeний и вoззpeний учeных, кoтopыe вeли иccлeдoвaния и нaблюдeния в oблacти упpaвлeния oбpaзoвaтeльными учpeждeниями.

Ключeвыe cлoвa и пoнятия: cиcтeмa pукoвoдcтвa, кoллeктив, члeны, cтиль paбoты, cтиль упpaвлeния, пcихoлoгичecкaя aтмocфepa, знaниe, c poждeния, aктивнocть, типoлoгичecкaя, ceн-cop, paциoнaльнo, эмoциoнaльнo, oбщeниe, культуpa пoвeдeниe.

SHIRINOV M.K. SUPERVISORS WORK IN MANAGEMENT OF EDUCATIONAL INSTITUTION (SECONDARY SCHOOLS AS EXAMPLE)

There is considered in the article ideas which we should to pay attention in educational institutions management system in our republic nowadays, relying as basis on opinions of modern scientific institutions.

Keywords: system of management, collectives, members, work culture, style of management, psychological atmosphere, in born, knowledge, activity, tipological, sensor, rational, emotional, communication culture.

%озирги пайтда республикамизда бозор иктисодиёти му-носабатларига ртиш оркали ривожланган давлатлар дара-жасида тараккий этишимиз таълим мyассасаларида тyfри üP^q кУйилган ислоцотлар, шу таълим мyассасаларида фаолият олиб бораётган рацбарларнинг бошкарувчанлик кобилиятларига ботикдир. Рацбарлик фаолиятининг сама-радорлигига рацбар шахснинг тафаккури, акл-идроки цам бевосита ботик, бyлади. Тафаккур рацбарга кенг ва чукур фикрлай олиш, яхшини ёмондан, фойдани зарардан, муцимни номуцимдан бехато ажрата олиш имкониятини беради.

ЗAMOНAВИЙ TAЪЛИM I COBPEMEHHOE OБPAЗOВAНИЕ 2015, 1

Хар бир муассасанинг фаолиятидаги са-марадорлик, биринчи навбатда, жамоадаги шахслараро муносабатларнинг канчалик т^ри ташкил этилгани ёки этилмаганлигига боFлик. Бошкача айтганда, ишнинг кандай ташкил эти-лиши рахбарлик, бошкарувчиликнинг ташкил этилиши даражасига боFлик.

Хар бир рахбар педагогик тизимни бошка-рар экан, энг аввало, ундаги муаммолар ва бу тизимдаги аъзоларнинг педагогик-психологик хусусиятларини билиш кобилиятига эга булиши керак.

Рахбарлик услублари ва унинг мазмун-мохиятига рахбар уз бошкарув фаолиятида афзал билган ва асосланган барча усуллар ва харакатларнинг тактика ва стратегияларидан ташкил топган тизим сифатида каралади. Бунда, бир томондан, стратегиялар билан бошкарув фаолияти мазмуни, иккинчи томондан, бу ти-зимнинг узи, инсон фаолияти мухитида турли ахамиятга эга булган харакатлар ва шу каторда профессионал фаолият бошкарув субъек-тининг ривожланиши, мутахассис сифатида шаклланишида мухим ахамият касб этади. Рахбарнинг унга буйсунувчиларга нисбатан таъсир курсатиши ва кузланган максадга эри-шишга уларни ундашида узаро муносабатлар куйидагиларга асосан аникланади:

- карорлар кабул килиш жараёнида буй-сунувчиларнинг иштирок этиш даражаси;

- буйсунувчиларнинг маълумотлар ва ах-боротлар билан таъминланиши;

- рахбар томонидан кулланилаётган иш услублари, яъни у ёки бу масалани хал килишда унинг узига хос ёндашиши.

Лидерлик - бу шахснинг шахсий етуклиги-нинг (шахсий етуклик - шахсий камолот, индивидуал юксак маънавият, шахснинг ижтимоий ва маънавий-ахлокий баркамоллигини англа-тувчи тушунча1) одамлар хулк-атворига таъ-сирига асосланган гурух, жамоадаги табиий ижтимоий-психологик жараёнидир.

Лидерлик асосан уч хусусиятга эга:

1. Эмоционал лидер.

2. Ишончли лидер.

3. Информатив лидер.

1 Маънавият асосий тушунчалар изохли луFати. - Т.: Fафур Fулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2013. -366-б.

Эмоционал лидер гурухнинг юраги булиб, хар бир инсон унга хамдардлик излаб муро-жаат килиши, «унинг кукрагига бош куйиб йиFлаши мумкин».

Ишончли лидер гурухнинг куллари булиб, у ишни ташкиллаштиради, иш юзасидан мухим алокаларни юзага келтиради, ишнинг муваффакиятини таъминлайди.

Информатив лидер (гурухнинг мияси)га хамма саволлар билан мурожаат килиши мумкин, чунки у хамма нарсани билади, тушунади, тушунтиради.

Рахбар амалга оширадиган бошкарув функ-циялари куйидагилар хисобланади: режалаш-тириш, ташкиллаштириш, назорат.

Режалаштириш - бошкарув фаолияти-нинг бошланиши ва асосидир. Тайёр режалар нима качон ва ким томонидан бажарилишини курсатиб туради.

Режалаштириш утмишдаги ривожланиш, хозирги шароитларни тахлил килиш ва кела-жакка реал вазифаларни куйишни назарда ту-тади.

Ташкиллаштириш - тизимни юзага кел-тиришдир, бунда куйидаги уч компонент: ин-тилувчи гурухлар, иктисодий муносабатлар ва техник воситалар мантикий равишда бир-бирига боFланган булади.

Назорат - иш фаолиятини тартибга келти-риш, таснифлаш, ходисаларни олдиндан бел-гиланган шакли буйича бахолашдир. Назорат ёрдамида ижтимоий-психологик объектлар, улар учун умумий булган хусусиятларнинг ёркин даражасига караб (эксперт бахолаш) дастлабки таснифлаш амалга оширилади.

Рахбарликда баъзида уз эътиборини факат вазифаларга, ишга каратган ёки факат ходим-ларга каратган рахбарни куриш мумкин. Ал-батта, бундай куринишдаги рахбарларнинг иккаласи хам жиддий камчиликларга эга, деб бахоланади.

Шу уринда бошкарув маданияти, бошкарув маънавияти тушунчаларини изохлаб утсак.

Бошкарув маданияти - бошкарув ва рах-барлик сохасидаги муайян максадга эри-шиш йулида инсоний салохиятни руёбга чикаришга каратилган маданий-маърифий тадбирлар мажмуи. Бошкарув маданияти хо-димлар фаолияти, максад-муддаолари ва

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 1

уларнинг кадриятларини хисобга олган холда бошкарувни амалга ошириш хисобланади1.

Бошкарув маънавияти - маънавият та-мойилларининг бошкарув сохасида намоён булиши, рахбарга хос маънавий фазилатлар, жамият ва давлат хаёти, барча сохалардаги бошкарувнинг маънавият талабларига мос булишини англатувчи тушунча2.

Бошкарув услублари муаммосини урга-нишда биз шу масала буйича илгари сурил-ган фикр ва карашлар Абу Наср Фаробийнинг «Акл туFрисида»ги рисоласи, Амир Темур-нинг «Темур тузуклари» асари, Алишер На-воий асарларида ва замонамиз олимларидан Н.Боймуродовнинг «Рахбарлик психологияси», М.К,оплонова, О.Авлаевнинг «Бошкарув психологияси», Ж^.Йулдошев, С.А.Усмоновнинг «Таълим менежменти», Р.Ш.Ахлидиновнинг «Мактаб бошкарувида ички назорат», Н.Комилов, А.Бегматов, М.Куроновнинг «Рах-бар ва ходим» каби илмий асарларида куриши-миз мумкин.

Абу Наср Фаробийнинг «Акл туFрисида»ги рисоласида рахбарликка хос булган куйидаги айрим фикрлар баён этилган.

Аклли деб, шундай кишига айтамизки, унда уткир зехн-идрок булиши билан бирга, фази-лати хам булсин. Бундай киши узининг бутун кобилияти ва идрокини яхши ишларни амалга оширишга, ёмон ишлардан узини саклашга ва тортишга каратган булмоFи лозим. Улар фазилатли, уткир мухокамали, яхши, фойдали ишларга берилган, зарур нарсаларни кашф ва ихтиро этишда зур истеъдодга эга. Ёмон ишлардан узларини четга олиб юрадилар. Шундай одамнигина аклли ва туFри фикр юритув-чи, деб аташ мумкин3.

Буюк бобокалонимиз Амир Темур узининг «Темур тузуклари»да мансабдор шахснинг уз мансабини суиистеъмол килиши, адолат-сизлиги, ёлFончилиги, иккиюзламачилиги, уз сузининг уддасидан чикмаслигини каттик коралаган, «Куч - адолатда» Fоясини илгари сурган.

1 Маънавият асосий тушунчалар изохли луFати. - Т.: Fафур Fулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2013. -40-41-б.

2 Уша манба.

3 Хошимов К., Сафо О. Узбек педагогикаси антологияси.

- Т.: «Укитувчи», 2010. -116-б.

Яна бир буюк аждодимиз Алишер Навоий хам бошкарувда хукмдор биринчи навбатда хак йулни танлаган, хар бир ишни инсоф ва адолат тарозуси билан улчайдиган маънавий юксак инсон булиш зарурлигини уктирган4.

Бошкарувчининг шахсияти унинг фазила-ти ва обру-эътибори хисобланади. Мактаб ва урта махсус таълим муассасаси директорининг мухим фазилати унинг яхши укитувчи ва методист булишидадир. Мактаб ва урта махсус таълим муассасаси директори иш фаолиятида укитувчилар ва укувчилар жамоасининг дил-каш мураббийси булиши керак. Директорлик фазилати ва истеъдодини хеч бир олий таълим муассасаси тарбияламайди. Уни хаётнинг узи табиат ва жамиятни кузатиш нуктаи назаридан шакллантиради.

Рахбарлик 1-жадвалда берилган амаллар бажарилишини такозо этади.

Бошкарувчи одобининг узига хос кону-ниятлари куйидагилардан иборат:

- касбини ва болаларни севиш;

- узи дарс берадиган фан, уни укитиш наза-рияси ва методикаси, педагогика, психология ва мафкурага доир чукур билим, юксак маънавий маданиятга эга булиш;

- шахснинг ахлокий поклиги;

- педагогик такт, муомала одоби коида-ларига эга булиш;

- хамма укувчиларга нисбатан холис ният-ли, объектив, талабчан, адолатли булиш;

- педагогик фаолиятнинг ахлокий харак-тери билан педагогик ижодкорликнинг уЙFун-лиги.

Бошкарувчи одобининг манбаларига куйи-дагилар киради:

- Узбекистон Республикаси Конституцияси, Кадрлар тайёрлаш миллий дастури ва «Таълим туFрисида»ги Конун;

- мамлакатнинг директив хужжатлари, Узбекистон Республикаси Президентининг асарлари, маърузалари, нутклари;

- умумий ва миллий ахлокка, касб одобига доир илмий асарлар;

- Марказий Осиёда яшаб, ижод килган до-нишмандларнинг маданий-маърифий, педаго-гик мероси;

4 Хошимов К., Сафо О. Узбек педагогикаси антологияси. - Т.: «Укитувчи», 2010. -276-б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 1

с 16 V ТАЪЛИМ МЕНЕЖМЕНТИ I МЕНЕДЖМЕНТ В ОБРАЗОВАНИИ У

1-жадвал. Pax,6ap бажарадиган амаллар

Йyнaлтиpиш Пeдaгсгик вa Укyвчилap жaмoacини миллий иcтиклсл мaфкypacининг acсcий Foялapи, тaмсйиллapи acсcидa фaслият кУpcaтишгa йyнaлтиpиш.

Вэзифэ куйиш «Kaдpлap тaйëpлaш миллий дacтypи», «Taълим тyFpиcидa»ги Крнун, шyнингдeк, шу ^би pacмий xyжжaтлap acсcидa пeдaгсг вa Укyвчилap жaмсacи слдигa шaxc вa жaмсaни тapбиялaш бyйичa вaзифa куйиш.

Уpгaниш Пeдaгсгик жaмсaнинг тaълим-тapбия жapaëнини caмapaли тaшкил этиш учун aник м^к^д куйиш вa кepaкли мeтсдик шaкллapни тспишгa Уpгaниш.

Ëpдaм бepиш Жaмсaдa мexнaт фaoлияти вa тaълим-тapбия ишлapини тaшкил этиш вa фaсллaштиpишгa ëpдaм бepиш.

^уллэш Пeдaгсгик вa Укyвчилap жaмсacи, укитувчи вa Укyвчилap тaшaббycини кУллaб-кyввaтлaш вa paFбaтлaнтиpиш.

Мacлax1aт бepиш Жaмсaгa уз имксниятлapини тулик иш^^ши учун кepaкли aмaлий-ycлyбий мacлaxaтлap бepиш.

Kyзaтиш Kaттaлap вa бслaлap жaмсacининг «вия^, axлский вa мaдaний-мaъpифий ycишини тaкoмиллaштиpиб бсpишини кyзaтиш вa Уpгaтиш.

Tapтибгa cслиш Жaмoaнинг ишгa бyлгaн вa yзapс мyнocaбaтлapи, жaмсa aъзслapининг мexнaт фaслиятлapининг ижoбий-caлбий тсмснлapини тapтибгa cслиш.

Kypcanvia бepиш Жaмсaгa мexнaт фaслиятлapини тaшкил этишидa кepaкли ^pcanvia бepиш.

Нaзсpaт килиш Пeдaгсг xсдимлap вa Укyвчилap фaслиятлapи нaтижaлapини мyнтaзaм нaзсpaт килиб бopиш.

Бсшкapиш Автсpитap, яъни яккa xoкимлик ycyлидa бapчa ишлapни узи xaл этишгa xapaкaт килиши, «МЕН»ини юкopи куйиш; дeмскpaтик, яъни пeдaгсгик жaмoa вa Укyвчилap билaн xaмксpликдa фикpлaшиб, иш слиб бсpиш; либepaл, яъни уз ишигa, вaзифaлapигa эътибсpcизлик билaн кapaш, мacъyлиятни ceзмacлик.

- yзбeк xaлк пeдaгoгикacи acapлapи, oдoб-нoмaлap вa yлapгa дoиp илмий-пeдaгoгик тaдкикoтлap;

- axлoкий тapбиягa, бoшкapyвчининг oдo-бигa дoиp тaълимoтлap;

- мaктaб вa ypтa мaxcyc тaълим мyaccaca-лapи oдoбнoмa фaни бyйичa aдaбиëтлap вa бoшкa фaнлapни укитиш тaжpибacи, пeдaгo-гик aмaлиëтгa дoиp мaтepиaллap;

- тaълим-тapбия, пeдaгoгик фaoлиятни aкc эттиpгaн бaдиий acapлap вa бoшкaлap.

Xoзиpги зaмoндa paxбapнинг фaзилaти aco-caн унинг дaдиллиги, тaшaббycкopлиги, билим-дoнлиги, xaлoл вa вaъдacигa вaфoдopлигидaн мaълyм бyлaди. Шу нук^и нaзapдaн, xoзиpги диpeктopлap xai^i^ фaзилaт вa xycycиятлap-гa эгa булиши учун:

- кeнг cиëcий билим^ эгa булиши;

- пeдaгoгик мax1opaтгa эгa булиши;

- жaмoa ишлapини бaжapa oлaдигaн вa уз кул ocтидaгилap билaн яхши мyoмaлaдa бyлa oлиши;

- oтa-oнaлap вa жaмoaтчилик Уpтacидa ^т-тa oбpy-эътибopгa э^ булиши;

- дyнëкapaши кeнг, илмий-мeтoдик билим-гa эгa булиши;

- уз фaнини яхши билиши;

- излaнyвчaн, oмилкop булиши вa янгилик-лapгa ижoбий мyнocaбaтдa булиши;

- мyaccacaнинг xaммa coxaлapини кeнг yp^^ булиши;

- ишгa виждoнaн мyнocaбaтдa булиши;

- xyжaлик мacaлaлapини тyFpи xaл килa oлиши;

- мaктaб вa Уpтa мaxcyc тaълим мyaccacacи ишини бoшкapиш тaмoйиллapи acocидa тaш-кил килa oлиши вa aмaлгa oшиpa oлиши œ-paк.

Мaктaбни иcлox килмaй тypиб, жaмиятни иcлox1 килиб бyлмaйди. Мaктaб тaълимининг мaзмyни, укув peжacи, дacтyp вa cтaндapт-лapни мoдepнизaция килиш, янгилaб бopи-лиши зaмoн тaлaби булиб кoлмoкдa. Taълим мaзмyнининг янгилaниши унинг бoшкapyвини xaм тaшкиллaштиpиб бopишни тaкoзo этa-ди. Xoзиpги бoзop иктиcoдиëти шapoитидa вa глoбaл axбopoт oкимининг куплиги дaвpидa paxбapдaн жyдa кaттa мacъyлият тaлaб этилa-ди. Шу Уpиндa кyйидaги paxбapлик вaзифacи мeзoнлapини кeлтиpиб yтaмиз:

1. Мaънaвий-мaъpифий, cиëcий eтyклик, дaвлaт вa тaълим cиëcaтини тyFpи тушуниш вa тaлкин килиш.

ЗAMOНAВИЙ TAЪЛИM I COBPEMEHHOE OБPAЗOВAНИЕ 2015, 1

2. Директорлик лавозимига зарур булган тажриба, билим, куникма, малакага эга булиш.

3. Таълим тизими ва укув муассасаси уки-тувчилари, ходимлари, укувчилар фаолияти-ни олдиндан сеза билиши, шунга караб чора-тадбирларни белгилаш.

4. Ахлоклилиги ва тарбияланганлиги, обру-эътибори, ростгуйлиги, адолатлилиги, кам-тарлиги, барча камчиликларга муросасиз булиши.

5. Сузи билан иши бирлиги, ишчанлиги ва уддабуронлиги.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

6. Инсон психологиясини билиши, хар томонлама ривожланган психологик мухит урнатишга интилишга эриша олиши.

7. Таълим муассасасининг барча рахба-рияти, педагогик ходимларнинг вазифаларини туFри таксимлай олиши, уларнинг натижала-рини холисона бахолаши.

8. Таълим муассасалари педагогик ходимлари ва укувчилар билан самимий муносабат-да булиши, мумкин кадар кулай шароит ярата олиши.

9. Уз мехнат фаолиятини туFри ташкил эта олиши, укув-тарбиявий жараённинг самарали булишига имконият ярата олиши.

10. Педагог-укитувчилар, ходимлар, укув-чиларнинг соFлом булишлари, ишчанлик хо-латларини саклашлари, уларнинг кундалик эхтиёжларини кондиришга булган шароитни яратиши, зарурий моддий-маънавий ёрдам беришнинг имкониятларини танлай билиши.

Булардан ташкари, рахбар уз иш фаолиятини амалга оширишида бошкарувда мониторинг тизимини амалга ошириши самарали натижа беради. Педагогик фаолиятни кузатиш, ахборот туплаш, саклаш, кайта ишлаш унинг ахволи, тараккиёти истикболини белгилаб беради. Натижада таълим муассасаси жамоа-сидаги «психологик иклим» муътадиллашиб, педагогик жамоа мехнатининг унумдорлигига таъсир курсатди.

Таълим муассасаси ички бошкаруви тизи-мида педагоглар жамоасини ва унинг айрим аъзоларини моддий ва маънавий жихатдан раFбатлантириш мухим ахамиятга эга. Моддий-маънавий раFбатлантириш тизимлари онгли-интизомли укувчиларнинг тарбияланишига туртки булади.

Бошкариш тизимида бошкарувчи рахбар укув-тарбия тизимидан бошлаб то мактабдан ва синфдан ташкари ишларгача барча мак-таб ишларини педагогик-психологик нуктаи назардан биладиган ва тахлил кила оладиган булиши зарур. Шуни назарда тутишимиз керак-ки, таълим муассасасида педагоглар мехнати яхши ташкил этилса, таълим-тарбия самара-дорлиги хам шу даражада юксак булади. Хар бир рахбар мактабда педагогик-психологик мухитни бир маромда ушлаб турса, бу мактабда педагоглар жамоаси хеч качон пароканда булмайди.

Адабиётлар:

1. Каримов И.А. Бизнинг бош максадимиз - жамиятни демократлаштириш ва янги-лаш, мамлакатни модернизация ва ислох этишдир. - Т.: «Узбекистон», 2005.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2004 йил 21 майдаги «2004-2009 йил-ларда мактаб таълимини ривожлантириш давлат умуммиллий дастури туFрисида»ги ПФ-3431-сонли фармони.

3. Боймурадов Н. Рахбар психологияси. - Т.: «Янги аср авлоди», 2007.

4. Каримжонов А. Педагогик тизимни бошкариш асослари. Укув кулланма - Т., 2008.

5. Маънавият асосий тушунчалар изохли луFати. - Т.: Fафур Fулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2013.

6. Хошимов К., Сафо О. Узбек педагогикаси антологияси. - Т.: «Укитувчи», 2010.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 1

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.