Научная статья на тему 'ТАЪЛИМ МАЗМУНИНИ МАНТИҚИЙ ЎЗЛАШТИРИШДА БЛОК – МОДУЛ ДАРСИНИНГ РОЛИ'

ТАЪЛИМ МАЗМУНИНИ МАНТИҚИЙ ЎЗЛАШТИРИШДА БЛОК – МОДУЛ ДАРСИНИНГ РОЛИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
47
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
педагогик жараён / таълим технологиялари / модул / лойиҳалаш / мустақил фаолият / ўқув фаолияти / таълим мақсадлари / таълим вазифалари / маҳсулдор ўқув фаолияти.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Бахтияр Ишбаевич Каюмов, Мавлуда Қосимова

Мазкур мақолада таълим жараёнини такомиллаштириш, сифатини оширишда модулли таълим технологияларининг педагогик моҳияти ва самарадорлиги амалий дарс лойиҳаси асосида ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТАЪЛИМ МАЗМУНИНИ МАНТИҚИЙ ЎЗЛАШТИРИШДА БЛОК – МОДУЛ ДАРСИНИНГ РОЛИ»

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

ТАЪЛИМ МАЗМУНИНИ МАНТЩИЙ УЗЛАШТИРИШДА БЛОК -

МОДУЛ ДАРСИНИНГ РОЛИ

И.Каримов номидаги ТДТУ Олмалик И.Каримов номидаги ТДТУ Олмалик

Мазкур маколада таълим жараёнини такомиллаштириш, сифатини оширишда модулли таълим технологияларининг педагогик мохияти ва самарадорлиги амалий дарс лойихаси асосида ёритилган.

Калит сузлар: педагогик жараён, таълим технологиялари, модул, лойихалаш, мустакил фаолият, укув фаолияти, таълим максадлари,таълим вазифалари,махсулдор укув фаолияти.

Маълумки, инсоннинг аклий кобилиятини ривожлантириш, таълим -тарбия жараёнида усиб боради. Фикр - мулохазаларни асослаш мантикий тугри фикр юритиш демакдир. Бунга эришишда блок модул дарсининг амалий ахамияти катта. Модулли таълимнинг мохияти шундан иборатки, бунда педагогик таълим мазмунини модулларга булиш, унинг хар бир кисмларини максад ва вазифаларини белгилаш хамда назорат саволлари ва топшириклар оркали укувчиларни уз мехнати эвазига таълим мазмунини узлаштиришга йуналтиради. Модулли таълимдан фойдаланишнинг афзаллик томонлари уни анъанавий таълим билан таккосланганда аник куринади.

Анъанавий таълим: Талабаларнинг узаро мулокоти, мустакиллиги нуткни ривожлантирш имконияти чекланган;янги мавзуни урганишда урта савияли талабага нисбатан мулжаллаб олинади; талабалар фаолиятини суст, тайёр билимларни узлаштиришга каратилади; укувчиларбилимини укитувчи бахолайди; педагогик муносабатлар авторитар технологияга асосланади.

Moдулли таълимда эса: укувчилар якка, жуфт, кичик гурухларда ишлайдилар, улар уртасида узаро дустона алока, узаро ёрдам, хамкорлик вужудга келади, нутки ва мулокот маданияти ривожланади; хар бир укувчи уз кизикиши, иктидорига асосланиб, билимини ошириш максадида мустакил ва ижодий ишлаб, янги билимларни узлаштиради. Уз-узини назорат, узаро назорат ва укитувчи назорати амалга оширилади.

Модул дарси

Бахтияр Ишбаевич Каюмов

Мавлуда ^осимова

филиали "Узбек тили ва адабиёти кафедраси доценти

филиали "Узбек тили ва адабиёти кафедраси катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

Мавзу: X1V-XV1- асрда Темурийлар даври ва маданияти

Модул дастури ёрдамида сиз Темурийлар даври Х1У-ХУ1 аср тарихи, ижтимоий сиёсий тузум, давлат бошкаруви, ишлаб чикариш, мактаб-маориф тизими, илм-фан, маданият хакида билишингиз, мустакил ва ижодий ишлаш куникмалари, нутк ва мулокот маданиятингизни ривожлантиришингиз зарур.

1.Умумий максад: Таълим мазмуни асосида укувчиларнинг мустакил эркин тафаккурини ривожлантириш.

2.Тарбиявий максад: Тарихни ва тарихий шахсни урганиш асосида укувчиларни миллий гурур, ватанпарварлик рухида тарбиялаш.

3.Таълимий максад: Шарк Уйгониш даврининг11 боскичидаги тарихий жараёнларни урганиш, киёслаш, умумлаштириш ва бахолаш малакаларини таълим мазмуни асосида шакллантириш.

4.Ривожлантирувчи максад: Укувчиларни тахлил килиш, ижодий ёндашиш малакаларини таркиб топтириш

5.Таълим вазифалари:1.Темурийлар даври ва бугунги кун республикамизда демократик давлат бошкарувини киёсий холда урганиш;

2.Темурийлар даври маориф тизими ва бугунги кун узлуксиз таълим тизимини киёсий холда узлаштириш; 3. Темурийлар даври ва бугунги кун ишлаб чикаришни киёслаш ва мохиятини тахлил килиш. 4.Шарк Уйгониш даврининг (11боскич) узига хос хусусиятларини аникдаш; 5.Х1У-ХУ1 аср тараккиётини умумлаштриш ва бахо бериш;

6. Дарс тури: Модулли таълим

7.Таълим методлари: Репродуктив, продуктив (мустакил узлаштириш, муаммоли, бахс-мунозора, эвристик)

8.Таълим шакллари: амалий, индивидуал, мустакил изланиш.

9.Таълим воситалари: Дарслик, Темур тузуклари, Темурийлар шажараси, мавзу юзасидан топшириклар мажмуаси, магнитафон.

Таянч тушунчалар: Шарк УЙFOниш даври, Темурийлар даври, ижтимоий тузум, давлат бошкарув органлари, таълим тизими, маданият, схоластик метод.

Дарснинг бориши: Ташкилий кисм 1. Саломлашиш, 2.Синф хонасининг санитария гигиена холати 1.Утилган мавзу юзасидан савол-жавоб, коррекциялаш, укувчиларнинг узлаштириш даражасини аниклаш.

Мотивация: Хурматли укувчилар, мана биз сизлар билан ватанимизнинг Х1У-ХУ1 - аср тарихи билан танишмокдамиз. Ватанга булган мухаббат, ватанпарварлик туйгуси уз-узидан шаклланиб колмайди. Бу туйгу ватанимиз тарихи,унинг халк фаразандлари, тарихий шахслар,тарихий даврда тутган урнини

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

чукур урганиш, тахлил кила олиш заминида шаклланиб боради. Келинг, бир лахза куйидаги кушикни тинглайлик: "Мен нечун севаман Узбекистонни." (Мухаммад Юсуф шеъри)

Педагог- Болалар кушик сизларга ёкдими? Ушбу кушик заминида сизларда хам саволлар пайдо булдими? Келинг, биз бугунги мавзуни кай даражада узлаштирганлигимизни модуллаштирилган дарс асосида аниклаймиз ва уз узимизни бахолайиз.

Педагог модул дарс ишланмаси билан укувчилар таъминланади. Укувчилар тенг сонли уч гурухга булинадилар ва доира шаклида хар бир гурухлар жойлашадилар. Х,ар бир гурухнинг сардори тайинланади ва модул топшириги билан ишлашга киришадилар.Педагог дарс жараёнини боришини кузатиб боради.

Эсланг!

Хдмкорликда укиш - бу талабаларнинг матнни узаро биргаликда урганиб, узаро фикр алмашиб маълумот олиш жараёнидир.

Укув Элементи Укувчилар узлаштириши лозим булган укув материалига оид топшириклар Топширикларни бажариш юзасидан Курсатмалар Бахо

1.УФЭ Темурийлар даври Х1У-ХУ1 аср тарихи, ижтимоий сиёсий тузум, давлат бошкаруви, Максад: Темурийлар даври, ундаги давлат бошкаруви ва ижтимоий тузумни урганиш Темур тузукларинидаги матнни диккат билан укинг ва куйидаги саволларга жавоб тайёрланг: 1 .Давлат бошкарувида кайси тоифа вакилларига таянилди? Уларнинг вазифалри нимадан иборат? Индивидуал ишланг Таълим воситаси "Темур тузуклари" "Темурийлар шажараси" "Узбекистон Конститутциясини урганиш" Жавобларингизни асосланг. 1- модул.Узлаштиришн и аниклаш юзасидан саволлар ва топшириклар:

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

2Донун устиворлигида нима асосий роль уйнади? 3.Дарсликда ёритилган Х1У-ХУ1 асрларни Гарбий Европа тарихи билан киёсланг. 4.Бугунги кунда ^онун устиворлиги тамоили кандай ижтимоий ахамиятга эга? 5.Бобомиз Амир Темур ^онун устиворлиги масаласига кандай ёндошган? манбалар асосида мисоллар келтиринг. 1.Давлат бошкарувининг кандай турларини биласиз? 2.Темурийлар кандай давлат бошкарувига асосланди? 3.Давлат сиёсати таълимда кандай ифодасини топди? Фикрларингизни мисоллар асосида асосланг. 4.Темурийлар даврида шариат нормалари ва бугунги кундаги ^онун устиворлиги тамойилини киёсланг. 5 .Республикамизда амалга оширилаётган ислохатларнинг туб мохияти нимадан иборат?

2.УФЭ Темурийлар даврида ишлаб чикариш Максад: Бу даврда ишлаб чикаришнинг узига хос хусусиятлари ва самарадорлигини урганиш ва тахлил килиш. Куйидаги саволларга жавоб тайёрланг: 1 Ишлаб чикариш давлат тараккиётида кандай роль уйнайди? 2 .Республикамизда

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=2223Q

HKTHCogHH HcnoxaTnapHHHr acocufi MaKcag, Ba3u$agapu HuMagaH uöopaT?

3.TeMypufigap gaBpu X1Y-XY1 acp umgaö HuKapum xycycnaTnapHHH eprnuHr.

4.Ey gaBpga KaHgafi Kacöufi ^aogu^T W3ara Keggu.

5.Hmga6 HuKapum Ba yHHHr caMapagopgurura 6axo öepuHr.

3.Y03

TeMypuHgap gaBpu Xiy-Xyi acpga Marcraß-Maopu^ th3hmh, ugM-^aH.

MaKcag: By gaBpgaru MaKTaö-Maopu^ tu3UMU,

yHuHr Ma3MyHu,TatguM

MeToggapuHu ypraHum TonmupuK:

1 .TatguM тнзнмннн

aHuKgaHr.

2.TatguM Ma3MyHu Ba yHuHr MaKcag вaзн$agapннн aHuKgaHr.

3.Ma3Kyp gaBpga MaB^yg öygraH Kacö- xyHap MaKTaögapu Ba ygapHuHr Macag вaзн$agapннн aHuKgaHr.

4.Capofi MaKTaögapu Ba yHuHr MaKcag, Ba3u$agapu

5.X,.Bou3 Komu^ufiHuHr acapu acocuga Kacöufi axgoK HopMagapu Ba 6ypn, Ba3u^agap MacagacuHu ypraHuHr

TatguM Ma3MyHuHu Ba Tu3uMuHu

3aM0HaBufi y3gyKcu3 TatguM tu3UMU öugaH KuecgaHr Ba Ta^gug KuguHr.

"OyTyBBaTHOMan CygTOHufi exyg

^aBOHMapgguK TapuKaTu"

Baxc-MyH030pa TamKug этннг. 3-

mogyg.yigamtupumh h ahhk^am m3acugah caboggap ba

tonmupu^gap:

1.Ma3Kyp gaBpHuHr TatguM Ma3MyHu Ba MaKcag Ba3u$agapHu Taxgug KuguHr.

2.^apcguKgapHu aHuKgaHr Ba ygapHuHr negaroruK ^yH^uagapuHu

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

6.^.^aB0HHHHHHr "AxgoKH ^anonHH acapHga HnrapH cypnnraH axnoK MacanacHHH ypraHHHr. acocnaHr. 3.KoMHn maxc TapÖHacH Ba yHHHr Ma3MyHH HHManapgaH HÖopaT эgн.

4.Y03 MogynHH AKyHnarn. 1 .MogynHHHr gngaKTHK MaKcagHHH y^HHr. 2.CH3 MogyngaH Ky3naHraH Ma^cagra эpнmgннгнзмн? ^aö gapa^aga? 3YyB MaTepnanHHH nyxTa y3namTHpnmHHrH3ra HHMa epgaM öepgn Ba HHMa xana^HT öepgn? 4.KaficH Macananap TymyHapcH3 öynnö KpngH? Y^yBHanap ^aonHATHHH öaxpnam Me30HH. Arap MyH03apaga $aon HmTHpoK этн6, Tyrpn ®:aBo6 öepnö, ^aB0ÖHHrH3HH MHeonnap epgaMHga gannnnafi onraH 6yncaHrH3 — 5 6arn, ypT0FHHrH3HHHr Y3 ^HKpHHrH3HH 6aeH этннг. Eaxp KefiHHrH rpa^ara KyfiH nagH.

YsyB OaonHATH 3neMema YKyBHHnap y3namTHpnmH no3HM öynraH y«yB MaTepnannra oag TonrnnpH^nap ®&BO6HHH TyngnpraH Ba TyFpH $HKp önngapraH öyncaHrro — 4 öarn.OaKar MHconnap KenTHpnrnga HmTHpoK этгaн 6yncaHrH3 — 36ann. ^aB0ÖHHrH3 TynHK öynMafi, xaronapra fiyn KyfiraH TonmHpHK napHH Ba^apHm M3acHnaH Kypcamanap Eaxp

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=2223Q

булсангиз —2 балл. Жавобингиз нотугри булса — 1 балл, топширикни бажармаган, мунозарада иштирок этмаган булсангиз — 0 балл.

Уйга вазифа: Агар модул дастурини тулик; бажарган булсангиз, Темурийлар

даврига оид кроссворд тузинг.

Модул дастури

топширикларини бажаришда хатоликларга йул куйган булсангиз ёки чала бажарган булсангиз, дастур устида такрор ишланг.

Куриниб турибдики модулли таълим асосида хар бир укувчи уз мехнати асосида билим олиш, индивидуал ишлаш ва хамкорликда билим узлаштириш , хамда бахс, мунозора ташкил этиш асосида мустакил фикрлашга урганиш ва уз-узига бахо бериш малака,куникмалари таркиб топиб боради.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Н.Н.Азизходжаева «Педагогик технологиялар ва педагогик махорат» Т., Чулпон, 2005.

2. Н.Сайдахмедов "Янги педагогик технологиялар" Т., 2008.

3. Беспалько В.П. "Слагаемые педагогической технологии" М.,1989.4.Хуторской, А. В. Личностная ориентация образования как педагогическая инновация [Текст] / А.В. Хуторской // Школ. технологии. - 2006. - №1.- С. 3-12.5. Бордовская Н., Реан А. Педагогика: Учебник для студентов педагогических вузов. Санкт-Петербург: Издательский Дом Питер; 2015; с. 258-261

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.