Научная статья на тему 'Таълим мазмунини белгилашнинг структуравий-функционал жиҳатлари (шахсга йўналтирилган таълим мисолида)'

Таълим мазмунини белгилашнинг структуравий-функционал жиҳатлари (шахсга йўналтирилган таълим мисолида) Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
2018
156
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим-тарбия / таълим субъекти ва объекти / фаолият тажрибаси / когнитив тажриба / педагогик тажриба / таълим мақсади / таълимда шахс / шахсга йўналтирилган таълим / индивидуал билиш қобилиятлари / training and education / subject and object of education / activity practice / cognitive practice / pedagogical practice / purpose of education / personality in education / personality aimed education / individual-cognitive abilities

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Самаров Р. С.

Вазифадорлиги жиҳатидан таълим-тарбия ёш авлодни (умуман, инсонни) жамият ҳаётига муносиб тарзда иштирокини таъминлаш учун фаолиятга тайёрлайди. Шу сабабли, таълим мақсадини белгилаш ижтимоий мазмун касб этадиган вазифа ҳисобланади. Мақолада мазкур масалага оид фикр-мулоҳазалар юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STRUCTURAL AND FUNCTIONAL ASPECTS OF THE EDUCATION’S AIMS DEFINITION (ON THE BASIS OF THE EDUCATION AIMED AT PERSONALITY)

From the point of functions view – education and upbringing of the growing generation (generally human) is preparing to the life, based on the values and principles of social life. According to this, setting the goals of education is a significant social task. Thus, both the goals of education can be directed to the person, to his/her activities and to the environment. In studying this issue, in this article the author offers to analyze the purpose of education.

Текст научной работы на тему «Таълим мазмунини белгилашнинг структуравий-функционал жиҳатлари (шахсга йўналтирилган таълим мисолида)»

Самаров Р.С.,

Тошкент давлат техника университети «Ижтимоий фанлар» кафедраси профессори, фалсафа фанлари доктори

ТАЪЛИМ МАЗМУНИНИ БЕЛГИЛАШНИНГ СТРУКТУРАВИЙ-ФУНКЦИОНАЛ ЖИХАТЛАРИ (ШАХСГА ЙУНАЛТИРИЛГАН ТАЪЛИМ МИСОЛИДА)

САМАРОВ Р.С. ТАЪЛИМ МАЗМУНИНИ БЕЛГИЛАШНИНГ СТРУКТУРАВИЙ-ФУНКЦИОНАЛ ЖИЦАТЛАРИ (ШАХСГА ЙУНАЛТИРИЛГАН ТАЪЛИМ МИСОЛИДА)

Вазифадорлиги жих,атидан таълим-тарбия ёш авлодни (умуман, инсонни) жамият х,аётига муносиб тарзда иштирокини таъминлаш учун фаолиятга тайёрлайди. Шу сабабли, таълим максадини белгилаш ижтимоий мазмун касб этадиган вазифа х,исобланади. Маколада мазкур масалага оид фикр-мулох,азалар юритилган.

Таянч суз ва тушунчалар: таълим-тарбия, таълим субъекти ва объекти, фаолият тажрибаси, когнитив тажриба, педагогик тажриба, таълим максади, таълимда шахс, шахсга йуналтирилган таълим, индивидуал билиш кобилиятлари.

САМАРОВ Р.С. СТРУКТУРНО-ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ АСПЕКТЫ ОПРЕДЕЛЕНИЯ ЦЕЛИ ОБРАЗОВАНИЯ (НА ПРИМЕРЕ ОБРАЗОВАНИЯ, ОРИЕНТИРОВАННОГО НА ЛИЧНОСТЬ)

С позиции функциональности образование и воспитание подготавливают подрастающее поколение (вообще человека) к жизни, исходя из ценностей и принципов общественной жизни. Поэтому определение цели образования является социально значимой задачей, так как по своей цели образование отличается тем, что оно направлено на деятельность, на среду и на личность. Изучая данный вопрос, в статье автор высказывает мнения по данной проблеме.

Ключевые слова и понятия: воспитание и обучение, субъект и объект образования, деятель-ностный опыт, когнитивный опыт, педагогический опыт, цель образования, личность в образовании; образование, ориентированное на личность, индивидуальные познавательные способности.

SAMAROV R.S. STRUCTURAL AND FUNCTIONAL ASPECTS OF THE EDUCATION'S AIMS DEFINITION (ON THE BASIS OF THE EDUCATION AIMED AT PERSONALITY)

From the point of functions view - education and upbringing of the growing generation (generally human) is preparing to the life, based on the values and principles of social life. According to this, setting the goals of education is a significant social task. Thus, both the goals of education can be directed to the person, to his/her activities and to the environment. In studying this issue, in this article the author offers to analyze the purpose of education.

Keywords: training and education, subject and object of education, activity practice, cognitive practice, pedagogical practice, purpose of education, personality in education, personality aimed education, individual-cognitive abilities.

Тарихга назар солсак, Беруний, Фаробий, Ибн Сино, Али-шер Навоий каби буюк аждодларимизни инсоният тарихида учмас из колдирганлиги уларнинг аклий салоцияти, билимига таяниб буюк илмий кашфиётларни ихтиро этганлиги, юк-сак инсоний фазилатларни эгаллаб, уни тартиб этиш йулини максадли танлаганликлари билан ботик, эканлигини англаш кийин эмас. Шу сабабли, уларнинг цаёт-фаолияти ёшларимиз учун намуна, ибрат була олади.

Бу холат уз навбатида таълим мазмунини за-мон талабларини инобатга олган холда белги-лашни такозо этади. Таълим мазмунини белги-лашда эса таълим тарихи амалий мазмун касб этади. Чунки тарихга мурожаат килар эканмиз, биринчи навбатда бу халк хотираси эканлигини назарда тутишимиз керак. Хотирасиз бар-камол киши булмаганидек, уз тарихини бил-маган халкнинг келажаги хам булмайди1. Шу билан бирга хар кандай вокеа ёки ходисанинг мохиятини англаш учун факатгина уни объектив тарзда тадкик этишнинг узи етарли эмас. Тулик ахборот олиш учун уша объектни (вокеа, ходисани) «ичига» кириб, уни урганиш тадкикотнинг мажмуавийлигини таъминлай-ди. Шахсга йуналтирилган таълимнинг мазмунини белгилаш учун таълим герменевти-касига2 эътибор каратиш лозим. Таълим хар бир минтакада мавжуд ресурслар ва мавжуд вазиятларнинг таъсири асосида ривожланган булиб, герменевтик маъно касб этади. Чунки таълим жараёнида субъектнинг асосий би-лиш жараёнлари сон ва сифат курсаткичлари буйича узгаради. Натижада таълим олувчи субъект нафакат англовчи сифатида, балки уз тажрибаларини изохлай оладиган булиб шакл-ланади. «Таълим герменевтик давра тарзида намоён булади. Агарда у дунёни англаш ва уни хис этишга доир олдин мавжуд булган билим-лар асосида олиб борилса»3.

Масалан, Шарк таълимида ворисликка купрок ёндашилганлиги, таълим бериш жараёнида эса маънавий омилларга эътибор каратганлигини алохида курсатиб утамиз. Шундай экан, инсон калби ва онгини эгаллаш

1 Каримов И.А. Узбекистоннинг уз истиклол ва тараккиёт йули. - Т.: «Узбекистон», 1992. -71-б.

2 Герменевтика - матнларни талкин этиш ва тушуниш назарияси (тахририят изохи).

3 Симоненко Т.И. Понятие образования в герменев-

тическом опыте. // Ж. «Вестник Санкт-Петербургского университета», 2010, №6, выпуск 3. -С. 39.

учун турли усул ва воситалар ёрдамида кураш олиб бориш жараёни авж олган бир вактда, ёш авлод камолотини таъминлаш учун фан ва техника ютукларидан уринли фойдаланиши-миз лозимдир.

Таълим-тарбиянинг мазмундорлиги жами-ятда жорий этилган олий максад, меъёрлар хамда амал килинаётган кадриятларга боFлик булиб, бунда инсоният томонидан кулга ки-ритилган ва ривожлантирилиб келинаётган билимларнинг роли (мазмуни) хамда фаоли-ятда улардан фойдаланиш даражасига хам боFликлигини алохида курсатиб утиш лозим. Бу аснода таълим жараёнида мультимедиали таълимнинг услубий-дидактик асосини яра-тиш ва акмеотехнологияларини4 ишлаб чикиш (танлаш, тизимлаштириш) амалий ахамият касб этади. Негаки, ёшларнинг жисмоний, маънавий ва психологик ривожланишида аклий ва амалий фаолият бирлигини таъминлашга эри-шиш, шахсга йуналтирилган таълим мазмуни-нинг мухим тамойилларидан биридир. Шахсга йуналтирилган таълим мазмунини назарий ва амалий ахамиятини белгилаш учун унинг тар-кибий кисмлари хакида тасаввурга эга булиш талаб этилади. Шу боис, уни куйидаги тартиб-да курсатиб утиш мумкин:

Биринчидан, бу шахснинг когнитив тажрибаси, яъни табиат, жамият, инсон ва техника хакидаги билимларининг тизими. Бунда таълим сифати куйидагиларни камраб олган булади:

• маиший фаолиятни ифодаловчи асосий ибора ва тушунчалар хамда хаёт хакикатини ифодалаб берувчи илмий билимларни узлаш-тирганликни;

• илгари сурилган Fояларни химоялаш учун маишиий ва касбий фаолият хамда фан далилларидан фойдалана олиш. Яъни, узлаш-

4 Акмелогия фанининг технологиялари (тахририят изохи).

тирилган билимларни турли вазиятнинг узига хослигини инобатга олган х,олда к,уллай олиш малакасини узлаштиришни;

• кечаётган жараёнлар орасидаги алока-дорликларни шарх,лаб берувчи фаннинг асо-сий конуниятларини эгаллаб, реал х,аётда улардан амалий фойдалана олиш куникмасини эгаллашни;

• х,ар хил объектлар орасидаги алокадор-ликнинг конуниятини белгилаш услублари-дан фойдаланишни. Яъни, уларнинг динамик узгариши диагностикаси ва прогнозини амал-га оширишни таъминловчи назарияларни эмпирик моделларга татбик эта олишни;

• фаолият турлари х,акида билим, билиш услублари ва илмий билим олиш тарихини билиб, жорий модель (объектнинг мавжуд х,олати) ва идеал (намунавий) моделлар орасидаги тафовутни илмий услублар асосида белгилай олишни;

• жамиятда жорий этилган муносабат-лар меъёри х,акида бах,оловчи билимларни узлаштириб, миллий маънавият асосларига таянган х,олда муносабат билдира олишни.

Структуравий-функционал жих,атдан кел-тирилган таркиблар турли белгилари буйича бир-биридан ажралиб турсада, бунда билим ва билимдонлик бирлаштирувчи элемент х,исобланади. Агарда билимнинг асосий вази-фаси - дунёнинг яхлит манзарасини яратиш воситаси, билиш ва фаолиятни амалга ошириш «куроли», илмий дунёкарашнинг бош устуни каби вазифаларни бажаришдан иборат экан-лигини инобатга олсак, шахсга йуналтирилган таълим индивидуал тарзда камолотга эриши-шини таъминлаш учун хизмат килади.

Иккинчидан, амалий фаолият тажри-баси, бу х,аёт давомида максадли х,аракатлар-ни бажариш учун кулланиладиган билимлар мажмуаси х,исобланиб, умумтаълим ва шахс-нинг таянч маданиятининг илк таркиби сифа-тида ифодаланади. Бунда ижтимоий ва биологик омилларнинг таъсири борлигини х,ам инобатга олиш лозим булади.

Намунали х,аёт кечириш ва муваффакиятли фаолият юритиш учун факатгина билимни узлаштирилганликнинг узи кифоя килмайди. Эмпирик тажрибалар х,амда тадкикий кузатув-ларнинг натижаси шуни курсатмокдаки, билимдонлик даражасининг юкорилиги ва эгал-лаган билимни амалиётга куллаш куникма ва

малакасига эга булиш орасида тафовут кузати-лади. Шу сабабли, шахсга йуналтирилган таъ-лимда назарияни амалиётга куллаш мах,ора-тини эгаллашга ало^ида эътибор каратиш лозим. Бунинг учун талабаларнинг касбий он-гини ривожлантириб, улар учун вазиятли тест-лар ва ривожлантирувчи психологик тренинг-ларни ишлаб чикиш лозим.

Учинчидан, ижодий фаолият тажриба-си, таълим олувчининг янги вазиятли-касбий сифатларни ривожлантирувчи машкларни ечишини таъминлайди. Тажриба мазмунининг асосий курсаткичи куйидагиларда намоён булади:

• узлаштирган билим ва эгаллаган малака-ни мустакил тарзда бошка объектга (яъни, назарияни амалиётга куллаш) куллай олишда;

• маълум вазиятда янги муаммони аник-лаштиришда;

• турли фаолият усулларини уЙFунлаштир-ган х,олда бажара олишда;

• муаммони ечишнинг мукобил усулини танлай олишда;

• муаммони ечишда мутлак янги усулни куллай олишда.

Бунда назарий билимларни амалиётда куллаш масаласига алох,ида эътибор каратилади. Бу уз навбатида, шахсга йуналтирилган таъ-лимда муаммоли вазиятлар омилига алох,ида эътибор каратилишини курсатади.

Туртинчидан, шахснинг муносабатга кира олиш тажрибаси, таълим мазмунининг бу таркиби, мотивациявий-кадриятлар ва х,иссий-иродавий тизимлар мажмуасини камраб олган булади. Унинг узига хослиги дунё, фаолият ва атрофдагиларга танкидий муносабат билдира олишида намоён булади. Бу уз навбатида, таълим бериш ва таълим олиш жараёнида шахсни яхлит тизим тарзида идрок этиш, мазкур жараёнда «Мен-концепцияси» омилини инобатга олишни такозо этади.

Хар бир таълим олувчининг индивидуал билиш кобилиятларини ривожлантириш, субъектив (индивидуал) тажрибасини ма-данийлаштириб, уларнинг шахс сифати-да узини англаш, мавжуд кобилиятларини намоён этиш йулларини белгилаб олиш техникасини ургатишдан иборат булган шахсга йуналтирилган таълим бир катор кулай-ликларга эгалиги билан ажралиб туради. Бу

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 12

кулайликларни белгилаш учун унинг таркибий кисмларини алохида курсатиб утиш мумкин:

1. Шахсга йуналтирилган таълимнинг технология сифатидаги мохияти. Таълим олувчи-нинг иктидорини инобатга олган холда укув фаолиятини мажмуавий тарзда таъминлаб, кулланиладиган усул ва техникалар таълим олувчининг билиш фаолиятини ривожланти-ришга каратилган булади. Бу жараёнда таълим олувчиларнинг субъектив тажрибасини ошириб, уларнинг шахс сифатида шакллани-шини таъминлаш бош максад сифатида амал килади.

2. Шахсга йуналтирилган таълимда педа-гогнинг таълимга ва таълим олувчи шахсига булган муносабати:

• таълим олишда субъектив тажрибага эга булиш шароитини яратиш;

• хар бир таълим олувчининг индивидуал тарзда камол топишини таъминлаш;

• таълим олувчининг индивидуаллиги, уз кадриятларига эга эканлигини эътироф этиш.

3. Шахсга йуналтирилган таълимда таълим олувчининг таълим ва унинг жараёнига муно-сабати:

• таълим-тарбия жараёнидаги элементлар-ни мустакил танлаш;

• уз узини англаш, уз хаёт йулини танлаш ва узини намоён этиш.

Шахсга йуналтирилган таълим жараёнида амал килувчи асосий омил шахс эканлигини назарда тутиб, таълим бериш фаолиятини ре-жалаштириш ва бошкариш уз таркибларига эгалигини таъкидлаб утамиз, булар:

• даражавий ёндашиш, яъни таълим олув-чилар учун турли мураккабликларга эга булган (содда, ута мураккаб, вазиятли, хусусий, уму-мий) укув материалларни етказиш;

• дифференциал ёндашиш, яъни таълим олувчиларга уларнинг базавий маданияти, кобилияти, таълим йуналишини инобатга олган тарзда муносабатда булиш;

• индивидуал ёндашиш, яъни таълим вази-фаларини (машклар, лаборатория ишларини ва б.) хар бир таълим олувчининг узлаштириш курсаткичи, кобилияти, ижтимоий етуклигини инобатга олган холда топшириш;

• субъектли-шахсий ёндашиш, яъни таъ-лим олувчиларга бир-бирига ухшамайдиган «алохида дунё» эканлигини инобатга олган холда таълим бериш.

Ёндашувларнинг мазмунидан келиб чиккан холда, таълим субъектининг акмеологик1 таълимотлар асосида концептуал моделини яратиш галдаги тадкикот вазифаси сифатида ифодаланмокда. Бунинг учун назарияни фал-сафий жихатдан англаш лозим буладики, бу эса уз навбатида шахсга йуналтирилган таълимнинг асосий Fояларини белгилаб олишни такозо этади. Булар:

• таълим олувчиларнинг укув фаолиятини куллаб, таълим олдида хаётий мухим масала-ларни куйиб, таълим олувчиларни бирламчи укув манбалар билан таъминлашдан иборат;

• таълим олувчиларнинг мустакил билим олишларини раFбатлантириб, уларда аник максадни шакллантириш учун таълим мухи-тини яратишдан иборат;

• педагог шахси маслахатчи-йуналтирувчи масъулиятини уз зиммасига олиб, таълим олувчиларнинг узлари укув-изланишлар олиб боришда натижаларга эришишини таъминлашдан иборат;

• таълим олувчиларда таълим олиш ку-никмаларини шакллантириб, таълимий муам-мони хамкорликда ечиш, фаолиятни режа-лаштириш, вазифаларни таксимлаш, танкидий ёндашишни ургатиш ва натижага эришишга йуналтиришдан иборат.

Хусусий фан методологияси нуктаи наза-ридан, шахсга йуналтирган таълим хаётий куникмаларни академик билимлар каби зару-рат эканлиги, ижтимоий мазмундорлиги юкори эканлигини эътироф этиб, хайрихохлик, узаро тушуниш ва макбул маънавий мухитда таълим бериш хамда таълим олиш мухитини яратиш-ни такозо этади. Бунда педагогнинг бошка вазифалари катори (масалан, дунёкарашни шакллантириш, коррекция утказиш) укув фаолиятини бошкариш вазифаси мазмундорлиги жихатидан ажралиб туради. Бундан ташкари, шахсга йуналтирилган таълимда хар бир таълим олувчининг маънавий дунёсининг бетак-рорлиги, хаётий тажрибалари уз тузилишига эга эканлигига диккат каратилишини инобатга олсак, бунда талабаларга уз максадини англаш, шакллантириш, шахсий имкониятлари ва

1 Акмелогия - индивидуал ривожланишнинг олий поFонасини (акме) эришишга имконият таъминловчи конуният ва механизмларни тадкик этувчи ривожланиш психологиясини булими (тахририят изохи)

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 12

истеъдодини инобатга олган х,олда истикболга кадам куйишни ургатишни х,ам талаб этади.

Гарчи педагогик жараён, тизим сифатида бешта (таълим бериш максади (яъни, нима учун укитиш керак), таълимий ахборотнинг мазмуни (нимага укитиш керак), таълим бериш усуллари, педагогик коммуникация воси-талари (кандай укитиш керак), таълим берувчи (устоз, педагог) ким (кандай инсон-мутахассис укитаяпти), таълим олувчи (талаба, тингловчи, укувчи) кайси ихтисослик буйича, кайси сох,а мутахассиси булиб чикиши керак) элементдан таркиб топган булса-да, бу х,олат уз навбатида талабаларга узига ишонч х,иссини шаклланти-риш ва мустах,камлашни узвийликда олиб бо-ришни такозо этади. Бу уз навбатида, шахсга йуналтирилган таълим мазмунини белгилашда «Таълим-тарбия мазмунини жамият, фан, мада-ният ва шахс талабларига мослигини таъмин-лаш», «Талим-тарбияда аник фан сох,асининг узига хослигини инобатга олиш», «Таълим-тарбияда тузилмавий бирликни таъминлаш», «Таълим-тарбия мазмунининг гуманизация-лашувини таъминлаш», «Таълим-тарбиянинг фундаменталлашувини таъминлаш», «Таълим-тарбияда инсоннинг таянч маданиятга суяни-шини таъминлаш» каби асосий тамойилларни инобатга олишни такозо этади. Уз навбатида бу тамойиллар шахсга йуналтирилган таълим концепциясининг мох,иятини белгилаб олишни такозо этади.

Шахсга йуналтирилган таълим концеп-цияси, инсон омилининг бирламчи эканлиги, билимларни узатишда асосий эътиборни би-лимнинг х,аётийлигига каратилганлиги, вазият омилини инобатга олган х,олда малакаларни куллай олишни ургатиш каби жих,атлари би-лан ажралиб туради. Бу уз навбатида, шахсга йуналтирилган таълим концепцияси таълим фалсафаси, социология, психология, иктисод, сиёсат, х,укук, тиббиёт ва акмеология каби фан тармокларининг ютукларига таянган х,олда вужудга келганлигини курсатади. Таълимий фаолиятнинг х,осиласи сифатида етук мутахассисни тарбиялашга алох,ида эътибор каратар эканмиз, таълим жараёнида самара-ли фаолият юрита оладиган таълим субъек-тининг интегратив-алгоритмик моделини ак-меологик таълимотларга асосланган тарзда ишлаб чикиш лозим булади. Бу, уз навбатида таълим фалсафаси, таълим психологияси,

таълим иктисоди, таълим назарияси, таълим тиббиёти каби сох,а мутахассисларининг ижо-дий х,амкорлигини йулга куйишни такозо эта-дики, буни шахсга йуналтириган таълимнинг ташкилий-услубий боскичи, деб курсатсак хато килмаган буламиз.

Шу уринда, шахсга йуналтирилган таълим-га утишни таъминлаш жараёни бир неча боскичларда кечишини таъкидлаб, унинг асо-сийларини курсатиб утиш мумкин:

• шахсга йуналтирилган таълимнинг таш-килий-услубий боскичи;

• шахсга йуналтирилган таълимнинг х,уку-кий-иктисодий боскичи;

• шахсга йуналтирилган таълимни модел-лаштириш боскичи;

• шахсга йуналтирилган таълимнинг ил-мий-методик таъминотини амалга ошириш боскичи;

• шахсга йуналтирилган таълимнинг тех-ник-технологик таъминоти боскичи;

• шахсга йуналтирилган таълимни жорий этиш боскичи;

• шахсга йуналтирилган таълимни такомил-лаштириш боскичи;

• шахсга йуналтирилган таълимни олиб борувчи профессор-укитувчиларни тайёрлаш (малакасини ошириш) боскичи.

Хар бир боскич максад ва вазифаларига эга булиб, даврийлиги буйича бир-бирига ухшаш булмаган вакт оралиFи давомида кечиши мумкин. Агарда таълим-тарбия миллий тарак-киётни таъминлашнинг таянчи х,исобланиши, бунда шахсга йуналтирилган таълимнинг функ-ционаллигини инобатга олсак, уни истикболли таълим концепцияси деб курсатсак максадга мувофикдир.

Умуман, педагогик тизим ягона маърифий максад сари, аникроFи шахснинг камолотини таъминлаш учун узаро алокадор булган, бир-бирини тулдирувчи, такомиллаштирувчи, сон ёки сифат курсаткичи буйича бир унсур уз-гарса, албатта, иккинчи унсур х,ам узгарадиган, турли тузилмавий таркиблардан иборат булган мажмуа (яхлитлик) х,исобланади. Бунда педагогик фаолият, педагогик жараён, педагогик х,амкорлик, педагогик мавжудлик (реал амали-ёт), таълимий манбалар каби унсурлар тузи-лиши ва вазифадорлиги буйича таълим мазмунини белгилаб беради. Агарда, педагогик тизимда (тизим назарияси асосида) «кириш»

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 12

ва «чикиш» нукталари мавжуд булса, киришда жамиятда юзага келган муаммо таълим-тарбия олдига вазифа сифатида куйилади. Чикишда эса муаммони бартараф этиш учун амалиётга куллаш учун аник ечим (таклиф, хулк модели

ва б.) турли вариантларда таклиф этилади (жо-рий этилади). Бунда таълим максадини педаго-гик вазият омили, макон ва вакт нуктаи наза-ри асосида белгилаб олиш баркамол авлодни тарбиялаш учун хизмат килади.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикасининг Конституцияси. - Т.: «Узбекистон», 2014.

2. Узбекистон Республикаси «Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури». - Т., 1997.

3. Каримов И.А. Узбекистоннинг уз истиклол ва тараккиёт йули. - Т.: «Узбекистон», 1992.

4. Калюжина Е.В. Высшее образование как социокультурный феномен: институциональный аспект. // Автореферат диссертации кандидата философских наук. - Челябинск: Челябинский государственный университет, 2012.

5. Кригер Е.Э. Психологическое содержание и условия развивающего профессионального педагогического образования. // Автореферат диссертации доктора психологических наук. - М.: Российский государственный гуманитарный университет, 2014.

6. Самаров Р., Садриддинов С. Баркамоллик тизимида касбий лаёкатлилик. // «За-монавий таълим» журнали, 2013, 6-сон.

7. Самаров Р. Ахборотнинг психологик хавфсизлигини таъминлаш механизми (услу-бий кулланма). - Т.: «Университет», 2015.

8. Симоненко Т.И. Понятие образования в герменевтическом опыте. // Ж. «Вестник Санкт-Петербургского университета», 2010, №6, выпуск 3.

9. Fозиев Э., Самаров Р. Илмий ижод ва олимнинг шахси. // «Таълим муаммолари» журнали, 2014, 2-сон.

10. Systems Thinking: Managing Chaos and Complexity, Jamshid Gharajedaghi, Butterworth Heinemann, Oxford, 1999.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.