Научная статья на тему 'ТАЛАБАЛАРНИНГ ШАХСИЙ-КРЕАТИВ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЎҚУВ ЛОЙИҲАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

ТАЛАБАЛАРНИНГ ШАХСИЙ-КРЕАТИВ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЎҚУВ ЛОЙИҲАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Социальные науки»

CC BY
59
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scienceproblems.uz
Область наук

Аннотация научной статьи по социальным наукам, автор научной работы — Мадинахон Тўрабоева

ТАЛАБАЛАРНИНГ ШАХСИЙ-КРЕАТИВ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЎҚУВ ЛОЙИҲАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ УЧЕБНЫХ ПРОЕКТОВ В РАЗВИТИИ ЛИЧНОСТНО-ТВОРЧЕСКОЙ КОМПЕТЕНЦИИ СТУДЕНТОВ

В статье описывается необходимость развития личностных творческих способностей учащихся в цифровой среде, возможности организации педагогических предметов в творческом направлении, а также важность использования учебных проектных заданий в процессе обучения педагогическим предметам для повышения качества образования.

Текст научной работы на тему «ТАЛАБАЛАРНИНГ ШАХСИЙ-КРЕАТИВ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЎҚУВ ЛОЙИҲАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

PROBLEMS.UZ

№ 1 (3) 2023

ЭЛЕКТРОН ЖУРНАЛ

ЭЛЕКТРОННЫЙ ЖУРНАЛ ELECTRONIC JOURNAL

SCIENCE

PROBLEMS.UZ

ISSN: 2181-1342 (Online) Сайт: https://scienceproblems.uz

DOI: 10.47390/1342V3I1Y2023

SCIENCEPROBLEMS.UZ

ИЖТИМОИЙ-ГУМАНИТАР ФАНЛАРНИНГ ДОЛЗАРБ МУАММОЛАРИ

№ 1 (3)-2023

АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНЫХ НАУК

ACTUAL PROBLEMS OF HUMANITIES AND SOCIAL

SCIENCES

ТОШКЕНТ-2023

БОШ МУХДРРИР:

Исанова Феруза Тулкиновна

ТАХ,РИР ХДЙЪАТИ: ТАРИХ ФАНЛАРИ:

Юлдашев Анвар Эргашевич тарих фанлари доктори, сиёсий фанлар номзоди, профессор, Узбекистан Республикаси Президента хузуридаги Давлат бошкаруви академияси;

Мавланов Уктам Махмасабирович - тарих фанлари доктори, профессор, Узбекистан Республикаси Президента хузуридаги Давлат бошкаруви академияси;

Хазраткулов Аброр - тарих фанлари доктори, доцент, Узбекистан давлат жах,он тиллари университета.

ФАЛСАФА ФАНЛАРИ:

Х,акимов Назар Х,акимович фалсафа фанлари доктори, профессор, Тошкент давлат иктисодист университета;

Яхшиликов Журабой - фалсафа фанлари доктори, профессор, Самарканд давлат университета;

Гайбуллаев Отабек Мухаммадиевич -

фалсафа фанлари доктори, профессор, Самарканд давлат чет тиллар института;

Х,ошимхонов Мумин - фалсафа фанлари доктори, доцент, Жиззах педагогика института;

Носирходжаева Гулнора Абдукаххаровна -

фалсафа фанлари номзоди, доцент, Тошкент давлат юридик университета.

ФИЛОЛОГИЯ ФАНЛАРИ:

Ахмедов Ойбек Сапорбаевич - филология фанлари доктори, профессор, Узбекистан давлат жах,он тиллари университета;

Кучимов Шухрат Норкизилович - филология фанлари доктори, доцент, Тошкент давлат юридик университета;

Салахутдинова Мушарраф Исамутдиновна

- филология фанлари номзоди, доцент, Самарканд давлат университета;

Кучкаров Рахман Урманович - филология фанлари номзоди, доцент в/б, Тошкент давлат юридик университета;

Юнусов Мансур Абдуллаевич -филология фанлари номзоди, Узбекистан Республикаси

Президента хузуридаги Давлат бопщаруви академияси;

Саидов Улугбек Арипович - филология фанлари номзоди, доцент, Узбекистан Республикаси Президента хузуридаги Давлат бопщаруви академияси.

ЮРИДИК ФАНЛАР:

Ахмедшаева Мавлюда Ахатовна - юридик фанлар доктори, профессор, Тошкент давлат юридик университета;

Мухитдинова Фирюза Абдурашидовна -

юридик фанлар доктори, профессор, Тошкент давлат юридик университета;

Эсанова Замира Нормуротовна - юридик фанлар доктори, профессор, Узбекистан Республикасида хизмат к)фсатган юрист, Тошкент давлат юридик университета;

Зулфикоров Шерзод Хуррамович - юридик фанлар доктори, профессор, Узбекистан Республикаси Жамоат хавфсизлиги университета;

Хайитов Хушвакт Сапарбаевич - юридик фанлар доктори, профессор, Узбекистан Республикаси Президента хузуридаги Давлат бопщаруви академияси;

Асадов Шавкат Гайбуллаевич - юридик фанлар доктори, доцент, Узбекистан Республикаси Президента хузуридаги Давлат бопщаруви академияси;

Сайдуллаев Шахзод Алиханович - юридик фанлар номзоди, профессор, Тошкент давлат юридик университета.

ПЕДАГОГИКА ФАНЛАРИ:

Хашимова Дильдархон Уринбоевна -

педагогика фанлари доктори, профессор, Тошкент давлат юридик университета;

Ибрагимова Гулнора Хавазматовна -

педагогика фанлари доктори, профессор, Тошкент давлат иктисодист университета;

Закирова Феруза Махмудовна - педагогика фанлари доктори, Тошкент ахборот технологиялари университета хузуридаги

педагогик кадрларни кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тар мок маркази; Тайланова Шохида Зайниевна - педагогика фанлари доктори, доцент.

ПСИХОЛОГИЯ ФАНЛАРИ:

Каримова Васила Мамаиосировиа -

психология фанлари доктори, профессор, Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университета;

Х,айитов Ойбек Эшбоевич психология фанлари доктори (DSc), доцент. Узбекистан Республикаси Президента хузур Давлат

бо ш кару в и академияси;

Умарова Навбахор Шокировна - психология фанлари доктори, доцент, Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университета, Амалий психологияси кафедраси мудири; Атабаева Наргис Батировна - психология фанлари доктори, доцент, Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университета; 1^одиров Обид Сафарович - психология фанлари доктори (PhD), Самарканд вилоят ИИБ Тиббиёт булими психологик хизмат бошлиги.

СОЦИОЛОГИЯ ФАНЛАРИ:

Латипова Нодира Мухтаржановна -

социология фанлари доктори, профессор, Узбекистон миллий университета кафедра мудири;

Сеитов Азамат Пулатович - социология фанлари доктори, профессор, Узбекистон миллий университета;

Содикова Шохида Мархабоевна -

социология фанлари доктори, профессор, Узбекистон хагщаро ислом академияси

СИЁСИЙ ФАНЛАР

Назаров Насриддин Атакулович -сиёсий фанлар доктори, фалсафа фанлари доктори, профессор, Тошкент архитектура курилиш института;

Бутаев Усмонжон Хайруллаевич -сиёсий фанлар доктори, доцент, Узбекистон миллий университета кафедра мудири.

OAK Руйхати

Мазкур журнал Вазирлар Махкамаси хузуридаги Олий аттестация комиссияси Раёсатининг 2022 йил 30 ноябрдаги 327/5-сон кдрори билан тарих, ик;тисодиёт, фалсафа, филология, юридик ва педагогика фанлари буйича илмий даражалар буйича диссертациялар асосий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар руйхати (Руйхатга) киритилган.

Crossref DOI:

Тахририят Crossref DOI нинг расмий аъзоси хисобланади ва 10.47.390 DOI префиксига эга. Хар бир нашр ва илмий маколага индивидуал Crossref DOI раками берилади.

Google Scholar

Журнал Google Scholar (Академия) да индексацияланади.

"Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари" электрон журнали 1368-сонли гувохнома билан давлат руйхатига олинган.

Муассис: "SCIENCEPROBLEMS TEAM" масъулияти чекланган жамият.

Тахририят манзили:

100070. Тошкент шахри, Яккасарой тумани, Кичик Бешёгоч кучаси, 70/10-уй. Электрон манзил: scienceproblems.uz@gmail.com

МУНДАРИЖА

ЩТИСОДИЁТ ФАНЛАРИ

Шаисламова Наргиза Кабиловна

КОРХОНАНИНГ КРЕДИТГА ЛАЁКАТЛИЛИГИНИ БАХДЛАШ РИСК ДАРАЖАСИНИ ПАСАЙТИРИШ ВОСИТАСИ СИФАТИДА...................................7-20

Mavrulova Nihifar Abduxalilovna

TIBBIY SUG'URTA: AMALDAGI TURLARINI RIVOJLANTIRISH VA MAJBURIY TURINI JORIY ETISH IMKONIYATLARI..................................................................21-29

ФАЛСАФА ФАНЛАРИ

Маматкулов Давлатжон Махаматжоновнч

ИСЛОМ ЕОЯЛАРИНИ УРТА ОСИЁЕА КИРИБ КЕЛИШ ТАРИХИ ВА УЛАРНИНЕ МАФКУРАВИЙ ЖАРАЁНЛАРЕА ТАЪСИРИ..........................................................30-36

Umarjonov Sohibjon Soyibjon о 'g li

IBN SINONING "ISHORALAR VA TANBEHLAR" ASARI VA POSTKLASSIKISLOM FALSAFASINING BOSHLANISHI..............................................................................37-50

ФИЛОЛОГИЯ ФАНЛАРИ

Ahmedov Oybek, Tilavova Malika

SEMANTIC STRUCTURE OF WORDS RELATED TO EDUCATION IN

ENGLISH AND UZBEK LANGUAGES.......................................................................51-62

Ашурова Ситора Эркиновна

ВАЖНОСТЬ КОМПЬЮТЕРОВ В ПРОЦЕССЕ ИЗУЧЕНИЯ ЯЗЫКОВ..................63-69

ЮРИДИК ФАНЛАР

Абдуллаева Мафтуна Мурот кизи

СУДНИНГ ХУКУКНИ ШАРХДАШ ХУЖЖАТЛАРИ КОНСТИТУЦИЯВИЙ НАЗОРАТ ОБЪЕКТИ СИФАТИДА.............................................................................70-77

Авезова Элеонора Парахатовна

УЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ДАВЛАТ ФУКА РОЛ И К ХИЗМАТИГА КАБУЛ ^ИЛИШНИ ХУКУКШ ТАРТИБГА СОЛИШ..........................................................78-86

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Ахмедова Шахноза Озоджоновна

СООТНОШЕНИЕ ОЦЕНКИ ВОЗДЕЙСТВИЯ НА ОКРУЖАЮЩУЮ СРЕДУ И ЭКОЛОГИЧЕСКОЙ ЭКСПЕРТИЗЫ...........................................................................87-95

ПЕДАГОГИКА ФАНЛАРИ

Tashpulatov Farxad Alisherovich

GANDBOLCHILAR OYIN FAOLIYATI SAMARADORLIGINI HAR TOMONLAMA BAHOLASH METODIKASI .......................................................................................96-104

Парманов Абулцосим, АбдурашидоваМавжуда

у^увчиларда тескари функция тушунчасини шакллантириш

усули хдк;ида......................................................................................................105-1 ю

Hamrayeva Zuhro Bahodirovna

bolalarni go'daklik davridan suzishga o'rgatish orqali jismoniy rivojlanishini takomillashtirish ..........................................................111-119

Турабоева Мадинахон Рахмонжон цизи

талабаларнинг шахсий-креатив компетенциясини ривожлантиришда ук^ув лойихдларидан фойдаланиш..........120-126

Абдурахмонова Сайёрахон Шахобидиновна

акмеологик ёндашув - булгу си тарбиячиларида касбий тайёргарлигини олий таълимда такомиллаштиришнинг асоси сифатида...............................................................................................................127-135

Shermatov Gulom Kaxxorovich

"5-1" himoyasini bajarishda gandbol o'yinchilarining taktik o'zaro ta'siri........................................................................................................136-143

SCIENCE

PROELEMS.UZ

Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари. -2023. -№ 1(3). ISSN: 2181-1342 (Online) https://scienceproblems.uz

Педагогика фаялари Турабоева Мадинахон Рахмонжон кизи

Андижон давлат университети Умумий педагогика кафедраси укитувчиси

ТАЛАБАЛАРНИНГ ШАХСИЙ-КРЕАТИВ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА У1<> Н ЛОЙИХ,А.ЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ

6 https://doi.org/10.47390/1342V3IlY2023N13

Аннотация. Маколада ракамли мухит шароитида талабаларнинг шахсий-креатив кобилиятларини ривожлантиришнинг зарурияти, педагогик фанларни креатив йуналишда ташкил этишнинг имкониятлари ва педагогик фанларни ук;итиш жараёнида укув лойиха топширикларидан фойдаланишнинг таълим сифатини оширишдаги ахамияти хусусида фикр-мулохаза ва тавсиялар баён этилган.

Калит сузлар: ракамли мухит компетенция, креативлик, шахсий-креатив компетенция, замонавий таълим, лойиха, укув лойиха.

Турабоева Мадинахон Рахмонжон кизи

Преподаватель кафедры общей педагогики Андижанского государственного университета

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ УЧЕБНЫХ ПРОЕКТОВ В РАЗВИТИИ ЛИЧНОСТНО-ТВОРЧЕСКОЙ КОМПЕТЕНЦИИ СТУДЕНТОВ

Аннотация. В статье описывается необходимость развития личностных творческих способностей учащихся в цифровой среде, возможности организации педагогических предметов в творческом направлении, а также важность использования учебных проектных заданий в процессе обучения педагогическим предметам для повышения качества образования. .

Ключевые слова: цифровая компетентность, креативность, личностно-творческая компетентность, современное образование, проект, образовательный проект.

Turaboeva Madinakhan Rahmonjon kizi

Teacher of the Department of General Pedagogy of Andijan State University

USE OF STUDY PROJECTS IN DEVELOPING PERSONAL-CREATIVE

COMPETENCE OF STUDENTS

Abstract. The article describes the need to develop the personal creative abilities of students in the digital environment, the possibilities of organizing pedagogic subjects in a creative direction, and the importance of using educational project assignments in the process of teaching pedagogic subjects to improve the quality of education.

Key words: digital environment competence, creativity, personal-creative competence, modern education, project, educational project.

KnpHm.

EyryHrn rjioôanjiainyB >KapaëHH^arn 3aMOHaBHH TatJiHM th3hmh y3 oji^iira HiaxcHHHr y3 niaxcnfi My ctakh jiji htm, apKHHjinrH, KpeaniBjiHrH, ko m n eTe htji htm chcJmthhh HiaKjiJiaHTHpHiiiHH acocnfi Ba3H(j)a 3th6 ôejirnjiaraH namia^a, penpo,n,yKTHB ykhthlu CTpaTernacHAaH B03 ken h lu KepaKjinrHHH, 6yH,n,a TatJiHM CTaH,n,apTjiapHra moc kejiybhh ôhjihm, KyHHKMa, ManaKa Ba KOMnHTeHiiHiijiapHH y3 HHHra ojiraH xojw yKyB pe>Ka,na SejirnjiaHraH (JjaHjiapHH TaniKHji 3THLu^a yKyB jiOHHxanapHAaH (jjoH^anaHHiiiHH Ha3ap,na lyi&jxw.

TajiaôanapHHHr maxcHii-KpearaB komnetehllhflchhh ph bo>kji ahthph lu HaTH^cacHAa yjiap^a MyaMMOJin (J)aojiHiiT TypjiapHHH TaxJinji khjihlu, KyH^anHK Ba yKyB >LcapaëHH^arH MyaMMOJiapHH m y CTaKH ji aHraain, y3 HMKOHHirraapHHH pHBO>KjiaHTHpHHira cap(j)jiain icaÔH y3nra xoc xycycHirraapra ara 6yjiHiiiHHH TatMHHjiaiiAH [ 1 ].

A^aôiiëTjiap TaxjimiH ea MeToaajiorHH.

JloHHxa - 6at3H MypaKKaô HinjiaHManapHH iiparaiii ôyiiHHa xy>ioKaTJiap hhfhhahch XHCOÔJiaHa/iH. Jlonnxa TyinyHnacH KeHr MatHO^a MatJiyM Hancica (jiOHHx,aHHHr MaxcyjiH)ra 3ra MaKcaanH (jjaojiHiiTHH TaniKHji 3thlu ywyH ÔHpop-ÔHp TaniKHjiHH inaKjiHH 6ejirHjiani,n,a (})OH,aajiaHHjia,HH[2].

Y3 HaBÔaTH^a, Jionnxa - 6y BaKT nerapanaHraH Ba MyaMMOHH xaji KjuiHiiira ëKH aHHK Ma^ca^ra spninHinra KaparajiraH xapaKaTJiap th3hmh.

JIoHHx,aHHHr acocHH xycycHirraapn: BaKTHHHr HeitnaHraHjiHrH, jiOMMxaHMHr ôonijiaHHHi Ba Tyrain HyKTacHHH MaB>KyzuiHrH

JIoHHx,aHHHr acocH,n,a 6npop inaxcHHHr ôhjihm, KyHHKManapn, KOÔHjiHirraapH, y3 ÔHjiHMjiapHHH m y ctakh ji nymiafi ôhjihlu ManaicajiapH, hh(})0pmauh0h (})a30,na fiyHajiHinra kh3hkhLLuiapn Ba TaHKH^hh (j)HKpjiainjiapHHH pn BOKJiaHTMpn lu ëTa,HH.

Лойихалаштириш - реал натижага олиб келувчи, катъий тартибга солинган харакатлар изчиллигини уз ичига олувчи муаммони узгартирувчи фаолиятни англатади.

Укув лойихаси - бу урганилган мавзу ёки булимни янада чукуррок урганишга йуналтирилган, таълим жараёнига тажриба, фаолият асосида ёндашувга имкон берувчи, тадкикотчилик ва изланишга дойр методлардан фойдаланишни талаб этувчи таълимни ташкил этиш шакли.

Укув лойихаласи - таълим олувчиларнинг рподуктив укишини таъминлайдиган энг самарали технологиялардан бири саналади.

Лойихалар методи хар доим талабанинг мустакил фаолиятига йуналтирилган булиб, яъни талабалар маълум вакт давомийлигида якка, жуфт, гурух булиб ишлайдилар. Лойих,алар методи бир томондан турли хил методлар, усул, укитиш воситаларидан фойдаланишни, иккинчи томондан илм-фан, техника, технология, ижодий сохалардан билим, куникмаларни жамлашни талаб кил ад и гаи муаммони хал этишни кузда тутади. Бажарилган, якунланган лойихаларнинг натижалари, агар у назарий муаммо булса, у холда унинг тугри ечими, агар амалий булса, у холда татбик кил и ш га тайёр булган аник; натижа куринишида булиши керак.

Лойихалаш таълимнинг ижтимоий, педагогик максадларга таянган холда, педагогик жараённи акс эттирувчи умумий стратегия хисобланади. Лойихалаш жараёнида укув режа, дастурлар, дарслик, методик тавсиялар, укув кулланмалар, интернет маълумотлари ва бопщалар мухим манба булиб хизмат кил ад и.

Таълим жараёнини лойихалаш - укитувчи касбий фаолиятининг куриниши булиб, укитувчининг таълим жараёнининг технологик тузилма, унинг натижасини таъминловчи метод ва воситалар йигиндиси билан тавсифланади.

Лойихавий таълими куйидаги мухим таълим муаммоларини хал этиш имконини беради ва давр талабига мое келади:

таълимни реал хаётга юкори даражада якинлаштирилган вазиятда амалга оширишни таъминлайди;

назарий билимларни амалий фаолият билан боглаш, бахолаш ва талабаларни фаол мустакил билиш жараёнига жалб этиш имконини беради;

касбий ва таянч лаёкатларни шакллантириш ва ривожлантиришни таъминлайди.

Изланувчан фаолият характери ва устивор методларга кура тадкикий, ижодий ва информацион лойихаларга булинади[3].

Тадкикий лойихалар - уз характери га кура илмий тадкикот мохиятини эслатади, унинг мантигига буйсунади ва уз ичига куйидагиларни олади: муаммонинг долзарблиги ва ишлаб чикилганлик даражасини, муаммонинг объекти ва предметини, тадкикот максадини, гипотезасини, вазифаларини,

муаммони урганиш методологияси ва методикасини, ахборот йигиш ва тахлил килишни, тажриба утказиш, амалий тавсиялар ишлаб чикишни ва хоказо. Тадкикий лойихалар купинча курс ва диплом лойихаларида ишлатилади.

Ижодий лойихалар (бизнинг тадкикот ишимиз учун фойдаланиладиган лойиха) - янги, оригинал гояларни, хамкорликдаги фаолият махсулларини (ижодий хисобот, кургазма, видеофилм, нашрлар-китоб, компютер дастурлари ва хоказо) ижодий шаклда ишлаб чикишга йуналтирилган булади. Ишни амалга оширишда турли хил методлардан фойдаланилади.

Информацион лойихалар - таълим-тарбия жараёни ёки бопща буюртмачилар учун зарур булган ахборотни йигишга йуналтирилган булади. Лойихани ишлаб чикишда турли хил манбалардан ахборот излаш ва топиш билан боглик: монография, илмий журналлар, рузнома, электрон маълумотлар базаси, ижтимоий суровлар ёрдамида. Лойиха натижаси танлаб олинган, тахлил килинган, умумлаштирилган, тизимлаштирилган ва бирорта буклет, коллаж, нашр, интернетдаги сахифа ва хоказо куринишида булган ахборот шаклида такдимот килинади.

Мухокама ва натижалар.

Укув лойихавий фаолият - бу куйилган вазифаларга эришиш, таълим олувчилар учун мухим ва аник фойдаланувчига мулжалланган бирор-бир якуний маълумот куринишида расмийлаштирилган, муаммони ечиш учун таълим олувчиларнинг белгиланган изчилликдаги харакатлари мажмуаси саналади.

Укув лойихаси устида ишлашни ташкил килиш уз ичига куйидаги боскичларни камраб олади:

1. Х,ал этилиши зарур булган муаммони излаш ёки уни шакллантириш. Бу боскичда укитувчининг асосий вазифаси - талабаларнинг муаммони тушуниб етишларига эришиш, уни ечиш жараёни учун мотивацияни хосил килиш.

2. Лойиха устида ишлаш учун ижодий гурухларни ташкил кнлишга эришиш. Бунда жуфт ёки гурухли лойихаларни амалга ошириш мумкин.

3. Лойиха устида тизимли ишлашни режалаштириш. Бу боскичда куйидагилар аникланади: мавжуд ахборот манбалари; ахборот туплаш ва тахлил килиш усуллари; олинган натижаларни такдим килиш усуллари (хисобот, аник махсулот ва хоказо); натижаларни бахолаш мезони; ижодий гурух аъзоларининг мажбуриятлари.

4. Ахборот излаш ва умумлаштириш. Бу боскичда режа асосида талабаларнинг креативлик, тадкикийлик фаолияти ташкил килинади. Асосий талаб турли хилдаги ахборот манбаларининг мавжудлиги, уни йигиш учун турли методлардан фойдаланиш.

5. Ахборотни тахлил килиш. Бу боскичда олинган бошлангич маълумотларни мухокама килиш ва лойихани ишлаб чикиш амалга оширилади.

6. Лойихани тартиблаш, безаш ва такдим килиш. Укув лойиха натижаларини тахрирлар ва тартиблаш усуллари унинг турига боглик булади ва хар хил булиши мумкин: ёзма хисобот, амалий тавсияларни чоп этиш (компьютерли вариант) видеофильм, техник курилмаларнинг макетини тайёрлаш ва хоказо. Иш тугрисидаги хисобот ва хулосалар такдим этилади.

7. Лойиха натижаларини тахлил килиш ва бахолаш. Бу боскичда лойиха муаллифларининг натижаси хар жихатдан тахлил килинади. Шу билан бирга лойиха сифати укитувчи ва экспертлар томонидан бахоланади.

Лойихалар узининг давомийлигига караб: кичик лойихалар (бир соатли); киска муддатли лойихалар (4 соатга мулжалланган); хафтага мулжалланган лойихалар; узок муддатга мулжалланган лойихалар (купинча бундай лойихалар дарсдан тапщари таълимни амалга оширишга хизмат килади) булиши мумкин.

Укув жараёнини лойиха асосида ташкил этишда Укитувчи фаолликда иш юритувчи эмас, балки кенг камровли креатив педагог ролини уташи талаб этилади. У талабани рухлантириши, уларни кизиктириш оркали пировард максадга эришиши талаб этилади ва лойихани амалга оширадиган вакт ташкилий масалалар, бериладиган топширик хамда саволлар олдиндан режалаштирилиши керак.

Педагог лойиха рахбари сифатида юкори маданиятли, ижодкор, изланувчан, ташкилотчи, лойиха доирасида содир булиши мумкин булган камчилик, хатолар, уларнинг олдини олиш, жараённинг тахлилий томонлари хам олдиндан хисобга олиниши, хуллас, укигувчи педагогик компетенцияларга эга булиши мухим хисобланади.

Энг асосий максад - укув лойихалар шундай тузилиши керакки, у талаба шахсига каратилиб, унинг шахсий усишига, шахсий-креатив компетенциясини ривожланишига хизмат килиши керак.

Укув лойихаларидан фойдаланиш педагог фаолиятини усишига, талабаларнинг шахсий-креатив компетенциясини ривожланишига ва бунинг таг замирида жамиятда янгича мухит юзага келишида мухим ахамият касб этади.

Укув лойихалаш технологиясидан фойдаланиш жараёнида куйидаги мухим жихатларга эътибор каратиш зарур:

- укув лойихасининг бош гоясини аниклаш;

- укув лойихалари дастурини ишлаб чикиш;

- укув лойихаси ташкил этиладиган аудиторияни белгилаш;

- укув лойихани ташкил этишда гурух аъзолари сонини белгилаш;

- укув лойихани утказиш шарт-шароитларини урганиш;

- укув лойиха топширикдарининг бажарилишини назорат этиш.

Педагогик фанларни ю кори да курсатиб утилгандек жихатларга эътибор каратилган холатдаги укув лойихалари тарзида ташкил этиш, талабаларнинг фанга мухаббатини ошириш, маълум максадга интилиш йулида харакатда булиш, мустакил фаолият олиб бориш ва бунинг асосида уларда шахсий-креатив компетенция хусусиятларини ривожлантиришга эришишда мухим ахамият касб этади.

Хулоса ва таклифлар.

Ушбу юкоридаги укув лойиха доирасида бажарилган ишлар юзасидан талабаларни бахолаш уларнинг камчиликларини аниклашда, тугрилашда, кейинги топширикларни янада завк билан, бутун эътиборини каратган холатда, эгаллаган билимларини уз ижодкорлиги билан уйгунликда бажариш имконини беради.

Бугунги кун талабларининг янгиланиши, аввало, таълим мухитининг узгаришига асос булади. Таълим тизимида ва унинг хар бир боскичида локал узгаришлар тизимнинг туфон каби жараёнини юзага келтирмокда. Бу тезлик даврида педагог тинимсиз изланиши, янги технология ва укитиш усулларини эгаллаш ва уларни фаолиятида истикболли даражада куллаш оркали таълимни сифат жихатидан кутаришга уз хиссасини кушиши мумкин.

Бугунги укув жараёнига катта узгаришлар керак. Вакт синовидан утган усуллар билан талаба-ёшларнинг шахсий-креатив сифатларини ривожлантириш анча мушкул. Янги ракам л и жамият янги ёндашувларни, янги усулларни талаб килади.

Шу маънода биз тадкикотим из доирасида талабаларнинг шахсий-креативлик компетенциясини ривожлантиришда укув лойихаларидан фойдаланишни таклиф этдик.

Агарки, талаба укув лойихалари устида ишлашни муваффакиятли уддалай олса, умид кнлиш мумкинки, у вакт кадрини хис эта оладиган, уз фаолиятини режалаштирадиган, узгарувчан шароитга мослашадиган, бугун ва келажак жамияти ривожланиши йулида узининг муносиб хиссасини кушувчи креатив шахе булиб камол топади.

Ад абиётлар/JI итерату pa/References:

1. Турабоева М. Potential opportunities for the development of personal-creative

competences in students // "Epra international journal of multidisciplinary

research (IJMR)" журнали (SJIR Impact Factor: 7.032). INDIA. 9/2020. -462464. 6

2. Ходжаев Б., Уразова M. Педагогнинг лойихалаш маданияти. Укув-услубий мажмуа. - Т.: 2016. - Б. 161.

3. Толипов У., Усмонбоева М. Педагогик технологияларнинг тадбикий асослари. - Т. 2006. - 110 б.

4. Турабоева М. Замонавий шараоитда - талабаларнинг шахсий-креатив компетенциясини ривожлантиришнинг инновацион модели // "Янгиланаётган Узбекистоннинг ижти м о и й - и ктисо д и й ривожланишида ёшларнинг урни" онлайн илмий анжуман материаллари. Наманган, 2021 йил 29, 30, 31-май. 298-301-6.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.