Научная статья на тему 'ТАЛАБАЛАРНИНГ МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ БИЛАН ИШЛАШНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ'

ТАЛАБАЛАРНИНГ МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ БИЛАН ИШЛАШНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Маълумолар базаси / My SQL / Microsoft SQL Server / Postgre SQL / Oracle / методик дастурий воситалар. / Database / My SQL / Microsoft SQL Server / Postgre SQL / Oracle / methodological software tools.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Karimov T.X.

Ушбу мақолада талабаларнинг маълумотлар базасига оид компетентликларини такомиллаштириш мақсадида бир қанча дастурий воситалардан фойдаланиш бўйича тушунчалар ва тавсиялар бериб ўтилган. Бу орқали маълумотлар базасини ўрганувчи талабаларнинг ишлаб чиқариш соҳасига эркин қадам босишлари осон кечади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

USE OF SOFTWARE TOOLS IN IMPROVING STUDENTS' WORK WITH THE DATABASE

This article provides insights and recommendations on the use of several software tools to improve students' database competencies. This makes it easy for database students to step freely into the manufacturing industry.

Текст научной работы на тему «ТАЛАБАЛАРНИНГ МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ БИЛАН ИШЛАШНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ»

Karimov T.X.

Samarqand iqtisodiyot va servis instituti Axborot texnologiyalari kafedrasi o 'qituvchisi

ТАЛАБАЛАРНИНГ МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ БИЛАН ИШЛАШНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ДАСТУРИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ

Аннотация. Ушбу мацолада талабаларнинг маълумотлар базасига оид компетентликларини такомиллаштириш мацсадида бир цанча дастурий воситалардан фойдаланиш буйича тушунчалар ва тавсиялар бериб утилган. Бу орцали маълумотлар базасини урганувчи талабаларнинг ишлаб чицариш соуасига эркин цадам босишлари осон кечади.

Калит сузлар. Маълумолар базаси, My SQL, Microsoft SQL Server, Postgre SQL, Oracle, методик дастурий воситалар.

Karimov T.Kh. teacher

Department of Information Technologies Samarkand Institute of Economy and Service

USE OF SOFTWARE TOOLS IN IMPROVING STUDENTS' WORK

WITH THE DATABASE

Abstract. This article provides insights and recommendations on the use of several software tools to improve students' database competencies. This makes it easy for database students to step freely into the manufacturing industry.

Keywords. Database, My SQL, Microsoft SQL Server, Postgre SQL, Oracle, methodological software tools.

Давр рухини ифодалаб, кун сайин барча сохалар амалиётга жадал кириб бораётган ахборот технологияларини олий таълим тизимига хам татбик этиш долзарб масалалардан биридир. Бутун жахон микёсидаги ахборот тармоги хар кандай сохада ахборотнинг хажми ва тезлигидан катъий назар, уни исталган микдорда кабул килиши ва кайта ишлаши мумкин. Мультимедия ва интернет технологияларининг пайдо булиши ахборот технологияларининг олий таълим ва тарбия, мулокот жараёнларида самарали восита сифатида фойдаланишга кенг йул очиб берди. Ахборот технологияларининг баркамол шахсни ривожлантириш, унинг мустакил касб танлаши ва касбий жихатдан уз-узини шакллантириш, касбий махоратини устиришдаги тутаётган урни ва таъсири ортиб бораётганлигини инкор этиб булмайди.

Олий таълим тизимида ахборот технологиялари воситасида талабалар ва укитувчилар олдида куйидаги имкониятлар очилади, хусусан:

• ахборот йигишнинг янги усулларини ва уларни куллашни билиб оладилар;

• талабаларнинг фикрлаш доираси кенгаяди, билим олишга кизикишлари ортади;

• мустакил ишланишнинг роли ортади, самарадорлиги яхшиланади; талабани аклий жихатдан ривожлантиришга, хиссий-эстетик доирасини кенгайтиришга, ижобий кобилиятларини устиришга ёрдам беради.

Бугунги кунда маълумотлар базасини ташкил этувчи дастурлаш технологилари талайгина. Бунга мисол сифатида MySQL, Access, Microsoft SQL Server, Postgre SQL ва бошкаларни келтириб утиш мумкин. Олий таълим муассаларида маълумотлар базасини укитишда бир канча таълим технологияларидан фойдаланиб дарс машгулотларини мазмунли олиб бориш ишлари хали жадал равишда амалга оширилмокда. MySQL - бу кенг камровли хусусиятларга эга юкори тезликдаги маълумотларни кайта ишлаш ва маълумотлар самарадорлигини ошириш воситасидир. Ёрдамчи асбоблар панели маълумотлар базасининг хавфсизлигини ва кенгайтирилишини ошириш учун мулжалланган. Яна бир маълумотлар базалари билан ишловчи дастур Microsoft Office - Access дастури пакетидан хам фойдаланиш мумкин. Куп манбаларда дастур Microsoft Access деб юритилади. Дастурнинг максади кичик ва катта лойихалар, йирик корхоналарнинг маълумотлар базаларини яратиш ва улар билан ишлашдир.

Унинг ёрдами билан маълумотларни бошкариш, тахрирлаш ва саклаш ишлари амалга оширилади. Microsoft SQL Server - бу Microsoft корпорацияси томонидан ишлаб чикилган реляцион маълумотлар базасини бошкариш тизими (РМББТ) дир. Амалдаги асосий суровлар тили Transact-SQL булиб, Microsoft ва Sybase томонидан биргаликда яратилган. Х,ажми жихатдан шахсий маълумотлардан тортиб йирик корпоратив микёсдаги маълумотлар базалари билан ишлаш учун фойдаланилади. Одатда жахон бозорида бошка МББТ лар билан ракобатлаша олади. Postgre SQL очик манбали МББТ нинг ечими сифатида кучайтирилган индекслаш ва конфигурация имкониятлари туфайли хам хозирда барчанинг эътиборни тортмокда. Агар кундалик бизнес фаолиятимизда маълумотларни импорт ёки экспорт килиш керак булиб колса, Postgre SQL бу каби мухитларда идеал хисобланади.

Oracle маълумотлар базаси - Oracle корпорациясининг реляцион маълумотлар базасини бошкариш тизими (РМББТ) хисобланади. У OracleDB ёки оддийгина Oracle деб хам аталади. Дастур, 1977 йилда Lawrence Ellison ва бошка мухандислар томонидан яратилган. Бу маълумотларни саклаш, тартибга солиш ва керакли вактда чакириб олиш учун АТ бозоридаги энг машхур реляцион маълумотлар базаси турларидан биридир. Improvado - бу маълумотлар базаси ва ETL функцияларини бир

тизим остида уз ичига олган инкилобий МББТ дастуридир. Платформа узига марказлаштирилган 300 дан ортик маълумотлар манбаларини жамлаган.

1-жадвал. 2024-йилдаги энг машхур маълумотлар базасини яратувчи

дастурлар ва уларнинг рейтинги

№ Ma-LJiyMOTJiap 6a3acHim flpaTVBMH flacryp iioMJiapn Рейтинги

Эглллаган урни Фоиз микдори

1. MySQL 1 50,18%

г. PostgreSQL 2 40,42%

3. SQLite 3 32,18%

4. MongoDB 4 27,7%

5. Microsoft SQL Server 5 26,87%

6. Redis 6 20,69%

7. MariaDB 7 17,19%

8. Fire base 8 16,17%

9. ElasticSearch 9 13,27%

10. Oracle 10 12,61%

Дарс машгулотларини узлаштиришда ёрдам берувчи методик дастурий воситалар эса фаннинг бирор бир мавзусини талабаларга тушунарли тартибда етказилишини таъминлаб беради. Мисол учун бу каби дастурий воситаларга Microsoft Office пакетининг Microsoft Power Point дастури, Microsoft Word, MyTest, easyQuizzy, iSpring Suite, Bandicam, LucidChart ва бошка дастурларни айтиш мумкин.

Бугунги кунда объектга мулжалланган маълумотлар базалари кенг ривожланиб, жахон бозорида узининг мавкеига эга. Шу сабабли техника олий таълим муассасаларида замонавий кадрларни етиштириб чикариш долзарб масалага айланиб улгурди. Талабаларнинг маълумотлар базасини урганилари лозим булган дастурлар факатгина реал вактда уринли хдсобланиб, фундаментал билимларни эгаллашгагина ёрдам беради. Маълумотлар базаси билан ишлашда укув-билув фаолиятини осонгина узлаштириш учун методик дастурий воситалардан фойдаланиш максадга мувофикдир.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Г. К. Сельефко. Современные образовательные технологии DOC. Учебное пособие. М.: Народное образование, 1998, - 256 с.

2. Кашина Е. А. Прогнозирование структуры интегрированного курса информатики: дис. канд. пед. наук. — Екатеринбург, 1997, - 187 с.

3. Кодиров БД. Олий таълим муассасаларида "маълумотлар базаси" фанини укитишда "Flipped Classroom" методидан фойдаланиш. Заманавий таълим илмийамалий оммабоп журнал. 2022-йил, № 2(111), - 9-15 б.

4. ^одиров БД. Маълумотлар базаси фанини укитишда замонавий дастурлаш технологияларидан фойдаланиш методикаси. «Mug'allim hsm Yzliksiz bilimlendirio'» илмий-методик журнал, 2022, ISSN 2181-7138, №5, -120-123 б.

5. ^одиров БД. Маълумотлар базаси фанини урганишда лойихдвий таълим технологиясидан фойдаланиш. "Физика, математика ва информатика" илмий-услубий журнал, 2022, №6, - 36-42 б.

6. Каримов Т.Х. Средства И Методы Инновационного Менеджмента Инновационными Стартапами. Министерство науки и высшего образования Российская Федерация ФГБОУ ВО «Удмуртский государственный университет» Институт экономики и управления технологическое и социальное предпринимательство. 21.11.2023 года Международной научно-практической конференции.

7. T. X. Karimov Improving Digital Platforms On The Public Procurement Market In The Modern Russian Economy. BEST JOURNAL OF INNOVATION IN SCIENCE, RESEARCH AND DEVELOPMENT ISSN: 2835-3579 Volume:02 Issue:07|2023 www.bjisrd.com

8. T. X. Karimov Development Status and Prospects of Telemedicine Technologies BEST JOURNAL OF INNOVATION IN SCIENCE, RESEARCH AND DEVELOPMENT ISSN: 2835-3579 Volume:2Issue:6|2023 www.bjisrd.com

9. T. X. Karimov Theoretical Aspect of Technologies of Teaching a Foreign Language as a Second Language. BEST JOURNAL OF INNOVATION IN SCIENCE, RESEARCH AND DEVELOPMENT ISSN: 2835-3579 Volume: 2Issue:6|2023 www.bjisrd.com

10. Karimov Tolmasbek Xolmo'min o'g'li BARMOQ IZI YORDAMIDA DAVOMATNI ANIQLASH TIZIMI. IQTISODIYOT VA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYA JURNALI, 2(1), 6-9. Retrieved from

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.