Научная статья на тему 'ТAЛAБAЛAРГA ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН “ТAРAҚҚИЁТИ СТРAТЕГИЯAСИ”НИ ТAРҒИБОТ ҚИЛИШ ҲАМДА КРЕДИТ-МОДУЛ ТИЗИМИНИ ТАЪЛИМДА ЖОРИЙ ЭТИШ'

ТAЛAБAЛAРГA ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН “ТAРAҚҚИЁТИ СТРAТЕГИЯAСИ”НИ ТAРҒИБОТ ҚИЛИШ ҲАМДА КРЕДИТ-МОДУЛ ТИЗИМИНИ ТАЪЛИМДА ЖОРИЙ ЭТИШ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
57
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Ключевые слова
Янги Ўзбекистон / Тараққиёт стратегияси / Ҳаракатлар стратегияси / ижтимоий-сиёсий / йўл харитаси / назарий ва амалий фикр-мулоҳазалар / муҳим йўналишлар / ижтимоий-сиёсий омиллар / таҳлил.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Нозима Одил Қизи Қурбонова

Мақолада талабаларга Янги ЎзбекистонТараққиёт стратегияси”ни тарғибот қилиш орқали 2017-2021 йиллар “Ҳаракатлар стратегияси”ни давомий ижтимоий-сиёсий ўзгаришларни йўл харитасини билан таништириш ҳамда талабаларнинг ушбу стратегиясидаги ўрнини назарий ва амалий фикр-мулоҳазалар билан ёритиб берилган. Талабаларни 2022-2026 йилларда Янги Ўзбекистон барпо қилишда зарурий билимларни егаллашда муҳим йўналишлар билан таништириш ҳамда шу йўналишларни такомиллаштириш бўйича ижтимоий-сиёсий омилларни аниқлаш ва таҳлил қилишдан иборат.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТAЛAБAЛAРГA ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН “ТAРAҚҚИЁТИ СТРAТЕГИЯAСИ”НИ ТAРҒИБОТ ҚИЛИШ ҲАМДА КРЕДИТ-МОДУЛ ТИЗИМИНИ ТАЪЛИМДА ЖОРИЙ ЭТИШ»

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 2 I 2022 _ISSN: 2181-1601

ТАЛАБАЛАРГА ЯНГИ УЗБЕКИСТОН "ТАРАВДИЁТИ СТРАТЕГИЯАСИ" НИ ТАРГИБОТ ЦИЛИШ ХДМДА КРЕДИТ-МОДУЛ ТИЗИМИНИ ТАЪЛИМДА ЖОРИЙ ЭТИШ

Нозима Одил кизи ^урбонова

Чирчик давлат педагогика институти 1-боскич магистранти

АННОТАЦИЯ

Маколада талабаларга Янги Узбекистан "Тараккиёт стратегияси"ни таргибот килиш оркали 2017-2021 йиллар "Харакатлар стратегияси"ни давомий ижтимоий-сиёсий узгаришларни йул харитасини билан таништириш хамда талабаларнинг ушбу стратегиясидаги урнини назарий ва амалий фикр-мулохазалар билан ёритиб берилган. Талабаларни 2022-2026 йилларда Янги Узбекистон барпо килишда зарурий билимларни егаллашда мухим йуналишлар билан таништириш хамда шу йуналишларни такомиллаштириш буйича ижтимоий-сиёсий омилларни аниклаш ва тахлил килишдан иборат.

Калит сузлар: Янги Узбекистон, Тараккиёт стратегияси, Харакатлар стратегияси, ижтимоий-сиёсий, йул харитаси, назарий ва амалий фикр-мулохазалар, мухим йуналишлар, ижтимоий-сиёсий омиллар, тахлил.

Мамлакатимизни ижтимоий-иктисодий, сиёсий-демографик

ривожлантиришнинг бешта устувор йуналишлари "Хдракатлар стратегияси"нинг давомийси сифатида Президентимиз Ш.М.Мирзиёев томонидан илгари сурилган 2022-2026 йилларга мулжалланган "Тараккиёт стратегияси"ни айтишимиз мумкин булади.1

Ушбу "Тараккиёт стратегияси"да куйидагилар асосий устувор вазифа сифатида белгиланган:2

- 2022 йилда ёшларни олий таълим билан камров даражасини 38 фоизга етказиш.

- Тулов-контракт асосида укишга кабул килиш параметрларини олий таълим муассасалари томонидан мустакил белгилаш тартибини жорий этиш.

- 2026 йилда кабул курсаткичини камида 250 мингга етказиш.

- Давлат олий таълим муассасаларига академик ва молиявий мустакиллик бериш, шу жумладан улар томонидан мехнатга хак тулаш, ходимлар сони, тулов-контракт микдори ва таълим шаклини мустакил белгилаш амалиётини йулга

1 Янги Узбекистоннинг 2022-2026 йилларга мулжалланган тараккиёт стратегияси ва уни 2022 йилда амалга ошириш буйича "йул харитаси"ни тасдиклашни назарда тутувчи Узбекистон Республикаси Президенти Фармони. https://t. me/dscuzbekistan

2 Узбекистон Республикаси Президенти Фармони 2022-2026 yillarga mo'ljallangan "Taraqqiyot strategiyasi" https://strategy.uz/index.php?static=deyatelnost centra&lang=uz

куйиш.

Юкоридаги вазифалар шуни курсатади-ки, олий таълимда тахсил олаётган талабалар сонини янада ошириш оркали мамлакатимиздаги кадрлар талабини оширишга еришишимиз мумкин булади. Бу эса уз навбатида етишиб чикадиган кадрларнинг ракобатбардошлигини таъминлаб беради.

Умумтаълим кредит технологиясининг узига хос хусусиятларидан бири унинг халкаро умумтаълим стандартларига мувофиклиги ва таълим хужжатларини олиш муаммолари, жахон тенденсиялари, академик еркинлик ва таълимни хисобга оладиган универсал таълим дастуридир. таъкиб килиш дастурларининг узгарувчанлиги. Талабалар хорижий мамлакатлардаги университетларда таълим олиш имкониятига ега буладилар, бакалавриат ва магистратура битирувчилари эса исталган давлатда укиш хукукига эга буладилар.3

Кредит таълимга утишнинг устувор йуналишлари куйидагилардан иборат:4

- Таълим ва кадрлар тайёрлаш сифатини ошириш;

- мехнат бозори талабларини хисобга олган холда.

Улардан:

- куп боскичли олий таълим тизими;

- академик кредит тизимини жорий етиш;

- олий таълим сифатини назорат килиш ва бошкариш.

Таълим жараёнларида тулов-контракт тизимини ташкил етиш хориж амалиётида анча илгари кулланган булиб, уз навбатида ушбу тизими узини тулаконли самарадорлиини куп йиллар давомида намойиш килиб келмокда. Хусусан, Америка Кушма Статларида илк бор жорий килинган ушбу тизим хозирги кунда турли сохадаги етук, билим-салохиятли ва инновацион узгаришларда ракобатбардош кадрлар етиштириб чикмода.

Шуларни инобатга олган холда бугунги кунда Узбекистонда олий таълим ривожланишининг хозирги холати Европа таълим ва илмий маконига йуналтирилган булиб, у модернизация ва ислохотлар билан ажралиб туради.5

Ушбу жараён таълим дастурлари, укитиш шакллари ва усулларини узгартириш учун боскичма-боскич кредит модул тизимини талаб килади.

Бу тизимда таълим узига хос нафислик хусусиятларига ега булиб, миллий маданият ва кадриятларга асосланади, таълим тизимининг миллий хусусиятларига

3 Xudoyberdiyev Nodirbek Mahmidovich, Boratov Fayzullo Shukurovich. Bektoshev Oybek Kosimjon ugli, Meliziyayev Obbosjon Olimjon ugli. "The Role of the Credit Module System in European Higher Education."

4 Xudoyberdiyev Nodirbek Mahmidovich, Boratov Fayzullo Shukurovich. Bektoshev Oybek Kosimjon ugli, Meliziyayev Obbosjon Olimjon ugli. "The Role of the Credit Module System in European Higher Education." https://cej sr. academicj ournal. io

5 Zarina Dadajonovna Boytemirova. Ects Credit-Module System In The Universities Of The Republic of Uzbekistan: basic concepts and rules. https://doi.org/10.37547/taiiir/Volume02Issue10-09

зарар йетказмайди. Ундан кузланган максад таълим сифатини ошириш, укув жараёнини жадаллаштириш, профессор-укитувчилар таркибини янгилаш ва такомиллаштириш, ходимлар ва талабаларни, шунингдек, укитиш услубларини янада юкори боскичга олиб чикишдан иборат.6

Analysis and Methodology of Research: Узбекистан Республикаси Президентининг 2019-йил 8-октабрдаги карори билан тасдикланган "Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030-йилгача ривожлантириш консепсияси"га асосан мамлакатимиздаги олий таълим муассасаларининг 85 фоизини боскичма-боскич кредит-модул тизимига утказиш режалаштирилган.7

Шунингдек мазкур консепсияда куйидагилар вазифалар хам аник белгилаб берилган:

- олий таълим муассасаларида укув жараёнини боскичма-боскич кредит-модуль тизимига утказиш;

- халкаро тажрибалардан келиб чикиб, олий таълимнинг илгор стандартларини жорий этиш, жумладан укув дастурларида назарий билим олишга йуналтирилган таълимдан амалий куникмаларни шакллантиришга йуналтирилган таълим тизимига боскичма-боскич утиш;

- олий таълим мазмунини сифат жихатидан янги боскичга кутариш, ижтимоий соха ва иктисодиёт тармокларининг баркарор ривожланишига муносиб хисса кушадиган, мехнат бозорида уз урнини топа оладиган юкори малакали кадрлар тайёрлаш тизимини йулга куйиш;

Янги Узбекистоннинг 2022-2026 йилларга мулжалланган Тараккиёт Стратегиясида 2026 йилга кадар 10 та салохиятли олий таълим муассасасини QS ва THE халкаро рейтингларига киришга максадли тайёрлаш буйича аник вазифалар белгилаб олинган.

Салохияти ва узига хос хусусиятидан келиб чикиб, халкаро рейтингларга киритиш буйича 5 йилга мулжалланган максадли дастурларни ишлаб чикиш режалаштирилган.

Мазкур икки жараён узаро узвий боглик хисобланади, чунки таълим сифатини оширишда бозор иктисодиёти тамойиллар асосида янги тизимини жорий килиш мамлакатдаги кадрларга булган талаб ва таклифни баркарорлаштиради хамда соф ракобатни юзага келтиради. Бу тизимда кредит-модул тизимида талабаларнинг кизикишларидан келиб чиккан холда фанлар билан укитувчиларни хам танлаш имконияти вужудга келади. Бу эса укитувчиларнинг хам уз устида ишлашни талаб килади.

6 Zarina Dadajonovna Boytemirova. Ects Credit-Module System in the Universities of the Republic of Uzbekistan: basic concepts and rules. https://doi.org/10.37547/taiiir/Volume02Issue10-09

7 Y36eKHCTOH Pecny6^HKacu npe3HgemuHHHr "Y36eKHCTOH Pecny6^HKacu O^HH Tat^HM TH3HMHHH 2030 HH^rana pHBO^^aHTHpum кoнцепцнaсннн Tacgu^am TyrpucHga" 2019 hh^ 8 OKTa6pgarH n®-5847-coH OapMOHH. https://lex.uz/docs/4545884

Conclusions: TatguMHuHr KpeguT th3hmh yKyB ^apaëHHHH TamKug этнmнн TaKOMuggamTupum, TagaSagap ôhhhmhhh Ha3opaT Kugum, ogufi TatguM Myaccacagapu npo^eccop-yKHTyBHHnapHHH Moggufi parSargaHTupum Ba Hm x^kuhu axmugam TaMofiuggapuHu xucoSra ogumHu TaKO3O этagн. EyHgaH TamKapu, TagaSagapHu gapcguK Ba KyggaHMagap SugaH TatMuHgamHuHr aMaggaru cTaHgapTgapu TatguM KpeguT th3hmh TagaSgapura ®&boS Sepumu, 3aMOHaBufi ^ux,O3gap Ba KynafiTupum TexHuKacu SugaH ^uxo3gaHraH maxcufi MarSyoT MapKa3ura era Sygumu MyxuM ax^uarra эгa. HmoHHHMU3 komhhkh, xopu^ufi MaMgaKargapga ogufi TatguMHu puBO^gaHTupumga TatguMHuHr ypHH Ba axaMuara

o

ôe^Hëc.

TatguMra Ha^aKar yHHHr yKyB gacTypuHH umgaS nu^um, yHH ypraHum Hara^agapu HyKTau Ha3apugaH, SagKu TagaSagapra HuMaHu ypramoK^u eKaHguruMro HyKTau Ha3apugaH x^m ëHgamum TaBcua eTugagu. SrogaH ^OHiamumHu ucTafigugap Ba HuMagapHu Sugumgapu Ba Kogup Sygumgapu KepaK ^tHu OTgap y3ugaH ogguHrugapgaH "Su3 yKyBnugapra HuMa SepMOK^uMro Ba HuMa SepguK" eMac, SagKu "yKyBnugap HuMaHu ogumHu xoxgamgapuHu" cypamu KepaK. Su3 Ba ygap ograH Hapcagap". ^yHKu OTMgap TagaSara HuMa Sepagu, Sy TagaSagap xoxgaraH Hapcagup, ygap KepaK SygMacguru MyMKuH.

REFERENCES:

1. ^Hru y3SeKucTOHHuHr 2022-2026 fiuggapra Myg^aggaHraH TapaKKuëT cTpaTeruacu Ba yHu 2022 fiugga aMagra omupum Syfiuna "fiyg xapuTacu"Hu TacguKgamHu Ha3apga TyTyBnu Y3SeKucTOH PecnySguKacu npe3ugeHTu OapMOHu. https://t.me/dscuzbekistan

2. Y3SeKucTOH PecnySguKacu npe3ugeHTuHuHr "Y3SeKucTOH PecnySguKacu Ogufi TatguM тнзнмннн 2030 fiunrana puBO^gaHTupum кoнцeпцнacннн TacguKgam Tyrpucuga" 2019 fiug 8 OKTaSpgaru nO-5847-coH OapMOHu. https://lex.uz/docs/4545884

3. Y3SeKucTOH PecnySguKacu npe3ugeHTu OapMOHu 2022-2026 fiuggapra Myg^aggaHraH "TapaKKuëT cTpaTeruacu" https://strategy.uz/index.php?static=deyatelnost centra&lang=uz

4. Zarina Dadajonovna Boytemirova. Ects Credit-Module System in the Universities of The Republic of Uzbekistan: basic concepts and rules. https: //doi.org/10.37547/taj iir/Volume02Issue 10-09

5. Xudoyberdiyev Nodirbek Mahmidovich, Boratov Fayzullo Shukurovich. Bektoshev Oybek Kosimjon ugli, Meliziyayev Obbosjon Olimjon ugli. "The Role of the Credit Module System in European Higher Education." https://ceisr.academiciournal.io

8 Jabbarova, A. (2020). Planning and organization of the educational Process in the credit-module system at higher education. ApxHB HaynHbix Пу6flнкацнн JSPI.

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 2 I 2022 _ISSN: 2181-1601

6. Jabbarova, A. (2020). Planning And Organization Of The Educational Process In The Credit-Module System At Higher Education. Архив Научных Публикаций JSPI.

7. Fatkullina, F., Morozkina, E., & Suleimanova, A. (2015). Modern higher education: problems and perspectives. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 214.

8. https://kun.uz/news/2020/07/22/ in highereducation-credit-module-coming-flowyear-students-what-are-waiting

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.