CC BY
61Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
О
R
VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
TALABALARGA XITOY TILINI O'QITISHDA HSK 5 (C1) DARAJADA QO'LLANILADIGAN SINONIMLARNI O'QITISH METODIKASI
Ш'Ъ/ШМ)
Dilshoda Mamatova
Samarqand davlat chet tillari instituti, Yaqin sharq tillari kafedrasi o'qituvchisi
Maqolada hozirgi kunda xitoy tili o'rganuvchilar soni yildan-yilga o'sib borayotganini hisobga olgan holda, og 'zaki va yozma nutqda sinonimlarni qo 'llash bilan bog'liq bo'lgan ko'pgina muammolar kuzatilayotganligi sababli bu mavzuga atroflicha to'xtalib o'tilmoqda. Mazkur maqolada talabalar til bilish darajasi imtihonlari va ularga tayyorlanish jarayonlarida HSK 5 darajasidagi o 'qish ko 'nikmasining birinchi bo 'limidagi (46-60 savollar) sinonimlar hamda milliy chet til bilish darajasini aniqlovchi imtihonning uchinchi bo'limi leksik va grammatik kompetensiyalar bo 'limida uchraydigan qiyinchiliklarini qanday qilib o 'qitish metodikasi hamda sinonimlarni to'g'ri qo'llay olish bo'yicha qisqacha mulohaza yuritiladi.
Kalit so'zlar: , , ШМ' sinonimikqator, xitoy tili
В статье подробно рассматривается данная тема, так как существует множество проблем, связанных с употреблением синонимов в устной и письменной речи, учитывая, что количество изучающих китайский язык в настоящее время увеличивается с каждым годом». В этой статье учащиеся узнают о синонимах в первой части HSK 5 уровня навыков чтения (вопросы 4660) и третьей части национального теста на знание иностранного языка в разделе лексико-грамматических компетенций. учить возникающим трудностям и правильному употреблению синонимов.
Ключевые слова: , > Ш &, ШМ> синонимический ряд,
китайский язык
The article focuses on this topic in detail, as there are many problems associated with the use of synonyms in oral and written speech, given that the number of Chinese language learners is currently increasing year by year. ' In this article, students will learn about synonyms in the first part of HSK 5 level reading skills
Tel: +998972885603
ANNOTATSIYA
АННОТАЦИЯ
ABSTRACT
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
O
R
VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
(questions 46-60) and the third part of the national foreign language proficiency test in the section of lexical and grammatical competencies, a brief review of how to teach the difficulties encountered and the correct use of synonyms.
Keywords: , M£ > > MJMsynonymous series, Chinese
Sinonim so'zlar (R^ii tongyici) yoki ma'nodosh so'zlar bir xil yoki bir-biriga
yaqin ma'nolarini anglatuvchi, lekin shaklan har xil bo'lgan so'zlardir. Sinonimlar semantik jihatdan yaqin, o'xshash, parallel hosil bo'ldigan so'zlardir. Ma'noviy yaqinligiga ega bo'lishiga qaramay ular nozik semantik jihatlar orqali ham bir-biridan farqlanadi. Sinonimlar tilning boyligini ko'rsatadi. Tilda sinonimlarning ko'oligi fikrni, tuyg'ularni ifoda etishda keng imkoniyat tug'diradi. Nutqni esa egiluvchan va ifodali qiladi. [6,122]
Sinonimlarning kelib chiqishiga har xil sabablar mavjud. Xitoy tilida sinonimlarning bir nechta kelib chiqish sabablarini ko'rish mumkin. Ko'pgina leksik sinonimlar tilde nozik ma'noviy farqlarni yetkazib berish uchun ham kerakdir, shu tariqa ular hayotga tatbiq qilingan. Qadimiy venyan va yangi bayxua tillari ham sinonimlarning paydo bo'lishining asosiy sabablaridan biridir. Yakka sinonimlarning ma'lum miqdorda ko'payishiga umumxalq putunxua tilida shevaga oid so'zlarning vujudga kelganligidir. Shu bilan birga boshqa tillarda o'zlashgan so'zlarning kirib kelishi ham sinonimlarning paydo bo'lishiga katta rol o'ynaydi. [5,170]
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR
Ishda M%> mualliflarining "fâfë&fë HSK 5" darsligidagi ko'pgina
sinonimlardan, ning " ^ HSK 5000 iiftïAUA - "
qo'llanmasidan, "tXiiM^ii^tt" o'quv qo'llanmasidagi HSK 5 darajasiga oid sinonimlar ta'riflaridan, "1700 XtM^iiiiffi^èXttb" lug'atlari hamda bir nechta mavzuga oid ilmiy maqolalardan foydalindi.
"1700 ya'ni "1700 sinonimlar taqqoslab qo'llash"
nomli lug'atda har bir so'zga alohida ta'rif berilgan, sinonim so'zlar o'rtasidagi farqlar, o'xshashliklar, qaysi so'z va birikmalar bilan qo'llanila olishiga oid ma'lumotlar aks etgan. "tXiiM^ii^tt" o'quv qo'llanmasidagi sinonimik qator kengroq bo'lib, misollar bilan yoritib berish talabalarni o'qitishda qulayliklarga egadir.
KIRISH
Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 3
educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Xitoy tilida HSK 5 darajasida sinonimlar juda ko'p miqdorni tashkil qiladi. Biz quyida bir nechtasini ko'rib o'tamiz: sinonimik qatori
"#0M"- olmosh so'z turkumiga oid so'z bo'lib, o'zbek tilida "qanday, qanday qilib" deb tarjima qilinadi. Mazkur so'z xitoy tilida HSK 5 darajasida so'zlari bilan sinonim bo'la oladi.
"#0M"- ish-harakatning qay yo'sinda amalga oshishini so'rashda hamda gap oxirida kelib, voqea-hodisa haqida fikr so'ralganda yoki holat haqida so'z ketganida qo'llaniladi:
1.
2. , &M?
3. "80 M'in^Aff№M?
4. tofttmfcmMMUTgfrw-i
5. ,
6.
7. ^H^^M^i^MW^^c [2, 486]
8. mwmmf^ix, M^st^^i^Mi^o
9. w^^^rn-^^^mm^ffi^^MsgWo
10. a^M^&Mi&StfMfto
"£nM" va olmoshlarining har ikkalasi ham usulni so'rashda
qo'llaniladi:
, [1, 6] Ushbu
misolda "#PM" va olmoshlarining har ikkalasini qo'llash mumkin, bu
ularning umumiy xususiyati, o'xshash tomonidir. Quyida "#PM" va olmoshlarining farqlarini ko'rib chiqamiz:
1. "&M" ko'proq kitobiy, so'zlashuv uslubda qo'llaniladi.
(kitobiy uslubi) (so'zlashuv uslubi)
2. "tttffi" voqea-hodisalarning sababini so'rash uchun qo'llanilmaydi.
"M^" sababni so'rash uchun qo'llaniladi:
Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 3
educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7
? (sabab so'rolmoqda, ushbu gapda "^^"ning o'rniga "ttt qo'llana olmaydi)
3. gap oxirida kelib, vaziyatni haqida so'rash yoki fikrni umumlashtirish
ma'nosini ifodalaydi:
?
"M^" gap boshida kelib, hayratlanish ma'nosini beradi:
Quyida "M^" va "tïïjtf" sinonimik birliklarni qaysi o'rinda qo'llash bo'yicha misollar keltirilgan:
1.
2.
3.
4. ? [1,6]
Shuningdek, "tïïjtf" olmoshi olmoshi bilan, "M^" so'roq olmoshi "M
hamda kabi so'roq olmoshlari bilan ham sinonim bo'la oladi, mavzu
doirasidan chiqib ketmaslik uchun bu sinonimlarga atroflicha to'xtalib o'tmadik.
Yuqoridagi sinonimlarni talabalarga o'rgatish jarayonida har bir farqlariga alohida urg'u berib, misollar va testlar orqali tushuntirish samarali natija beradi.
ffi^-Wt'M sinonimik qatori
Wt M - chidamli - sifat so'z turkumiga oid bo'lib, ko'proq inkor shakldagi gaplarda qo'llaniladi, qiyinchilikdan qo'rqmaslik, shoshmaslik ma'nolarini anglatadi,
inkor shakli bilan qo'llaniladi, " bilan qo'llanila olmaydi.
- chidam, chidamli ham ot, ham sifat so'z turkumiga tegishli, tasdiq shaklda ham, inkor shaklda ham qo'llaniladi, "^" hamda "^ " inkor
shakllarining har ikkisi bilan ham qo'llanila oladi. " W ^ " gapda to'ldiruvchi vazifasida qo'llaniadi, " WM" da bunday qo'llanilish yo'q.
"W^" quyidagi gaplarda sifat so'z turkumida qo'llanilgan:
1. -
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences 1\
Scientific Journal Impact Factor Q
Advanced Sciences Index Factor
2. -
3. maiw««
4. iifi^^tfT.i^ETii •
5.
' W" quyidagi gaplarda ot so'z turkumida qo'llanilgan: 1.
2. i^^f^ffil^^t^/
3. ffiw °
4. ^jift^^?
Quyidagi jadvalda W-ft'M sinonimlarining qaysi so'zlar bilan birikma hosil qila olishi yoki birga qo'llanilmasligi haqida ma'lumot berilgan:
VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
A
ft® X X V X X X X
ft' V V V V V V V
ft' va ft® so'zlarining gaplarda qo'llanilishiga e'tibor qarating:
'^T- mazkur gapda har ikkala so'z ham almashilinib qo'llanila oladi)
2. (Il/Ali^i'l? - bu o'rinda ham ikkala gap ma'nodosh hisoblanadi)
3. ^E^iWftMTo (tEgff^i'T gapi grammatik qoidalarga to'g'ri kelsa-da, gap mazmun jihatidan xato bo'ladi, bu gap ma'nosini ^ E^f#?£ft'T bera oladi)
4. HM'M^^^^é^^ ° (bu gapda ham ft' o'rniga ft® ni qo'llab bo'lmaydi)
5. lËll'i^Ifli" (bu gapda sinonimlar o'zaro almashinilib qo'llanila olmaydi)
6. IMffif^^ff-^' iPM^ÎTâ'M^HM ° [4,875]
526
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
o
R
VOLUME 2 | ISSUE 3 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
Talabalarga ^^ va M'M sinonimlarini o'zaro almashinilib qo'llay olish holatlari va grammatik jihatdan farqli tomonlarini to'g'ri, aniq asoslar bilan tushuntirib o'tilishi lozim.
XULOSA VA TAKLIFLAR
Chet tillarini o'qitish metodikasida talabalarga sinonimlarni o'qitish jarayonida yetarlicha muammolar kelib chiqadi. Natijada so'z qo'llash bilan bog'liq xatolikka yo'l qo'yilganda, o'qish ko'nikmasidagi mashq va testlarda ham, yozish ko'nikmasi qismidagi insho yozish va so'zlarni gap shaklida to'g'ri tartiblash mashqlarida ham so'z qo'llash bilan bogliq bo'lgan nutqiy g'alizlikni keltirib chiqaradi. Gaplar leksik-grammatik jihatdan xato bo'ladi. Shuning uchun, talabalarga sinonimlarni o'qitish jarayonida har bir so'zga hamda ularning sinonimlariga batafsil to'xtalib o'tish lozim. Har bir sinonim so'z qaysi holatlar qo'llanishi, qaysi so'zlar bilan turg'un birikma hosil qilishini dars berish jarayonida ta'kidlab o'tilishi maqsadga muvofiq bo'ladi.
Fikr isboti sifatida har bir grammatik qoidalar ko'plab misollar bilan isbotlanishi, sinonim so'zlarning turli uslubdagi matnlarda qo'llanishi bilan bog'liq gaplar keltirilishi kerak, shundagina talabalarda sinonim so'zlar orasidagi farqni eslab qolish imkoniyati kengroq bo'ladi. Xitoy tilida o'qish ko'nikmasidagi testlar hamda mavzuga oid mashqlar bajarish, yangi o'rganilgan sinonimlar ishtirokida gaplar tuzish, matnlar yozish talabalarning eslab qolish ko'nikmasini rivojlantirishga sababchi bo'ladi. Xitoy tilini o'qitish metodikasida muntazam ravishda ushbu usullardan foydalanish o'z samarasini beradi.
REFERENCES
1. , HSK 5 , ^M^s^f^^tt > 183 Mo
2. m HSK 5000 (0-50) , ^M^a^f^Itt> 2014.
662 M.
3. , ^MfêsAf^Itt , 2011. 291 Mo
4. 1700^^ifêffl&^bfc , ^MfêsAf^Itt , 2009. 1641 Mo
5. Sultonova L.A. "Xitoy tili leksikologiyasi", T-2015., 170 b.
6. Gorelov V.I. Leksikologiya sovremennogo kitayskogo yazika- M.,1984.- C.122
7. https://j inyifanyi.bmcx.com/
8. https://jinyifanyi.bmcx.com/%E5%A6%82%E4%BD%95 jinyifanyi/
