Научная статья на тему 'TАЛАБАЛАРДА МИЛЛИЙ ИФТИХОР ТУЙҒУСИНИНГ ШАКЛЛАНТИРИШДА КЛАСТЕР МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ САМАРАЛИ УСУЛ СИФАТИДА'

TАЛАБАЛАРДА МИЛЛИЙ ИФТИХОР ТУЙҒУСИНИНГ ШАКЛЛАНТИРИШДА КЛАСТЕР МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ САМАРАЛИ УСУЛ СИФАТИДА Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

198
33
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
миллий ғурур / милий тарбия / ифтихор / миллатининг тақдири / моддий-маънавий мерос. / national pride / National Education / pride / fate of the nation / material and spiritual heritage.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Азамат Рузвонович Рахмонов

Мақолада талабаларда миллий ифтихор туйғусини шакллантиришда кластер методидан фойдаланиш масалалари хақида фикр юритилди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE USE OF CLUSTER METHOD IN THE FORMATION OF NATIONAL PRIDE IN THEIR STUDENTS AS AN EFFECTIVE

The article deals with the use of cluster method in the formation of national pride in the students.

Текст научной работы на тему «TАЛАБАЛАРДА МИЛЛИЙ ИФТИХОР ТУЙҒУСИНИНГ ШАКЛЛАНТИРИШДА КЛАСТЕР МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ САМАРАЛИ УСУЛ СИФАТИДА»

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-881-885

ТАЛАБАЛАРДА МИЛЛИЙ ИФТИХОР ТУЙГУСИНИНГ ШАКЛЛАНТИРИШДА КЛАСТЕР МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ

САМАРАЛИ УСУЛ СИФАТИДА

Азамат Рузвонович Рахмонов

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти катта укитувчиси

a.raxmonov@cspi.uz

АННОТАЦИЯ

Маколада талабаларда миллий ифтихор туЙFусини шакллантиришда кластер методидан фойдаланиш масалалари хакида фикр юритилди.

Калит сузлар: миллий Fурур, милий тарбия, ифтихор, миллатининг такдири, моддий-маънавий мерос.

THE USE OF CLUSTER METHOD IN THE FORMATION OF

NATIONAL PRIDE IN THEIR STUDENTS AS AN EFFECTIVE

ABSTRACT

The article deals with the use of cluster method in the formation of national pride in the students.

Keywords: national pride, National Education, pride, fate of the nation, material and spiritual heritage.

КИРИШ

Узбекистан Республикаси кейинги йилларда таълим сохдсини ислох этишда жуда улкан ишларни амалга оширмокда. Хусусан таълим тизимимизнинг юксак буFини олий таълим буFинидa катта узгаришлар амалга оширилди. Замонавий педагогик технологияларни дарс ва дарсдан ташкари фаолиятга кенг имкониятлар асосида татбик этишга ахамият берилди. Барчага маълум таълим истемолчилари асосан талаба х,исобланади. Таълимни олиб боришда талаба узининг туFилгaн жойини мукаддас билса ва уз хизматини фидоийларча бажарса шундагина фахрланиш хиссини унда баркарор ривожланишини куроламиз. Бу вазифаларни бажаришда олий таълим муассасалари талабаларида миллий ифтихор туЙFусининг шакллантиришда кластер методидан фойдаланиш жараёнида аниклаш учун аввало бу тушунчанинг мох,иятини англаб олиш талаб этилади. Шу сабабли унинг

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-881-885

манбаларда ёритиш холатини тахлил килиш асосида талабаларда миллий ифтихор туЙFусининг шакллантиришда кластер методидан фойдаланиш даражасини аниклашга ёрдам берувчи мезонларни яратишга уриниб курамиз.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Талабада айнан куйдагиларни юртимиз олимлари А.Иброхимов, Х.Султонов ва Н. «шахс Fурури - бу фахр», «миллий Fурур - бу ифтихор» тушунчаси сифатида булиб, улар гарчи бир-бирларига якин маъноларни англатсада, бир вактнинг узида бир-биридан маълум даражада фаркланувчи тушунчалар эканлиги таъкидланган. Бу уринда муаллифлар куйидаги фикрни илгари сурадилар: «Миллий ифтихор миллат узини яхлит ижтимоий бирлик эканлигини онгли равишда хис килишидир. Бу шундай бир кучли рухий холатки, у туфайли тарихий бирлик, кон-кариндошлик, тил, маданият, маънавият, иктисодий хаёт ва келажак бирлиги миллат вакилларининг калбидан чукур урин олади».

«Миллий ифтихор туЙFуси - уз миллий мансублигидан фахрланиш имкониятидир. Миллий ифтихор туЙFуси уз миллатининг бой тарихи, маданий ва маънавий меросидан, унинг жахон цивилизациясига кушган хиссасидан Fурурланиш имконияти. Миллий ифтихор туЙFуси - узлигини англаш ва узгаларни тушунишга даъват этувчи кудратли куч» сифатида хам курилади .

Куриниб турибдики, муаллифлар бу уринда Fурур тушунчасини шахсга, ифтихор тушунчасини миллатга хос туЙFу сифатида эътироф этадилар. Айнан мана шу холат улар уртасидаги фаркни курсатувчи курсаткич сифатида кабул килинади. Х,ар икки тушунчага берилган таърифдан Fурур тушунчаси индивидуаллик, ифтихор тушунчаси эса ижтимоийлик хусусиятига эга булади, деган хулосага келиш мумкин.

«Миллий Fурур (ифтихор), - деб таъриф берилади манбаларда, - шахс ёки ижтимоий гурухнинг миллий уз-узини англаши асосида шаклланадиган аждодлари колдирган моддий-маънавий мерос, уз халкининг жахон цивилизациясига кашган хиссаси, узга миллатлар олдидаги кадр -киммати, обру-эътиборидан фахрланиш хиссини ифодаловчи тушунча» десак макул булади.

Бу туЙFу шахсда куйидаги шаклларда намоён булади:

- миллатнинг ютуклари, обру-эътибори билан фахрланиш, унинг муаммоларига бефарк булмаслик;

- халки, миллатининг такдири учун жонкуяр булиш;

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-881-885

- уз миллатининг моддий-маънавий меросини асраб-авайлаш;

- халк одатлари, анъаналари, кадриятларини хурмат килиш, уларни бойитиш ва такомиллаштириш туFрисида каЙFуриш;

- халки, миллатига мехр-мухаббатини амалий фаолиятда намоён килиш.

Миллий Fурур, миллий ифтихор узи мансуб булган миллат, халкнинг

равнаки, тараккиёти учун курашишнигина эмас, шу билан бирга узга миллатга мансуб кишиларга хурмат-эхтиром курсатишни такозо килади. Бундай туЙFуга эга маънавий етук киши миллийликни миллатчиликдан, хакикий миллий Fурурни миллатпарастликдан фарклай олади, бошка миллат вакилларининг иззат нафси ва Fурурини камситмайди. Шунингдек, миллий Fурур ва ифтихор туЙFусига эга инсонда миллий узликни англаш туЙFуси шаклланади.

Мустакиллик йилларида Узбекистан Республикасида олий таълим муассасаларининг фаолиятини такомиллаштириш, унинг мазмунини янгилаш, укув ва тарбия ишлар самарадорлигини оширишга оид бир катор тадкикотлар амалга оширилди. Масалан, хамюртимиз Г.И.Махмутованинг тадкикоти олий педагогик таълим тизимида талабаларни маънавий шакллантиришнинг ижтимоий педагогик хусусиятларини урганишга каратилган булиб, унда талабалар маънавий шаклланишига таъсир этувчи ижтимоий-педагогик омиллар, педагогик туркум фанларини укитиш жараёнида талабалар маънавиятини шакллантириш имкониятлари, маънавий шакллантириш тизими, механизми, шакл, метод, воситалари туFрисида суз юритилади.

Муаллиф миллий истиклол FOялари асосида талабаларнинг маънавиятини шакллантириш жараёни боскичларини куйидагича белгилайди:

1) талабаларда педагогика фанларини урганишга булган кизикиш ва эхтиёжларни юзага келтириш;

2) педагогика фанларини чукур урганишга раFбат уЙFOтиш;

3) назарий билим, амалий куникма ва малакалар, маънавий-ахлокий сифатларни бойитиш борасидаги фаолиятни ташкил этиш (1 -боскич);

4) назарий билим, амалий куникма ва малакалар, маънавий-ахлокий сифатларни бойитиш борасидаги фаолиятни ташкил этиш (2-боскич) .

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Ишда талабаларни педагогика туркум фанлари асосида маънавий шакллантиришнинг куйидаги мезонларига асосланилди: Ватан равнаки йулида мехнат килишнинг олий инсоний бурч эканлигини англаш, ватанпарварлик туЙFусига эга булиш; юрт тинчлиги, Ватан озодлиги ва мустакиллиги йулида

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-881-885

фаолият курсатиш; комил инсон, ижтимоий хамкорлик тушунчалари мохияти борасида муайян тушунчаларга эга булиш; байналминаллик туЙFусига эга булиш, узга миллат ва элатларнинг хак-хукуклари ва эркинликларини хурмат килиш; динлараро баFри кенглик (толерантлик), узга миллат ва элатлар, шунингдек, кишиларнинг виждон эркинлигига нисбатан хурмат курсатиш; инсоний фазилатлар (билимлилик, инсонпарварлик, камтарлик, ахлок-одоб, мехнатсеварлик ва хо.)ни намоён этиш.

Яна бир олимимиз З.Курбаниязова миллий узликни англаш туЙFусига эга булиш миллатчилик эмаслигини таъкидлайди: «Миллий узликни англаш -бу миллатчилик эмас, балки уз миллати, халки, анъаналари, урф-одатлари, туFилиб усган жойи, Ватани, тили, дини, авлод-аждодлари, касб-кори, шажараси, оиласидан Fурурланиш, уларни авайлаб-асраш хамда бошка халклар ва миллатларни хам хурмат килиш демакдир» .

Мустакиллик кишилар миллий Fурурини ошириб, уни халк, Ватан, аждодлар хотираси олдидаги масъулиятни хис килишдек мазмун билан бойитмокда. Бундай шароитда узбек халкининг мустакиллигидан фахрланиш, жамиятда озод, фаровон ва эркин хаётни яратиш йулида мехнат килиш, фаоллик курсатиш, жахон хамжамияти томонидан илм-фан, техника ютуклари, илFор технологиялардан фойдаланиш миллий ифтихор туЙFусини шакллантирадиган, ривожлантирадиган омиллардир. Бу эса, уз навбатида, куп жихатдан усиб келаётган ёш авлоднинг кучи, салохияти, бунёдкорлик фаолиятини белгилайди, уларни соFлом миллий Fурур, миллий ифтихор туЙFусини шакллантириш учун тинмай изланишга сафарбар этади. Бу сафарбарлик ва миллий ифтихорни усиб келаётган ёш авлодда карор топтириш учун олий таълим тизими катта имкониятларга эга. Чунки бугунги кунда ушбу масканларда узбек халкининг утмиши, аждодларнинг бой маънавий мероси, бугунги бунёдкорлик фаолияти кенг куламда ургатилмокда.

ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР

Миллий ифтихор туЙFуси миллий мансубликни чукур англаш, уни эъзозлашга маънавий-рухий жихатдан келиб чиккан эхтиёж махсулидир. Миллий ифтихор, энг аввало, узлигини англаш, миллий равнакни таъминлаш йулидаги хатти-харакат, уз миллати истикболи олдида масъулликнинг бекиёс намунасидир. Миллий ифтихор туЙFусига эга булган хар бир киши уз миллати утмишини яхши билган, кадрлай олган ва айни пайтда уни янгича шароитлар, холатларда бойитиб борадиган

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-881-885

баркамол шахсдир. Шу билан бир каторда усиб келаётган ёш авлод бошка миллатлар миллий анъаналари, санъати ва маданиятини хурмат килиш кобилияти, уларни англаш салохиятига эга булмоFи лозим. Талабаларда миллий ифтихорни шакллантиришда кластер методидан фойдаланиш улар онгига миллат такдири, бугуни ва эртанги кунига ишонч, у томонидан яратилган маданиятдан фахрланиш, уни асраш ва бойитиш йулида мехнат килиш FOяларини сингдиришдан иборат.

REFERENCES

1. Мирзиёев Ш. Миллий тараккиёт йулимизни катъият билан давом эттириб, янги боскичга кутарамиз // Тошкент: Узбекистон. 2018. - Б. 7, 534.

2. Мирзиёев Ш. Нияти улуF халкнинг иши хам улуF, хаёти ёруF ва келажаги фаровон булади // Тошкент: Узбекистон. 2019. - Б. 372.

3. Куронов М.«Тахдид ва ёшлар тарбияси»// Тошкент. 2008. - Б.

4. Таджиметов Ш.А.«Ёшларни миллий ифтихор FOялари, ватанпарварлик рухида тарбиялаш - хукукбузарликларнинг олдини олиш воситаси» Хукукбузарликлар профилактикасининг долзарб масалалари // Республика илмий-амалий конференцияси материаллари ИИВ Академияси. Тошкент. 2019. - Б.250-254.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.