Научная статья на тему 'Талаба-ёшлар ҳуқуқий маданияти: социопедагогик таҳлил'

Талаба-ёшлар ҳуқуқий маданияти: социопедагогик таҳлил Текст научной статьи по специальности «Прочие медицинские науки»

CC BY
327
59
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
фуқаролик жамияти / ҳуқуқий маданият / фуқаролик бурчи / фуқаролик масъулияти / ёшлар / ёшларга оид давлат сиёсати / комил инсон / социопедагогика / педагогик технология / гражданское общество / правовая культура / гражданский долг / гражданская ответственность / молодежная политика / государственная молодежная политика / совершенная личность / социология / педагогическая технология

Аннотация научной статьи по прочим медицинским наукам, автор научной работы — Пирназаров Ғуломжон Нурбобоевич

Мақолада талаба-ёшларда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни шакллантиришнинг нечоғлик зарур эканлиги, мамлакатимизда ёшларнинг ҳуқуқий маданиятини юксалтиришга доир ислоҳотлар ва талаба-ёшларнинг ҳуқуқий маданияти шаклланганлик даражаларини ўрганишга доир социопедагогик1 таҳлиллар ҳақида сўз юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПРАВОВАЯ КУЛЬТУРА МОЛОДЕЖИ: СОЦИОПЕДАГОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ

В статье автор раскрывает необходимость развития правового сознания и правовой культуры у молодежи. Приводится социопедагогический анализ развития правовой культуры в государстве и правового сознания среди молодежи.

Текст научной работы на тему «Талаба-ёшлар ҳуқуқий маданияти: социопедагогик таҳлил»

г

v.

Пирназаров fуломжон Нурбобоевич,

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти «Ижтимоий фанлар» кафедраси укитувчиси

ТАЛАБА-ЁШЛАР ЩУДОЙ МАДАНИЯТИ: СОЦИОПЕДАГОГИК ТАЩЛ

УДК:378:37.03

ПИРНАЗАРОВ Г.Н. ТАЛАБА-ЁШЛАР ХукуЩЙ МАДАНИЯТИ: СОЦИОПЕДАГОГИК ТАЦЛИЛ

Мак,олада талаба-ёшларда х,ук,ук,ий онг ва хукукий маданиятни шакллантиришнинг нечоFлик зарур эканлиги, мамлакатимизда ёшларнинг х,ук,ук,ий маданиятини юксалтиришга доир ислохотлар ва талаба-ёшларнинг хукукий маданияти шаклланганлик даражаларини урганишга доир социопедагогик1 тахлиллар хак,ида суз юритилган.

Таянч суз ва тушунчалар: фукаролик жамияти, х,ук,ук,ий маданият, фукаролик бурчи, фукаролик масъулияти, ёшлар, ёшларга оид давлат сиёсати, комил инсон, социопедагогика, педагогик технология.

ПИРНАЗАРОВ Г.Н. ПРАВОВАЯ КУЛЬТУРА МОЛОДЕЖИ: СОЦИОПЕДАГОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ

В статье автор раскрывает необходимость развития правового сознания и правовой культуры у молодежи. Приводится социопедагогический анализ развития правовой культуры в государстве и правового сознания среди молодежи.

Ключевые слова и понятия: гражданское общество, правовая культура, гражданский долг, гражданская ответственность, молодежная политика, государственная молодежная политика, совершенная личность, социология, педагогическая технология.

PIRNAZAROV G.N. LEGAL CULTURE OF YOUTH: SOCIOPEDAGOGICAL ANALYSIS

In the article, the author reveals the need for the development of legal consciousness and legal culture among young people. There is provided sociopedagogic analysis of the legal culture development in the society and legal awareness among young people.

Keywords: civil society, legal culture, civic duty, civil responsibility, youth policy, state youth policy, perfect personality, sociology, pedagogical technology.

1 Социопедагогика - ижтимоий педагогика - инсон ва жамият уртасидаги муносабатлар х,ак,ида педагогик билим-лар булими, инсоннинг ижтимоийлашуви ва унинг атроф-мухитга мослашуви, омилларни аник,лаш, кучайти-риш ва куллаш омиллари, усуллари ва услубиётлари хак,ида ижтимоий мухит субъектларининг муносабатларини уЙFунлаштириш учун жамиятнинг (оила, муассасалар, ташкилотлар, корхоналар, идоралар, шахслар) педагогик салохияти.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 2(75)

Мамлакатимизда демократик фуцаролик жамиятини шакллантириш омилларидан бири талаба-ёшларнинг цуцу-ций маданиятини ошириш цисобланади.

Талаба-ёшлар хукукий маданиятини юксал-тириш вазифасининг долзарблиги шундаки, бугун республикамизнинг карийб 60 фоизини 30 ёшгача фукаролар ташкил этишини хисобга олсак, янги авлоднинг пайдо булишига олиб келади. Талаба-ёшларнинг хукукий маданиятини ошириш масалаларини тадкик этиш зарурати, бир томондан, тинмай узгариб бора-ётган ижтимоий-сиёсий жараёнлар, демократик ислохотлар, мамлакатни замонавийлаш-тириш эхтиёжлари жамият олдига янгидан-янги муаммолар куяётгани, иккинчи томондан, талаба-ёшлар онги, дунёкараши, х,аёт тарзида жамиятдаги узгаришларга мувофик узгаришлар содир булаётгани билан боFлик.

Узбекистон Республикаси Президенти Шав-кат Мирзиёев Узбекистон Республикаси Конституциям кабул килинганининг 24 йиллигига баFишланган тантанали маросимдаги маъру-засида таъкидланганидек: « ... конунчиликка киритилаётган янгиликлар уз вактида жой-ларга, айникса, ижрочиларга етказилмайди-ган булса, уларнинг бажарилиши хакида нима дейиш мумкин? Бу муаммони самарали хал килишнинг бирдан-бир йули - конунлар ижро-сини ташкил этиш буйича соатдек аник ишлай-диган механизм яратишдир»1. Шунга кура, Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 8 февралда «Конун хужжатларини таркатиш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-2761-сон карори кабул килинди.

Бу сохадаги ислохотларнинг мантикий давоми сифатида 2018 йил 14 августдаги «Ёшларни маънавий-ахлокий ва жисмоний баркамол этиб тарбиялаш, уларга таълим-тарбия бериш тизимини сифат жихатидан янги боскичга кутариш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-3907-сон карори кабул килинди. Мазкур карор билан тасдикланган

1 Конун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъ-минлаш - юрт тараккиёти ва халк фаровонлигининг гарови. / Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Узбекистон Республикаси Конституцияси кабул килинганининг 24 йиллигига баFишланган тантанали маросимдаги маърузаси. // «Халк сузи», 2016 йил

8 декабрь.

«Ёшларни маънавий-ахлокий ва жисмоний баркамол этиб тарбиялаш, уларга таълим-тарбия бериш тизимини сифат жихатидан янги боскичга кутариш буйича комплекс чора-тадбирлар дастури»нинг устувор йуна-лишларидан бирида ёшларнинг хукукий маданиятини юксалтириш, улар уртасида хукукбузарликлар ва жиноятлар содир эти-лишининг олдини олиш белгиланган. Карор билан мавжуд муаммоларни бартараф этиш, ёш авлодни тарбиялаш борасидаги ишларни янада такомиллаштириш, таълим-тарбия сифатини мазмун жихатидан янги боскичга кутариш ижтимоий буюртма сифатида белги-лаб берилди.

Маънавий-маърифий ишларнинг янги тех-нологик воситалари оркали талаба-ёшларнинг хукукий маданиятини шакллантириш муам-моларининг назарий тахлили натижалари асосида таълим муассасасининг укув-тарбия жараёнида социологик суровнома ва эксперимент усулларидан фойдаланган холда тадкикот утказилди. Ушбу социопедагогик тадкикот талаба-ёшлар хукукий маданияти-нинг шаклланганлик даражаси хамда хукукий таълим ва тарбия жараёнида янги технологик воситаларнинг аник холатини курсатишга хиз-мат килди.

Социологик тадкикотдан максад талаба-ёшларнинг хукукий маданиятини шаклланти-ришда маънавий-маърифий ишлар янги тех-нологияларининг кулланиши самарали экани, тажрибавий асосга эгалигини курсатишдан иборат.

Тадкикотнинг тажриба гурухи Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика уни-верситети ва Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институтида утказилди ва унда 18-30 ёшгача булган 380 талаба иштирок этди. Тажриба эксперимент ишининг натижаларини олиш учун тажриба гурухи аниклаб олинди, унга Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети «Тарих» факульте-тининг «Миллий Fоя, маънавият асослари ва хукук таълим» йуналиши 3-боскич талаба-ларидан 210, назорат гурухи учун Тошкент

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 2(75)

1-жадвал. Талабаларнинг маълум аник, ёш гурух,ига тегишлилиги.

Талабанинг ёши 18 19 20 21 22 23 24-30

Ушбу ёшга тегишли талабалар сони 39 48 69 73 79 57 15

2-жадвал. «Сиз ^айси узлуксиз таълим муассасасида таълим олгансиз?»

Суровда катнашганлар Урта махсус таълим Урта умумий таълим

Суровда катнашганлар % 220 160

58% 42%

3-жадвал.

Суровда катнашганлар Ук,ияпман Ук,ийман ва ишлайман

355 25

Суровда катнашганлар % 93% 7%

тукимачилик ва енгил саноат институтининг «Тукимачилик саноати технологияси» факуль-тетининг 170 талабаси танлаб олинди.

Куйилган вазифалар асосида анкета-суров-нома ишлаб чикилди ва суровнома утказилди. Анкета 3 булимдан ташкил топди.

Биринчи булим ижтимоий демографик хусусиятлар билан боFлик1 жавоблардан тар-киб топади.

Иккинчи булимда талаба-ёшларнинг хуку-кий маданиятга муносабати, «Хукукий мада-ният» тушунчасини тушуниш холати, хукукий билимларнинг даражасини бахолаши, талаба-ёшларнинг хукукий маданияти даражасини яхлит холдаги холати, талабага шахсан уз мак-садларини амалга ошириш учун кандай хукукий даража мувофик келиши, талабанинг хукукий маданиятини шакллантириш зарури-яти, ёшларнинг хукукий билимларга эгалиги даражаси, талаба-ёшлар келажакда хукукий билимлар даражасини оширишга мойиллиги аникланди.

Учинчи булим хукукий маданиятнинг даражасини белгиловчи саволлардан, яъни хукукий саводхонлиги даражасини аниклаш, мав-жуд хукукий билимлардан фойдаланиш мала-касига эгалиги, талабанинг хукукий кадрият-ларини аниклашдан иборат.

Суровнома 50 саволдан ташкил топди, хар бир саволнинг жавоби 1-5 баллгача бахо-ланди. Шу сабабли хар бир иштирокчи бир саволга энг ками 1 балл, энг купи 5 балл олиш имконига эга булди. Умумий саволлар юзаси-дан энг ками 50 балл, энг купи билан 250 балл олиш имкони мавжуд булди.

Талаба-ёшларнинг ижтимоий келиб чики-шини аниклаш учун суровноманинг биринчи булимини тахлил этишда кизикарли натижа-лар кулга киритилди. Тадкикот давомида таж-риба ва назорат гурухлари асосан 18-23 ёшли талаба-ёшлар эканлиги ва жуда оз микдори бундан катта ёшда эканини курсатди. Бу эса хукукий ижтимоийлашувнинг биринчи боски-чидан далолат беради. Буни куйида маълу-мотлар тасдиклайди (1-жадвал).

Бундан ташкари, «Сиз кайси узлуксиз таълим муассасасида таълим олгансиз?», «Хозирда нима билан машFулсиз?» каби саволларнинг жавоблари ёшларнинг хукук сохасидаги малакалари етарли даражада эмас эканини курсатди (2- ва 3-жадваллар).

«Хозирда нима билан машFулсиз?»

Иккинчи булимни куздан кечирайлик. Унда талаба-ёшларнинг хукукий билим ва хукукий маданиятга шахсий муносабатни хамда тала-ба-ёшларнинг уртасида хукукий маданиятнинг шаклланиши масаласига муносабатни курса-тади.

Талабалар «Хукукий маданият деганда нимани тушунасиз?» деган саволга куйидагича жавоб беришди. Талабалар хукукий маданият деганда:

• 29% - хукукий билимларни;

• 23% - хукукий онгни;

• 22% - хукукка кадриятли ёндашувни;

• 13% - хукукий хулкни;

• 8% - хукукий билим ва куникмаларни;

• 5% - хукукий фаолликни тушуниши маълум булди.

Ушбу фоизлар ёшларда «хукукий маданият» деганда хукукий билимлар, хукукий онг,

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 2(75)

1-расм. Талабаларнинг х,ук,ук,ий саводхонликка эгалиги паст эканлигининг изох,и.

х,ук,ук,к,а к,адриятли ёндашув, яъни хукукий маданият хак,идаги илмий-назарий тасаввурга эга эканлигини курсатди. Аммо талабалар деталли аник тушунча беришда к,ийналдилар.

Шундан сунг, биз иштирокчиларнинг х,уку-к,ий билимлари даражаси, х,ук,ук,ий билимлар-нинг уларнинг хаёт фаолиятига таъсири, шунингдек, талаба-ёшларнинг х,ук,ук,ий мада-нияти умумий даражасини тадк,ик, этдик.

Ёшлар узларининг хукукий билим даражасини бахолар экан, уз фикрларини куйидагича билдирдилар:

• юк,ори - 3%;

• уртадан баланд - 8%;

• урта - 38%;

• уртадан паст - 33%;

• паст - 18%.

«Сизнинг режаларингиз амалга ошиши учун Сиз к,андай х,ук,ук,ий билимлар даража-сига эга булишингиз керак?» саволига ишти-рокчилар куйидагича фикр билдиришди:

• юк,ори - 52%;

• уртадан баланд - 31%;

• урта - 11%;

• уртадан паст - 6%;

• паст - 0%.

Ушбу олинган натижалардан келиб чик,иб, хулосага келиш мумкинки, талабалар узининг х,ук,ук,ий билими муносабатига нисбатан «урта», «уртадан паст» даражаларини кулга киритишди, аммо узларининг режаларини амалга ошириш учун х,ук,ук,ий саводхонлик заруриятини «юк,ори», «юк,оридан паст» дара-жада булиши кераклигини к,айд этдилар. Бун-дан келиб чик,иб, талаба-ёшларнинг х,ук,ук,ий билим даражасининг умумий курсаткичи сифатида бахоланганда бундай билимлар «паст» ва «уртадан паст» курсаткичларни курсатди. Бунга куйидаги мулохазалар сабаб булмокда:

■ ^уцуций тарбиянинг етарли

йулгацуйилмаганлиги 13%

узининг цизициши йу^иги 66%

■ х,у^уций ахборот

механизмининг йук/1иги 21%

• юкори - 2%;

• уртадан баланд - 4%;

• урта - 17%;

• уртадан паст - 37%;

• паст - 40%.

«Сизнингча нима учун бугунги ёшларнинг х,ук,ук,ий билимларни эгаллаганлиги даражаси жуда паст?» деган жавобни диаграммадаги тасвирда намоён этамиз (1-расм).

Ушбу саволни тах,лил этар эканмиз, бизда жавоблардаги шахсий к,изик,ишнинг йук,лиги 66%ни ташкил этганлиги катта к,изик,иш уЙFотди. Шуниси к,изик,ки, талабалар уз режаларини амалга оширишда х,ук,ук,ий билимлари «юк,ори» ёки «юк,оридан паст» деган жавобни белгилашган.

Бундан келиб чик,иб айтиш мумкинки, х,ук,ук,ий маданият ва х,ук,ук,ий билимни эгал-лаш зарурияти катта булишига к,арамасдан, ёшлар хаётининг хукукий сохасида жуда саёз булиб к,олмок,да.

Аммо ёшлар нафак,ат уз шахсий хукукий билимга эга булиш зарурияти, балки атрофда-гиларнинг хам саводхонлигини кутариш зару-ратини тушунадилар.

Чунки «Бугунги кунга келиб ёшларимизнинг хукукий маданиятини ошириш зарурми?» деган саволга иштирокчилар куйидагича жавоб беришди:

1) ха - 92%;

2) йук - 8%.

Хар бир иштирокчининг хукукий мадани-яти шаклланиш даражаси аник,лаб борилди: паст, уртадан паст, урта, уртадан юкори, юкори.

Бундан келиб чик,иб талабалар хукукий маданияти шаклланганлигининг 5 та даражаси аникланди:

1. Юк,ори - 200 баллдан 250 баллгача.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 2(75)

2. Уртадан баланд - 150 баллдан 200 балл-гача.

3. Урта - 100 баллдан 150 баллгача.

4. Паст - 50 баллдан 100 баллгача.

Хар бир даража талаба-ёшларнинг хукукий онги ва билимининг аник даражасини ифода-лаб беради.

Юкорида талаба-ёшларнинг хукукий мада-ниятининг шаклланиш даражаси тавсифланган булса-да, ушбу тавсифни матн мазмунидан келиб чикиб яна бир бор келтириб утамиз.

Хукукий маданиятнинг паст даражаси конунчилик ва хукукни, уларнинг жамият хаётидаги ижтимоий, сиёсий ва иктисодий ахамиятини билмасликни, асосий хукукий тушунчаларни тушунмаслик, шунингдек аник бир вазиятни тахлил этганда хукукий муам-мони илFай олмаслик, уз хукукий хатти- хара-катларига, бошкалар томонидан содир этила-ётган ^укукбузарликларга муносабатни уму-ман бахолай олмасликни уз ичига олади. Эксперимент билан камраб олинган 380 талабада бу даража умуман олганда 21,8%ни ташкил килди.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Ёшларда хукукий маданиятнинг уртадан паст даражаси конунчилик ва хукук, уларнинг жамият хаётидаги ижтимоий, сиёсий ва иктисодий ахамиятини етарли даражада билиш ва тушунишни, баъзи хукукий манбаа-ларни билишни, асосий хукукий тушунчаларни кисман тушунишни; фукаролик жамия-тини шакллантиришда хукукнинг ахамиятини етарли англай олмаслик, аник вазиятни тахлил килганда хукукий масалани мустакил аниклай олмаслик, уз хукукий хатти-харакатлари, бошкалар томонидан содир этилаётган хукук-бузарликларга нисбатан нофаол муносабатни курсатади. Эксперимент билан камраб олинган 380 нафар талабада бу даража 36,.5%ни ташкил килди.

Ёшларда хукукий маданият шаклланганли-гининг урта даражаси хукук ва конунчиликни, уларнинг жамият хаётидаги ижтимоий, сиёсий ва иктисодий ахамиятини етарли билиш ва тушуниш, хукукий манбаларни батафсил билиш, фукаролик жамиятини шакллантиришда хукукнинг ахамиятини англаш, аник вазиятни тахлил килганда хукукий масалани аниклай олиш, хукукий хулкка эга булишга интилишни назарда тутади. Социологик экс-

перимент билан камраб олинган 380 талабада бу даража 23,5%ни ташкил килди.

Ёшларда хукукий маданиятнинг уртадан юцори даражадаги шаклланганлиги конунчилик ва хукук, уларнинг жамият хаётидаги ижтимоий, сиёсий ва иктисодий ахамиятини билиш ва тушунишни, асосий хукукий манбаларни билиш, уз хукукий билимларини оши-ришга интилиш, фукаролик жамиятини шакллантиришда хукукнинг ахамиятини англаш, шунингдек аник вазиятни тахлил килганда хукукий масалани аниклаш, хукукий муам-мони ечишнинг йулларини ишлаб чикиш ва асослаш, энг самарали хукукий ечимни топа билишни англатади. Камраб олинган жами талабаларда бу даража 12,3%ни ташкил килди.

Ёшларда хукукий маданиятнинг юцори шаклланганлик даражаси конунчилик ва хукук, уларнинг жамият хаётидаги ижтимоий, сиёсий ва иктисодий ахамиятини тулик билиш ва тушунишни, хукукий манбаларни батафсил билиш, уз хукукий хатти-харакатларидан коникишни хис килиш, фукаролик жамиятини шакллантиришда хукукнинг ахамиятини англаш, шунингдек аник вазиятни тахлил килганда хукукий масалани аниклаш, хукукий муаммони ечишнинг йулларини ишлаб чикиш ва асослаш, энг самарали хукукий ечимни топа билиш, кундалик хаётда олинган хукукий билим ва куникмаларни фаол ишлата билишни назарда тутади1. Эксперимент билан камраб олинган 380 нафар талабада бу даража умуман олганда 5,9%ни ташкил килди.

Хулоса килиб, суровномадан олинган нати-жаларга караб талаба-ёшларнинг хукукий маданияти шакллланганлигини курсатган паст натижалар ушбу ижтимоий катламда хукукий маданиятни шакллантиришда педагогик жара-ённи амалга ошириш зарурат эканлиги хакидаги фикримизни тасдиклади.

Талаба-ёшларда хукукий маданиятини шакллантиришда:

• 1997 йилда кабул килинган Жамиятда хукукий маданиятни юксалтириш миллий дастурини бугунги кунга мослаштириш ва ёшларда хукукий маданиятни оширишда энг замонавий технологиялардан фойдаланиш;

1 Соколов А.В. Феномен социально-культурной деятельности. - СПб.: СПбГУП, 2003. -С. 204.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 2(75)

• олий укув юртларида маънавий-маъри-фий ишларнинг янги технология ва педагогик дастурлари оркали ёшларда хукукий мадани-ятни шакллантириш;

• талаба-ёшларнинг кундалик фаолиятига мак,садга мувофик ва доимий таъсир этишни амалга ошириш;

• талаба-ёшларнинг хукукий маданиятини шакллантириш буйича педагогик фаолиятда ишлаб чик,илган аник модель асосида йулга

куйиш; хукукий билим ва таълим жараёнига хизмат киладиган ижобий ижтимоий-психоло-гик мухитни яратиш;

• талаба-ёшларнинг хукукий маданиятини маънавий-маърифий ишларнинг янги техно-логик воситалари оркали талаба-ёшларнинг хукукий маданиятини шакллантиришга кара-тилган маънавий-маърифий ишларни сама-рали ташкил этиш мак,садга мувофик булади.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 8 февралда «Конун хужжатларини таркатиш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-2761-сон карори.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 14 августдаги «Ёшларни маънавий-ахлокий ва жисмоний баркамол этиб тарбиялаш, уларга таълим-тарбия бериш тизимини сифат жихатидан янги боск,ичга кутариш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-3907-сон карори. // «Узбекистон Республикаси к,онун хужжатлари туплами», 2018 йил 20 август, 33-сон, 677-модда.

3. Конун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш - юрт тарак,к,иёти ва халк, фаровонлигининг гарови. / Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев-нинг Узбекистон Республикаси Конституцияси кабул килинганининг 24 йиллигига баFишланган тантанали маросимдаги маърузаси. // «Халк сузи», 2016 йил 8 декабрь.

4. Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008.

5. Ирисов А. Абу Али Ибн Синонинг «Саломон ва Ибсол» киссаси. - Т.: «Фан», 1973.

6. Куронов М. ва бошк. Тадбир самарадорлигининг ун шарти. - Т.: «Маънавият», 2006.

7. Кодиров Э. Ёшлар жиноятчилигига карши курашиш. - Т.: Ёшлар нашриёт уйи, 2018. -35-б.

8. Форобий. Фозил одамлар шахри. - Т.«Халк мероси», 1993.

9. Соколов А.В. Феномен социально-культурной деятельности. - СПб.: СПб ГУП, 2003. -С. 204.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2019, 2(75)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.