Synthesis and structure of 2-(2-(4-halogen-substituted phenil) hydrazone)-1,3-diphenilpropane-1,3-diones obtained on the basis of ß-diketones Текст научной статьи по специальности «Химические науки»

KÍMYA PROBLEML9RÍ № 3 2016

325

UOT 547.442.3

ß- DÍKETONLAR 9SASINDA 2-(2-(4-HALOGENavaZLÍ FENÍL)HÍDRAZON)-1,3-DÍFENÍLPROPAN- 1,3-DÍONLARIN SÍNTEZÍ V9 QURULU§U

A.M.Mah3rramov, A.Z.Sadiqova, L.T.Rüstamova, F.M.£iraqov, M.M.Qurbanova

Baki Dövldt Universiteti AZ1148 Baki, Z.Xdlilov küg., 23; e-mail: info@bsu.az

Halogemvdzli müxtalif aromatik aminlarin ß-diketonla qarqiliqh tdsirinddn bioloji aktiv 2-(2-(4-halogendvdzli fenil)hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dionlar sintez edilmi§ ra onlarin qurulu§i RQA metodu ite tdsdiq olunmu§dur. Tadqiqatlar naticasinda müayyan edilmi§dir ki, sintez olunan birlagmalar kristal halinda ketohidrazon formada mövcuddurlar. Agar sözldr: ß-diketonlar, ketohidrazon, diazola§ma reaksiyasi, benzoilasetofenon

Malumdur ki, ß-diketonlar va onlar asasinda alinan komplekslar bioloji aktiv birla§malar kimi geni§ tatbiq sahalarina malikdirlar [1-2]. Ham^nin bu birla§malar bir sira metallarin fotometrik tayininda geni§ tatbiq olunurlar. Tadqiqatlar naticasinda malum olmu§dur ki, bu birla§malarin avazolunmu§ reagentlar va lazer xelatlar [3], kimyavi va fotokimyavi katalizatorlarla [4] alinmi§ bioloji aktiv töramalari antioksidant, antivirus xassali, iltihabi xastaliklarin müalicasinda istifada olunur [5,6]. Yuxarida

deyilanlari nazara alaraq ß-diketonlar va onlarin töramalarinin sintezi aktual bir masala kimi qar§iya qoyulmu§dur.

Taqdim olunan i§in maqsadi müxtalif aromatik aminlarin ß-diketonlarla diazola§ma reaksiyasini tadqiq etmak va alinan birla§-malarin qurulu§unu öyranmakdir. Tadqiqatlar naticasinda müayyan edilmi§dir ki, müxtalif halogenavazli aromatik aminlarin benzoil-asetofenonla diazola§masindan 2-(2-(4-halogenavazli fenil)hidrazon)-1,3-difenil-propan-1,3-dionlar alinir:

R^^ >~NH2 + NaNO2 + HCl

Cl + NaCl + H2O

Vv /7— C—CH2—C—L ,) + CH3COONa

\ to c \ /

\ /^oh^P /

Cl

+ / \—C—CH—C-

\ /

C—C—C-

O Na O

Yy^CTw"O N f^j

Nh

R= -H(I), -F(II), -Cl(III), -Br(IV), -J(V)

KÍMYA PROBLEML9RÍ № 3 2016

Reaksiyanin gediçina va alinan maddalarin tamizliyina nazarat nazik tabaqali xromatoqrafiya NTX metodu ila aparilmi§dir.

H

O'

N

N

/

Ar

H

O

Ph

Л

Malumdur ki, 2-(2-(4-halogenavazli fenil)hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dionlar ûçûn ketahidrazon (KH), azoketon (AK) va azoenol (AE) tautomer formalar xarakterikdir.

Ar

Ar _ к,/

O

Ph

/4

O

O

N

KH

AE

ödabiyyat materiallarini analiz edarkan bela qanaata galmak olar ki, tadqiq olunan birlaçmalar mahlulda asasan ketohidrazon (KH) formada mövcuddurlar. 15N NMR spektroskopiya metodu ila va "ab initio" hesablamalar ( HF/ 3-21G) naticasinda bu sübut olunmuçdur [7,8]. Bizim tarafimizdan sintez olunan 2-(2-(4-flüorfenil)hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dionun quruluçu "Bruker APEX II CCD" difraktomerinda tadqiq olunmuçdur. Buradan bela bir naticaya galmak olar ki, 2-(2-(4-flüorfenil)hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dion (II) ûçûn ham mahlulda, hamçinin kristal halinda

AK

ketohidrazon forma (KH) daha stabil hesab olunur.

Triklinik qurulu§a malik 2-(2-(4-flüorfenil)hidrazon)-1,3 -difenilpropan-1,3-dion (II) Kembric qurulu§ bankinda depozit olunmu§dur (CCDC 1468118). Birlaçmanin qafas bucaqlari a=8.384(7) Â, a=900; b=24.42(2) Â, ß=99.94(3)0; c=8.676(8) Â, y=900; Z=2; V=1750(3) Â3; Dx=1,315mq/sm3; ц= 0,093mm-1.

RQA vasitasi ila tadqiq olunan (II) birlaçmasinin molekul quruluçu açagidaki kimidir:

§эк.1. 2-(2-(4-Flüorfenil)hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dionun (II) molekulyar

quruluçu

N

KÍMYA PROBLEML3RÍ № 3 2G16

ß- DiKETONLAR 9SASINDA 2-(2-(4-HALOGEN9VaZLi FENiL)

327

TecRüBi Hisse

Reaksiyanin gediçina va alinan maddalarin tamizliyina NTX metodu ila (Sorbil) nazarat olunmu§dur. II birla§masinin qurulu§u "Bruker APEX II CCD"

difraktometrinda tadqiq olunmuçdur (T = 100 K, XMoKa-§üalanma , qrafit monoxramator, ф-va ю-skaner olunma, 20max = 560).

2-(2-(4-halogenavazli fenil)hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dionlarin (I-V)

ümumi sintez üsulu

Ü9bogazli kolbaya 0.0625 mol p-halogenavazli anilin va 0.35 q KOH- in 10 ml distills suyunda mahlulu alava olunur. Amin tam hall olaraq qalavi xassali qari§iq amala gatirir. Hall olunmu§ qari§igin üzarina 0.0625 mol NaNO2- in 2ml distilla suyunda mahlulu alava edilir va mexaniki qari§dirici ila qari§dirilir. Sistemin temperaturuna (00C)nazarat etmakla qari§igin üzarina 2ml HCl mahlulu damci-damci alava olunur. HCl mahlulu alava edarkan temperatur 00C- dan yuxari qalxarsa qari§igin üzarina distilla suyundan hazirlanmi§ buz par9alari alava edilir. Reaksiya 00C- da 30 daq. müddatinda aparilir.

Sonra 0.0625mol 1,3-difenil-1,3 propandion, 0.5125 q CH3COONa va 10 ml C2H5OH alava olunmu§ qari§iq hazirlanir. Alinmi§ qari§iq 00C- ya qadar soyudulur va mexaniki qari§dirici ila qari§dirilmaqla damci-damci avvalki qari§igin üzarina alava olunur. Azobirla§manin sintez reaksiyasi 00C- da 1 saat müddatinda aparilir. Alinmi§ reaksiya mahsulu filtr kagizinda süzülür va etanolda yenidan kristalla§dirilir. I. 2-(2-(4-fenil) hidrazon)-1,3-

difenilpropan-1,3-dion (I). (^ixim 71%), Tar = 153-1550C. Element analizi: C21H16N2O2 ; Hesablanan (%): C 76.82;

H 4.87; N 8.53 Tapilan (%): C 76.78; H 4.81; N 8.57.

II. 2-(2-(4-flüorofenil) hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dion (II). (^ixim 73%), Tar = 119-1210C. Element analizi: C21H15N2O2F; Hesablanan (%): C 72.83; H 4.33; N 8.09; F 5.49 Tapilan (%): C 76.79; H 4.28; N 8.11; F 5.52.

III. 2-(2-(4-xlorfenil) hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dion (III). (Qxim 71%), Tar = 160-1620C. Element analizi: C21H15N2O2O; Hesablanan (%): C 69.51; H 4.13; N 7.72, Cl 9.79 Tapilan (%): C 69.53; H 4.17; N 7.70, Cl 9.72.

IV. 2-(2-(4-bromfenil) hidrazon)-1,3-difenilpropan-1,3-dion(IV). (Qxim 72%), Tar = 148-150C. Element analizi: C21H15N2O2B; Hesablanan (%): C 61.91; H 3.68; N 6.87; Br 19.65 Tapilan

C 61.85; H 3.63; N 6.81; Br 19.60.

V. 2-(2-(4-yodfenil) hidrazon)-1,3-

difenilpropan-1,3-dion(V). (Çixim 70%), Tar = 145-1470C. Element analizi: C21H15N2O2J; Hesablanan (%): C 55.50; H 3.30; N 6.16; J 27.97 Tapilan (%): C 55.45; H 3.33; N 6.19; J 27.90.

REFERENCES

1. Maurya R.C., Rajput S. Encapsulation of N,N- ethylenenis(salisylamide) metal complexes in fly ash based zeolite, characterization and catalytic activity. J.Mol. Struct. 2004, 687, pp.35.

2. John V.D., Krishanankutty K. Antitumour activity of synthetic curcuminoid analogues (1,7-diaryl-1,6-heptadiene-3,5-diones) and their copper complexes. Apply.Organoment. Chem. 2006, 20, pp.477.

3. Hinckley C.C. Paramagnetic shifts in solutionsof cholesterol and the dipyridine adduct of trisdipivalomethan atoeuropium (III). A shift reagent. J.Am.Chem. Soc. 1969, 91, pp. 5160.

4. Marciniac B., Buono-Core G.E. Photochemical properties of 1,3-diketonate transition metal chelates. Photochem. Photobiol. A: Chem. 1990, vol.52, no.1, pp. 1-25.

5. Karvembu R.,Chinnasamy Jayabalakri-shanan, Natarajan K. Thiobis (ß-diketonato)-bridged binuclear ruthenium(III) complexes containing triphenilphosphine or triphenilarsine. Trans. Met.Chem. 2002, 27, p.574.

6. Jadhav S.M., Shelke V.A., Munde A.S., Shankarwar S.G., Patharkar V.R.,

Chondhekar T.K. Synthesis, characterization, potontiometry and antimicrobal studies of transition metal complexes of a tridentate ligand. J.Coord. Chem. 2010, 23, p.4153.

7. Kalevi P., Antti T., Ryszard G., Henryk J. Behaviour of 1,3-diphenyl-2-arylhydrazono-1,3-propanediones under electron ionisation. Rapid Commun. Mass Spectrom. 2003, 17, pp.104-106.

8. Ryszard G., Erkki K., Henryk J., Reijo K., Maija N., Borys O. Premidonance of 2-arylhydrazones of 1,3-diphenyl-propane-1,2,3-trione over its proton transfer products. J.Phys.Org.Chem. 2001, 14, pp.797-803.

СИНТЕЗ И СТРУКТУРА 2-(2-(4-ГАЛОГЕНЗАМЕЩЕННЫХФЕНИЛ)ГИДРАЗОН)-1,3-ДИФЕНИЛПРОПАН-1,3-ДИОНОВ, ПОЛУЧЕННЫХ НА ОСНОВЕ р- ДИКЕТОНОВ

А.М.Магеррамов, А.З.Садыхова, Л.Т.Рустамова, Ф.М.Чырагов, М.М.Курбанова

Бакинский государственный университет AZ1148 Баку, ул. З.Халилова, 23; e-mail: info@bsu.az

Синтезирована и изучена структура методом РСА 2-(2-(4-галогензамещенныхфенил)гидразон)-1,3-дифенилпропан-1,3-дионов полученных при взаимодействии [в-дикетонов с

галогензамещенными ароматическими аминами. Было установлено, что синтезированные соединения в кристаллической форме существуют в виде кетогидразона. Ключевые слова: [в-дикетоны, кетогидразон, реакция диазотирования, бензальацетофенон

SYNTHESIS AND STRUCTURE OF 2-(2-(4-HALOGEN-SUBSTITUTED PHENIL) HYDRAZONE)-1,3-DIPHENILPROPANE-1,3-DIONES OBTAINED ON THE BASIS OF f-DIKETONES.

A.M.Maharramov, A.Z.Sadikhova, L.T.Rustamova, F.M.Chiragov, M.M.Kurbanova

Baku State University Z.Xalilov str., 23, Baku AZ 1148, Azerbaijan Republic : e-mail: info@bsu.az

Using the RSA method, 2-(2-(4-halogen-substitutedphenil)hidrazone)-1,3-diphenilpropane-1,3-diones obtained through the interaction of ft-diketon with halogen-substituted aromatic amines synthesized and studied the structure. It established that synthesized compounds in crystalline form are existent as ketohidrazone.

Keywords: ft-diketon, ketohidrazone, diazotisation, benzoilasetofenon

Redaksiyaya daxil olub 23.03.2016.