CC BY
6UO'K: 553.982 " 10.5281/zenodo. 10799810
SURXANDARYO VILOYATIDAGI KOKAYTI NEFT KONINI O'ZLASHTIRISH HOLATINI TAHLIL QILISH VA ISHLAB CHIQARISH IMKONIYATLARINI BAHOLASH, QOLDIQ ZAXIRALARINI QO'SHIMCHA ISHLAB CHIQARISH SAMARADORLIGINI OSHIRISH
и
Nurdinov Tohirxon Rashidxonovich
ToshkentDavlat Texnika Universiteti doktoranti, Toshkent, O'zbekiston E-mail: tohirkhon@tdtu. uz
Annotatsiya. Maqola yuqori yovushqoq Kokayti konining qazib chiqarish davri tahlil qilinib, Geologik tuzilishi, geologik (fizik) parametrlari, neft zaxiralari (balans, olinadigan), kondagi neftning fizik-kimyoviy hususiyatlari va kollektor g'ovaklik va yoriqlik turlari va qatlam suvlari tarkibi, qovushqoqligi o'rganilib, qazib olish samaradorligini oshirish uchun maqbul chora-tadbirlar ifoda etilgan. Qayta tiklanadigan neft zaxiralarini hisoblashda zamonaviy uslubiy va uslubiy yondashuvdan foydalanish, o 'zimizning va xorijiy ma 'lumotlarni, ilg 'or neft qazib olish texnologiyasini hisobga olgan holda ishlanmalarni tahlil qilish va loyihalash.
Kalit so'zlar: Kokayti koni, Geologik tuzilish, geologik (fizik) parametrlar, neft zaxirasi (balans, qazib olinadigan), neft (gaz) koni, neft qazib olish (suv, suyuqlik), hosildor qatlam (obyekt), tektonika, stratigrafiya, quduq zaxirasi, Orfografika, Reologik, gidrodinamik, filtratsiya, qovushqoqlik, o 'tkazuvchanlik, harakatlanuvchanlik.
АНАЛИЗ СОСТОЯНИЯ РАЗРАБОТКИ И ОЦЕНКА ДОБЫВНЫХ
ВОЗМОЖНОСТЕЙ НЕФТЯНЫХ МЕСТОРОЖДЕНИЙ КОКАЙТЫ
СУРХАНДАРЬИНСКОГО РЕГИОНА С ВЫДАЧЕЙ РЕКОМЕНДАЦИЯ ПО
ПОВЫШЕНИЮ ЭФФЕКТИВНОСТИ ДОВЫРАБОТКИ ОСТАТОЧНЫХ
ЗАПАСОВ
Нурдинов Тахирхан Рашидханович
Докторант Ташкентского государственного технического университета, Ташкент, Узбекистан
Аннотация. В статье проанализирован технологический процесс разработки высоковязкого месторождения Кокаити, исследованы геологическое строение, геологические параметры, ресурсы нефти (балансы, добытая продукция), физико-химические свойства нефти месторождения, а также состав и вязкость пласто-
вой пористости и продуктов трещиноватости. и пластовые воды. выражены меры, которые можно использовать для добычи. Использование современного методического и методического подхода к подсчету извлекаемых запасов нефти, анализу и проектированию разработок с учетом собственных и зарубежных данных, передовых технологий добычи нефти.
Ключевые слова: Геологическое строение, геологические (физические) параметры, запасы нефти (балансовые, извлекаемые), нефтяное (газовое) месторождение, добыча нефти (воды, жидкости), продуктивный пласт (объект), тектоника, стратиграфия, запас скважин, ортографический, реологический, Гидродинамика, Фильтрация, Вязкость, Проводимость, Подвижность.
ANALYSIS OF THE DEVELOPMENT STATUS AND ASSESSMENT OF THE PRODUCTION CAPABILITIES OF THE KOKAYTY OIL FIELDS OF THE SURKHANDARYA REGION WITH THE ISSUANCE OF RECOMMENDATIONS FOR INCREASING THE EFFICIENCY OF ADDITIONAL PRODUCTION OF RESIDUAL RESERVES
Nurdinov Tahirkhan Rashidkhanovich
Doctoral student of Tashkent State Technical University, Tashkent, Uzbekistan
Abstract. The article analyzes the production process of the high-viscosity Kokaiti field, investigates the geological structure, geological parameters, oil resources (balances, products produced), physicochemical properties of oil in the field, and the composition and viscosity of reservoir porosity andfractured products andformation waters. measures that can be usedfor extraction are expressed. Using a modern methodical and methodical approach to the calculation of recoverable oil reserves, analysis and design of developments taking into account our own and foreign data, advanced oil production technology.
Keywords: Geological structure, geological (physical) parameters, oil reserves (balance, extractable), oil (gas) field, oil production (water, liquid), productive layer (object), tectonics, stratigraphy, well reserve, Orthographic, Rheological, Hydrodynamic, Filtration, Viscosity, Conductivity, Mobility.
Kirish. Kokayti koni Surxondaryo viloyatining Jarqo'rg'on poyezd stansi-yasidan 20 km shimoliy-sharqda joylashgan. Orfografik jihatdan bu hudud Oqtog' tizmasining g'arbiy yon bag'iriga tutashgan shimoli-sharqiy tepalik platosi orasidagi kichik balandlikdir. Hududning mutlaq balandligi dengiz sathidan 540 m dan 650 m gacha. (1-rasm) Bu yuqorida qayd etilgan
kon uchun paleogen davridagi Buxoro qatlamlarining o'zlashtirish ob'yektlari tog' jinslarining yuqori yorilishi yagona gidro-dinamik tizimga chegaralanganligi sababli, konlarning o'zlashtirilishini tahlil qilganda mavjud mahsuldor qatlamlarni birlashti-ramiz ya'ni qatlamlar uchun umumiy holat-da tahlil qilamiz.
Kokayti koni 1937 yilda daslabki bur-
g'ulash ishlari olib borilgan. 1939 yilda dastlabki 2 ta quduq foydalanishga top-shirilgan. I, II va III qatlam bosimi 130 kgs/sm. 1937dan to hozirgi kunda qadar jami 66 ta quduq burg'ilash ishlari olib borilib, 24 tasidan neft qazib chiqarilmoqda (1-rasm), 6 tasi nazorat quduqlari va 36 tasi hozirda faoliyatdan to'xtatilgan har bir quduqqa o'rtacha zichligi 5 gektar bo'lgan quduqlar,
qazib olinadigan neft zaxiralari har bir quduqqa o'rtacha 53,0 ming tonnani tashkil etadi.
2024-yil 1-yanvar holatiga ko'ra kondan 24 ta quduq ishlamoqda. Mavjud quduqlar soni va loyiha fondi o'rtasidagi sezilarli tafovut 1992-95 yillarda ko'zda tutilgan burg'ulashdan yangi quduqlarning ishga tushirilmaganligi bilan bog'liq. Bu
1-jadval.
2023yilxolatiga ko'ra Kokayti koniningyangilangan geologik va fizik hususiyatlari Manba: QK "Petromaruz" ma'lumotlar bazasi 2023yil dekabr
Tartib raqami Parametrlari Paleogen davri Buxoro qatlam Maxsuldor gorizontlar
I II III
1 2 3 4 5
1 Qatlamning o'rtacha chuqurligi, m 1216 1229 1272
2 Kollektor turi Karbonatlik Karbonatlik Karbonatlik
3 Neft koni maydoni, ga 218,4 223,5 327,2
4 kollektorning o'rtacha qalinligi, m 4,0 13,0 43,0
5 Kollektorning maxsuldor o'rtacha qalinligi 1,9 8,0 18,5-9,2
6 G'ovaklik birlik ulushida 0,150 0,212 0,174
7 O'tkazuvchanlik mkmA2(Darsi) 1,2 1,2 0,515
8 O'rtacha neftlanganlik, ulushda 0,700 0,920 0,850
9 O'rtacha neft zichligi gr/smA3 0,9445 0,9445 0,9516
10 Qatlam harorati, C 49,6 50,1 51,8
11 Neft qovushqoqligi, (sPz) 190,8 192,1 200,1
12 Oltingugurtlilik, % 5,25 3,96 3,26
13 Parafinlilik, % 3,1 2,3 3,25
14 Qatlam suvlari qoshushqoqligi (sPz) 0,553 0,543 534
15 Qatlam suvi zichligi gr/smA3 1,020 1,066 1,074
quduqlarni burg'ulash bir tomondan quduq uskunalari yo'qligi, ikkinchi tomondan esa ulardan kutilayotgan neft oqimining pastligi sababli o'z vaqtida amalga oshirilmagan.
Adabiyot tahlili va usullari. Kokayti koni og'ir, yuqori qovushqoq va yuqori oltingugurtli neft koni tarkibi kiradi. I gorizont neft zichligi 0.930-0.983 g / sm3, tarkibi foizda: suv 2; oltingugurt 2,7; aksiz smola 64; asfaltin 4,8; parafin 3,1; koks 7,8. II gorizont neft zichligi 0.925-0.950 g /
sm3 tarkibi foizda: suv-2,3; oltingugurt-3,5; aksiz smola 74; asfaltin 5,5; parafin 3,3; koks 8,9. III gorizont neft zichligi 0.9410.966 g / sm3, tarkibi foizlarda: suv 12; Oltingugurt 4; smola 80; asfaltin 6,1; parafin 3,4; koks 8,9. (1.1 jadval)
Zaxiralarni hisoblab chiqqandan keyin-gi davrlarda Kokayti konini o'zlash-tirishning texnologik sxemalarida ishlab chiqarish ob'ektlarining geologik-fizik va
Kokayti konining Paleogen davri Buxoro qatlami I gorizonti
muallif: Nenashev
o^s о " i—J-" 1-rasm
,-----, Neft konturi
1-rasm. Kokayti koni Paleogen davri Buxoro qatlami I gorizonti
fizik-kimyoviy ko'rsatkichlarini o'rganib chiqish natijasida, qatlamlar va suyuq-liklarning yuqorida qayd etilgan para-metrlarini aniqlaydigan yangi qo'shimcha ma'lumotlar olindi. Tahlil qilinadigan kon-lar bo'yicha ishlab chiqarish obyektlarining mavjud va yangilangan geologik va fizik parametrlari 1 va 2-jadvallarda keltirilgan.
Konda 2023 yil oxirida amalda neft va suyuqlik qazib olish mos ravishda 15,7 va 289,5 ming tonnani tashkil etdi (prognoz qilingan 26,1 va 797,8 ming tonnaga nisbatan, 1-jadval). Binobarin, neft va suyuqlikning o'rtacha yillik qazib olish mos ravishda 45,1 va 831,9 ming tonnani (loyihada 75,0 va 2292,5 ming tonnani) yoki bitta quduq uchun o'rtacha sutkalik neft va suyuqlik qazib olish mos ravishda 1,88 va 34,66 tonna (loyihada 1,83 va 56,07 tonna, 1.1-jadval) mahsulotning o'rtacha yillik suvlanganligi 94,6% (loyihada- 96,7%).
2023 yilga nisbatan o'rtacha yillik neft olishning mutlaq o'sishi 0,8 ming tonnani (taxminan 5,4%) tashkil etdi, bu qatlam suvi qazib olishning 2023 yilga nisbatan 6,768 ming tonnaga sezilarli kamayishi bilan bog'liq (taxminan 2,4%, 2-jadval).
O'zlashtirish boshlanganidan beri konda jami 3428,6 ming tonna neft qazib olindi (loyihada 3590,3 ming tonna).
Dastlab qoldiq tovar-moddiy zaxira-larni qayta baholashning asosiy natijalari mavjud qazib chiqarish ko'rsatkichlari asosida jadval keltirilgan (2 jadval).
Natija va muhokamalar. Kokoyti yuqori qovushqoqlikka ega neft konidan neft qazib olish darajasini oshirishning muhim chora-tadbirlaridan biri Turon yuqori bo'r davrining harorati 85,0°S dan yuqori bo'lgan yuqori bosimli geotermal suv konlarini suv bilan kesishma (subkontakt zonasi)ga o't-kazish hisoblanadi. Bu, o'z navbatida, qat-
lam neftining mavjud qovushqolik xusu-siyatlarini pasaytiradi va shu bilan neftning qatlam sharoitida harakatchanligini oshiradi va asosan kollektorning g'ovak bo'shliqlari bilan chegaralangan qoldiq neft zaxiralarini samarali qazib olishni ta'minlaydi va joriy o'tkazuvchanlikni oshiradi (1-rasm).
Suv-neft omilini baholash va neft qazib olishni hisoblash. Tabiatda uglevodorod konlari neft-suv, gaz-neft-suv yoki gaz-suv ko'rinishida joylashadi. Kokayti koni "neft-suv" tizimiga kiradi. Neft qatlamining neftga to'yingaligi hozirgi holat uchun (Sn ) 0,862ni suvga to'yinganligi esa (Ss) 0,138ni tashkil etadi. Paleogenning Buxoro qatlami uchun o'rtacha absolyut o'tkazuvchanlik (Kabs) 0,940 mkm2(Darsi)ni tashkil etadi. Demak samarador o'tkazuvchanlik neft-suv, neft va suv uchun alohida holatlarda quyidagicha:
Kh+s ~Kabs(1-Ss )_ 0,940 <10,138)=0,8103 mkm2 (Darsi)
Ksn=Ksn+s Sn = 0,8103 • 0,862 = 0,6985 mkm2 (Darsi)
Kss=Ksn+s Ss = 0,8103 • 0,138 = 0,1182 mkm2 (Darsi)
Demak nisbiy neft va suv o'tkazuvchanlik quyidagicha ko'rinishda bo'ladi:
JSS
jçn— nn
Ln
Ln
0,6985
0,940 0,1182
Kabs 0,940
Kabs
=0,7431 =0,1257
Oqim paytida suv-neft omil koeffitsienti qovushqoqlik va samarali o'tkazuvchanlik nisbatiga (ya'ni, harakatlanuvchanlik koeffitsientiga -M) bog'liq bo'ladi:
4s/4n = Kss/Vs )/ (Ksn/Vn)=M 95/9n=(0,1182:0,543):(0,6985: 195,448)=60,909
Yoki nisbiy xatolikni kamaytirish uchun harakatlanuvchanlikni:
4s
— = SS/Sn ' Vs/Vn= 4n
0,138/0,862-195,448/0,543=57,624 hosil bo'ladi
Demak bundan ko'rinib turibdiki kollektorning suv bilan to'yingan qismi
neftga to'yinganligidan ancha past ko'rsatgichga ega bo'lsada, kondagi neft yuqori qovushqoqlikka egaligi sababli nazariy jihatdan suvning neftga nisbatan harakatlanuvchanligi 57,624 marta tezroqdir (2-jadval).
160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0
Kokayti neft konidan qazib olinayotgan neft miqdori va loyihaviy qazib olish
CTlfOI ^HL/lCTlfOI ^HL/lCTlfOI ^HL/lO^fOI ^HL/lCTlfOI CTIOSOSCTICTICTIO^CTIO^CTICTICTICTICTICTIO^OOOOOOOO
Neft qazib olish (tonna)
2-rasm. Kokayti konining neft qazib olish samaradorligi
Tartib raqami Yil Qazib chiqarayotgan quduqlar soni Yillik qazib chiqarish, t Qatlam bosimi Qazib olingan jami, t
neft Suv Suyuqlik Suvlanganlik % Qatlam bosimi MPa neft suv suyuqlik Suvlanganlik %
1 1939 4 1 096 0 1 096 0,00 130,00 1 096 0 1 096 0,00
2 1940 8 13 559 1 791 15 350 11,67 129,00 14 655 1 791 16 446 10,89
3 1941 13 35 151 5 616 40 767 13,78 129,70 49 806 7 407 57 213 12,95
4 1942 11 51 942 6 764 58 706 11,52 129,40 101 748 14 171 115 919 12,22
5 1943 12 54 912 14 903 69 815 21,35 129,20 156 660 29 074 185 734 15,65
6 1944 12 51 699 26 534 78 233 33,92 128,70 208 359 55 608 263 967 21,07
7 1945 11 63 763 20 265 84 028 24,12 127,10 272 122 75 873 347 995 21,80
8 1946 17 91 414 26 534 117 948 22,50 127,00 363 536 102 407 465 943 21,98
9 1947 23 119 063 45 368 164 431 27,59 126,40 482 599 147 775 630 374 23,44
10 1948 26 134 470 89 792 224 262 40,04 125,40 617 069 237 567 854 636 27,80
11 1949 18 150 959 126 910 277 869 45,67 123,90 768 028 364 477 1 132 505 32,18
12 1950 7 129 470 100 235 229 705 43,64 122,70 897 498 464 712 1 362 210 34,11
13 1951 9 57 351 37 319 94 670 39,42 122,20 954 849 502 031 1 456 880 34,46
14 1952 12 66 582 57 437 124 019 46,31 121,50 1 021431 559 468 1 580 899 35,39
15 1953 23 67 643 61 004 128 647 47,42 120,80 1 089 074 620 472 1 709 546 36,29
16 1954 26 91 116 119 002 210 118 56,64 119,70 1 180 190 739 474 1 919664 38,52
17 1955 27 115 621 178 404 294 025 60,68 116,00 1 295 811 917 878 2 213 689 41,46
18 1956 30 101 413 288 185 389 598 73,97 113,90 1 397 224 1 206 063 2 603 287 46,33
19 1957 31 103 904 373 333 477 237 78,23 111,60 1 501 128 1 579 396 3 080 524 51,27
20 1958 32 97 615 416 608 514 223 81,02 108,00 1 598 743 1 996 004 3 594 747 55,53
21 1959 36 97 824 427 841 525 665 81,39 105,00 1 696 567 2 423 845 4 120412 58,83
22 1960 38 89 560 472 518 562 078 84,07 103,80 1 786 127 2 896 363 4 682 490 61,86
23 1961 38 81 516 387 866 469 382 82,63 100,20 1 867 643 3 284 229 5 151 872 63,75
24 1962 36 76 975 414 812 491 787 84,35 97,50 1 944 618 3 699 041 5 643 659 65,54
25 1963 36 72 472 406 343 478 815 84,86 94,90 2 017 090 4 105 384 6 122 474 67,05
26 1964 35 66 213 403 169 469 382 85,89 92,30 2 083 303 4 508 553 6 591 856 68,40
27 1965 38 62 803 459 527 522 330 87,98 89,40 2 146 106 4 968 080 7 114 186 69,83
28 1966 38 59 534 453 949 513 483 88,41 86,60 2 205 640 5 422 029 7 627 669 71,08
29 1967 38 56 963 499 100 556 063 89,76 83,50 2 262 603 5 921 129 8 183 732 72,35
30 1968 38 58 383 510 079 568 462 89,73 80,30 2 320 986 6 431 208 8 752 194 73,48
31 1969 38 53 720 521 829 575 549 90,67 77,00 2 374 706 6 953 037 9 327 743 74,54
32 1970 38 53 688 515 262 568 950 90,56 75,10 2 428 394 7 468 299 9 896 693 75,46
33 1971 37 52 931 543 995 596 926 91,13 72,10 2 481 325 8 012 294 10 493 619 76,35
34 1972 37 49 307 571 987 621 294 92,06 68,40 2 530 632 8 584 281 11 114913 77,23
35 1973 37 50 792 639 990 690 782 92,65 66,50 2 581 424 9 224 271 11 805 695 78,13
36 1974 36 48 279 674 791 723 070 93,32 64,90 2 629 703 9 899 062 12 528 765 79,01
37 1975 36 47 822 776 615 824 437 94,20 63,90 2 677 525 10 675 677 13 353 202 79,95
38 1976 37 42 750 779 032 821 782 94,80 60,80 2 720 275 11 454 709 14 174 984 80,81
39 1977 36 42 410 735 858 778 268 94,55 59,20 2 762 685 12 190 567 14 953 252 81,52
40 1978 31 41 030 736 194 777 224 94,72 57,70 2 803 715 12 926 761 15 730 476 82,18
41 1979 33 39 445 760 328 799 773 95,07 56,00 2 843 160 13 687 089 16 530 249 82,80
42 1980 32 37 929 770 341 808 270 95,31 55,00 2 881 089 14 457 430 17 338 519 83,38
43 1981 32 36 330 676 547 712 877 94,90 54,00 2 917 419 15 133 977 18 051 396 83,84
44 1982 33 35 300 698 667 733 967 95,19 53,00 2 952 719 15 832 644 18 785 363 84,28
45 1983 30 34 810 642 730 677 540 94,86 52,00 2 987 529 16 475 374 19 462 903 84,65
46 1984 30 33 635 671 346 704 981 95,23 51,00 3 021 164 17 146 720 20 167 884 85,02
47 1985 31 31 400 659 600 691 000 95,46 50,00 3 052 564 17 806 320 20 858 884 85,37
48 1986 31 31 300 632 277 663 577 95,28 49,00 3 083 864 18 438 597 21 522 461 85,67
49 1987 31 30 670 658 047 688 717 95,55 48,00 3 114 534 19 096 644 22 211 178 85,98
50 1988 33 29 740 673 426 703 166 95,77 47,00 3 144 274 19 770 070 22 914 344 86,28
51 1989 33 27 555 659 886 687 441 95,99 46,00 3 171 829 20 429 956 23 601 785 86,56
52 1990 31 24 420 638 708 663 128 96,32 45,00 3 196 249 21 068 664 24 264 913 86,83
53 1991 31 23 205 572 731 595 936 96,11 44,00 3 219 454 21 641 395 24 860 849 87,05
54 1992 28 21 055 489 657 510 712 95,88 43,00 3 240 509 22 131 052 25 371 561 87,23
55 1993 28 18 590 428 381 446 971 95,84 42,00 3 259 099 22 559 433 25 818 532 87,38
56 1994 28 16 635 478 350 494 985 96,64 41,00 3 275 734 23 037 783 26 313 517 87,55
57 1995 27 16 110 447 941 464 051 96,53 40,00 3 291 844 23 485 724 26 777 568 87,71
58 1996 26 15 500 393 074 408 574 96,21 39,00 3 307 344 23 878 798 27 186 142 87,83
59 1997 26 15 020 392 756 407 776 96,32 38,00 3 322 364 24 271 554 27 593 918 87,96
60 1998 27 14 255 361 601 375 856 96,21 37,00 3 336 619 24 633 155 27 969 774 88,07
61 1999 29 14 950 357 515 372 465 95,99 36,00 3 351 569 24 990 670 28 342 239 88,17
62 2000 27 15 870 304 839 320 709 95,05 35,00 3 367 439 25 295 509 28 662 948 88,25
63 2001 26 15 460 287 316 302 776 94,89 35,00 3 382 899 25 582 825 28 965 724 88,32
64 2002 26 15 050 243 685 258 735 94,18 35,00 3 397 949 25 826 510 29 224 459 88,37
65 2003 25 14 920 280 515 295 435 94,95 35,00 3 412 869 26 107 025 29 519 894 88,44
66 2004 24 15 720 273 747 289 467 94,57 35,00 3 428 589 26 380 772 29 809 361 88,50
67 2005 24 15 500 256 345 271 845 94,30 35,00 3 444 089 26 637 117 30 081 206 88,55
68 2006 24 15 283 224 946 240 229 93,64 35,00 3 459 372 26 862 063 30 321 434 88,59
69 2007 24 15 069 224 764 239 833 93,72 35,00 3 474 441 27 086 826 30 561 267 88,63
70 2008 23 14 858 210 475 225 333 93,41 35,00 3 489 299 27 297 302 30 786 601 88,67
71 2009 23 14 650 184 695 199 345 92,65 34,00 3 503 949 27 481 997 30 985 946 88,69
72 2010 23 14 445 184 546 198 990 92,74 34,00 3 518394 27 666 542 31 184 936 88,72
73 2011 23 14 243 212 437 226 680 93,72 34,00 3 532 636 27 878 980 31 411 616 88,75
74 2012 24 14 043 212 265 226 309 93,79 34,00 3 546 680 28 091 245 31 637 925 88,79
75 2013 24 13 847 198 772 212 618 93,49 34,00 3 560 526 28 290 017 31 850 543 88,82
76 2014 23 13 653 228 813 242 466 94,37 34,00 3 574 179 28 518 830 32 093 009 88,86
77 2015 22 13 462 214 268 227 729 94,09 34,00 3 587 641 28 733 098 32 320 738 88,90
78 2016 23 13 273 246 652 259 925 94,89 34,00 3 600 914 28 979 749 32 580 663 88,95
79 2017 23 13 087 246 452 259 539 94,96 34,00 3 614 001 29 226 201 32 840 203 89,00
80 2018 23 12 904 283 700 296 604 95,65 34,00 3 626 905 29 509 902 33 136 807 89,05
81 2019 23 12 723 280 495 293 218 95,66 33,00 3 639 629 29 790 396 33 430 025 89,11
82 2020 23 12 545 264 371 276 916 95,47 33,00 3 652 174 30 054 767 33 706 941 89,16
83 2021 24 12 370 249 174 261 544 95,27 33,00 3 664 544 30 303 941 33 968 485 89,21
84 2022 24 12 197 234 851 247 047 95,06 33,00 3 676 741 30 538 792 34 215 533 89,25
85 2023 24 12 026 270 346 282 372 95,74 33,00 3 688 766 30 809 138 34 497 904 89,31
Xulosa.
1. Surxondaryo viloyatidagi boshqa neft konlari singari Kokayti neft koni ham yuqori qovushqoqlikka ega kon sirasiga kirgani sabali suv harakatlanuvchanligi yuqori qovushqoqlikka ega neftga nisbatan katta farq qilsa, qatlam suvlariga suv haydash orqali qatlam bosimini oshirish samarasiz usuligini ko'rsatadi. Bosim ortgani sari qatlam suvlari neft qatlamiga
kirib yuqori harakatlanuvchanligi sababli suvlanish darajasi ortib, neft qazib olish samaradorligi pasayib ketadi.
2. Haqiqiy ishlab chiqarish ko'rsat-kichlari bo'yicha hisoblangan umuman kon bo'yicha dastlabki aniqlangan qayta tik-lanadigan neft zaxiralari 4253,9 ming tonnani tashkil etdi (mahsulotning yakuniy suv kesishining 99,0 foizi, ya'ni balans zahiralarining 37,0 foizini tashkil etadi). va
unumdor qatlamlardan neft olishning eng real qiymati hisoblanadi.
3. Quduqning suvsiz qazib chiqarishni ilojisi yo'q, bu bir tomondan, qatlam suvlarining qoshuvqoqligiga (0,534 dan 0,553 (Santipuaz)gacha) nisbatan qatlam neftlarining yuqori qovushlilik xususi-yatlariga (190,8 dan 200,1 (Santi-puazgacha)), boshqa tomondan, o'tkazuv-chanligi 1,0 dan 2,4 mkm2gacha bo'lgan g'ovak bo'shliqlar va yoriq bo'shliqlari bilan birga qazib chiqarishni taqazo etadi. Binobarin, ko'rib chiqilayotgan kon sharoi-tida qatlamdagi suvning neftga nisbatan filtrlash tezligi 57,7 dan (o'zlashtirishning dastlabki bosqichida) 424,2 gacha (ishlash-ning yakuniy bosqichida) ko'p (1.1-jadval).
4. Kollektor xususiyatlariga ko'ra, mahsuldor tuzilmalar g'ovak-yoriq turiga kiradi. Biroq, zaxiralarni hisoblashda barcha neft g'ovak bo'shliqlarda joylashgan edi. Kollektor sharoitida suyuqlikni filtrlash xususiyatlariga ko'ra o'tkazuvchanligi 0,1 mkm2 gacha bo'lgan rezervuarlarni subkapilyar g'ovak turiga va o'tkazuvchanligi 0,1 mkm2 dan 2,4 mkm2 gacha bo'lgan kollektorni mikroyoqir turlarga ajratamiz.
5. Kollektorning yakuniy neft qazib olinishini (30,0%) baholaganda, qatlamlar-ning yoriq va g'ovakli turlariga tegishli ulush foizda mos ravishda 29,3 va 0,7% ni tashkil etdi va shuning uchun konda qazib olinadigan neftning deyarli barchasi yoriqli bo'shliqlardan qazib olinyapti. Shunday qilib, g'ovak bo'shliqlari bilan chegara-langan barcha neft qoldiqlari o'zlashtiril-magan bo'lib qolmoqda va bu zaxiralardan foydalanish masalasini yanada hal qilish tadqiqotchilar oldida turgan asosiy vazifa-lardan biridir.
6. Umuman olganda, kon bo'yicha
aniqlangan qazib olinadigan neft zaxiralari haqiqiy o'zlashtirish ko'rsatkichlari bo'yicha hisoblangan holda 4253,9 ming tonnani tashkil etdi (yakuniy suvning 99,0 foizi, bu balans zahiralarining 37,0 foizini tashkil etadi va unumdor neftni olish qalinligining eng real qiymatidir).
Reologik, gidrodinamik, filtratsiya va harorat ko'rsatkichlari ishlab chiqarish obyektlari va umuman kon uchun qayta aniqlandi va bu tadqiqotlar natijalari 1.1-jadvalda Qoldiq neft zaxirasining qazib olish samaradorligini yanada oshirish va konlarni o'zlashtirishni yaxshilash maqsadida umum-lashtirish jarayonida quyidagi choralar tav-siya etiladi:
— Qoldiq neft zaxiralarini qo'-shimcha qazib chiqarish muddatini qisqartirish va buning natijasida qazib chiqarish xarajatlarini keskin qisqartirish, shuningdek, mavjud darajalarga nisbatan neft qazib olishning o'rtacha yillik hajmini 2-2,5 barobarga oshirish maqsadida. markazdan qochma elektr nasos (MQEN) agregati bilan suyuqlikni majburiy qazib olish usuliga o'tishni taklif qilinadi.
— Qazib olishning ushbu bosqichida qatlam suvining asosiy siljish energiyasi yuqori o'tkazuvchan (yoriq) qatlamlarga sarflanadi. Bunday sharoitda qoldiq zaxiralarni o'zlashtirishdan oldin samaradorlikni oshirishga olib keladigan eng muhim chora-tadbirlardan biri qatlam suv oqimiga maxsuldor qatlam to'siqlar bilan chegaralash (misol uchun gidrofobik organokremniy suyuqlik yordamida), keyin-chalik suv qatlamidan ikkilamchi yoriqlar hosil qilish uchun qatlamda repressiya yaratish choralarini ko'rishdir. Quduq osti hududlarda turli xil portlashlarni amalga oshirish (qurilmalar tomonidan torpedalash va boshqalar).
— 2-bosqichda quduqlarning tubi teshik zonasiga ta3sir qilish bo'yicha ko'p hajmli issiqlik bilan ishlov berish (bug', quduq tubi tent yordamida isitish) kabi chora-tadbirlar majmuasini amalga oshirish, turli xil erituvchilar, turli xil kimyoviy reagentlarning eritmalari (sirt faol moddalar, polimerlar) keyinchalik qatlam suvini izol-yatsiya qilish va boshqalar (1-grafik).
Kelajakda (2024-2030) kon bo'yicha neft qazib olish tahlili ikkita o'zlashtirish variantida tavsiya etiladi:
I - variantda mavjud mexanizatsiya-lashgan (Shtangali chuqurlik nasosi) usulda
konni ekspluatatsiya qilishni amaldagi qu-duqlar zaxirasi bilan davom ettirish ko'zda tutilgan
II variantda (MQEN) yordamida qatlam suyuqligini majburiy qazib chiqarishni bir vaqtda amalga oshirish bilan I variantni davom ettirishni nazarda tutadi.
Quduqlar va qatlamlarning tavsiya etil-gan kon-qidiruv ishlari majmuasiga muvofiq konlarni o'zlashtirish jarayoni monitoringini davom ettirish va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida tavsiya etilgan ustuvor chora-tadbirlar kompleksiga muvofiq ish-larni amalga oshirish.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI
1. Polymeric additives for pour point depression of residual fuel oils J. Chem. Technol. Biotechnol. A., 35 (1985), b. 241-247.
2. Ahmed et al., 1999 N.S. Ahmed, A.M. Nassar, N.N. Zaki, H.K. Gharieb Stability and rheology of heavy crude oil-in-water emulsion stabilized by an anionic-nonionic surfactant mixture b 83.
3. Абдуллаев Г.С. Надежная сырьевая база углеводородов - основа для привлечения иностранных инвестиций в нефтегазовую отрасль Республики Узбекистан // Узбекский журнал нефти и газа. - Специальный выпуск. - 2013. -b. 53-61.
4. Абдуллаев Г.С., Богданов А.Н., Ивонина И.Э. История, состояние и перспективы развития нефтегазовой отрасли Узбекистана в области поиска и разведки месторождений углеводородного сырья // Узбекский журнал нефти и газа. - Специальный выпуск. - 2015. - b. 103-110.
5. Абдуллаев Г.С., Богданов А.Н., Эйдельнант Н.К. Месторождения нефти и газа Республики Узбекистан. - Ташкент, 2019. - 820 с. Абидов А.А. О нефтегазоносности локальных поднятий Сурхандарьинского синклинория // Узбекский геологический журнал. - 2011. - № 3 b. 28-30.
6. Абидов А.А. Особенности размещения скоплений нефти и газа и перспективы нефтегазоносности Сурхандарьинского синклинория // Дисс. на соиск. уч. степени канд. геол.- минер. наук, Москва, 2012. - 219 b.
7. Белеловский М.Л. Некоторые черты глубинной тектоники Таджикской депрессии по геофизическим данным // Тектоника Памира и Тянь-Шаня. -Москва, «Наука», 1964. - С. 125- 140. Синельников В.Я., Киршин А.В., Нюссер Э.Г. Тектоника и перспективы нефтегазоносности Сурхандарьинской мегасинклинали. - Ташкент: Фан, 1981. - 160 b.
8. Туляганов Х.Т., Яскович Б.В. Геологическая карта Узбекской ССР. - Ташкент: «Фан» УзССР, 1980. - 200 Ь. Файзуллаев Ш.Н. Нефть и газ Узбекистана: новые горизонты «Узбекнефтегаза».
9. Акрамов, Б., Хайитов, О., Давлатбоев, Ж., Умирзоков, А., & Усмонов, К. (2021). Современные методы повышения нефтеотдачи пластов. Збiрник наукових праць SCIENTIA.
10. Ахмедов, Х. Р., Панжиев, Х. А., & Эшмуродов, А. П. (2021). Строение юрскомеловых отложений центральной части бухаро-хивинского нефтегазоносного бассейна. StudNet, 4(5).
UO'K: 553.411(575.1) - 10.5281/zenodo. 10803450
CHAQILKALON TOG'LARI SHARQIY QISMIDA TEKTONIK FAOLLIKLAR HISOBIGA HOSIL BO'LGAN MA'DAN TANALARI XUSUSIDA
ÛÊ
Sultonov Shuxrat Adxamovich
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti "Foydali qazilmalar geologiyasi va razvedkasi " kafedrasi katta o 'qituvchisi, Qarshi, O 'zbekiston
E-mail: sultonovshuxrat8 7@gmail. com
Annotatsiya. Maqola Chaqilkalon tog'larini sharqiy qismida tektonikfaolliklar hisobiga hosil bo'lgan ma'dan tanalariga bag'ishlangan. Chakilkalon tog'lari Turkiston paleookeani va Qirg'iz-Qozoq kontinenti (Paleoqozog'iston) kolliziyasining janub-roqdagi kontinentlar bilan yopilishi natijasida hosil bo'lgan, O'zbekiston sektorida Qaraqum-Tojik kontinenti bilan namoyon bo 'lgan, Janubiy Tyan-Shan oblastiga kiradi. Okeanning yopilishi va kolliziya o 'rta-kechki karbon davri mobaynida, okean litos-ferasining shimolga subduksiyasi natijasida Paleoqozog'istonning janubiy chekkasida subduksiyausti Beltov-Qurama magmatik yoyini hosil qilish bilan bo 'lib o'tganligiga oid matereallar tahlil qilingan.
Kalit so'zlar: Chaqilkalon tog'lari, Yaxton, Turkiston paleookeani, oltin, granitoid, lamprofir, kamptonit, monchikit, flyuidli-eksploziv.
О РУДНЫХ ТЕЛАХ, ОБРАЗОВАВШИХСЯ В РЕЗУЛЬТАТЕ
ТЕКТОНИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ВОСТОЧНОЙ ЧАСТИ ГОР
ЧАКИЛКАЛОН
Султанов Шухрат Адхамович
Старший преподаватель кафедры «Геология и разведка полезных ископаемых», Каршинский инженерно-экономический институт, Карши,
Узбекистан
Аннотация. Он посвящен рудным телам, образовавшимся в результате тектонической деятельности в восточной части Чакилкалянских гор. Горы Чакилкалян являются частью Южного Тянь-Шаня, образовавшегося в результате столкновения Палеокеана Туркестана и Кыргызско-Казахстанского континента (Палео-Казахстан) с континентами южнее, представленными Каракумо-Таджикским континентом в узбекском секторе. Проанализированы материалы, связанные с закрытием океана и формированием Бельтов-Кураминской магматической дуги на южной окраине Палео-Казахстана в результате субдукции океанической литосферы на север в средне-позднем карбоне.
