SUN�IY INTELLEKT VA UNING VIRTUAL REALLIKDAGI METODLARI
Nuraliyev Faxriddin Murodillayevich
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
Audiovizual texnologiyalari kafedrasi doktori,
Ibodullayev Sardor Nasriddin o�g�li
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti,
Audiovizual texnologiyalari kafedrasi assistenti,
Sodiqjonov Yaxyobek Sobirjon o�g�li.
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti,
Audiovizual texnologiyalari kafedrasi talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.8017845
Qabul qilindi: 08.06.2023
Crossref DOI: 10.24412/cl-37059-2023-06-24-27
UDK: 004.822
Annotatsiya: Sun�iy intellekt (AI) biz tajriba qiladigan virtual reallik (VR) yo�lini batamom o�zgartirish kuchiga ega. Algoritmlarni va boshqa AI qo�llab-quvvatlaydigan texnikalarni mashinalardan foydalanib o�rganish orqali, dasturchilar yanada immersiv, ikki tomonlama va shaxsiylashtirilgan VR tajribalarini yarata olishadi. Sun�iy intellektdan foydalanuvchilar bilan muayyan vaqtda o�zaro ta�sir ko�rsatadigan, virtual reallik muhitida ob�ektlarni taniydigan, yanada takomillashgan chatbotlarni yaratadigan, muayyan vaqtda foydalanuvchi hissiyotlarini aniqlaydigan va javob beradigan aqlli avatarlar yaratishda foydalanish mumkin. Sun�iy intellekt rivojlanishda davom etar ekan, biz virtual reallikda sun�iy intellektning yanada innovatsion va qiziqarli ilovalarni ko�rishni kutishimiz mumkin.
Kalit so�zlar: sun�iy intellekt, virtual reallik, aqlli avatarlar, ob�ektni tanish, tabiiy tilni ko�rib chiqish, moslashuvchan o�rganish, hissiyotni aniqlash, shaxsiylashtirilgan tajriba, immersiv, ikki tomonlama, chatbotlar.
������������� ��������� � ��� ������ � ����������� ����������
���������: ������������� ��������� (��) �������� ��������� �������� ��, ��� �� ������������ ����������� ���������� (��). ��������� ��������� ��������� �������� � ������ ������ �� ������ ��, ������������ ����� ��������� ����� �������������, ������������� � ������������������� ����������� �� ����������� ����������. ������������� ��������� ����� ������������ ��� �������� ���������������� ��������, ������� ��������������� � �������������� � ������������ �����, ���������� ������� � ����� ����������� ����������, ������� ����� ����������� ���-�����, ������������ � ��������� �� ������ ������������� � ������������ �����. ��������� �� ���������� �����������, �� ����� ������� ��������� ����� ������������� � ���������� ���������� �� � ����������� ����������.
�������� �����: ������������� ���������, ����������� ����������, ���������������� �������, ������������� ��������, ��������� ������������� �����, ���������� ��������, ����������� ������, ������������������� ����, �����������, ������������, ���-����.
KIRISH.
Sun�iy intellekt texnologiyaning ko�plab sohalarida tobora ko�proq tarqalmoqda, virtual reallik ham bundan mustasno emas. Sun�iy intellektni virtual reallikka birlashtirish orqali, dasturchilar foydalanuvchilar uchun yanada immersiv, ikki tomonlama va shaxsiylashtirilgan tajribalarni yarata olishadi.
ASOSIY QISM.
Virtual reallikda sun�iy intellektning qo�llash metodlari.
Umumiy foydalanuvchi tajribasini yaxshilash uchun sun�iy intellektni virtual reallikda qo�llashning turli usullari mavjud. Quyida ba�zi misollar keltirilgan:
Aqlli avatarlar: AI dan muayyan vaqtda foydalanuvchilar bilan muloqot qila oladigan aqlli avatarlarni yaratishda foydalanish mumkin. Bu avatarlar foydalanuvchi savollariga javob berishi va shaxsiy tajribani ta�minlash uchun foydalanuvchi xatti-harakatlaridan o�rganish uchun dasturlashtirilishi mumkin.
Ob�ektni tanish: sun�iy intellekt algoritmlaridan virtual reallik muhitida ob�ektlarni tanishda foydalanish mumkin, bu esa yanada real va interaktiv tajribalarni yaratishga imkon beradi. Misol uchun, sun�iy intellekt qo�llab-quvvatlaydigan VR o�yini foydalanuvchilarga virtual olamdagi ob�ektlarni ushlash va boshqarishga imkon bera oladi.
Tabiiy tilni ko�rib chiqish: ushbu yo�l virtual reallikda yanada takomillashgan va interaktiv chatbotlarni yaratish uchun ishlatilishi mumkin. Bu chatbotlardan foydalanuvchilarni asistant bilan ta�minlashda, savollarga javob berishda yoki oddiy suhbatga kirishishda foydalanish mumkin.
Moslashuvchan o�rganish: sun�iy intellekt foydalanuvchi xatti-harakati va imtiyozlariga mos keladigan VR tajribalarini yaratish uchun ishlatilishi mumkin. Misol uchun sun�iy intellekt qo�llab quvvatlaydigan VR o�quv dasturi foydalanuvchining ishlashiga asoslanib vazifalarning qiyinchilik darajasini sozlashi mumkin.
Hissiyotni aniqlash: sun�iy intellekt algoritmlaridan muayyan vaqtda foydalanuvchining hissiyotlarini aniqlash va javob berishda foydalanish mumkin. Misol uchun, sun�iy intellekt qo�llab-quvvatlaydigan VR tajribasi foydalanuvchining emotsional holatiga asoslanib musiqa yoki yorug�likni o�zgartira oladi.
Virtual reallikda sun�iy intellekt.
Virtual reallik (VR) katta hajmli minigarnituralar va oddiy grafikalar davridan buyon uzoq yo�lni bosib o�tdi. Bugungi kunda, VR biz raqamli kontentda tajriba qiladigan yo�lni rivojlantirishni kafolatlaydigan zamonaviy texnologiya hisoblanadi. VR ni yuqori cho�qqilarga olib chiqishga yordam beradigan texnologiyalardan biri bu sun�iy intellektdir. Sun�iy intellekt virtual reallikni ko�proq immersiv, interaktiv va shaxsiylashtirilgan qilish orqali tajribamizni o�zgartirish imkoniyatiga ega. AI qo�llab-quvvatlaydigan texnikalarni mashinalardan foydalanib o�rganish orqali, VR dasturchilari foydalanuvchilarning xatti-harakatlariga moslasha oladigan, foydalanuvchi savollariga javob beradigan va hatto muayyan vaqtda foydalanuvchi hissiyotlarini aniqlab javob beradigan tajribalarni yarata olishadi. VR dagi sun�iy intellektning eng istiqbolli ilovalaridan biri bu aqlli avatarlardan foydalanish hisoblanadi. Misol uchun sun�iy intellekt qo�llab quvvatlaydigan VR o�quv dasturi foydalanuvchining ishlashiga asoslanib vazifalarning qiyinchilik darajasini sozlashi mumkin.
XULOSA.
Xulosa qilib aytsak, sun�iy intellekt va virtual reallik integratsiyasi biz tajriba qiladigan raqamli kontentni rivojlantirish kuchiga ega. AI qo�llab-quvvatlaydigan texnikalarni mashinalardan foydalanib o�rganish orqali, VR dasturchilari foydalanuvchilarning xatti-harakatlariga moslasha oladigan, foydalanuvchi savollariga javob beradigan, va hatto muayyan vaqtda foydalanuvchi hissiyotlarini aniqlab javob beradigan tajribalarni yarata olishadi. Sun�iy intellekt rivojlanishda davom etar ekan, biz virtual reallikda sun�iy intellektning yanada innovatsion va qiziqarli ilovalarni ko�rishni kutishimiz mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. Nuraliev F.M., G�iyosov U.E., Jiyanov O.P. Virtual reallik integratsiyasi va ta�limda muhitni 3D modellashtirishdan foydalanish �1 �Xalqaro konferensiya.
Axborot fanlari va kommunikatsiya texnologiyalari Icisct 2019 Ilovalar, tendentsiyalar va imkoniyatlar, 2019 yil noyabr, Toshkent O�zbekiston 4-6 https:// doi.org/ 10.1109/ ICISCT47635.2019.9011899.
2. Nuraliev F.M., Ibodullayev SN, (2021), Milliy meros ob�ektlarini gamifikatsiya texnologiyasi asosida o�rganish, Axborot fanlari va kommunikatsiyalarini qo�llash texnologiyalari bo�yicha xalqaro konferensiya, ISCT120 Imkoniyatlar, 3-5 noyabr, 2021- yil, Toshkent O?zbekiston, https:// ieeexplore.leee.org/ document/ 9670083
3. Ibodullayev S.N, Bahromov AA (2020), 'Ijodiy ta'lim uchun virtual reallikni amalga oshirishning turli xil usullari va o�quv jarayonida virtual haqiqatni amalga oshirishning 5 usuli', International Journal of Engineering and Information Systems (IJEAIS) ISSN: 2643-640X