Научная статья на тему 'Солиқ сиёсатидаги 2014 йилдан киритилган асосий янгиликлар'

Солиқ сиёсатидаги 2014 йилдан киритилган асосий янгиликлар Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
119
17
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
солиқ / имтиёз / оилавий тадбиркорлик / ягона солиқ тўлови / ягона ер солиғи / солиқ сиёсати / бюджет / taxes / graces / family business / single tax payment / sing land taxation / tax policy / public budget

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Гадоев Э. Ф.

Ушбу мақолада солиқ сиёсатидаги 2014 йилдаги асосий ўзгаришлар келтирилган бўлиб, асосан, тадбиркорлик субъектларига яратилган қулайликлар, уларга бериладиган янги имтиёзлар, ўз аҳамияти ва самарадорлигини йўқотган баъзи солиқ имтиёзлари бекор қилинганлиги буйича маълумотлар келтирилган. Бундан ташқари, мақолада оилавий тадбиркорликни солиққа тортишга оид ўзгартиришлар ҳам ўз аксини топган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

BASIC NEWS ABOUT CHANGES IN TAX POLICY IN 2014

There are lightened main changes in tax policy for 2014, stressed out significance of preferences and graces extending to subjects of entrepreneurship. There provided data for abolished the previous graces, which lost their importance. There are reflected news for taxation of family business.

Текст научной работы на тему «Солиқ сиёсатидаги 2014 йилдан киритилган асосий янгиликлар»

Гадоев Э.Ф.

и.ф.н, доцент

СОЛИК СИЁСАТИДАГИ 2014 ЙИЛДАН КИРИТИЛГАН АСОСИЙ ЯНГИЛИКЛАР

ГАДОЕВ Э.Ф. СОЛИК СИЁСАТИДАГИ 2014 ЙИЛДАН КИРИТИЛГАН АСОСИЙ ЯНГИЛИКЛАР

Ушбу маколада солик сиёсатидаги 2014 йилдаги асосий узгаришлар келтирилган булиб, асосан, тадбиркорлик субъектларига яратилган кулайликлар, уларга бериладиган янги имти-ёзлар, уз ах,амияти ва самарадорлигини йукотган баъзи солик имтиёзлари бекор килинганлиги буйича маълумотлар келтирилган. Бундан ташкари, маколада оилавий тадбиркорликни соликка тортишга оид узгартиришлар х,ам уз аксини топган.

Таянч иборалар: солик, имтиёз, оилавий тадбиркорлик, ягона солик тулови, ягона ер солиFи, солик сиёсати, бюджет.

ГАДОЕВ Э.Ф. ОСНОВНЫЕ НОВОСТИ ИЗМЕНЕНИЯ НАЛОГОВОЙ ПОЛИТИКИ НА 2014 ГОД.

В статье освещены основные изменения в налоговой политике Республики Узбекистан, подчеркивается значимость создаваемых удобств и льгот, предоставляемых субъектам предпринимательства. Приводятся сведения ранее действовавших, но потерявших значение и отмененных налоговых льготах. Кроме того, отражены новшества по налогообложению семейного предпринимательства.

Ключевые слова: налог, льготы, семейное предпринимательство, единый налоговый платеж, единый земельный налог, налоговая политика, бюджет.

GADOEV E.F. BASIC NEWS ABOUT CHANGES IN TAX POLICY IN 2014.

There are lightened main changes in tax policy for 2014, stressed out significance of preferences and graces extending to subjects of entrepreneurship. There provided data for abolished the previous graces, which lost their importance. There are reflected news for taxation of family business.

Keywords: taxes, graces, family business, single tax payment, sing land taxation, tax policy, public budget.

Узбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати ва Конунчилик Палатаси томонидан маъкулланган Солик, ва бюджет сиёсатининг 2014 йилга мулжалланган асосий йуналишлари концепциясидан келиб чиккан цолда, шунинг-дек, Бюджет кодексининг кабул килиниши муносабати би-лан Солик кодексига тегишли узгартиш ва кушимчалар ки-ритилди.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 1

Жумладан, Солик кодексига бюджетдан ташкари "Умумтаълим мактаблари, касб-х,унар коллежлари, академик лицейлар ва тиббиёт муассасаларини реконструкция к,и-лиш, мукаммал таъмирлаш ва жих,озлаш жамFармасига мажбурий ажратмалар" деб номланувчи 4 та моддадан иборат янги XVI-! боб киритилди.

Киритилган янги бобда ушбу жамFармага мажбурий ажратмаларни туловчилар, солик солиш объекти, солик солинадиган база, солик даври, х,исобот даври, мажбурий ажратмаларни х,исоблаб чикариш, х,исоб-ки-тобни такдим этиш ва тулаш тартиби белги-лаб куйилган.

Шунингдек, бензин, дизель ёкилFиси ва газни автомобилларга ёкилFи куйиш (газ тулдириш) шохобчалари оркали ва туFридан-туFри шартномалар буйича охирги истеъ-молчиларга сотишда бир хил нарх сиёсати-ни таъминлаш максадида кодекснинг 8 та (22, 80, 130, 204, 222, 301, 302, 304) модда-сига узгартириш ва кушимчалар киритилиб, туFридан-туFри шартномалар буйича бензин, дизель ёкилFиси ва газни реализация килувчи юридик шахслар х,ам ушбу соликни туловчилар тоифасига киритилди.

Солик туловчиларга енгиллик яратиш максадида, кодекснинг 114-моддасига киритилган узгартиришга мувофик, яширил-ган (камайтириб курсатилган) тушумнинг 100 фоизлик жаримаси камайтирилиб, унинг 20 фоизи микдорида жарима куллаш, шунингдек, ушбу тушум суммасига конун х,ужжатларига мувофик соликлар ва бошка мажбурий туловларни х,исоблаш тартиби жо-рий этилди.

Яна бир енгиллик ва кулайлик шундан иборатки, Солик кодексининг 305, 311, 370-моддаларига мувофик, юридик шахс ташкил этмаган х,олда оилавий тадбиркорлик ша-клида фаолиятни амалга оширишда оилавий тадбиркорлик субъекти номидан иш курадиган якка тартибдаги тадбиркор сифа-тида руйхатдан утган оила аъзосигина катъий белгиланган солик туловчиси булиши х,амда суFурта бадалларини, календарь ойида ишла-ган кунлари сонидан катъи назар, якка тартибдаги тадбиркор сифатида руйхатдан утган оила аъзоси - ойига энг кам иш х,акидан кам булмаган микдорда, оиланинг бошка аъзо-

лари (ун саккиз ёшга тулмаганлар бундан мустасно) эса ойига энг кам иш х,акининг 50 фоизи микдорида тулаши белгиланди.

Янги киритилган асосий солик имтиёзла-ридан яна бири - кишлок хужалиги товар ишлаб чикарувчилари учун солик юкини камайтириш максадида, Солик кодексининг 312, 316 ва 349-моддаларига киритилган кушимчаларга мувофик, ягона ер солиFини туловчи корхоналар давлат максадли жам-Fармаларига мажбурий ажратмаларини тула-маслиги назарда тутилган.

Хозирги кунда уз ах,амияти ва самарадор-лигини йукотган баъзи солик имтиёзларини бекор килиш, айримларининг аник манзил-лигини таъминлаш максадида Солик кодексининг бир катор моддаларига узгартириш ва кушимчалар киритилди.

Шу уринда кайд этиш лозимки, Солик кодексига киритилган аксарият узгартириш ва кушимчалар 2014 йилнинг 1 январидан бош-лаб кучга кирган булса, солик имтиёзлари-нинг бекор килиниши ва солик солиш база-сининг кенгайтирилиши билан боFлик айрим нормалар 2014 йилнинг 1 апрелидан эътибо-ран амалга киритилади.

Узбекистон Республикаси Олий Мажли-си Палаталари томонидан маъкулланган Солик ва бюджет сиёсатининг 2014 йилга мулжалланган асосий йуналишлари концеп-циясига мувофик кабул килинган Узбекистон Республикаси Президентининг 2013 йил 25 де-кабрдаги «Узбекистон Республикасининг2014 йилги асосий макроиктисодий курсаткичлари прогнози ва Давлат бюджети параметрлари туFрисида»ги ПК.-2099-сонли карори билан х,ам амалдаги солик конунчилигига бир катор узгартиришлар киритилди.

Жумладан, юридик шахслардан олина-диган фойда солиFининг базавий ставкаси 2013 йилдаги 9 фоиздан 8 фоизга пасайти-рилди. Фойда солиFи ставкасини куллашда хизмат курсатиш сох,аси корхоналари учун пластик карталар оркали х,ак туланган х,олда курсатилган хизматлар х,ажми буйича белгиланган ставка 5 фоизга (2013 йил 10 фоиз) ка-майтирилиши белгиланди.

Жисмоний шахслардан олинадиган даро-мад солиFининг энг куйи ставкаси 8% дан 7,5%га пасайтирилди ва солик ставкаси энг кам иш х,акининг йил бошидаги микдоридан

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 1

(2014 йил 1 январь х,олатига 96 105 сум) ке-либ чикиб кулланилиши тартиби саклаб колинди.

Ягона солик тулови буйича микрофирма ва кичик корхоналар учун 2013 йилда амал-да булган солик ставкалари саклаб колинган х,олда, фойда солиFи каби хизматлар курсатиш, чакана савдо ва умумий овкатланиш кор-хоналари х,амда дорихоналар учун пластик карталар оркали х,ак туланган такдирда курсатилган хизматлар х,ажми буйича белги-ланган ставка 5 фоизга камайтирилиши бел-гилаб куйилди.

Тадбикорлик фаолиятининг айрим тур-лари буйича катъий белгиланган соликнинг 2013 йилда амалда булган солик ставкалари асосан саклаб колинган х,олда, факат кишлок жойларида газета, журнал ва китоб мах,сулотлари билан чакана савдо килувчи якка тартибдаги тадбиркорлар учун катъий белгиланган солик ставкаси ЭКИХнинг 2 ба-робаридан 0,5 бараваригача пасайтирилди.

Акциз ости товарлар учун акциз солиFи ставкалари 5 фоиздан 30 фоизгача, сув ресурс-ларидан фойдаланганлик учун солик ва ер солиFи ставкалари уртача 20 фоизга индексация килинди.

Шу билан бирга, х,удудларни зоналарга ажратиш мезонлари кайта куриб чикилди х,амда ушбу кайта куриб чикиш х,исобига Тошкент шах,ри зоналари буйича белгиланган ер солиFи ставкалари унификация килиниб, амалдаги 14 та зона урнига 5 та зонага аж-ратилди.

Юридик шахсларнинг мол-мулкига соли-надиган соликнинг базавий ставкаси 3,5 фоиздан 4,0 фоизга оширилди. Жисмоний шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солик ставкаси эса 15 фоизга индексация килинди.

Фукароларнинг бюджетдан ташкари Пенсия жамFармасига сугурта бадали ставкаси 2013 йилдаги 6,0 фоиз урнига 6,5 фоиз килиб белгиланди.

Уяли алока компанияларидан абонентлик ракамларидан фойдаланганлик учун олина-диган тулов микдори утган йилдаги 500 сум урнига х,ар ой учун 600 сум микдорида бел-гиланди.

Карорда солик маъмурчилигини такомил-лаштиришга каратилган янгиликлар киритил-ган. Жумладан, жисмоний шахслар томонидан

нотурар жойларни ва автотранспорт восита-ларини ижарага беришда ижара туловининг энг кам микдорлари белгиланди.

Унга кура, жисмоний шахслар томонидан нотурар жойларни ижарага беришда ижара туловининг энг кам микдори умумий май-доннинг 1 кв. метри учун:

■ Тошкент шах,рида - 6,0 минг сум;

■ Нукус шах,ри ва вилоятга буйсунадиган шах,арларда - 4,0 минг сум;

■ бошка ах,оли пунктларида - 2,0 минг сум микдорида белгиланди.

Шунингдек, жисмоний шахслар томонидан автотранспорт воситаларини ижарага беришда:

■ енгил автомобиль учун (йуловчилар, юк ташиш учун мулжалланган ва уриндиклари сони х,айдовчини х,исобга олмаган х,олда 8 та жойдан куп булмаган автотранспорт восита-си учун) - ойига 220 минг сум;

■ бошка автотранспорт воситалари учун (микроавтобуслар, автобуслар, юк автомо-биллар) - ойига 430 минг сум микдорида ижара туловининг энг кам микдорлари урнатилди.

Микрофирма ва кичик корхоналар учун х,ар йили утказиладиган асосий воситаларни кайта бах,олаш тартиби бекор килиниб, унинг уч йилда бир марта утказилиши белгилаб куйилди.

Шунингдек, ушбу Карорнинг 34-иловасига мувофик, илгари берилган айрим солик им-тиёзларининг муддати узайтирилди.

Жумладан, Узбекистон Республикаси Президентининг 2009 йил 26 январдаги "Озик-овкат мах,сулотлари ишлаб чикаришни кенгай-тириш ва ички бозорни тулдириш юзасидан кушимча чора-тадбирлар туFрисида"ги ПК-1047-сон карори билан берилган асосий фао-лият тури буйича гушт ва сутни кайта ишлаш-га ихтисослашаётган микрофирмалар х,амда кичик корхоналарнинг ягона солик тулови ставкасини 50 фоизга камайтириш буйича имтиёз 2016 йил 1 январга кадар узайти-рилди.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2009 йил 28 январдаги "Мах,аллий ноозик-овкат истеъмол товарлари ишлаб чикариш кенгайтирилишини раFбатлантириш бораси-даги кушимча чора-тадбирлар туFрисида"ги ПК-1050 сонли карорига асосан, ноозик-овкат

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 1

истеъмол товарлари ишлаб чикаришга ихти-сослашган корхоналарга такдим килинган солик ва божхона имтиёзлари х,амда пре-ференцияларнинг амал килиш муддати 2016 йил 1 январга кадар узайтирилди.

Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2008 йил 21 апрелдаги "Шахсий ёрдам-чи, дех,кон ва фермер хужаликларида чорва моллар купайтиришни раFбатлантиришни кучайтириш х,амда чорвачилик мах,сулотлари ишлаб чикаришни кенгайтириш борасидаги кушимча чора-тадбирлар туFрисида"ги ПК,-842-сон карори билан белгиланган имтиёз-лар муддати 2017 йил 1 январга кадар узайтирилди.

Шунингдек, Узбекистон Республикаси Президентининг 2013 йил 26 декабрдаги

"Узбекистон Республикаси Президентининг айрим Фармонларига узгартишлар кири-тиш туFрисида"ги ПФ-4589-сонли Фармони билан 2006 йил 5 январдаги "Йирик саноат корхоналари билан касаначиликни ривож-лантириш асосидаги ишлаб чикариш ва хиз-матлар уртасида кооперацияни кенгайти-ришни раFбатлантириш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПФ-3706-сонли Фармонга мувофик белгиланган имтиёз 2019 йилнинг 1 январигача х,амда 2010 йил 30 мартдаги "Халк бадиий х,унармандчилиги ва амалий санъатини ривожлантиришни янада куллаб-кувватлаш туFрисида"ги ПФ-4210-сонли Фар-мон билан берилган имтиёз 2017 йилнинг 1 январига кадар узайтирилди.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2014, 1

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.