Научная статья на тему 'Sociological and psychological aspects of vaccination of children of preschool age'

Sociological and psychological aspects of vaccination of children of preschool age Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
150
35
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ВАКЦИНАЦИЯ / ИММУНИТЕТ / БАЛАЛАР / VACCINATION / IMMUNITY / CHILDREN / ДЕТИ

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Калбагаева Ж.Е., Самарова У.С., Хисметова З.А.

Введение: Государственная программа развития здравоохранения Республики Казахстан «Саламатты Қазақстан» направлена на улучшение здоровья граждан Казахстана для обеспечения устойчивого социально-демографического развития страны. Одним из показателей достижения вышесказанных целевых индикаторов является проведение вакцинаций. Имея большие показатели вакцинированных детей, мы все еще сталкиваемся с проблемными вопросами со стороны родителей. Это связывается с соматическими, инфекционными и аллергенными патологиями, вызывающими вторичный иммунодефицит. В большинстве случаев это связывается с проведением иммунизации в неблагоприятной среде, в связи с которым появляется недостаточная выработка защитных антител. Среди многих родителей есть целый ряд причин, из-за которых они отказываются от вакцинации детей. Поэтому при планировании вакцинации необходимо проводить консультативно профилактическую работу среди населения. Цель: Выявление социологических и психологических аспектов вакцинации детей дошкольного возраста. Материалы и методы. Исследование одномоментное поперечное. Был проведен социологический опрос (анкетирование) 24 медицинских сестер и 94 родителей детского сада «Ақбота». Детский сад был определен случайным методом. Статистические расчеты проводили с помощью программы EpiInfo. Результаты исследования: Рассчитаны показатели исследования и проведен их анализ. Выявлены социально-психологические аспекты вакцинаций детей дошкольного возраста. Определены основные причины отказа родителей от вакцинации детей. 60% родителей считают что вакцинация необходима для здоровья детей, 40% отказываются от вакцинации, утверждая что вакцинация дает обратный эффект. Выявлено, что больше половины анкетированных родителей (60%) не информированы о последствиях отказа от вакцинации. Разработаны практические рекомендации родителям для предотвращения отказов от вакцинации детей. Выводы: При вакцинации детей дошкольного возраста, снижается доверие родителей, возрастает количество отказов от вакцинации. Причинами недоверия родителей являются: множественная недостоверная информации в сети интернет; неудовлетворенность родителей работой медицинских работников; утверждение, что используемые вакцины провоцируют возникновение различных осложнений. По результатам анкетирования предложены родителям методические рекомендации по предупреждению возникновения инфекционных заболеваний и их осложнений. Оргнизациям ПМСП предложен алгоритм профилактических мероприятиях, с учетом выявленных социально-психологических аспектов вакцинации детей дошкольного возраста.Кіріспе. Елбасымыздың «Қазақстан -2050» Жолдауында және «Саламатты Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасының басты бағыттарының бірі тұрғындардың денсаулығын қорғау саласындағы саясатты анықтау және жүзеге асыру болып табылады. Ол үшін әлеуметтік саланың дамуы, денсаулық сақтау ұйымдарының халыққа медициналық қызмет түрлерін көрсету жүйесі, мемлекеттік қаржыландыру есебінен тегін медициналық көмек аумағын кеңейту, тұрғындар үшін көрсетілетін қызмет түрлерінің неғұрлым қол жетімді болуын қамтамасыз ету, денсаулық сақтау саласына әлемдік озық инновациялық тәжірибелерді енгізу, медицина қызметкерлерінің біліктілігі мен шеберлігін, кәсіптік деңгейлерін ұдайы көтеріп отыру мәселелері қарастырылған. Бұл бағыттар елміздің денсаулық сақтау саласының халық денсаулығын қорғауға бағытталған негізгі бағыты болып табылады. Мақсаты: Мектепке дейінгі жастағы балаларды вакцинациялауда әлеуметтік және психологиялық аспектілерді анықтау Мәліметтер мен әдістері: Зерттеу бірсәттілік, поперечті әдісімен жүргізілді. Әлеуметтік сұрастыру (сауалнама). Ғылыми әдебиеттер бойынша аналитикалық анализ. Статистикалық (мәліметтерді өңдеу үшін стат. пакет EpiInfo қолданылды). Зерттеу нәтижелері: Зерттеу көрсеткіштері есептеліп және соларға анализ жасалынды. Мектепке дейінгі жастағы балаларды вакцинациялауда әлеуметтік-психологиялық аспектілер анықталды. Балаларына вакцинациялау жасаудан ата-аналардың бас тарту себептері анықталды. Вакцинациядан бас тартатын ата-аналар үшін тәжірибелік әдістеме жасалынды. Қорытынды: 1. Мектепке дейінгі жастағы балаларды вакцинациялауда әлеуметтік-психиологиялық негізгі аспектілерін ата -аналардың вакцинациядан бас тарту саны көбейіп, сенімділік төмендеп келеді. Кері байланыс қорытындысы бойынша ата-аналар арасында вакцинация жұқпалы аурулардың алдын алу үшін нақты қажет деп 60% санайды, 40% толық алдын алмайды, тек керісінше екпеден кейін асқынулар көп болады деп жауап берді. Сауалнама алынғандар арасында жартысынан көбі 60% атааналар жұқпалы аурулардың таралымы туралы толық білмейтіні анықталды. 2. Ата аналардың вакцинациядан бас тартуының негізгі себептері интернеттік желідегі көп ақпараттарға сену; жауапты медицина қызметкер жұмысына көңілдері толмауы; қазіргі таңдағы вакцинацияға қолдананылатын препараттардың өздері ауру шақырады деп сенімділігі. 3. Мектепке дейінгі жастағы балаларды вакцинациялауда әлеуметтік-психиологиялық негізгі аспектілерін алдын алу шараларын қарастыра отырып, сұрастыру қорытындысы бойынша, ата -аналарға арналған жұқпалы аурулар мен оның алдын алу ісшаралар туралы әдістемелік нұсқау ұсыну.Introduction: State Program for Development of Health of the Republic of Kazakhstan "Salamatty Kazakhstan" aimed at improving the health of citizens of Kazakhstan to sustainable socio-economic development of the country. One of the indicators of achievement of the target indicators is the aforementioned vaccinations. With great performance of vaccinated children, we are still faced with issues of concern on the part of parents. It is associated with physical, infectious and allergenic pathologies that cause secondary immunodeficiency. In most cases this is associated with immunization in an unfavorable environment in connection with which there is insufficient production of protective antibodies. Among the many parents have a number of reasons due to which they refuse vaccinations. Therefore, when planning vaccination should be carried out advisory preventive work among the population. The aim: Exposure of sociological and psychological aspects of vaccination of children of preschool age. Materials and methods: Sociological questioning (questionnaire). Analytical analysis of literary scientific sources. Statistical (stat. package for processing of data, Epiinfo). Research results: Research indexes are expected and their analysis is conducted. The social-psychological aspects of vaccinations of children of preschool age are exposed. Principal reasons of refuse of parents are certain from the vaccination of children. Practical recommendations are developed to the parents for prevention of waivers of vaccination of children. Conclusions: 1. When vaccination of children of preschool age, reduced trust of parents, an increasing number of refusals from vaccination. As a result of the feedback of parents 60% believe that vaccination is necessary for the health of children, 40% refuse vaccination, claiming that the vaccine has the opposite effect. It was revealed that more than half of anketirovannyh parents (60%) are not aware of the spread of infectious diseases. 2. The main reason for the distrust of parents are multiple false information on the Internet; dissatisfaction with the parents of the responsible health care workers; the assertion that the use of the vaccine themselves cause disease. 3. As a result of the survey, offer parents guidance on infectious diseases and their preventive measures, considering the major social and psychological aspects in the vaccination of children of preschool age.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о здоровье , автор научной работы — Калбагаева Ж.Е., Самарова У.С., Хисметова З.А.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Sociological and psychological aspects of vaccination of children of preschool age»

ЭОЖ 614.47-053.4:304

МЕКТЕПКЕ ДЕЙ1НГ1 ЖАСТАГЫ БАЛАЛАРДЫ ВАКЦИНАЦИЯЛАУДА ЭЛЕУМЕТТ1К-ПСИХОЛОГИЯЛЫК

АСПЕКТ1ЛЕР1

Жадра Е. Калбагаева, http://orcid.org/0000-0003-4398-3927 Умитжан С. Самарова, http://orcid.org/0000-0003-3320-7115 Зайтуна А. Хисметова, http://orcid.org/0000-0001-5937-3045

Когамдык денсаулык сактау кафедрасы,

Семей каласыныи мемлекеттiк медицина университетi,

Семей к., Казакстан Республикасы.

ТYЙiндеме

Kipicne. Елбасымыздыц «^азакстан -2050» Жолдауында жэне «Саламатты ^азакстан» Мемлекетлк багдарламасыныц басты багыттарыныц 6ipi - тургындардыц денсаулыгын коргау саласындагы саясатты аныктау жэне жYзеге асыру болып табылады. Ол Yшiн элеуметтiк саланыц дамуы, денсаулык сактау уйымдарыныц халыкка медициналык кызмет тYрлерiн керсету жYЙесi, мемлекеттiк каржыландыру есебiнен тегiн медициналык кемек аумагын кецейту, тургындар Yшiн керсетiлетiн кызмет тYрлершH негурлым кол жетiмдi болуын камтамасыз ету, денсаулык сактау саласына элемдiк озык инновациялык тэжiрибелердi енгiзу, медицина кызметкерлершщ бттттт мен шеберлiгiн, кэсiптiк децгейлерш удайы кетерiп отыру мэселелерi карастырылган. Бул багыттар елмiздiц денсаулы; сактау саласыныц халы; денсаулыгын коргауга багытталган непзп багыты болып табылады.

Максаты: Мектепке дейiнгi жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметлк жэне психологиялык асnектiлердi аныктау

Мэлiмeттep мен эдicтepi: Зерттеу - бiрсэттiлiк, поперечтi эдiсiмен жYргiзiлдi. Элеуметтiк сурастыру (сауалнама). Гылыми эдебиеттер бойынша аналитикалык анализ. Статистикалык (мэлiметтердi ендеу Yшiн стат. пакет Epilnfo колданылды).

Зерттеу нэтижелерк Зерттеу керсеткiштерi есептелiп жэне соларга анализ жасалынды. Мектепке дейшп жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш-психологиялык аспекттер аныкталды. Балаларына вакцинациялау жасаудан ата-аналардьщ бас тарту себептерi аныкталды. Вакцинациядан бас тартатын ата-аналар Yшiн тэжiрибелiк эдiстеме жасалынды.

Корытынды:

1. Мектепке дейшп жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш-психиологиялык негiзгi аспектiлерiн ата -аналардыц вакцинациядан бас тарту саны кебейт, сеымдтт темендеп келедi. Керi байланыс корытындысы бойынша ата-аналар арасында вакцинация жукпалы аурулардыц алдын алу Yшiн накты кажет деп 60% санайды, 40% толык алдын алмайды, тек ^сшше екпеден кейiн аскынулар кеп болады деп жауап бердi. Сауалнама алынгандар арасында жартысынан кебi 60% ата- аналар жукпалы аурулардыц таралымы туралы толык бiлмейтiнi аныкталды.

2. Ата - аналардыц вакцинациядан бас тартуыныц негiзгi себептерi интернеттiк желiдегi кеп акпараттарга сену; жауапты медицина кызметкер жумысына кецiлдерi толмауы; казiргi таццагы вакцинацияга колдананылатын препараттардыц ездерi ауру шакырады деп сенiмдiлiгi.

3. Мектепке дейшп жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш-психиологиялык непзп асnектiлерiн алдын алу шараларын карастыра отырып, сурастыру корытындысы бойынша, ата -аналарга арналган жукпалы аурулар мен оныц алдын алу ю- шаралар туралы эдiстемелiк нускау усыну.

Клт свздер: вакцинация, иммунитет, балалар.

Summary

SOCIOLOGICAL AND PSYCHOLOGICAL ASPECTS OF VACCINATION OF CHILDREN OF PRESCHOOL AGE

Zhadra Y. Kalbagayeva, http://orcid.org/0000-0003-4398-3927 Ymytzhan S. Samarova, http://orcid.org/0000-0003-3320-7115 Zaityna A. Hismetova, http://orcid.org/0000-0001-5937-3045

Department of public health, Semey State Medical University, Semey, Republic of Kazakhstan

Introduction: State Program for Development of Health of the Republic of Kazakhstan "Salamatty Kazakhstan" aimed at improving the health of citizens of Kazakhstan to sustainable socio-economic development of the country.

One of the indicators of achievement of the target indicators is the aforementioned vaccinations. With great performance of vaccinated children, we are still faced with issues of concern on the part of parents. It is associated with physical, infectious and allergenic pathologies that cause secondary immunodeficiency. In most cases this is associated with immunization in an unfavorable environment in connection with which there is insufficient production of protective antibodies.

Among the many parents have a number of reasons due to which they refuse vaccinations. Therefore, when planning vaccination should be carried out advisory - preventive work among the population.

The aim: Exposure of sociological and psychological aspects of vaccination of children of preschool age.

Materials and methods: Sociological questioning (questionnaire). Analytical analysis of literary scientific sources. Statistical (stat. package for processing of data, Epiinfo).

Research results: Research indexes are expected and their analysis is conducted. The social-psychological aspects of vaccinations of children of preschool age are exposed. Principal reasons of refuse of parents are certain from the vaccination of children. Practical recommendations are developed to the parents for prevention of waivers of vaccination of children.

Conclusions:

1. When vaccination of children of preschool age, reduced trust of parents, an increasing number of refusals from vaccination.

As a result of the feedback of parents 60% believe that vaccination is necessary for the health of children, 40% refuse vaccination, claiming that the vaccine has the opposite effect. It was revealed that more than half of anketirovannyh parents (60%) are not aware of the spread of infectious diseases.

2. The main reason for the distrust of parents are multiple false information on the Internet; dissatisfaction with the parents of the responsible health care workers; the assertion that the use of the vaccine themselves cause disease.

3. As a result of the survey, offer parents guidance on infectious diseases and their preventive measures, considering the major social and psychological aspects in the vaccination of children of preschool age.

Keywords: vaccination, immunity, children.

Резюме

СОЦИОЛОГИЧЕСКИЕ И ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ВАКЦИНАЦИИ ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА

Жадра Е. Калбагаева, http://orcid.org/0000-0003-4398-3927 Умитжан С. Самарова, http://orcid.org/0000-0003-3320-7115 Зайтуна А. Хисметова, http://orcid.org/0000-0001-5937-3045

Кафедра общественного здравоохранения, Государственный медицинский университет города Семей, г. Семей, Республика Казахстан

Введение: Государственная программа развития здравоохранения Республики Казахстан «Саламатты ^азак;стан» направлена на улучшение здоровья граждан Казахстана для обеспечения устойчивого социально-демографического развития страны.

Одним из показателей достижения вышесказанных целевых индикаторов является проведение вакцинаций. Имея большие показатели вакцинированных детей, мы все еще сталкиваемся с проблемными вопросами со стороны родителей. Это связывается с соматическими, инфекционными и аллергенными патологиями, вызывающими вторичный иммунодефицит. В большинстве случаев это связывается с проведением иммунизации в неблагоприятной среде, в связи с которым появляется недостаточная выработка защитных антител.

Среди многих родителей есть целый ряд причин, из-за которых они отказываются от вакцинации детей. Поэтому при планировании вакцинации необходимо проводить консультативно - профилактическую работу среди населения.

Цель: Выявление социологических и психологических аспектов вакцинации детей дошкольного возраста.

Материалы и методы. Исследование - одномоментное поперечное. Был проведен социологический опрос (анкетирование) 24 медицинских сестер и 94 родителей детского сада «Ак;бота». Детский сад был определен случайным методом. Статистические расчеты проводили с помощью программы EpiInfo.

Результаты исследования: Рассчитаны показатели исследования и проведен их анализ. Выявлены социально-психологические аспекты вакцинаций детей дошкольного возраста. Определены основные причины отказа родителей от вакцинации детей. 60% родителей считают что вакцинация необходима для здоровья детей, 40% отказываются от вакцинации, утверждая что вакцинация дает обратный эффект. Выявлено, что больше половины анкетированных родителей (60%) не информированы о последствиях отказа от вакцинации. Разработаны практические рекомендации родителям для предотвращения отказов от вакцинации детей.

Выводы:

При вакцинации детей дошкольного возраста, снижается доверие родителей, возрастает количество отказов от вакцинации.

Причинами недоверия родителей являются: множественная недостоверная информации в сети интернет; неудовлетворенность родителей работой медицинских работников; утверждение, что используемые вакцины провоцируют возникновение различных осложнений.

По результатам анкетирования предложены родителям методические рекомендации по предупреждению возникновения инфекционных заболеваний и их осложнений.

Оргнизациям ПМСП предложен алгоритм профилактических мероприятиях, с учетом выявленных социально-психологических аспектов вакцинации детей дошкольного возраста.

Ключевые слова: вакцинация, иммунитет, дети.

Библиографическая ссылка:

Калбагаева Ж.Е., Самарова У.С., Хисметова З.А. Социологические и психологические аспекты вакцинации детей дошкольного возраста / / Наука и Здравоохранение. 2018. №1. С. 59-69.

Kalbagayeva Zh.Y., Samarova U.S., Khismetova Z.A. Sociological and psychological aspects of vaccination of children of preschool age. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2018, 1, pp. 59-69.

Калбагаева Ж.Е., Самарова У.С., Хисметова З.А. Мектепке дейшп жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш-психологиялык аспекттер1 / / Гылым жэне Денсаулык сактау. 2018. №1. Б. 59-69.

Kipicne.

К;азакстан Республикасыныц ПрезидентшН «Саламатты ^азакстан» багдарламасыныц 2012 жылгы Халыкка жолдауында айтылгандай тургылыкты жерлердН халык денсаулыгын ныгайту, медициналык квмектН колжелмдттн, уакыттылыгын, сапасын камтамасыз ету. Денсаулык жYЙесiнiц ^рп кезецдеп взгертiлуiнде казыналык -сактандыру кагидасы бойынша жумыс iстеу, сонымен катар экономикалык телктерш эбден жетiлдiру.

Вакцина жасалган иммунология аймагында Yлкен кврсеткiш болганымен, екпе жасалган аймактарда аурушандык элi кездест отырады. Бул адамдар арасында соматикалык, жукпалы жэне аллергиялык патологияныц болуымен екiншiлiк иммунды жетiсnеушiлiкnен байланысты. Барлык колайсыз себептердщ бiрi иммунизация колайсыз ортада жYредi, оныц есебiнен корганыш антиденелердщ пайда болуы жеткiлiксiз болады [7].

Ата-аналар арасында екпе жасауда эртYрлi себептермен карсылык кврсетедi. Бул алдын алу екпелердi жYргiзуде арнайы кажеттiлiкпен жэне екпе жасауда адамдарды жаксылап дайыпдап жYргiзу керек. Вакцинация барлык уакытта квптеген кауiптi жукпалы аурулармен кYресiп келедi, соныц шнде эпидемиология, антибиотик жэне жалпы гигиена туралы бiлiм калыптаспай турганда [9]. Сондыктан вз жумысымызда казiргi тацдагы вакцинация ролi мен ата -аналар арасында нелктен коркыныштар болатынын аныктау максатында жалпы мектепке дейшп жастагы балалар ата-аналар арасынан ^i байланыс алынды. Ол Yшiн элеуметлк саланыц дамуы, денсаулык сактау уйымдарыныц халыкка медициналык кызмет тYрлерiн кврсету жYЙесi, мемлекеттiк каржыландыру есебiнен тегш медициналык

квмек аумагын кецейту, тургындар Yшiн кврсетiлетiн кызмет тYрлерiнiц негурлым кол жетiмдi болуын камтамасыз ету, денсаулык сактау саласына элемдiк озык инновациялык тэжiрибелердi енгiзу, медицина кызметкерлершщ бiлiктiлiгi мен шеберлiгiн, кэсinтiк децгейлерш удайы квтерiп отыру мэселелерi карастырылган. Бул багыттар елмiздiц денсаулык сактау саласыныц халык денсаулыгын коргауга багытталган негiзгi багыты болып табылады [6].

Осыган байланысты халык денсаулыгы-ныц жагдайын жаксарту жэне кврсетiлетiн медициналык квмекке кол жетiмдi болуын арттыру, медициналык квмек кврсетудщ кукыктык, экономикалык жэне уйымдастыру жагдайларын жасай отыра денсаулык сактаудыц профилактикалык багыттылыгын аныктау, заманауи медициналык эдютеме-лердi колданып, колда бар ресурстарды тиiмдi жэне утымды пайдалана отыра тургындар-дыц кажеттiлiгiн, сураныстарын камтамасыз ету Yшiн денсаулык сактау уйымдарыныц емдiк-шаруашылык кызметш рейтингтi багалау жYЙесiнiц мацызы вте зор [5].

Таточенко В.К. мэлiметтерiне сэйкес 1995 ж. балалардыц туберкулезбен наукастыгы 1000000 халыкка 11,0 курады. Бул дYние жYзiнде сол жылдары балалар аурулары бойынша элеуметтiк арулар шнде ец жогаргы кврсеткiштерге ие болды [8].

2002-2003 жж. кезецдеп вакцинадан кейiнгi аскынулар саны жайлы мэлiметтердiц сенiмдiлiгiне байланысты, бiз балалардыц осы кезецде туберкулезбен наукастык кврсетюштерш келтiремiз. 2002 ж. туберкулезбен 3820 бала ауырган, ал 2003 ж. - 3685 бала. Туберкулезбен наукастык 100 000 балага 15,4 курады ( 2002 ж. - 15,2, 2003 ж.-15,5) [4].

Ец жогары наукастык бурынгыдай сиякты , 3-6 жастагы балалар тобында: 2003 ж. -

100 000 балага 23,7, 2002 ж. - 23,5, 2001 ж. -27,9, 2000 ж. - 100 000 балага 26,2. Бул кеп адаммен байланыстыц туындауына жэне осы жаска БЦЖ вакцинациясы корганыс эсершН темендеуiмен байланысты екендт анык.

Перифириялык лифа тYЙiндерiнiц жэне CYЙек-буынды туберкулез жиi тiркеледi. Ми кабыкшалары жэне орталык жYЙе жYЙесiнiц туберкулезi наукастыгыныц керсеткiшi жогары емес - 100 000 балага 0,2 [20].

Еуропаныц 6 елiнде жYргiзiлген зерттеу керсеткендей, тYрлi елдерде осы аскынулардыц туындау тэуекелi тYрлiше -Румыния мен Германиядагы ете теменнен (0,001%) басталып Венгрия мен Югославиядагы ете жогарыга (0,62-1,72%) дейiн. Бул ретте осы елдердщ барлыгы Пастер штамынан дайындалган вакцинаныц жергiлiктi препараттарын колданган. Осы вакцинаны ашкан елде - Францияда да регионарлы ¡рН лимфаденитшщ жогары жиiлiгi байкалган. Осы вакцинаны егуден кейшп туындаган аскынулардыц жогары жиiлiгi Африкада тiркелген. Кецес Одагында тYрлi авторлардыц деректерi бойынша БЦЖ аскынуларыныц жиiлiгi 0,0001-ден 2,5% дейш ауыткиды [19].

ТYрлi елдерде аскыну жиiлiктерi де тYрлiше. Бул вакциналардыц тек биологиялык ерешелiктерiмен жэне олардыц тYрлi дозаларымен тYсiнiдiрiлмейдi, бул сондай-ак, жиiлiктердi ^ркеудН жаксаруымен де, олардыц саныныц есуiмен де тYсiндiрiледi. Ресейдегi БЦЖ аскынуларыныц жиiлiгi 1995 ж. 100 мыц егiлгендерге 21,2 курады. Лимфадениттер тYрiндегi аскынулардыц житт 100 мыц егiлгендерге 11,5 курады, суык абсцестердН - 5,9, инфилтраттардыц - 1,5, жаралардыц - 1,7, келоид тыртыктарыныц -0,4, остеиттердН - 100 мыц егiлгендерге 0,06 [18].

Ресей Федерациясында соцгы уакытка дейiн БЦЖ аскынулары ^ркелушН орталыктандырылмагандыгына байланысты туберкулезге карсы вакцинация аскынуларыныц курылымы табылмаган едк БЦЖ келешегi туралы бул суракты шешудН мацызы зор, жэне де бул б1здН зерттеуiмiздiц мэселесi [10].

Этштген зерттеулер негiзiнде БДС нускаулар кешенiн жасаган; олар БЦЖ

вакцинациясы багдарламаларыныц

нэтижелiлiгiн максималды жогарлутага жэне жаца окшауланган аскынуларды болдыртпау-га багытталган. Жагымсыз реакциялардыц минимумы бар, алайда оптималды корганысты камтамасыз ететiн вакцина дозасын аныктау максатымен косымша зерттеулердi жYргiзу усынылады [16].

Сондай-ак, соцгы жылдары ата-аналар вакцина каутаздт мен вакцинация кажеттттне алацдату мен коркыныштар пайызы жогарлануы байкалып келедк Вакциналардыц сакталуы туралы аландаушылык ¥лттык Вакцинация КYHтiзбесiндегi вакциналар саныныц артуымен, сондай-ак Интернет пен баска да кездердеп акпараттар кайшылыктар мен акпараттардыц дурыс таратылмауына байланысты [11,12].

Максаты: Мектепке дейiнгi жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш жэне психологиялык аспектiлердi аныктау.

Зерттеу мшдеттерк

1. Мектепке дейшп жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметтiк-nсихиологиялык непзп асnектiлерiн кездесу жиiлiгiн багалау.

2. Ата - аналардыц вакцинациядан бас тартуыныц негiзгi себептерiн аныктау.

3. Мектепке дейшп жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш-психиологиялык негiзгi аспектiлерiн алдын алу шараларын гылыми негiздеу жэне курастыру

Зерттеу эдiстерi: Гылыми зерттеу езже келесi этаптарды ала отырып жYргiзiлдi:

1. Елiмiздiц жэне элемдiк децгейден карастыру

2. Жалпы мектепке дейiнгi жастагы балалар ата-аналарынан, сонымен катар калалык дэрiгерлiк амбулаторияда жумыс iстейтiн медбикелер арасынан керi байланыс (анкета) алып, корытынды шыгару.

3. Элеуметтiк зерттеулер жYргiзiлдi

4. ^орытынды бойынша усыныстар беру

Зерттеу дизайны: келденец, бiрсэттiлiк [2]

^аланыц отбасылык дэрiгерлiк амбулатория медбикелер арасынан арнайы дайындалган вакцинация туралы анкета жYргiзiлдi. Анкетага 26 медбикелер катысты. Зерттеу барысында Семей каласыныц «Акбота» бала бакшасыныц ата-аналарыныц арасынан вакцинацияга байланысты арнайы

дайындалган анкета ЖYPгiзiлдi. Бала-бакша анкета алу максатында кездейсок эдiсiмен алынды. Анкета 94 ата-аналар арасынан алынды. Алынган анкеталарга анализ Ерilnfo багдарламасы аркылы ЖYPгiзiлдi. ^атысушылардан сауалнамалар алынып болганнан кейiн, анализ дурыс жасау максатында кесте TYрiнде мэлiмет берiледi. ЕрМо багдарламасы аркылы гылыми т^ргыдан анализ жасау Yшiн 2 этап карастырылады. 1 этап: Бакылананатын кeрiнiстi таралуын багалау. 2 этап: ^аут факторы мен шыгарылым арасындагы байланыс MYMкiндiгiн багалау [3].

Анкета келесiдей бвлiмдер турды:

- Элеуметтiк жагдайы;

- Жасы, жынысы, тургылыкты жерi бойынша сурастыру;

- Отбасылык жагдайы;

- Салауатты вмiр салты бойынша;

- Вакцинацияга деген квзкарастары;

- Медбикелер мен ата-аналар арасындагы карым-катынас;

- Санитарлык агарту жумыстары бойынша. Элеуметтiк сурастыру мен мэлiметтерге анализ жасау 1 жыл шнде жасалынды.

Семей к. Мемлекеттiк Медицина Университетшщ Этикалык комитет отырысында анкета карастырылып, он бага берлдi (№6 25.05.2015).

Нэтижeлepi

Мектепке дейiнгi жастагы балаларды вакцинациялаудагы ата аналар арасында анкета.

Зерттеу барысында Семей каласыныц «Акбота» бала бакшасыныц ата-аналарыныц арасынан вакцинацияга байланысты арнайы дайындалган анкета жYргiзiлдi. Анкета 94 ата-аналар арасынан алынды. Алынган анкеталарга анализ ЕрНпЮ багдарламасы аркылы жYргiзiлдi. Анализ жYргiзу барысында келесiдей нэтижелерге ие болдык.

Ата - аналар арасында б^мдер децгейi жогары мамандыкпен 20,2% (п=19), мамандандырылган орташа - 63,82%(п=15), орташа - 15,95% (п=15). Жалпы алганда ата -аналар арасында б^м децгейi бойынша орташа мамандырылган, бул толыктай акпаратты бту децгейiн жогары устауга мYмкiндiк бередк Анкетага катыскан ата -аналар арасындагы жас ерекщелттерше

токталсак: 30 жаска дейiн - 63,82% (п=60), 3040 жас арасында - 22,3% (п=21), 40 жастан жогары - 13,8% (п=13). Отбасы жагдайы жэне взiн - взi камту бойынша вз квзкарастары бойынша бага бергенде келесщей жауаптар алынды: калаган техникалык жабдыктарды сатып ала аламыз (жогары) - 21,27% (п=20); жалакы вз кажеттiлiгiмiз бойынша жеткiлiктi (орташа) - 74,1% (п=70); жалакы тамак пен киiмдерден аспайды (твмен) - 4,2% (п=4). Отбасы мYшелерiнде жат кылыктар бар ма (темекi тарту, шмдш iшу, т.б.) бар деп жауап бергендер - 25% (п=24); жок, ондай эдетттен аулакпыз дегендер - 74% (п=70). Салауатты вмiр салтын устанасыздар ма (жугiру, жYзу, спорттык секцияларга катысу, т.с.с.) ия, устанамыз дегендер 60 пайызды кураса, жок мYлдем устанбаймыз 40 пайыз мвлшерiн алды. Ата - аналарга вз балаларыныц денсаулыгын каншалыкты багалайтыныц сураган едiк толык денi сау 55 пайызы жауап бердi, созылмалы аурулары бар 25 пайыз жауап берсе, 20 пайыз аурушац болып келедi деп жауап бердi. ^азакстан Республикасыныц ¥лттык екпе кYнтiзбесiмен таныссыз ба деген суракка ия толык таныспын 85,2% (п=80), толык емес - 14,8% (п=14), мYлдем есшен емеспiн жауап кездескен жок.

йз вз балацызга вакцинацияны каншалыкты жYргiзiп отырасыз: кYнтYзбелiк жоспар бойынша жYргiзiп отырамыз 81,8% (п=77), екпе жасатылады, тек толык емес -7,4% (п=7), мен вз баламды екпе жасатуга апармаймын - 10,63% (п=10).

Вакцинация жасатуга келiсiм беруiцiзге не ыкпал еттi: басым жауаптары барлыгы жасагандыктан менде жасатамын жэне участкелт дэрiгердiц нускауы бойынша деген нускасын белгiледi (91%), калган келесiдей жауаптарга екпе баламныц денсаулыгы Yшiн кажет деп ойлаймын ата-анамныц, достарымныц нускауы бойынша 8% алады. Вакцинация аздН ойыцызша жукпалы аурулардыц алдын алудыц тиiмдi тэсiлi ме: ия, толык TYPде 81% (п=77); жок, квмектеспейдi деп ойлаймын 3,2% (п=3), вакцинациядан караганда салауатты вмiр салты дурыс деп ойлаймын 14,8% (п=14). Вакцинация жасауда кандай препараттармен жасалатынын бiлесiз бе: вз елiмiздiц, импортты, шет елдердiц, поликлика тандаган

препараттар жауаптар арасыннан бiрнеше жауаптарды белплегендер болды. Соныц iшiнде басым кепш^ поликлика тандаган ез елеiмiздiц препаттарымен жасалатынын керсеттi (95,3%). Вакцинациядан бас тарткан ^ндерИз болды ма, болса себебi кандай 7 адам жауап берген: медициналык керсеткiш-тер бойынша 28,57%, вакцинациядан ету кажет деп ойламаймын (кемегi жок деп ойлаймын); баламныц денсаулыгына байла-нысты бас тарткан кYндерiм болды; интернеттiк акпараттар бойынша вакцинация-ныц керi эсершен коркамын 71,43%.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Вакцинация туралы акпараттарды кайдан аласыз деген суракка: телебагдарламадан 2,12% (п=2); газет журналдардан, интернеттен (п=60); медкызметкерлерден 34,04% (п=32).

Бiздiц облыс бойынша жукпалы аурулар шнде жиi кездесетiндермен таныссыз ба: ия 53,2% (п=50), жок 46,8 % (п=44), бул акпарат маган кажет емес. Екпе жасар алдында келесщей жумыстар жYргiзiледi :дэрiгер егiлiп жаткан вакцинация туралы толык акпарат береди сонымен катар сол ауру таралымы мен алдын алу шаралары айтылады 14,9% (п=14), дэрiгер тек вакцина атын жэне не Yшiн тагайындалганын айтады 74,46% (п=70) ешкандай акпарат берiлмейдi 10,63% (п=10). Екпе жасар алдында акпарраттык кужатпен таныстырылады ма: жок 5,3% (п=5), ия 72,3% (п=68), эркашан емес 22,4% (п=21). Екпе жасалганан кейiн балацыздыц жагдайы калай каралады деген сурактарга келесщей жауап кайтарылды: дэрiгер (медбике) екпе жасалган соц бiрнеше кYннен кейш поликлиникага шакырып немесе уйге келт тексерiс жасайды -62% (п=58), ешкандай iс эрекеттер жасалмай-ды 5,3% (п=5), езiмiз барып каратамыз - 32,7% (п=31).

Отбасынызда жанжалдар болып тура ма? егер "ия" болса, себебi кандай: YЙ жагдайында ез кукыктарымызды белiсе алмаушылык; турмыстык жагдайларга байланысты; бала тэрбиесiне байланысты келюпеуштттер жиi болып турады 5,5% (п=5), мiнез кулыкка байланысты 14,8% (п=14), басым жауаптар жок 79,7% (п=75). Отбасылык жанжалдар балацыздыц эмоциональды жагдайына эсерi бар ма деген сауалнамага 19 ата ана ия деп жауап берд^ соныц щшде: ия, байкап

каламын 26,32% (п=5), жок, олай ойламаймын 73,68% (п=14) жауаптар кайтарылды.

Сiздiц жолдасыцыздыц (жубайыцыздыц) вакцинация туралы кезкарасы кандай: оц кезкарасты 9,58% (п=9); мYлдем карсы 4,25% (п=4); кызыгушылыгы жок 86,17% (п=81). Вакцинация жукпалы аурулардыц алдын алады деп сiз сенесiз бе: ия, бул дэлелденген 20,21% (п=19); жок, сенбеймiн 10,9% (п=10); толык сенбеймин, бiрак жоспар бойынша жасатып отырамыз 68,8% (п=65).

□здер Yшiн - ата-аналар Yшiн вакцинация туралы акпараттандыру немесе кандай да бiр маман кемегi кажет деп ойлайсыз ба (екпелер жайында консультация) ия кажет, толык бшт отыру Yшiн 91,4% (п=86); жок, акпаратты толык бiлемiн 8,6% (п=8).

^алалык отбасылык дэрiгерлiк амбулатория медбикелер арасынан анкета жYргiзу.

^аланыц отбасылык дэр^ерлт амбулатория медбикелер арасынан арнайы дайындалган вакцинация туралы анкета жYргiзiлдi. Анкетага 26 медбикелер катысты. Анализ жYргiзу барысында келесiдей нэтижелерге ие болдык.

Сiздiц мекелерНзде вакцинация туралы акпараттану калай жYргiзiледi

Басшылык тарапынан арнайы зацнамларга сай таныстырулар жYргiзiлiп отырылады 82% (п=21); ешкандай акпараттану жYргiзiлiп отырылмайды 3% (п=1); арнайы кужаттармен катар езiм карастырып отырамын 15% (п=4);

Вакцинация жYргiзу кезiнде бас тартулар болып тура ма: жи болып турады 3% (п=1); ешкашан болган емес 11,5% (п=3); болды бiрак мшдетп болган соц салдырткызуга тырысамыз 76% (п=20); денсаулыгына байланысты 9% (п=2)

Ата-аналар арасынан вакцинацияга деген коркыныштар бола ма: ешкандай коркыныштар болган жок 26,9% (п=7); жиi болып турады11,5% (п=3); уакыттылы болып турады 57,69% (n=15);эртYрлi вакцинация туралы сурактарды ата аналар жиi койып отырады, кызыгушылыктары жок 3,8% (п=1);

Екпе жасар алдында арнайы кужаттармен таныстырып отырасыз ба: Yнемi кужаттармен таныстырылып, кол койдыртып аламыз 57,69% (п=15); анда санда жYргiзiлiп отырылады 26,9% (п=7); тек ата аналар

сураган жагдайда толтыртамыз; бул бiздiц мшдетке кiрмейдi 15% (п=4);

Вакцинация жасаганан кейiн бала денсаулыгы калай каралады: Амбулатория-ларга уакытында шакырылып карау жYргiзiлiп отырылады 60% (п=20); Ата аналар тарапынан шагым болса карау жYргiзiледi 20% (п=3); ^ажет жагдайда Yйлерiне барып жYргiзiлiп отырамыз 20% (п=3);

Вакцинация жYргiзiлгеннен кейiн ^i реакциялар болып тура ма: ^i реакциялар болган емес 23,7% (п=6); уакыттылы болып турады 3,8% (п=1); тек бiрiкшiлiк реакциялар болып турады (температура) 73,7% (п=19); жиi болып турады.

Вакцинация туралы сiздiц мекемелерiцiзде санитарлык агарту жумыстары каншалыкты жYргiзiлiп отырылады: жYргiзiлiп отырылады 57% (п=15); Yнемi жYргiзiлмейдi 23% (п=6); жYргiзiлмейдi 5% (п=20).

Нэтижeлepдi талдау

ДYние жYзiнде казiргi тацда квптеген авторлар вакцинация деген ата-аналар тарапынан карсы шыгуыца байланысты осы суракты взектi мэселе ретшде карастырып отыр. [13, 14, 15]. Вакцинациялау сурактары бойынша ец мацызды сурак ретiнде, сонымен катар, толык канты екпелердi уакытылы алу Yшiн ата-аналар арасындагы арнайы жасалынган екпе кестесiмен толыкканды танысуы жэне колже™дтлт екенiн атап кврсеттi [17]. ^рп тацда ата анлардыц бас тарту себептерш аныктай отырып, келесщей нускаларды усынуга болады: Бiрiншiден екпелер керек емес деп ойлайды, себебi ата аналар жукпалы аурулар тYрi мYлдем кездеспесе немесе твмен кврсетюште болса, вакцинаиця жасаудыц кажет жок деп ойлайды. Егер екпе жасалган саны басым болса, жукпалы аурулар кврсеткш твмен кврсеткiштерге ие. Сонымен катар, интернеттеп вакцинация туралы жэне оныц керi эсерлерi туралы акпараттардыц квптiлiгi жэне колжетiмдiлiгi. Медициналык кызметкерлер тарапынан санитарлык агарту жумыстардыц аздыгын айкын

басылымдылыкпен кврсеткен. Ата аналар тарапына сiздерге косымша акпараттандыру кажет пе дегенде, 90% жогары ия керек деп жауап кайырган болатын. Бул акпараттанудыц мазмунына вакцинация

туралы дэлелдеулер, статистикалык кврсеткiштер мен алдын алу шаралары туралы камтамасыз еттгеы жвн. Егудi кандай да бiр жаска толуына байланысты жYргiзу керекттне карамастан, емшектегi балаларды егу мерзiмiн сэбидiц твтемелiлiк жYЙесiнiц ерекшелiктерiн ескере отырып, емдеушi дэрiгер аныктайды. Бала агзасыныц «екпелiк аурумен» жецiл тYPде ауырып туруга, свйтiп бвгде дене корганыс заттарын калыптастыруга дайын болатын сэтш двп басудыц мацызы зор. Егер де балага егудi белгтенген мерзiмнен бурын жYргiзсе, оныц твтемелтт жYЙесi дурыс «жауап бере» алмайды, ал кешiктiрсе, осы уакыт шнде баланыц ауырып калу каупi бар.Балаларга арналган екпенi отандык жэне шетелдт вакциналармен жYргiзуге болады, бастысы, олар ^ркелт. Емдiк дэрi-дэрмектердiц, медициналык максаттагы буйымдардыц жэне медициналык техниканыц улттык сараптама орталыгыныц сертификаты берiлген болуы тиiс. Екпенi медициналык мекемелердiц арнаулы кабинеттерiнде жYргiзген абзал, вйткенi вакциналар сактаудыц белгiлi бiр ережелерiн талап етедк ТYрлiше вакциналардыц жанама эсерлерi мен аскынулары эр тYрлi болып келедк ^ызудыц орташа децгейде квтерту^ инъекция орныныц ауыруы секiлдi реакциялар айтарлыктай жиi кездеседi. Балалар узак жылап, олардыц тэбетi твмендеуi эбден мYмкiн. Екпе жYргiзiлгеннен кейiн баланыц, айталык, тiтiр пайда болган жагдайда жылдам медициналык жэрдем алуы Yшiн, кемiнде 30 минуттай бакылауда болганы дурыс. Осындай жэне баска да кажетп мэлiметтер камтамасыз ете отырып, ата аналарды мэлiметтермен камтамасыз етт отыру керек.

Баска зертеулермен салыстырганда, Семей Мемлекеттiк Медицина Университетiнiц «когамдык денсаулык сактау» мамандыгы бойынша докторанты Байбусинова А.Ж. непзп макаласында екпе жасауда кездесетш негiзгi проблемаларды атап кврсетп. Байбусинова А.Ж. макаласында келеiсiдей нэтижелер кврсетiлген, кейбiр ата- аналар кацинация жасату сурактары бойынша катты кадагалаумен карастырады, мысалы, келеа сурактар бойынша: «Балалар калыпты жагдайдан квп вакцинация алады» 50,5%

(n=598) респонденттер бул сурак бойынша накты ойы жо; екенш айтты. 10,4% (n=123) сурастыргандар шнде, вакцинация салу кезiнде иммундык жYЙенiц закымдалуы мYмкiн деп жауап бердк Соныц iшiнде, 55,7% (n=659) катысушылар бурыннан келе жаткан вакцинация тYрiне кеп сенетiнiн кврсетттi. Вакцинация медициналык квмек кврсетуде денсаулыкты ныгайту бойынша ец тиiмдi тэсiл ретiнде кврсеткен 20,0% (n=237) респонденттер. 10,1% (n=120) ата-аналар жукпалы аурулармен ауру аркылы балаларда взiндiк иммундык жYЙе калыптасатыны айтты. 7,1% (n=84) респонденттер екпе жасату пайдасынан зиян квп кел^ретшш атап кврсеттi. Сонымен катар, елiмiз бен шет елдерде екпе жасау бойынша кандай ю -шаралар кездесетiнiн атап кврсеткен. [1]

Корытынды

ЖYргiзiлген зерттеулер нэтижесiн сараптай келе, келес корытынды жасауга болады:

1. Мектепке дейшп жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш-психиологиялык негiзгi аспектiлерiн ата-аналардыц вакцина-циядан бас тарту саны квбейт, сенiмдiлiк твмендеп келедi. Керi байланыс корытынды-сы бойынша ата-аналар арасында вакцинация жукпалы аурулардыц алдын алу Yшiн накты кажет деп 60% санайды, 40% толык алдын алмайды, тек керiсiнше екпеден кейiн аскыну-лар квп болады деп жауап бердк Сауалнама алынгандар арасында жартысынан квбi 60% ата-аналар жукпалы аурулардыц таралымы туралы толык бiлмейтiнi аныкталды.

2. Ата - аналардыц вакцинациядан бас тартуыныц негiзгi себептерi интернетш желiдегi квп акпараттарга сену; жауапты медицина кызметкер жумысына квцiлдерi толмауы; казiргi тацдагы вакцинацияга колдананылатын препараттардыц вздерi ауру шакырады деп сеымдтт.

3. Мектепке дейiнгi жастагы балаларды вакцинациялауда элеуметш-психиологиялык непзп асnектiлерiн алдын алу шараларын карастыра отырып, сурастыру корытындысы бойынша, ата-аналарга арналган жукпалы аурулар мен оныц алдын алу ю- шаралар туралы эдiстемелiк нускау усыну.

Авторлар жумыстары: Авторлар тарапынан зерттеу жумыстарын уйымдастыру мен жYргiзу этаптары карастырылды.

Статистикалык вцдеу зерттеу жумыстарын толыгымен жYргiзin корытынды шыгару топтык жумыспен карастырылды: Калбагаева Ж.Е. Самарова У.С. Хисметова З.А.

Мудделер кактыгысы: Бiз жумыс барысында мYДделер кактыгысы болмаганын мэлiмдеймiз.

Эдебиеттер:

1. Байбусинова А.Ж., Мусаханова А.К., Шалгумбаева Г.М. Отношение, барьеры и проблемы вакцинопрофилактики в современном мире: обзор литературы // Наука и Здравоохранение. 2016. №3. С. 123-134

2. Гржибовский А.М., Иванов С.В. Поперечные (одномоментные) исследования в здравоохранении // Наука и Здравоохранение. 2015. № 2. С. 5-18

3. Гржибовский А.М., Иванов С.В., Горбатова М.А. Экологические (корреляционные) исследования в здравоохранении // Наука и Здравоохранение. 2015. № 5. С. 5-18

4. Еженедельный эпидемиологический бюллетень. 2015, №8, 90, С. 57-68.

5. Зверев В.В., Юминова Н.В. Вакцинопрофилактика вирусных инфекций от Э. Дженнера до настоящего времени // Вопросы вирусологии. Приложение 1. 2012, С. 33-43.

6. Молдагасимов А.Г., Асаева О.Н., Калыкова А.Т. Обеспечение эпидемиологического надзора за управляемыми капельными инфекциями (корь, краснуха, дифтерия) в г. Алматы // Гигиена, эпидемиология и иммунобиология. №4(46), 2010, С. 62-65.

7. Официальный интернет ресурс Комитета по защите прав потребителей Министерства национальной экономики Республики Казахстан http://kzpp.gov.kz/rus/presscentr/news/?cid=0&rid =3819 (Новости. 13.04.2016 г.)

8. Таточенко В.К., Озерецковский Н.А., Федоров А.М. Иммунопрофилактика - 2011 (справочник). М.: Из-во Союза педиатров России. 2011, 198 с.

9. Salmon D.A.; Moulton L.H.; Omer S.B.; Patricia deHart M.; Stokley S.; Halsey N.A. Factors Associated With Refusal of Childhood Vaccines Among Parents of School-aged Children A Case-Control - Study // Arch Pediatr Adolesc Med. 2005;159:470-476,

10. Kennedy A., Basket M, Sheedy K. Vaccine Attitudes, Concerns, and Information Sources Reported by Parents of Young Children: Results From the 2009 HealthStyles Survey // Pediatrics 2011;127;S92; originally published online April 18, 2011; DOI: 10.1542/peds.2010-1722N.

11. Wiysonge C.S., Uthman O.A., Ndumbe P.M., Hussey G.D. Individual and Contextual Factors Associated with Low Childhood Immunisation Coverage in Sub-Saharan Africa: A Multilevel Analysis. // PLoS ONE. 2012. 7(5): e37905. doi:10.1371/journal.pone.0037905

12. Zimmerman R.K., Wolfe R.M., Fox D.E. et al. Vaccine criticism on the world wide web // J Med Internet Res. 2005;7(2):e17.

13. Wolfe R.M., Sharp L.K., Lipsky M.S. Content and design attributes of antivaccination websites // JAMA. 2002;287(24):3245-3248

14. Qutaiba O, Al-lela B, Bahari M.B., Al-abbassi M.G., Basher A.Y. Development of a questionnaire on knowledge, attitude and practice about immunization among Iraqi parents // J Public Health. 2011. DOI 10.1007/s10389-011-0411-9.

15. Freed G.L., Clark S.J., Butchart A.T., Singer D.C., Davis M.M. Sources and Perceived Credibility of Vaccine-Safety Information for Parents // Pediatrics 2011;127:S107-S112

16. Rainey J.J., Watkins M., Ryman T.K., Sandhu P., Bo A., Banerjee K. Reasons related to non-vaccination and under-vaccination of children in low and middle income countries: findings from a systematic review of the published literature, 1999-2009 // Vaccine. 2011 Oct 26;29(46):8215-21. doi: 10.1016/j.vaccine.2011.08.096. Epub 2011 Sep 3.

17. Etana B., Deressa W. Factors associated with complete immunization coverage in children aged 12-23 months in Ambo Woreda, Central Ethiopia // BMC Public Health. 2012 Jul 28;12:566. doi: 10.1186/1471-2458-12-566.

18. Negussie A., Kassahun W., Assegid S., Hagan A.K. Factors associated with incomplete childhood immunization in Arbegona district, southern Ethiopia: a case--control study // BMC Public Health. 2016 Jan 12;16:27. doi: 10.1186/s12889-015-2678-1

19. Russo G, Miglietta A., Pezzotti P., Biguioh R.M., Bouting Mayaka G., Sobze M.S., Stefanelli P, Vullo V, Rezza G. Vaccine coverage

and determinants of incomplete vaccination in children aged 12-23 months in Dschang, West Region, Cameroon: a cross-sectional survey during a polio outbreak // BMC Public Health. 2015 Jul 10;15:630. doi: 10.1186/s12889-015-2000-2.

20. Rainey J.J., Lacapere F, Danovaro-Holliday M.C., Mung K., Magloire R., Kananda G., Cadet J.R., Lee C.E., Chamouillet H., Luman E.T. Vaccination coverage in Haiti: results from the 2009 national survey // Vaccine. 2012 Feb 21 ;30(9):1746-51. doi: 10.1016 / j.vaccine. 2011.12.015. Epub. 2012. Jan 3.

References:

1. Baibusinova A.Zh., Musakhanova A.K., Shalgumbaeva G.M. Otnoshenie, barery i problemy vaktsinoprofilaktiki v sovremennom mire: obzor literatury [Knowledge, attitude, barriers regarding vaccination current situation: review]. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2016. №3. pp. 123-134.

2. Grzhibovskii A. M., Ivanov S. V. Poperechnye (odnomomentnye) issledovaniya v zdravookhranenii [Cross-sectional studies in health sciences]. Nauka i Zdravoohranenie [Science & Healthcare]. 2015, 2, pp. 5-18.

3. Grzhibovskii A.M., Ivanov S.V., Gorbatova M.A. Ekologicheskie (korrelyatsionnye) issledovaniya v zdravookhranenii [Ecological (correlation) studies in health sciences]. Nauka i Zdravoohranenie [Science & Healthcare]. 2015, 5, pp. 5-18.

4. Ezhenedelnyi epidemiologicheskii byulleten [Weekly Epidemiological Bulletin] №8, 2015, 90, 57-68

5. Zverev V.V., Yuminova N.V. Vaktsinoprofilaktika virusnykh infektsii ot E. Dzhennera do nastoyashchego vremeni [Vaccination from viral infections from E. Jenner until now]. Voprosy virusologii. Prilozhenie 1 [Virology questions. Supplement 1]. 2012, P. 33-43.

6. Moldagasimov A.G., Asaeva O.N., Kalykova A.T. Obespechenie epidemiologicheskogo nadzora za upravlyaemymi kapelnymi infektsiyami (kor, krasnukha, difteriya) v g. Almaty [Epidemiological Surveillance for administering respiratory infections (measles, rubella, diphtheria) in Almaty]. Gigiena, epidemiologiya i immunobiologiya [Hygiene, Epidemiology and Immunobiology]. 2010. №4(46). P. 62-65.

7. Ofitsialnyi internet resurs Komiteta po zashchite prav potrebitelei Ministerstva natsionalnoi ekonomiki RK http://kzpp.gov.kz/rus/presscentr/news/?cid=0&rid =3819 (Novosti. 13.04.2016 g.)

8. Tatochenko V.K., Ozeretskovskii N.A., Fedorov A.M. Immunoprofilaktika - 2011 (spravochnik) [Immunization-2011 (manual)]. M.: Iz-vo Soyuza pediatrov Rossii [Publishing house of Pediatricians Union]. 2011. 198 p.

9. Daniel A. Salmon; Lawrence H. Moulton; Saad B. Omer; M. Patricia deHart; Shannon Stokley; Neal A. Halsey Factors Associated With Refusal of Childhood Vaccines Among Parents of School-aged Children A Case-Control - Study. Arch Pediatr Adolesc Med. 2005;159:470-476

10. Kennedy A., Basket M. and Sheedy Kristine Vaccine Attitudes, Concerns, and Information Sources Reported by Parents of Young Children: Results From the 2009. Health Styles Survey Pediatrics. 2011;127;S92; originally published online April 18, 2011; DOI: 10.1542/peds.2010-1722N

11. Wiysonge C.S, Uthman O.A., Ndumbe P.M., Hussey G.D (2012) Individual and Contextual Factors Associated with Low Childhood Immunisation Coverage in Sub-Saharan Africa: A Multilevel Analysis. PLoS ONE 7(5): e37905. doi:10.1371/journal.pone.0037905

12. Zimmerman R.K., Wolfe R.M, Fox D.E, et al. Vaccine criticism on the world wide web. J. Med Internet Res. 2005;7(2):e17.

13. Wolfe R.M., Sharp L.K., Lipsky M.S. Content and design attributes of antivaccination websites. JAMA. 2002;287(24):3245-3248

14. Qutaiba O., Al-lela B., Bahari M.B., Al-abbassi M.G., Basher A.Y. Development of a questionnaire on knowledge, attitude and practice about immunization among Iraqi parents. J Public Health. 2011. DOI 10.1007/s10389-011 -0411 -9.

15. Freed G.L., Clark S.J., Butchart A.T., Singer D.C., Davis M.M. Sources and Perceived Credibility of Vaccine-Safety Information for Parents. Pediatrics. 2011;127:S107-S112

16. Rainey J.J., Watkins M., Ryman T.K., Sandhu P., Bo A., Banerjee K. Reasons related to non-vaccination and under-vaccination of children in low and middle income countries: findings from a systematic review of the published literature, 1999-2009. Vaccine. 2011 Oct 26;29(46):8215-21. doi: 10.1016/j.vaccine.2011.08.096. Epub 2011 Sep 3.

17. Etana B., Deressa W. Factors associated with complete immunization coverage in children aged 12-23 months in Ambo Woreda, Central Ethiopia. BMC Public Health. 2012 Jul 28;12:566. doi: 10.1186/1471-2458-12-566.

18. Negussie A., Kassahun W., Assegid S., Hagan A.K. Factors associated with incomplete childhood immunization in Arbegona district, southern Ethiopia: a case--control study. BMC Public Health. 2016 Jan 12;16:27. doi: 10.1186/s12889-015-2678-1

19. Russo G., Miglietta A., Pezzotti P., Biguioh R.M., Bouting Mayaka G., Sobze M.S., Stefanelli P., Vullo V., Rezza G. Vaccine coverage and determinants of incomplete vaccination in children aged 12-23 months in Dschang, West Region, Cameroon: a cross-sectional survey during a polio outbreak. BMC Public Health. 2015 Jul 10;15:630. doi: 10.1186/s12889-015-2000-2.

20. Rainey J.J., Lacapere F., Danovaro-Holliday M.C., Mung K., Magloire R., Kananda G., Cadet J.R., Lee C.E., Chamouillet H., Luman E.T. Vaccination coverage in Haiti: results from the 2009 national survey. Vaccine. 2012 Feb 21 ;30(9):1746-51. doi: 10.1016 / j.vaccine.2011.12.015. Epub. 2012. Jan 3.

Байланыс акпараттар:

Самарова Умитжан Сапаргалиевна - Казахстан, Семей каласыньщ Мемлекетш Медицина университет!, Когамдык; денсаулык; сактау кафедрасы, доцент, m.f.k.

Почта мекен жайы: Шыгыс Казакстан облысы, 071400, Семей Абай к-сы 103. Телефон: +7 777 984 50 30 E-mail: samarova58@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.